Geliştirilen Kavramsal Testler-Bilgi Testleri

Tretter ve diğ. [54] çalışmaları, ölçek ve büyüklük kavramlarının tüm kazanımlarını içeren soru türlerini içermektedir. Ancak Büyük Fikirler projesinin sadece bir konusuna yönelik hazırlanmıştır. Diğer konu başlıkları bu çalışmada yer almamaktadır. Çalışma ilköğretim ikinci kademe, ortaöğretim ve doktora seviyesinde yürütülmüştür.

Batt ve diğ. [55] çalışmalarında büyüklük ve ölçek kavramlarının farklı yaş grupları için ne ifade ettiğini tespit etmek amacıyla ikili görüşme tekniği kullanmışlardır. Görüşmelere aynı sorularla başlayıp verilen cevaplarla ve çizimlerle seçenekler oluşturulmuştur.

Magana ve diğ. [56] çalışmalarında büyüklük ve ölçek kavramlarının öğrencilerdeki yansımalarını tespit etmek amacıyla gerçek büyüklük, göreceli büyüklük, büyüklüklerin sınıflandırılması, matematiksel oran kategorilerinde açık uçlu sorular hazırlanmıştır.

Jones ve diğ. [57] çalışmalarında hazırladıkları test, çoktan seçmeli ve açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Virüsler, nanoölçek ve mikroskoplar konusundaki öğrencilerin belirli bir eğitim sonrasında bilgi düzeylerindeki ilerlemelerini saptamak için hazırlanmıştır. Bu test biyolojide alanine yönelik hazırlanmış olup bir

23

nanometreyi tanımlama ve nanometredeki nesnelerin nasıl ölçülebileceğine yönelik soruları da içermektedir.

NARST 2007 Konferansı’nda Delgado ve diğ. [32] öğrencilerin büyüklük ve ölçek kavramlarını ne zaman ve nasıl oluşturular sorusunun cevabını aramışlardır. Büyüklük ve ölçek kavramlarında ‘farklılaştırma, gruplama, başka nesneden kaç kez büyük olduğunun tespiti, gerçek büyüklük’ olmak üzere dört farklı bakış açısı geliştirilmiştir

Tablo 2.1’de büyüklük ve ölçek kavramı hakkında geliştirilmiş kavramsal anlama testleri özetlenmiştir.

Tablo 2.1: Büyüklük ve ölçekle ilgili geliştirilmiş kavramsal anlama testleri.

Araştırmacılar Test maddesi kapsam Madde sayısı ve türü

Tretter ve diğ. Gerçek büyüklük, göreceli büyüklük, büyüklüklerin sınıflandırılması, matematiksel oran

2.açık uçlu soru

Batt ve diğ. Büyüklük ve ölçek

kavramları İki sorudan başlayarak ikili görüşme tekniğini kullanılmıştır.. Söylenenler şekillere dökülüp puantaj oluşturulmuştur. Magana ve diğ. Gerçek büyüklük, göreceli

büyüklük, büyüklüklerin sınıflandırılması ve sıralanması, matematiksel oran

5 açık uçlu soru

Delgado ve diğ. Büyüklük ve ölçek kavramları

17 çoktan seçmeli soru 6 açık uçlu soru 3 doğru-yanlış

Schönborn ve diğ. [58] nanobilim ve nanoteknolojiye dair bilgi testi geliştirmişlerdir. Bu test nanoölçekte göreceli büyüklük, nanoölçekte sistemlerin hareketleri ve etkileşimleri, farklı büyüklüklerdeki nesnelerin yüzey alanlarının karşılaştırılması, yüzey alanı büyüklüğünün önemi, nanoteknolojinin geliştirilmesi için nanoölçekten çıkarımların yapılmasına dair 28 sorudan oluşmaktadır. Testte doğru, yanlış, bilmiyorum ifadelerine yer verilmiştir.

Hutchinson [59] çalışmasındaki kavram testinde, ölçeğe bağlı renklenme, nanoölçekte etkileşimler-doğadan nanoyapılar, nanoboyutta kendi kendine

24

düzenlenme, ölçek ve büyüklük kavramlarını sorgulayan toplam 7 soru yer almaktadır. Soru sayısının azlığı ölçülmek istenilen kazanımların hepsini içermemesi, kapsam geçerliliği bakımından testin yetersiz olabileceği yargısını oluşturmaktadır.

Kumar [60] 10 tane çoktan seçmeli sorunun yer aldığı test ile katılımcıların nanobilim ve nanoteknoloji hakkındaki genel bilgi seviyesini ölçmeyi amaçlamıştır. Testin birinci kısmı nanonun kelime anlamı ile ilgiliyken, ikinci kısmı ise nano ölçeğin mesafe aralığını kestirme, üçüncü olarak ise atomların büyüklüğünü ve nanometre cinsinden değerini belirlemeye, dördüncü olarakda güneş panelleri gibi gündelik hayatın içinde nanoteknoloji ürünlerine dair bilgilerini ölçmeye yönelik olarak hazırlanmıştır.

Dyehouse ve diğ. [61] çalışmalarında nanoteknoloji farkındalığı, motivasyonu ve bilgisini kontrol etmeyi amaçlamaktadırlar. Test iki farklı dönemde uygulanmıştır. İlk uygulamada; Purdue Üniversitesi öğrencilerine ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Ön testten sonra öğrenciler nanobilim kavramlarının verildiği iki farklı seminere tabi tutulmuş ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Bilgiye dayalı sorularda büyüklükler arasında oran kurma, kendiliğinden düzenlenme, göreceli büyüklük gibi temel nanobilim kavramları ile ilgili bilgi ve bilgiyi kullanma düzeyini tespit eden 8 açık uçlu soru sorulmuşken, farkındalık ve ilgiyi ölçen sorularda ise tercih edebilecekleri seçenekler sunulmuştur.

Gököz [12]’ün çalışmasının kavramsal anlama bölümünde ise nanobilim nanoteknoloji, ölçek, yüzey alanı ve etkileşimler olmak üzere üç konuyu içeren açık uçlu sorular bulunmaktadır. Nanobilim ve nanoteknoloji soruları ise nanobilim, nanoteknoloji, nanoparçacık, karbon nanotüp terimleri hakkındaki bilgi düzeylerini ölçmeye yöneliktir. Ölçek soruları, büyüklüklerin sıralanması, nesnelerin gerçek büyüklüklerinin tahmini ve benzer ölçektekilerin gruplandırılması kategorilerinde hazırlanmıştır. Yüzey alanı ve etkileşimlerde ise örümceğin su yüzeyinde nasıl yürüyebildiği, kertenkelenin ayaklarının neden kirlenmediği ve suyun bir yüzeyde neden damla şeklini aldığı sorulmuştur.

Ak [44] Türkçe ve yabancı kaynaklı testlerden faydalanarak çalışmasındaki etkinliklerden bir tanesinde kullanılmak üzere öğrencilerin temel seviyede nanoteknoloji bilgisini ölçmeyi amaçlayan bir test hazırlamıştır. Testte toplam 20

25

soru bulunmaktadır. Hazırlanan bu testte, nanokavramının anlamı, nanoteknolojinin tarihçesi, grafit, fulleren gibi nano malzemelerin özellikleri, nanoteknolojinin amaçları, etki alanı, dünyadaki ve ülkemizdeki önemi, büyüklük, mikroskoplar gibi kavramlara dair bilgileri sorgulayan sorular bulunmaktadır. Bu soruların hazırlanmasında kapsam geçerliliği göz önünde bulundurulmamıştır. Aynı zamanda da bu sorular üniversite öncesinde kullanılmak üzere hazırlanmıştır.

Karataş ve Ülker [25] çalışmalarında, Hutchinson [62]’un 2007’de Big Ideas (Büyük Fikirler) projesini temel alarak nanobilim ve nanoteknoloji bilgi düzeyini ölçmekte kullanılmak üzere geliştirdiği 11 açık uçlu sorudan oluşan bir testten faydalanmışlardır. Bu anketi Türkçeye uyarlayarak Kimya öğretmen adayları ve Kimya bölümü öğrencilerinden oluşan 53 kişilik bir gruba uygulamışlardır. Soruların kapsam geçerliliği bakımından incelemesi yapıldığında, ölçeğe bağlı değişen özelliklerden sadece renklenmeye yer verildiği gözlemlenmiştir. Sorulara verilen cevapları doğru cevap, kısmen doğru cevap, yanlış cevap ve boş cevap olarak frekans ve yüzdeliklerini hesaplamak suretiyle analiz edip yorumlamışlardır. Bu çalışmada tekil bir veri kaynağının kullanılmış olması ve nanobilim ve nanoteknoloji öğretimi sonucunda kişilerin sahip olması gereken önemli kazanımları ayrı ayrı ölçen sorular içermemesi kullanılan aracın kapsam geçerliliği bakımından yetersiz olduğu kanısını oluşturmaktadır.

Tablo 2.2 incelendiğinde mevcut testlerin ağırlıklı olarak ortaöğretim öğrencilerinin kavramsal anlamalarına yönelik hazırlandığı görülmektedir. Öğretmen eğitimine yönelik geliştirilmiş kavramsal anlama testleri ise konuların alt başlıklarını tamamıyle içermemektedir. Yapılmış çalışmaların çoğunda nanobilimi öğrenmenin ön koşulu kabul edilen ölçek ve büyüklük kavramları yer almaktadır. Tüm bu sayılan nedenler fen alanları öğretmenleri için güvenirliği ve geçerliği sağlanmış nanobilim kavramsal anlama testinin geliştirilmesini zorunluluk haline getirmektedir.

26

Tablo 2.2: Geliştirilmiş diğer nanobilim kavramsal anlama testleri.

Araştırmacılar Hedef Kitle İçerik

Madde sayısı ve türü Schönborn Ortaöğretim Nanonesneler, nanoölçekte

etkileşimler 28 soru Hutchinson Öğretmenler Renklenme, yüzey alanı etkileşimler,

kendiliğinden düzenlenme

11 açık uçlu soru Kumar Mühendislik

öğrencileri Nanonun kelime anlamı, kendiliğinden düzenlenme, nano malzemelerden yapılan ürünler

10 çoktan seçmeli soru Dyhouse Ön lisans

öğrencileri

Büyüklükler arasında oran kurma, kendiliğinden düzenlenme, göreceli büyüklük

8 açık uçlu soru

Gököz Ortaöğretim Nanobilim nanoteknoloji, ölçek,

yüzey alanı ve etkileşimler 7 çoktan seçmeli soru Ak Ortaöğretim Nanokavramının anlamı,

nanoteknolojinin tarihçesi, grafit, fulleren gibi nano malzemelerin özellikleri, nanoteknolojinin amaçları, etki alanı, dünyadaki ve ülkemizdeki önemi, büyüklük, mikroskoplar

20 çoktan seçmeli soru

27