Peter Watkins, The War Game‟de geçmişte Hiroşima ve Nagazaki‟de olduğu gibi, muhtemel bir nükleer savaşta en ağır bedeli ödeyecek kurbanların çocuklar olacağına dikkat çeker. Nükleer saldırıdan sağ kurtulan çocukların hayatını kaybedenlerden daha şanslı olacağını söylemek çok zordur. Her şeyden önce maruz kaldıkları radyasyon nedeniyle birçoğu hayatlarının geri kalanını ağır hastalıklarla mücadele ederek geçirecektir. Tanık oldukları yıkım nedeniyle psikolojileri ağır hasar alacaktır. Yetim kalmış çocuklara gelecekte ne olmak istedikleri sorulduğunda hiçbir şey olmak istemedikleri cevabını verirler. Bu çocukların gelecekten umutlu olmaları gereken bir yaşta hayata dair hiçbir beklenti taşımamaları nükleer savaşın insanlık üzerindeki en büyük tahribatlarından biri olarak sunulur.
76 Resim 14. Yetim Kalmış Çocuklar
Anlatıcı, filmin sonunda gördüğümüz nükleer savaş kurbanlarının trajedisini tek bir cümleyle özetler: “Bu sessizlik içinde bir umut olması mümkün mü?”. Nükleer silahlanmayla ilgili son veriler, acı çeken insanların görüntüleri eşliğinde sunulur: “Dünyadaki termonükleer silah yığını son beş yılda iki katına çıktı. Bu, dünya üzerindeki her bireyin payına neredeyse yirmi tonluk yüksek patlayıcı düşüyor demek. Bu yığınak istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor”. Film, nükleer saldırıda yaralanmış çocukların çaresizlik içindeki görüntüleri ile son bulur.
Peter Watkins, The War Game‟in sonunda belgesel formunda sunulan kurmaca içeriğin gerçek verilerden yola çıkılarak oluşturulduğunu açıklar. Bu veriler, İkinci Dünya Savaşı‟ndaki Dresden, Darmstadt, Hamburg, Hiroşima ve Nagazaki bombardımanları ile 1954 yılında Nevada Çölü‟nde gerçekleştirilen nükleer denemelerden elde edilmiştir. Ayrıca üç sivil savunma danışma kurulu üyesi, iki stratejist, bir doktor, bir biyofizik uzmanı ve bir psikiyatristin uzmanlığından da yararlanılmıştır. Elde edilen veriler, sahte bir belgesel olan The War Game‟in nükleer saldırı endişesini gerçekçi biçimde tasvirinde belirleyici rol oynamıştır.
SONUÇ
Soğuk Savaş döneminin en büyük endişesi, insanlığın sonunu getirebilecek muhtemel bir nükleer saldırı olmuştur. The War Game, yaklaşık elli yıl boyunca gerek Doğu Bloku gerekse Batı Bloku üzerinde Demokles‟in kılıcı gibi sallanmış bu gerçek endişeyi sahte belgesel formunda anlatır. BBC‟nin sağladığı sınırlı imkânlarla bir televizyon filmi olarak çekilen The War Game, nükleer saldırı öncesi, nükleer saldırı anı ve nükleer saldırı sonrasında yaşanabilecek olayları çarpıcı bir sinema diliyle görselleştirir. BBC yetkilileri, nükleer savaş atmosferini son derece gerçekçi bir şekilde yansıtan bu filmi yirmi yıl boyunca
77 yayımlatmaktan çekinmiştir. The War Game, sadece sanat filmlerine yer veren sinemalarda sınırlı sayıda gösterim şansı bulabilmesine rağmen zaman içinde kendi efsanesini yaratmıştır.
Belgesel formunda sunulan kurmaca bir içeriğe sahip The War Game‟in 1966 yılında En İyi Belgesel Film Oscar‟ını almış olması da ilginç bir ayrıntıdır.
The War Game filminin Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Peter Watkins‟in sahte belgesel estetiğini eleştirel bir dille kurduğunu göstermektedir. Filmin sahte belgesel estetiği;
aktüel kamera çekimleri, sokak röportajları, uzman görüşleri, siyah zemin üzerindeki yazılar ve anlatıcı aracılığıyla aktarılan bilgilerle oluşturulmuştur. Filmde “bir nükleer saldırı olsaydı...” ifadesiyle başlayan cümleler, belgesel formun içine gizlenmiş kurmaca içeriği deşifre etmeye hizmet eder. Film, muhtemel bir nükleer saldırının dehşetini güçlü biçimde hissettirirken İkinci Dünya Savaşı‟nda yaşananlarla da diyalektik bir bağ kurar. Soğuk Savaş döneminde uluslararası siyasetin en önemli aracı olan nükleer silahların yaratabileceği yıkımı insanlığın kendi sonunu getirmesine ilişkin eleştirel bir söyleme dönüştürür.
KAYNAKÇA
Deakins, R. (2014). “Brief Interviews with ASC Members”.
https://theasc.com/ac_magazine/April2014/ASCClose-p/page1.html (9 Eylül 2019).
Demoğlu, E. M. (2013). “Sinemada Gerçeklik ve Sahte-Belgesel”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul:
Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Fairclough, N. (2003). “Dil ve İdeoloji”. Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji. Çev. B. Çoban. Hzl. B.
Çoban ve Z. Özarslan. İstanbul: Su Yayınevi. 155-171.
Fairclough, N. (2003). “Söylemin Diyalektiği”. Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji. Çev. B. Çoban. Hzl.
B. Çoban ve Z. Özarslan. İstanbul: Su Yayınevi. 173-184.
Hobsbawn, E. J. (1996). Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991: Aşırılıklar Çağı. Çev. Y. Alogan. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
Lipkin, S. N. and D. Paget ve J. Roscoe (2006). “Docudrama and Mock-Documentary: Defining Terms, Proposing Canons”. Docufictions: Essays on the Intersection of Documantary and Fictional Filmmaking. Edits.
G. D. Rhodes, and J. P. Springer. Jefferson, North Carolina, and London: McFarland & Company, Inc., Publishers. 11-26.
McNeill, W. H. (2002). Dünya Tarihi. Çev. A. Şenel. İstanbul: İmge Kitabevi.
Mockumentary. (2019). Oxford English Dictionary içinde. https://www.lexico.com/en/definition/mockumentary (21Eylül 2019)
Özön, N. (1965). “Orson Welles ve „Yurttaş Kane‟”. Yurttaş Kane. Çev. N. Özön. Ankara: Bilgi Yayınevi. 5-25.
Ponting, C. (2011). Yeni Bir Bakış Açısıyla Dünya Tarihi. Çev. E. B. Özbilen. İstanbul: Alfa Basın Yayım Dağıtım.
78
Rhodes, G. D. and J. P. Springer (edits). (2006). “Introduction”. Docufictions: Essays on the Intersection of Documantary and Fictional Filmmaking. North Carolina, and London: McFarland & Company, Inc., Publishers.
1-10.
Sim, Ş. ve M. Toprak. (2012). “Sinemayı Hayata Yaklaştırmak: Sahte Belgesel (Mockumentary) Filmler”. E-Journal of New World Sciences Academy 7(1), 1-10.
Stephens, A. ve N. Baker. (2009). Savaşı Anlamak: 21. Yüzyıl için Strateji. Çev. S. Yazır. İstanbul: Phoenix Yayınevi.
Wallace, R. (2018). Mockumentary Coomedy: Performing Authenticity. London: Palgrave Macmillan.
Watkins, P. (Yönetmen). (1965). The War Game [Sahte Belgesel]. UK: BBC.
Welsh, J. M. (2012). “The „Serious‟ Mockumentary: The Trivialization of Disaster? The Case of Peter Watkins”.
Too Bold For The Box Office: The Mockumentary From Big Screen To Small. Edit. C. J. Miller. Lanham, Toronto, Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc. 181-192.