MUHTEMEL EYLEM PLANLARI
Makine-Metal Sektörü’ nün Isparta ve Türkiye ölçeğinde güçlenebilme- si, rekabet potansiyelinin artması ve katma değerinin çok daha yüksek bir hale gelmesi için; sektöre dair yapılan değerlendirmeler ve bu değer- lendirmeler doğrultusunda öngörülen muhtemel eylem planları aşağıda maddeler halinde verilmiştir.
•İmalat sanayi içerisinde payı gün geçtikçe artan Metal-Makine Sektörü- nün güçlenebilmesi ve büyüyebilmesi için kamu nezdinde gerekli mev- zuat çalışmalarının yapılarak sektörün büyümesine ve gelişmesine engel olan durumların aşılması gerekmektedir. Bu kapsamda Makine-Metal Sektörünün imalat sürecinde karşılaştığı teknik aksamalar ve gecikme- ler, ilgili kamu kurum ve kuruluşların mevzuatlarında gerçekleştirecek- leri değişiklikler veya tedbirler ile giderilmeli ve sektörün mevzuatlardan kaynaklanan sıkıntılı durumlarının aşılarak mevcut imalat hacminin ar- tırılması başta Isparta sonra Türkiye ekonomisi için büyük önem taşı- maktadır.
•Isparta açısından sektörün imalat kapasitesini yansıtan sağlıklı bir is- tatistiki veriye ulaşılamamıştır. Sektöre ait Isparta ilinde faaliyet göste- ren firmaların imalat kapasitesini gösteren verilerin tutulmasına ihtiyaç vardır.
•Sektörün yaşanan imalat kapasitesini arttırmaya ve teknolojik gelişme- lere ayak uydurması gerekliliği nedeniyle; sektörte faaliyet gösteren fir- malar sürekli yatırım yapma ihtiyacı duymaktadır. Sektör açısından iyi- leşitirilecek olan teknolojik altyapı imkanlarının temininde kullanılacak mali desteklerin çeşitlendirilerek arttırılması Makine-Metal sektörünün üretim kapasitesi ve dolayısıyla ihracat potansiyelini arttıracaktır. •Teknoloji üretebilme kapasitesine sahip bu sektör, lojistik destek, ka- lifiye eleman gereksinimi ve yan sanayi açısından muhakkak gelişmiş yörelerde (Marmara, Konya, Çukurova, Kayseri, Gaziantep vb.) barına- bilmekte ve gelişimini sağlayabilmektedir. Dolayısıyla en ağır arazi be- delleriyle, en yüksek işçilik maliyetleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle, büyük sanayi alanları içinde üniversite, sosyal donatılar ve hiz- met alanları (banka, otel, danışmanlık hizmetleri vb) ile yaşam alanları da yer alacak şekilde “Özel Endüstri Bölgeleri” planlanması için gerekli
mevzuat değişiklikleri ve tedbirler için ça- lışmalar yapılmalıdır. Ayrıca, Makine-Me- tal Sektöründe kümelenme faaliyetlerinin yapılabileceği makina havzalarının kurul- ması ve sektör ile ilgili her türlü yan sa- nayiinin belirlenecek yatırım arazilerine yerleştirilmesinin gerekliliği göze çarp- maktadır.
•Makine sektöründe teknolojik gelişmeler oldukça hızlı ilerlemektedir. Dolayısıyla bu gelişmeleri yakından takip etmenin yanı sıra teknolojiyi kendi üreten bir ülke haline gelmek rekabette öncü olmak için gerekli şartlardan bazılarıdır. Makina ima- latında mevcut teknolojiden maksimum yararın sağlanması için bilimsel kurum, üniversite ve sektör dernekleri ile işbir- liği yapılması pozitif katkı sağlayacaktır. Gerek ürün, gerekse imalat teknolojileri- nin geliştirilmesi ve etkin kullanımı için kaliteli insan gücüne dayalı personel ve eğitim politikaları uygulanmalıdır. Özel- likle eğitilmiş, motive edilmiş ve ödüllen- dirilmiş personel, hem verimlilik hem de teknolojik makinaların etkin kullanımını sağlayacaktır.
•Makina imalatında yeni ürünlerin tasarı- mı ve/veya inovasyon için en önemli kay- nak etkin kullanılan mühendislik hizmet- leridir. Türkiye’ de makina imalatçıları bu kaynağı genellikle ihmal etmektedirler. Gerçekte bu kaynaklara dayalı ürün ge- liştirme; maliyetleri optimize edecek ve Ar-Ge çalışmalarının daha rasyonel olma- sını sağlayacaktır. Rekabet için de ürün geliştirme yeteneği artırılmalı ve Ar-Ge altyapısı sağlıklı biçimde oluşturulma- lıdır. Firmaların TÜBİTAK (Türkiye Bi- limsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) ve TTGV (Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı) destekleri ile AB Sekizinci Çerçeve Programı’nın Ar-Ge proje fonlarından ya-
rarlanması için gerekli tedbirler alınmalı- dır. Bununla birlikte yurtdışından makine ithal etmek yerine kendi üreten bir ülke konumuna gelmek, Türkiye’nin yüksek cari açığının düşürülmesine katkı sağla- yacaktır. Türkiye bu potansiyele sahip bir ülkedir. Ancak firmaların ürünlerini ve markalarını tanıtmaları konusunda daha fazla çaba sarf etmelerine ihtiyaç duyul- maktadır.
•Sektörde çalışan personelin eğitim sevi- yesinin düşük olması ve sektörün ihtiyaç duyduğu ara eleman, teknisyen eksikli- ği göze çarpmaktadır. Meslek liseleri ve üniversitelerin mühendislik bölümleri sektörün insan kaynağı ihtiyacına uygun personel yetiştirecek şekilde eğitim ver- melidirler. Sektörün ihtiyaç duyduğu ara eleman ve mühendis yetiştirilmesi iler- leyen yıllarda sektörün geleceğine olum- lu katkı sağlayacaktır. Ülkemizde, uzun yıllardır nitelikli eleman ihtiyacı dile ge- tirilmekle birlikte bu ihtiyacı çözebilecek sağlıklı işleyen bir eğitim sistemi henüz istenilen düzeyde tesis edilememiştir. Bu sorunu çözümünde, özellikle meslek liselerinin öğrenciler açısından cazibe merkezleri haline getirilmesi önemli rol oynayacaktır. Ayrıca proje odaklı eğitim programları teşvik edilmesinin sektöre büyük fayda sağlayacağı düşünülmekte- dir.
•Sektörde yer alan firmaların büyük bir çoğunluğunun KOBİ niteliğinde olması ve bu firmaların finansal kaynak bulma ve kredi kullanımı konusunda yaşadığı sorunlar sektörün gelişiminin önündeki engeller olarak görülmektedir. Dolayısıyla küçük ölçekli makine üreticilerinin reka- bet edebilir ölçeklere taşınması yönünde bir strateji belirlenmesi yararlı olacaktır. Genel olarak makine-metal sektörünün
özgün ve yüksek katma değerli ürün üretmesinde, devlet desteklerinin arttırılmasının yanı sıra, üniversitelerin, meslek odaları, kamu kurum- ları ile daha fazla işbirliği içerisinde olmaları önemli katkı sağlayacaktır. •Ülke çapında doğalgaz kullanımının hızla yaygınlaşmasından dolayı, Is- parta’da önemli bir imalat kapasitesine ulaşan, katı yakıtlı kazan imalâtı, ilerleyen yıllarda talep sıkıntısı ile karşılaşacağı kanaatine varılmıştır. Katı yakıtlı kazan imalatı alanında faaliyet gösteren firmaların ilerleyen yıllarda karşılaşabilecekleri talep sıkıntısıyla ilgili bilgilendirilmesine ih- tiyaç olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sayede sektörün talep sıkıntısına düşmeden önce ürün çeşitliliği çalışmalarına başlaması teşvik edilme- lidir. Geçmişte Isparta’nın halı sektörü de imalat sürecini yeterli tahlil edememiş ve kaybolmuştur. Katı yakıtlı kazan sektörünün sonunun da halı sektörüne benzememesi için sektör gerekli teknolojik gelişim sü- reçlerinden geçmeli ve ürün çeşitliliğini piyasa talepleri doğrultusunda geliştirmelidir.
KAYNAKÇA
BAKA, (2012). BAKA Tarım Makineleri Sektör Raporu, BAKA, Isparta.
BATAT, A.,(2015), Çukurova Bölgesinde Makine ve Ekipman Sektörü, Çukurova Kalkınma Ajansı, 1.Baskı, Adana.
BAYÜLKEN, Y.(2012). MAKİNA İMALAT SANAYİ SEKTÖR ARAŞTIRMASI, TMMOB makine mühendisleri odası, Yayın No:MMO/591, Ankara.
BAYÜLKEN, Y., (2012). Makine İmalat Sanayi Sektör Araştırması, Makine Mühendisleri Odası Raporu, Revize Edilmiş Dördüncü Baskı, Ankara.
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI, (2017), Sanayi Genel Müdürlüğü, Türkiye Makine Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2017-2020), Ankara.
ÇETİN, M.; KARA, M., (2008). “Bir Kalkınma Aracı Olarak “Organize Sanayi Bölgeleri”: Isparta Süleyman Demirel Organize Sanayi Bölgesi Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üni- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 31, Temmuz-Aralık 2008, ss.49-68.
GÜLEŞ,K.H. vd...,(2008), .Konya Makine İmalat Sanayi Sektörel Analiz Raporu, Konya Sanayi Odası, Konya.
GÜRLESEL, F, C. (2018), Makine İmalat Sektörü Türkiye ve Dünya Değerlendirme Raporu, Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federas- yonu. http://www.makfed.org.tr/images/s/ DegerlendirmeRaporu.pdf http://www.cka.org.tr/dosyalar/makine_ekip- man_sektor_raporu.pdf http://www.kso.org.tr/yayinlardosya/maki- ne-imalat-sanayi--sektorel-analiz-rapo- ru-_1385648583.pdf http://www.resmigazete.gov.tr/eski-
ler/2017/03/20170324-8.htm (Erişim Tarihi 10.06.2018) http://www.tarsusticaretborsasi.com/DOS- YALAR/pdf/81%20IL%20SANAYI%20 DURUM%20RAPORU.pdf https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/gon- deri_dosya_ekleri/makinaimalat_metin.pdf İSO, (2010), Makine İmalat Sanayi Sektörü,
İstanbul Sanayi Odası Yayınları No:2010/7, İstanbul, http://www.iso.org.tr/projeler/ arastirmalar/sektorel-arastirmalar/sektor-ra- porlari/
KADEŞ, C., 2014. Adana İli Makine Sektör Raporu, Adana Ticaret Odası, http://www. adana-to.org.tr/WebDosyalar/Yayinlar/Sek- torRaporlari/Makina
KOSGEB, (2018). İLLERDE REKABET AVAN- TAJINA SAHİP İMALAT SANAYİ SEKTÖR- LERİNİN BELİRLENMESİ ÇALIŞTAYLARI SONUÇ RAPORU, 27 Mart 2018. MAKİNE İMALAT SANAYİİ DERNEKLERİ FE-
DERASYONU(MAKFED), 2016. Türk makine sektörünün gelişimi ve rekabet gücüne kavuşması: ne yapılmalı, nasıl yapılmalı? http://www.makfed.org.tr/pdf/MAKFED_ RAP_Kasim.pdf
MAKİNE İMALAT SANAYİİ DERNEKLERİ FEDE- RASYONU(MAKFED), 2017. MAİB, ESTİMA Makine Sektörü Envanter Araştırması, http://www.makfed.org/images/s/Makine- SektoruEnvanterArastirmasi.pdf
T.C.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2014), Türkiye 81 İl Sanayi Durum Raporu, Sanayi Genel Müdürlüğü, Ankara.
UZUNOĞLU, H. (2018), Türk Makine Sektörü- nün Bugünü ve Geleceği, İzmir Ticaret Odası, Ar&Ge Bülten, Ocak/Şubat-Sektörel, İzmir. http://izto.org.tr/demo_betanix/uploads/ cms/yonetim.ieu.edu.tr/6659_1519715696. pdf