Özel Güvenlik Personelinin Yetkileri

Konumun güvenliğini sağlayan görevliler kendilerine tanınan yetki çevresini bilerek görev yapmakla mükelleftirler.

Personelin görevini yapmadığı veya aşırıya kaçılması durumunda hem personeli hem de yetkili olduğu kurumu sıkıntıya sokabilir.

Adli kolluk birimlerinin üstlendiği görevleri, özel güvenlik görevlileri yapmakla yükümlü değillerdir.

Özel güvenlik görevlileri devlet ve birbirleri ile koordineli bir biçimde hareket etmelilerdir. Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği 2005 yılında yürürlüğe girdikten sonra incelemeye alındığında kolluk olarak Özel Güvenliğe yer verilmemiştir. 5371 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)’ nun 165. Maddesi gereğince; Diğer Kolluk Görevlilerinin adı altında Adli Kolluk olarak değerlendiriliyor olsa bile daha teferruatlı bir şekilde kanuni zeminioluşturulmalıdır.

Özgürlüklerin ve Temel hakların sınırlanması ile ilgili yol ayırımına gidilmesi sebep olmaktadır.

Özel güvenlik görev yerinde kolluk faaliyetlerinde bulunmuş olmasa da bazen suç sonrasına yönelik görev yükümlülükleri de bulunabilir.

Özel güvenlik hizmetlerine dair kanunÖGHDK’nın 7. Maddesinde özel güvenlik bulunmaktadır. Burada büyük önem taşıyan unsur; Güvenlik Görevlilerinin görev yetkileri ile görev alanını saptamasıdır.

Kanunda 9. Maddede, bu görevliler yetkilerini sadece görevli bulundukları süre içinde ve yetkili oldukları alanda kullanabilmektedirler. Görevliler silah ve teçhizatlarını ancak görevli oldukları mahalde çıkarabilirler.

İşlenmiş olan bir suç şüphelisi veya suçu işleyeceği yönünde kuvvetli şüphe bulunan kişilerin takibi, tedbir alınması, değerli eşya, para nakli ile ilgiligüzergâhbelirtilen durumlarda güzergâh istikametleri de görev alanı içine girer.

3.5.1. Durdurma ve Kimlik Sorma Yetkisi

Kolluk kuvvetleri şüpheli durumda durdurma yetkisini kullanabilir. Ancak güvenlik görevlileri kendisine verilen yetkilerini durdurma amaçlı kullanabilir.

43 Yapılan işlemler sonunda kuşkulu durum çözülürse kişinin serbest bırakılmasına izin verilir.Durdurulan araç veya kişi aranır. Zaman aşımı olmadan kişi bilgilendirilmelidir.

5188 sayılı ÖGHDK’ nın 7.maddesinin (b) ve (f) fırkasında özel güvenlikler belirlenen toplantılar ve konserler, spor müsabakaları, sahne gösterilerinin olduğu yerler vb. etkinlikler ile hava ve deniz limanları, tren garları, istasyonlar, otobüs terminalleri gibi toplu taşıma alanlarında kimlik sorma yetkilerine sahiptirler.

Araştırılan kimlik kontrollerinde yakalanması olan kişileri yakalama yetkisi oluşacaktır. Günlük hayatta olmadığı halde alışveriş merkezlerinde, devlet kurumlarında, okul, toplu taşıma gibi yerlerde kimlik kontrolü yapabilmektedirler.

3.5.2. Yakalama ve Arama Yetkisi

Yakalama emri temel haklarımız bakımından en önemli hak sınırlamasıdır.

Kişi özgürlüğüne büyük önem vermiş ve güvence altına alınmıştır. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve Anayasamızda özgürlük sınırlanmasına düzenleme yapılmıştır.

ÖGHDK’NIN 5188 sayılı 7.maddesi yakalama yetkisi ile:

( C ) fırkasında; CMK 90. Maddesinde bahsedilen suç üştü durumlardır.

(d) fırkasında; Görev yerinde tutuklama ya da mahkûmiyet emri bulunan kişileri yakalama,

(ı) fırkasında; Kişinin tehlikeden korunma amacı ile yakalama:

ÖGHDK’NIN 9. maddesinde belirtilen vukuatlar en hızlı vasıta ile genel kolluğa bildirilir; hükmü gereği davranarak yakalanan kişi veya eşya polise teslim edilir.

(j) fırkasında; CMK’nın168.maddesinde yakalama şeklinde açıklamalar neticesinde yetkilerini kullanmaktır.

Günümüzde birey özeline girme hassasiyet içerdiğinden bu kategorideki maddelerin başında gelir. Arama; Suça bulaşmış olması veya suç işlemiş kişiyi bulma vakasıdır. Anayasamızın 20. Maddesinde Özel Hayatın Gizliliği ve 21.

Maddesinde Konut Dokunulmazlığı ile bireylerin özel hayat dokunulmazlığı detaylı bir şekilde belirtilmiştir.

44 Adli arama ve önleme arama olarak sınıflandırırsak;

A) Adli Arama: suç işlemiş veya suça karışmış olan kişiyi bulmaktır.

B) Önleme Araması: Suçu işleyecek olan kişiye caydırıcı olacak şekilde arama türüdür.

(a) fırkasında; Duyarlı alana girmek isteyenlerin üstlerini detektörlerle aramak, X-ray cihazlarından eşyalarını geçirmek.

(b) fırkasında; Toplantılar, konserler, spor müsabakaları, sahne gösterileri vb. Etkinlikler ile duyarlı kapıdan geçme vs.

(d) fırkasında; h-Haklarında tutuklama kararı olan kişilere arama yapılacağı açıklanmıştır fakat özel güvenlikelle arama yapamadığından dolayı aramalar sensörlü kapılar ve X-ray cihazlarıyla arama yapar.

(e) fırkasında; yardım isteği halinde ve afet durumlarında görev alanındaki konumlara girme yetkisi verilir.

Halka açık alanlarda üst araması 01.06.2005 tarihli 25832 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan Önleme ve Adli Aramalar yönetmeliği hükümlerince yapılır.

Bu tür alanlarda özel güvenlik personelince yapılması planlanan üst aramaları genel kolluğun denetimi ve gözetimi altındadır. Arama esnasında yakalanan kişiler veya el konulan eşyalar yasal işlem yapılmak üzere genel kolluğa teslim edilir(5188 Sayılı Kanun).

3.5.3. Zor Kullanma Yetkisi

Ülkemizde güvenlikte en çok konu olan olay zor kullanma yetkisi olmaktadır. Genel kolluğun olaylara başvurduğu gereksiz güç medyaya yansıtılan en popüler kısım olarak görülür. Bu şekildeyapmadanönce, şiddet içermeyen yollar uygulanmalı şayet durum zorunlu bir durum oluyorsa özverili ve titiz şekilde uygulanmalıdır ayrıca personel bu konu hakkında eğitimini almalıdır.Zor kullanma yetkisi hukuki nitelik taşıyan ve kanuna uygun şekilde yer ve süre içinde geçerli olmak şartıyla; ikaz etme, kelepçe takma ve güç kuvvet kullanmak ile birlikte sıralanabilir. Olaya Genel kolluk gelip müdahale ettikten hemen sonra zor kullanma sona ermektedir.

45

3.5.4. Silah Taşıma Kullanma ve El Koyma Yetkisi

Avrupa Birliği ülkelerine baktığımız zaman özel güvenliğinsilahlı olmasında bir ortak karara varılmadığı dikkatleri çekmektedir. Örnek olarak silah taşımak Hollanda,İrlanda, İngiltere ve Danimarka’ da yasak olduğu halde Fransa ülkesinde para ve mücevhernakledilmesi durumunda silah taşıma izni verilir.

ÖGHDK’nın 8.maddesi güvenlik için ilgili kişiler tarafından belirlenir.

Faaliyetlerinde silahla görev alamazlar.

Güvenlik hizmetlerinde kullanılacak olan teçhizat, firmalar tarafından verilir. Özel güvenlik eğitimi veren kurumlar, silahlı eğitimlerde kullanmak üzere,valinin onayı ve komisyonun kararı ilesilah taşıma ve kullanma izni verilebilir.

Yukarıda belirtilendurumların incelenmesi sonucunda yetki adından da anlaşıldığı gibi silah bulundurma ve taşıma yetkisi olup, genel kolluk personeline verilen silah kullanma yetkilerini göstermektedir.

ÖGHDK’nın 5188 sayılı kanununun 7.maddesinde direk bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç doğuran eşyayı emanet alma şeklinde belirtilir. Genel kolluğa hakimlercephesinden el koyma yetkisi verilmektedir. Görevlialdığı eşya zaman geçmeden iletişim kurup kolluk kuvvetlerine teslim etmelidir. Bu yetkinin amaç dışı kullanılması özel güvenlik dünyasının çözmesi gereken sorunlardır.

46