Frontal Görünüm

Hastaların, kendilerini gördüğü açı olduğu için, frontal görünüm estetik değerlendirme yaparken öncelik verilmesi gereken bakış açısıdır(Reyneke ve Ferretti 2012).

1.4.5.1.1. Fasiyal Form

Fasiyal genişlik ve yükseklik arasındaki ilişki yüzün harmonisi için oldukça önemlidir. Yüz yüksekliğinin genişliğine oranı (trichion-menton/zigomalar arası genişlik) kadınlar için 1.3:1 iken, erkekler için 1.35:1‘dir. Gonion noktaları arası

65

genişlik ise, zigomalar arası mesafeden %30 daha az olmalıdır(Şekil 1.11.) (Marentette 1988, Anthropometry of the head and face in medicine 1982).

Şekil 1.11. Yüz yüksekliğinin genişliğine oranı (trichion-menton/zigomatik arklar arası genişlik) kadınlarda 1.3:1, erkeklerde 1.35:1‘dir. Gonionlar arası genişlik ise, zigomatik arklar arası mesafeden %30 daha az olmalıdır (Reyneke ve Ferretti 2012)

66

Şekil 1.12. Yüzün frontal açıdan horizontal boyutları (Reyneke ve Ferretti 2012)

1.4.5.1.2. Horizontal Yüz Boyutları

Yüzün enine oranlarını değerlendirmek için kullanılan yöntem, “Beşler Kuralı"dır. Yüz, dış kulak heliksinden itibaren dikey olarak her biri yaklaşık göz genişliğinde olan 5 eşit parçaya bölünmüştür(Şekil 1.12.).

1.4.5.1.2.1. Dış Beşliler

Kulak heliksinden gözün dış köşesine kadar ölçülen ve kulakların genişliğinin bir göstergesi olan orandır(Şekil 1.12.)(Emir ve Aksoy 2017).

67

1.4.5.1.2.2. Medial Beşliler

Bu alanın sınırlarını gözün dış köşesi ile iç köşesi oluştururken dış sınır mandibulanın gonial açıları (Şekil 1.12., 5 numaralı mesafe) ile örtüşmelidir. Yüzü uzun ve dar olan hastalarda, gonial açı bu çizginin medialinde kalırken, geniş ve kare yüzlü hastalarda, gonial açı bu çizgilerin lateralinde olacaktır. Ayrıca irislerin medialleri arasındaki mesafe ağız genişliğine eşit olması gerekirken (Şekil 1.12., 3 numaralı mesafe), anormal interpupiller ve interkantal mesafe sıklıkla sendromik hastalarda görülür ve sadece kraniofasiyal cerrahi ile düzeltilebilir(Şekil 1.12.)(Reyneke ve Ferretti 2012).

1.4.5.1.2.3. Orta Beşli

Bu bölge, gözlerin iç kantusundan geçen çizgilerle sınırlandırılır. Burun alası (alar taban genişliği) (Şekil 1.12., 1 numaralı mesafe) bu çizgilerle örtüşmeli, burun dorsumu (Şekil 1.12., 2 numaraları mesafe) ise yaklaşık olarak interkanthal mesafenin yarısı kadar olmalıdır. Maksillanın ilerletilmesi ve/veya gömülmesi planlanan hastalar için bu ölçüm dikkate alınmalı ve buna bağlı olarak alar tabanının uyumlandırılması gerekebileceği göz ardı edilmemelidir(Reyneke ve Ferretti 2012).

1.4.5.1.3. Vertikal Yüz Boyutları

Geleneksel olarak yüz, saç çizgisi (trichion), alın (glabella), burun tabanı (subnasale) ve çenenin alt kenarına (menton) bitişik yatay çizgilerle 3 parçaya ayrılır.

Estetik açıdan hoş bir yüzde, 3 parça yaklaşık olarak birbirine eşit olmalıdır. Ayrıca burun tabanı ile çene alt kenarı arasında kalan alt üçte birlik kısımda, burun tabanı-üst dudak vermillion, alt dudak vermillion-labiomental kıvrım ve labiomental kıvrım- çene alt kenarı(menton), olmak üzere üç eşit parçaya ayrılmalıdır. Alt dudağın vermilyon hattı da genellikle üst dudak vermilyon hattından yaklaşık %25 daha büyüktür(Şekil 1.13.)(Reyneke ve Ferretti 2012).

68

Şekil 1.13. Yüzün frontal açıdan vertikal yüz boyutları (Reyneke ve Ferretti 2012)

1.4.5.1.3.1. Üst Üçlü

Bu üçlüdeki şekil bozuklukları genellikle kişiler tarafından uygun bir saç modeli ile maskelenebilir. Ancak bu bölgedeki deformiteler bir kraniofasiyal sendromu gösterebileceği için dikkatle değerlendirilmelidir(Emir ve Aksoy 2017).

1.4.5.1.3.2. Orta Üçlü

Ağız, diş ve çene cerrahları olarak alt yüzden sonra özellikle ortognatik cerrahilerle en çok etki ettiğimiz bölge orta yüzdür.

69

1.4.1.3.3. Alt Üçlü

Yüzde, orta üçlü ile alt üçlünün dikey yükseklik oranı yaklaşık 5:6 olmalıdır.

Arnett ve Bergman (1993), daha nicel bir değerlendirme yaparak, bu kısımların yüksekliğinin 55 ile 65 mm arasında olması gerektiğini belirtmiştir. Alt üçlüde, üst kesici dişin açığa yeterince çıkmaması dikey maksiller yetmezliği gösterir ve genellikle azalmış alt yüz yüksekliği ile birlikte ortaya çıkmaktadır. Alt yüzün yüksekliği, mandibula yüksekliğinden de etkilenebilir. Dikey yüz yüksekliği uyuşmazlığı olan hastalarda çene yüksekliği (mentona kadar) not edilmelidir(Reyneke ve Ferretti 2012).

Yüzün daha önce açıklanan şekilde keyfi olarak bölümlenerek değerlendirilmesi aslında çok da doğru bir yöntem olmayabilir. Bir çene deformitesinin veya bu deformitenin düzeltilmesinin etkileri (Reyneke ve Ferretti 2021), geleneksel yüz bölümlerinin ötesinde etkilere sahip olabilmektedir. Bu nedenle, yüz estetiği değerlendirmesinde daha pragmatik bir yaklaşım göstererek, yüzü ortodontinin ve ortognatik cerrahinin etki alanlarına göre ayırmanın daha doğru olduğu düşünülmektedir.

1.4.5.1.4. Fasiyal Simetri

Orta hat değerlendirmesi yapılırken, alın (glabella), nazal dorsum, burun ucu, burnun kolumellası, üst dudağın filtrumu, maksiller ve mandibular dişlerin orta hattı, alt dudak ve çene ucu bu değerlendirmeye dahil edilmektedir. Asimetri değerlendirilirken dikkat edilmesi gereken ilk konu asimetrinin çene ucu, mandibula ve maksillayı veya tüm bu yapıların bir kombinasyonunu içerip içermediğinin belirlenmesidir(Reyneke ve ark. 1997). Asimetrinin düzeltilmesinde önemli bir rol oynayacağından, maksilla oklüzal kantının dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi zorunludur. Ayrıca burnun, orbitaların ve alnın simetrisi de değerlendirilmelidir.

70

Yüz üç boyutlu bir yapıdır ve yüzün simetrisi vertikal, anteroposterior ve horizontal düzlemlerdeki deformitelerden etkilenecektir. Bununla birlikte, yüzün klinik olarak frontal açıdan değerlendirilmesi en kritik değerlendirmedir ve oklüzal düzlemdeki herhangi bir transvers, anteroposterior ve/veya sagittal kant not edilerek arka yüz simetrisi ile ilişkilendirilmelidir. Oklüzal düzlem, oküler distopi olmaması koşuluyla, interpupiller çizgiye paralel olmalıdır. Oklüzal düzlemin cerrahi olarak düzeltilmesi genellikle yüzdeki asimetrinin düzeltilmesini kolaylaştırır. İskelet asimetrisinde, diş orta hattı ortodontik olarak koordine edilmemeli, bunun yerine iskelet asimetrisinin cerrahi olarak düzeltilmesine izin vermek için her çenenin merkezinde hizalanmalıdır. Ayrıca tüm bu ölçüm, planlama ve değerlendirmeler yapılırken, esas olarak hiçbir yüzün tam anlamıyla simetrik olmadığı unutulmamalıdır(Reyneke ve Ferretti 2012).

1.4.5.1.5. Dudaklar

Dudak simetrisi hasta gülümserken olduğu gibi dinlenme pozisyonunda da değerlendirilmelidir. Dudak simetrisi, fasiyal sinir disfonksiyonundan, altta yatan dentofasiyal deformitelerden, geçmiş travmaya bağlı skar oluşumundan, doğumsal yarıklardan, mikrozomi veya hiperplaziden etkilenebilmektedir(Reyneke ve Ferretti 2012). Dudaklar dinlenme halindeyken, 0-4 mm kadar interlabial aralık ve 1-4 mm kadar üst keser görünümü optimal olarak değerlendirilmektedir. Gülümserken üst kesici dişlerin kronunun tamamen açığa çıkması hoş olarak kabul edilir ve alt dudak vermilyon bölgesi üst dudağa göre yaklaşık %25 daha fazla görünürken, dudakların herhangi bir asimetrisi varsa not edilmeli, üst 4 kesici dişin üst dudakla olan ilişkisi de dikkate alınmalıdır(Peck ve ark. 1992).