Çalışma alanı portföy yönetimi olan bu kurumların esas faaliyet gelirleri; portföy yönetim komisyonları, yatırım danışman-lık gelirleri ve yatırım fon satış gelirleri olmak üzere 3 ana kalemde takip edil-mektedir. Bununla beraber sektör gelirle-rinin neredeyse tamamı portföy yönetim komisyon gelirlerinden oluşmaktadır.
2017 yılının Eylül sonu ile kıyaslandığın-da, portföy yönetim şirketlerinin emekli-lik yatırım fonu gelirlerinde %18 azalma olurken; bu düşüş artan menkul kıymet yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu gelirleri ile telafi edilmiştir. Son bir yıl içerisinde menkul kıymet yatırım fonları gelirleri %20 artarak 205 milyon TL ol-muş, menkul kıymet yatırım fonu gelirleri toplam yatırım fonu gelirlerinin %71’ini oluşturmuştur. Menkul kıymet yatırım
fonlarından elde edilen gelirlerin artarken bir yandan yönetilen portföy büyüklüğü-nün azalması para ve borçlanma araçları piyasalarındaki düşüşün etkisidir. Son bir yılda neredeyse 2,5 katına çıkan gayri-menkul yatırım fonları ise toplam yatırım fonu gelirlerinin %12’sini oluşturmuştur.
Sonuç olarak, 2018 Eylül ayı sonunda portföy yönetim şirketlerinin portföy yö-netiminden elde ettikleri komisyon gelir-leri 2017 yılının aynı dönemine göre %20 oranda artış göstererek 358 milyon TL olmuştur.
Yatırım danışmanlığı belgesine sahip olan 17 kurum arasında sadece 4’ü 2018 yılı-nın ikinci çeyreğinde bu kalemde gelir elde etmiştir. Fon pazarlama ve satış aracılık hizmetlerinden ise kayda değer gelir elde edilmemiştir.
TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ 25 Tablo 11: Portföy Yönetim Şirketlerinin Gelirleri (milyon TL)
2017/09 2018/09 %Değişim Portföy Yönetim Komisyon Gelirleri 297.4 354.4 19.2%
Kolektif Portföy Yönetimi 283.3 335.7 18.5%
Emeklilik Yatırım Fonları 84.9 69.3 -18.3%
Yatırım Fonları 196.5 263.7 34.2%
Menkul Kıymet Yatırım Fonları 171.5 205.2 19.7%
Gayrimenkul Yatırım Fonları 8.9 31.0 247.9%
Girişim Sermayesi Yatırım Fonları 1.2 4.3 253.8%
Borsa Yatırım Fonları 0.6 0.6 -1.1%
Serbest Yatırım Fonları 14.3 22.6 57.9%
Yatırım Ortaklıkları 1.9 2.7 41.6%
Bireysel Portföy Yönetimi 14.1 18.8 32.9%
Gerçek Kişi 7.8 8.9 13.2%
Tüzel Kişi 6.3 9.9 57.4%
Yatırım Danışmanlığı Gelirleri 1.8 3.2 78.3%
Fon Pazarlama ve Satış Aracılık Gelirleri 0.1 0.0 -
TOPLAM 299.2 357.6 19.5%
Kaynak: TSPB
Yatırım Fonları
Menkul kıymet yatırım fonu gelirleri, portföy yönetim şirketlerinin elde ettikleri gelirin %71’ini oluşturmaktadır.
İlk kez 2016’da kurulan gayrimenkul yatırım fonlarından elde edilen gelirler bir yıl içinde 2,5 katına çıkmıştır. Aynı yılda kurulan girişim sermayesi fonu gelirleri de alternatif yatırım fonlarının gelişimine paralel olarak aynı dönemde 2,5 katına çıkmıştır.
Birliğimiz son 12 aylık komisyon gelirle-rinin ortalama portföy büyüklüğüne bö-lünmesiyle elde ettiği yıllık ortalama ko-misyon gelirlerini Tablo 12’de incelemiş-tir. Bağımsız şirketlerin yatırım fonu ko-misyon oranları (%1,07), banka kökenli şirketlerinin komisyon oranlarının (%0,53) bir hayli üstünde kalmaktadır.
Son iki dönemde bağımsız kurumların komisyon oranları hayli yükselmiş, bu durum bir portföy yönetimi şirketinin gayrimenkul fonlarından elde ettiği başa-rı primlerinden kaynaklanmıştır.
Emeklilik Yatırım Fonları
Portföy büyüklüğü daha yüksek olsa da emeklilik yatırım fonu yönetiminden elde gelirler daha düşüktür.
Emeklilik yatırım fonu büyüklüğü bir ön-ceki yılın Eylül ayına göre %22 artsa da, bu fonların yönetiminden elde edilen ge-lirler aynı dönemde 15,5 milyon TL aza-larak 69 milyon TL’ye inmiştir. Bu durum 2018 yılında uygulamaya konulan düzen-leme ile bir portföy yönetim şirketinin bir emeklilik şirketi fonlarının en fazla
%40’ını yönetebilir hale gelmesinin etki-lerini yansıttığı düşünülmektedir.
Eylül 2018 sonunda banka kökenli şirket-ler emeklilik yatırım fonlarının %98’ini yönetmekte olduğundan, banka kökenli şirketler ve bağımsız şirketlerin komis-yon oranları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
Bireysel Portföy Yönetimi
Sektör genelinde 2018 Eylül ayında bi-reysel portföy yönetiminden 19 milyon gelir elde edilmiştir.
26 TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ Eylül 2018 itibarıyla bireysel portföy
yö-netimi hizmeti veren şirketler arasında
%23 pazar payına sahip bağımsız şirket-lerin yıllık ortalama komisyon oranları
%0.28’dir. Aynı oran banka kökenli ku-rumlar için %0,10’dur.
Yatırım Ortaklıkları
Yatırım ortaklıklarının sadece küçük bir bölümü portföy yönetim şirketleri
tara-fından yönetilmektedir. Yatırım ortaklı-ğından 2018’in ilk dokuz ayında elde edi-len gelirler 2,7 milyon TL’dir.
Bu dönemde yatırım ortaklığı yöneten portföy yönetim şirketlerinde yıllık orta-lama komisyon oranları %0,70 olarak hesaplanmaktadır.
Tablo 12: Portföy Yönetim Komisyon Oranı*
Banka Kökenli Bağımsız Toplam
Yatırım Fonu 0.53% 1.07% 0.58%
Emeklilik Yatırım Fonu 0.13% 0.14% 0.13%
Bireysel Portföy Yönetimi 0.10% 0.28% 0.14%
Yatırım Ortaklığı 0.57% 0.93% 0.70%
Toplam 0.27% 0.65% 0.30%
Kaynak: TSPB
*Son 12 aylık toplam fon yönetim gelirinin, 12 aylık ortalama portföy büyüklüğüne bölün-mesiyle elde edilmiştir.
Giderler
2018’in ilk dokuz ayında genel yönetim giderleri geçtiğimiz yılın ilk dokuz ayına göre %12 artışla 237 milyon TL olmuş-tur. Bu giderlerin %57’sini personel gi-derleri oluşturmaktadır.
2017 yılında 720 olan ortalama çalışan sayısı, 2018 Eylül ayında 757’ye çıkmış-tır. Personel giderlerini ortalama personel
sayısına bölerek, bir çalışanın aylık orta-lama maliyetini bulmak mümkündür.
2018 yılının ilk dokuz ayında bu tutar 2017 yıl sonuna göre fazla değişmeyerek 19.745 TL olmuştur. Çalışan başına aylık ortalama kâr tutarı ise 2017 yılına göre artan kârlılıkla orantılı olarak %24 arta-rak 23.718 TL olmuştur.
TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ 27 Kaynak: TSPB
Kârlılık
Portföy yönetim şirketlerinin gelirlerinde-ki artış giderlerin artışın önüne geçmiş ve net dönem kârı geçtiğimiz yılın ilk dokuz ayına göre %51 artış göstermiştir. Net kârlılık ve özsermaye kârlılığı oranları da bu gelişmelere bağlı olarak artmıştır.
Sektörde net faaliyet gelirleri son 1 yıl içinde %23 artarak 122 milyon TL’ye çıkmıştır. Diğer yandan, şirketlerin kendi portföylerine yaptıkları finansal yatırımla-rı yansıtan yatıyatırımla-rım ve finansman gelirleri 89 milyon TL’ye yükselerek, karlılığa önemli katkıda bulunmuştur. Yatırım ve finanmsman gelirleri yıl boyunca geçen
yılın üzerinde seyretmekle beraber, faiz ve kurların hızlı değişim gösterdiği yılın üçüncü çeyreğinde daha da artmıştır.
2018 yılının ilk dokuz ayında 33 kurum 174 milyon TL kâr ederken, 19 kurum 13 milyon TL zarar etmiş ve sektördeki net dönem kârı 162 milyon TL olarak gerçek-leşmiştir.
En yüksek kâr eden Ak, Yapı Kredi, Ga-ranti ve İş portföy yönetim şirketleri top-lam 95 milyon TL kâr tutarıyla sektör toplam kârının %59’unu oluşturmuştur.
Tablo 13: Portföy Yönetim Şirketlerinin Gelir Tablosu (milyon TL)
2017/09 2018/09 %Değişim
Satış Gelirleri (net) 540.3 424.7 -21.4%
Satışların Maliyeti (-) -238.1 -65.7 -72.4%
BRÜT KAR/ZARAR 302.2 359.1 18.8%
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) -5.2 -5.8 12.4%
Genel Yönetim Giderleri (-) -211.3 -236.7 12.0%
Personel Giderleri -117.9 -134.6 14.1%
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 0.0 -0.1 666.7%
Diğer Faaliyet Gelirleri 17.0 13.4 -21.2%
Diğer Faaliyet Giderleri (-) -3.2 -7.4 135.3%
FAALİYET KÂRI/ZARARI 99.5 122.3 22.9%
Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler 18.8 33.7 79.5%
Yatırım Faaliyetlerinden Giderler -5.6 -11.0 96.0%
İştirak Kâr/Zararlarından Paylar
FİNANSMAN GİDERİ ÖNCESİ FAALİYET KÂRI/ZARARI 112.7 145.1 28.7%
Finansman Gelirleri 21.9 68.2 212.0%
Finansman Giderleri (-) -0.8 -2.3 176.8%
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLERDEN VERGİ ÖNCESİ K/Z -29.6 -49.5 66.9%
Dönem Vergi Gelir/Gideri -29.7 -45.2 52.2%
Ertelenmiş Vergi Gelir/Gideri 0.1 -4.3 -
DÖNEM KARI/ZARARI 104.1 161.5 55.1%
28 TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ Tablo 14: Portföy Yönetim Şirketlerinin Net Dönem Kâr/Zararları
2017/09 2018/09
Kurum Sayısı 48 52
Kâr Eden Kurum Sayısı 23 33
Zarar Eden Kurum Sayısı 25 19
Net Dönem Kârı (milyon TL) 104.1 161.5
Kâr Toplamı (Milyon TL) 121.8 174.3
Zarar Toplamı (Milyon TL) -17.6 -12.8
Net Kâr/Gelirler 34% 45%
Özsermaye Kârlılık Oranı 27% 34%
Kaynak: TSPB