FAALĐYETLER
38. FĐNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RĐSKLERĐN NĐTELĐĞĐ VE DÜZEYĐ a) Sermaye risk yönetimi
Ücretler ve diğer kısa vadeli faydalar 567.757 481.921
Kıdem tazminatı karşılığı 51.244 41.078
619.001 522.999
38. FĐNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RĐSKLERĐN NĐTELĐĞĐ VE DÜZEYĐ a) Sermaye risk yönetimi
Grubun sermaye yönetimindeki amacı; grubun gelir getiren bir işletme olarak devamlılığını sağlamak, hissedar ve kurumsal ortakların faydasını gözetmek, aynı zamanda sermayenin maliyetini azaltmak için en verimli sermaye yapısının sürekliliğini sağlamaktır.
Grup’un sermaye ve fonlama yapısı sırasıyla nakit ve nakit benzerleri, çıkarılmış sermaye, yedekler ile geçmiş yıl kazançlarını içeren özkaynak kalemlerinden oluşmaktadır.
Grup’un yönetim kurulu sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskleri değerlendirir.
b) Finansal risk faktörleri
Grup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup’un risk yönetimi programı genel olarak finansal piyasalardaki belirsizliğin Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi üzerine odaklanmaktadır.
Risk yönetimi, Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda yürütülmektedir. Risk politikalarına ilişkin olarak öncelikle finansal risk tanımlanır, değerlendirilir ve Grup’un operasyon üniteleri ile birlikte çalışmak suretiyle riskin azaltılmasına yönelik araçlar kullanılır. Yönetim Kurulu tarafından risk yönetimine ilişkin olarak gerek yazılı genel bir mevzuat gerekse de döviz kuru riski, faiz riski, kredi riski, türev ürünlerinin ve diğer türevsel olmayan finansal araçların kullanımı ve likidite fazlalığının nasıl değerlendirileceği gibi çeşitli risk türlerini kapsayan yazılı prosedürler oluşturulur.
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri Alacaklar
Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar
30 Haziran 2009 Đlişkili Taraf Diğer Taraf Đlişkili Taraf Diğer Taraf
Bankalardaki
Mevduat Diğer
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*) 9.325.215 1.539.632 - 2.370 102.476.677 3.153.057
- - - - - -
- Azami riskin teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı (**) - 332.216 - - - -
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların
net defter değeri 9.323.612 1.214.280 - 2.370 102.476.677 3.153.057
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan. aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
- - - - - -
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış
varlıkların net defter değeri 1.603 325.352
- teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı - 224.150 - - - -
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - - - - - -
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri Alacaklar
Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar
31 Aralık 2008 Đlişkili Taraf Diğer Taraf Đlişkili Taraf Diğer Taraf
Bankalardaki
Mevduat Diğer
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*) 9.635.012 4.275.397 - 91.932 84.536.102 1.660.740
- Azami riskin teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı - 723.511 - - - -
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların
net defter değeri 9.634.446 2.444.665 - 461 84.536.102 1.660.740
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan. aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
- - - - - -
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış
varlıkların net defter değeri 566 1.830.732 - 91.471 - -
- teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı - 615.445 - - - -
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - - - - - -
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - - - - - -
- Değer düşüklüğü (-) - - - - - -
- Net değerin teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - -
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - - - - - -
- Değer düşüklüğü (-) - - - - - -
Finansal aracın taraflarından birinin sözleşmeye bağlı yükümlülüğünü yerine getirememesi nedeniyle Grup’a finansal bir kayıp oluşturması riski, kredi riski olarak tanımlanır. Grup, işlemlerini yalnızca kredi güvenirliliği olan taraflarla gerçekleştirme ve mümkün olduğu durumlarda, yeterli teminat elde etme yoluyla kredi riskini azaltmaya çalışmaktadır. Grup’un maruz kaldığı kredi riskleri devamlı olarak izlenmektedir.
Vadesi geçen alacakların yaşlandırması aşağıdaki gibidir:
Alacaklar
30 Haziran 2009 Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar Toplam
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş 183.244 - 183.244
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş 135.310 - 135.310
Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş 8.401 - 8.401
Toplam vadesi geçen alacaklar 326.955 - 326.955
Teminat. vs ile güvence altına alınmış
kısmı 224.150 - 224.150
Alacaklar
31 Aralık 2008 Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar Toplam
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş 1.029.139 918 1.030.057
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş 790.783 - 790.783
Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş 11.376 - 11.376
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş - 90.553 90.553
Toplam vadesi geçen alacaklar 1.831.298 91.471 1.922.769
Teminat. vs ile güvence altına alınmış
kısmı 615.445 - 615.445
Bilanço tarihi itibariyle, vadesi geçmiş ticari alacaklardan karşılık ayrılmamış olanlara ilişkin alınan teminatlar aşağıdaki gibidir:
Vadesi geçmiş. karşılık ayrılmamış alacaklar için alınan
teminatlar
30 Haziran 2009 31 Aralık 2008
Nominal Makul Nominal Makul
Değeri Değeri Değeri Değeri
Teminat mektupları 199.237 199.237 553.942 553.942 Mevduat blokajı 8.207 8.207 19.950 19.950 Nakit depozitolar 16.706 16.706 41.553 41.553
224.150 224.150 615.445 615.445
Likidite riski yönetimi ile ilgili esas sorumluluk, yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu, Grup yönetiminin kısa, orta ve uzun vadeli fonlama ve likidite gereklilikleri için, uygun bir likidite riski yönetimi oluşturmuştur. Grup, likidite riskini tahmini ve fiili nakit akımlarını düzenli olarak takip etmek ve finansal varlık ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonları sağlamak suretiyle yönetir.
Aşağıdaki tablo, Grup’un türev niteliğinde olmayan ve olan finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Türev olmayan finansal yükümlülükler iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmaktadır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir. Türev finansal yükümlülükler ise iskonto edilmemiş net nakit giriş ve çıkışlarına göre düzenlenmektedir. Vadeli işlem araçları brüt ödenmesi gereken vadeli işlemler için net olarak ödenir ve iskonto edilmemiş.
brüt nakit giriş ve çıkışları üzerinden realize edilir. Alacaklar veya borçlar sabit olmadığı zaman açıklanan tutar, rapor tarihindeki getiri eğrilerinden elde edilen faiz oranı kullanılarak belirlenir. Grup’un türev finansal araçlarla ilgili işlemleri bulunmamaktadır.
30 Haziran 2009
Grup ödemelerini sözleşme vadelerine göre gerçekleştirmektedir.
b.3) Piyasa riski yönetimi
Grup’un faaliyetleri öncelikle, aşağıda ayrıntılarına yer verildiği üzere. döviz kurundaki değişiklikler ile ilgili finansal risklere maruz kalmaktadır. Piyasa riskleri ayrıca, duyarlılık analizleri ve stres senaryoları ile de değerlendirilmektedir.
Cari yılda Grup’un maruz kaldığı piyasa riskinde veya maruz kalınan riskleri yönetim ve ölçüm yöntemlerinde, önceki yıla göre bir değişiklik olmamıştır.
b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
TL Karşılığı (Fonksiyonel
para birimi) ABD Doları Avro GBP
1. Ticari Alacak 69.005.820 26.519.562 13.241.529 -
2a. Parasal Finansal Varlıklar - - - -
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar - - - -
3. Diğer 9.401.638 6.144.460 - -
4. DÖNEN VARLIKLAR 78.407.458 32.664.022 13.241.529 -
5. Ticari Alacaklar - - - -
6a. Parasal Finansal Varlıklar - - - -
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar - - - -
7. Diğer - - - -
8. DURAN VARLIKLAR - - - -
9. TOPLAM VARLIKLAR 78.407.458 32.664.022 13.241.529
10. Ticari Borçlar 278.024 181.605 70 -
11. Finansal Yükümlülükler - - - -
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler - - - -
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler - - - -
13. KISA VADELĐ YÜKÜMLÜLÜKLER 278.024 181.605 70 -
14. Ticari Borçlar - - - -
15. Finansal Yükümlülükler - - - -
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler - - - -
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 3.960.965 45.558 1.812.500 -
17. UZUN VADELĐ YÜKÜMLÜLÜKLER 3.960.965 45.558 1.812.500 -
18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 4.238.989 227.163 1.812.570
19. Bilanço dışı türev araçların net varlık /
yükümlülük pozisyonu (19a-19b) - - - -
19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden
türev ürünlerin tutarı - - - -
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden
b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
2a. Parasal Finansal Varlıklar 54.684.673 18.317.703 12.604.078 -
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar - - - -
3. Diğer 9.347.990 6.161.339 14.105 -
4. DÖNEN VARLIKLAR 64.050.906 24.491.105 12.618.183 -
5. Ticari Alacaklar - - - -
6a. Parasal Finansal Varlıklar - - - -
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar - - - -
7. Diğer - - - -
8. DURAN VARLIKLAR - - - -
9. TOPLAM VARLIKLAR 64.050.906 24.491.105 12.618.183 -
10. Ticari Borçlar 971.615 598.581 30.680 320
11. Finansal Yükümlülükler - - - -
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 13.854.937 6.524.960 1.862.500 -
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler - - - -
13. KISA VADELĐ YÜKÜMLÜLÜKLER 14.826.552 7.123.541 1.893.182 320
14. Ticari Borçlar - - - -
15. Finansal Yükümlülükler - - - -
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler - - - -
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler - - - -
17. UZUN VADELĐ YÜKÜMLÜLÜKLER - - - -
18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 14.826.552 7.123.541 1.893.182 320
19. Bilanço dışı türev araçların net varlık / yükümlülük pozisyonu (19a-19b)
19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı
20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu 49.224.354 17.367.565 10.725.003 (320) 21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük
pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) 39.876.364 11.206.226 10.710.898 (320)
b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
Kur riskine duyarlılık
Grup. başlıca ABD Doları ve EURO cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır.
Aşağıdaki tablo Grup’un ABD Doları ve EURO kurlarındaki %10’luk artışa ve azalışa olan duyarlılığını göstermektedir. %10’luk oran, üst düzey yöneticilere Grup içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan oran olup, söz konusu oran yönetimin döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık analizi sadece dönem sonundaki açık yabancı para cinsinden parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin dönem sonundaki
%10’luk kur değişiminin etkilerini gösterir. Pozitif değer, kar/zararda ve diğer özkaynak kalemlerindeki artışı ifade eder.
K ABD Dolarının TL Karşısında %10 Değişmesi Halinde
ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 4.963.164 (4.963.164)
ABD Doları riskinden korunan kısım (-) - -
ABD doları Net Etki 4.963.164 (4.963.164)
Avro'nun TL Karşısında % 10 Değişmesi Halinde:
Avro net varlık / yükümlülüğü 2.453.683 (2.453.683) ABD Dolarının TL Karşısında %10 Değişmesi Halinde
ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 2.626.497 (2.626.497)
ABD Doları riskinden korunan kısım (-) - -
ABD doları Net Etki 2.626.497 (2.626.497)
Avro'nun TL Karşısında % 10 Değişmesi Halinde:
b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi
Faiz oranı riski, faiz oranlarında meydana gelen dalgalanmaların Şirket’in faize duyarlı varlıkları üzerinde meydana getirebileceği değer düşüşü olarak tanımlanır. Şirket’in faize duyarlı yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Şirket’in 30 Haziran 2009 tarihi itibariyle aktif ve pasiflerinin yeniden fiyatlandırmaya göre kalan vadeleri ile likidite riski’nde açıklanan kalan vadeleri büyük ölçüde aynıdır. Bu sebeple, bu finansal tablo notlarında faiz oranı riski ile ilgili ilave bir tablo sunulmamıştır
Şirket’in bilançosunda gerçeğe uygun değeri kar/zarara yansıtılan finansal varlık olarak sınıfladığı borçlanma senetleri faiz değişimlerine bağlı olarak fiyat riskine maruz kalmaktadır.
30 Haziran 2009 tarihi itibariyle Şirket’in yaptığı analizlere göre TL faizlerde %1 oranında faiz artışı veya azalışı olması durumunda diğer tüm değişkenlerin sabit kaldığı varsayımıyla borçlanma senetlerinin rayiç değerinde ve dolayısıyla net dönem karı/zararında 30 Haziran 2009 tarihi itibariyle 126.935 TL azalış veya 133.514 TL artış oluşmaktadır. (2008: Şirket’in yaptığı analizlere göre TL faizlerde %1 oranında faiz artışı veya azalışı olması durumunda diğer tüm değişkenlerin sabit kaldığı varsayımıyla devlet tahvillerinin ve hazine bonolarının rayiç değerinde ve dolayısıyla net dönem karı/zararında 140.862 TL azalış veya 151.596 TL artış oluşmaktadır).
Faiz Pozisyonu Tablosu
30 Haziran 2009
31 Aralık 2008 Sabit Faizli Finansal Araçlar
Gerçeğe Uygun Değer Farkı
Kar/Zarara Yansıtılan Varlıklar 21.054.910 17.771.022 Finansal Varlıklar
Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar
Finansal Yükümlülükler - -
Değişken Faizli Finansal Araçlar
Finansal Varlıklar - -
Finansal Yükümlülükler - -
30 Haziran 2009
yükümlülükler Defter değeri Not Finansal varlıklar
Grup yönetimi, finansal araçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerini yansıttığını düşünmektedir.
Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri
Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir:
• Birinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, birbirinin aynı varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada işlem gören borsa fiyatlarından değerlenmiştir.
• Đkinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci seviyede belirtilen borsa fiyatından başka direk ya da indirek olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan girdilerden değerlenmiştir.
• Üçüncü seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun
gerçeğe uygun değer seviyesi 30 Haziran 1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye
Finansal varlıklar 2009 TL TL TL
Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara
yansıtılan finansal varlıklar
Alım satım amaçlı 21.054.910 21.054.910 - -
21.054.910 21.054.910 - - 31 Aralık 1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye
Finansal varlıklar 2008 TL TL TL
Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara
yansıtılan finansal varlıklar
Alım satım amaçlı 17.771.022 17.771.022 - -
17.771.022 17.771.022 - - 40. BĐLANÇO TARĐHĐNDEN SONRAKĐ OLAYLAR
Bulunmamaktadır.
41. FĐNANSAL TABLOLARI ÖNEMLĐ ÖLÇÜDE ETKĐLEYEN YA DA FĐNANSAL