ESERİ - ŞEYHÜLİSLÂM YAHYÂ TEVFÎK EFENDİ HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE

I. BÖLÜM

1. ŞEYHÜLİSLÂM YAHYÂ TEVFÎK EFENDİ HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE

1.3. ESERİ

Şeyhülislâm Yahyâ Tevfik Efendi’nin (1716-1791) tek eseri dîvânıdır. Kaynaklarda özellikle de “Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu”nda şairin dîvânının beş nüshasından bahsedilmektedir; ancak yapılan inceleme sonunda Ali Emiri Efendi Manzum Eserler ( Millet Ktb.) 70 numaralı nüshanın Tevfîk adında başka bir şaire ait olduğu anlaşılmıştır. Çalışma dört nüsha üzerinden yapılmıştır.

Şeyhülislâm Yahyâ Tevfîk Efendi dîvânındaki Türkçe şiir sayısı şu şekilde tespit edilmiştir: 14 kasîde, 113 tarih, 10 musammat, 138 gazel, 26 kıt’a, 10 rubâi, 6 muamma ve 1 lugaz. Bunun dışında 2 Farsça tarih, 1 Farsça mesnevi, 4 Arapça tarih, 3 Farsça tahmis, 41 Farsça gazel, 1 Farsça kıt’a, 5 Farsça muamma dîvânda yer almaktadır. Çalışmaya konu olan bu eserin ayrıntılı incelemesi ileride yapıldığından bu bilgilerle iktifa edilmiştir.

II. BÖLÜM

ŞEYHÜLİSLÂM YAHYÂ TEVFÎK EFENDİ DÎVÂNINDAKİ TÜRKÇE ŞİİRLERİN İNCELENMESİ

1. NAZIM ŞEKİLLERİ

Çizelge.1:Nazım Şekilleri

Nazım Şekilleri Toplam Sayı

Kasîde 14 Tarîh 113 Musammat 10 Gazel 138 Kıt’a 26 Rubâi 10 Mu’amma 6 Lugaz 1

1.1. KASÎDELER

Dîvânda toplam 14 kasîde bulunmaktadır. Bu kasîdelerden 6’sı na’t tarzında yazılmıştır. Kasîdelerde beyit sayısı 33 ile 99 arasında değişir; ancak dîvanda beyit sayısı 5, 6, 8, 10 olan kasîdeler de bulunmaktadır.

1.1.1. Şeyhülislâm Yahyâ Tevfîk Efendi dîvânı “Sebeb-i Tertìb-i DìvÀn Be-nÀm-ı SulùÀn Selìm” başlıklı kasîdeyle başlar.

Bi-óamdil’lÀh óubÿb idüp nesìm-i èavn-i YezdÀnì Virür gül-àonçe-i ÀmÀla reng ü bÿy-ı òandÀnì

matla’lı bu kasîde, MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèilün vezniyle yazılmıştır ve 31 beyittir.

Bu kasîdede Gürcü ve Rusların ittifak edip Osmanlı Devleti’ne saldırmaları esnasında tahta çıkan III. Selim’in başarısı için dua edilir. III. Selim’in tahta çıkışı şâir tarafından Allah’ın kullarına rahmeti ve şefkati olarak değerlendirilir.

1.1.2. “ Úasìde-i Teşekkür-i Esb èAn- CÀnib-i èOåmÀn Paşa” başlıklı kasîde, FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün vezniyle yazılmış olup 36 beyittir.

BÀreka’llÀh zìhi eşheb-i Refref - reftÀr Nermdür cünbişi çün esb-i nesìm-i esóÀr

matla’ıyla başlayan kasîdede şâir Osman Paşa tarafından kendisine hediye edilen atı ve onun özelliklerini karşısında bir sevgili varmış gibi tasvir eder. Daha sonra üstün vasıflarını tek tek sayarak Osman Paşa’yı över ve başarılarının devamı için dua eder.

1.1.3. “MünÀcÀt-ı Nebeviyye èAleyhi’s-selÀm” başlıklı kasîde, MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün vezniyle yazılmış olup 5 beyittir. Bu kasîde normal kasîde beyit sayısına uyulmadan 5 beyit olarak tertip edilmiştir.

Saè Àdetlü saña yaòşi ãanandur yÀ Resÿla’llÀh Eyü ãanmazsa aóvÀlì yamandur yÀ Resÿla’llÀh

matla’ıyla başlayan kasîdede her ne kadar münÀcÀt başlığı kullanılsa da bu şiir naèt tarzında yazılmıştır. Şiirde Peygamberimizin parmağıyla ayı ikiye bölme mucizesinden bahsedilir ve ondan şefaat istenir.

1.1.4. “ İstidèÀ-yı ŞefÀèat Be-äÿret-i Diger “Ez-CenÀb-ı Peyàamber” başlıklı kasîde, MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün vezniyle yazılmış olup bu kasîde de 5 beyit olarak tertip edilmiştir.

Olursa kilk-i luùfuñ nìk-òv_{Àhum yÀ Resÿla’llÀh}

Olur òÀl-i rÿò-ı raómet günÀhum yÀ Resÿla’llÀh

matla’ıyla başlayan kasîdede şâir bu dünyada günahlara battığından, gaflete daldığından ve acziyetinden bahsederek Hz. Peygamber’den uyanış ve şefaat için yardım dilemektedir.

1.1.5. “ Der- Naèt-ı Haøret-i SulùÀn-ı Ser- EfrÀz-ı èAlem – EfrÀz-ı èArãa-i İ’caz Güfte - Şud Der-EånÀ-yı Sefer-i HicÀz” başlıklı kasîde, MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün vezniyle yazılmış olup 99 beyittir.

AmÀn amÀn àam-ı firúat derÿna kÀr itdi BelÀ-yı aşú u maóabbet tenüm nizÀr itdi

matla’ıyla başlayan na’tında şâir kendi nefsiyle olan mücadelesini anlatır. Masiyetin yani insanı Allah’tan uzaklaştıran her şeyin ve mecâzi aşkların kendisini perişan ettiğinden bahseder. Bu kasîde Hicaz yolculuğu esnasında yazılmıştır. Şâir günahlarla siyahlaşmış yüzünü Hz. Muhammed’in kabrini (Ravza-i Mutahhara) ziyaret ederek nurlandıracaktır. Her mümin gibi şefaat arzulanmaktadır. Daha sonra Hz. Peygamber’in dünyaya gelişi, Allah’ın kâinatı onun nurundan yarattığı, mucizeleri ve Mirac hadisesi anlatılır.

1.1.6. “ Úaãìde-i RamaøÀniye Müõeyyel Be- Naèt-ı Şerìf-i Nebeviyye “ başlıklı altıncı kasîde MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün vezniyle yazılmış olup 59 beyittir.

Úademet òayr-ı úudÿm ey òuceste şehr-i ãiyÀm Ki oldı dil şeref-i maúdemüñle nÀéil-i kÀm

matla’ıyla başlayan kasîdede önce Ramazan ayının gelişinden duyulan sevinç dile getirilir. Bu mübarek ayın faziletinden, Allah’ın kullarına rahmetinden ve oruç tutmanın manevî kazanımlarından bahsedilir. Daha sonra Hz.Peygamber’e övgü başlar ve Mirac hadisesi anlatılır.

1.1.7. “ Naôìre Be-naèt-ı Meróÿm Şeyò SezÀyi Der- Medh-i Maóbÿb-ı Haøret-i ÒÿdÀyi ”başlıklı kasîde, MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèilün vezniyle yazılmış olup 6 beyittir.

Şehen-şÀha vücÿdun tÀc-ı mièrÀc ile ber-terdür Ayaàın õirve-i èarşı berìne baã berÀberdür

1.1.8. “ Cilve-sÀzì-i ŞÀhid-i Naèt-ı Maóbÿb-ı ÒudÀ Der- LibÀs-ı Taèbìr-i Teàazzül- Gÿne EdÀ” başlıklı kasîde, FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün vezniyle yazılmış olup 8 beyittir.

KÀmumı itdi muèaùùar yine bÀd-ı seóerì áÀlibÀ ravøa-i maóbÿbuma itmiş güõeri

matla’ıyla başlayan kasîdede Hz. Muhammed gösterdiği bazı mucizeler de zikredilerek övülür.

1.1.9.“ Kasìde-i Ramaøaniye-i NÀ-Tamam” başlıklı dokuzuncu kasîde, FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün vezniyle yazılmış olup 10 beyittir.

İki günli felegüñ sÀèati idüp devrÀn áurre-i rÿze ôuhÿr itdi çü-rÀ-i ramaøÀn

matla’ıyla başlayan kasîde de şâir yeni bir Ramazan ayının gelmesiyle duyulan sevinci dile getirmiş. Ramazan ayının Allah’ın kulları için bir hidayet kapısı olduğu, bu ayın gecenin zifri karanlığını gündüze çevirdiği belirtilir.

1.1.10. Onuncu kasîdenin bulunduğu iki nüshada da başlık bulunmamaktadır. Bu kasîde zamanın padişahına övgü niteliğinde yazılmıştır. Şiir, MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün vezniyle yazılmış olup 51 beyittir.

Sepìde-dem ki fürÿà-ı ùalìèa-i dümdÀr RevÀú-ı bÀãıra mı úıldı maşrıúu’l-envÀr

matla’ıyla başlayan kaside de şâir bütün söz hünerlerine göstererek zamanın padişahını över.

1.1.11. On birinci kasîdenin bulunduğu iki nüshada da başlık bulunmamaktadır. Kasîde, FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün vezniyle yazılmış olup 22 beyittir.

MeróabÀ ey úuùb-ı edvÀr-ı vilÀyet meròabÀ Gevher-i yektÀ-yı eãdÀf-ı necÀbet meròabÀ

matla’ıyla başlayan kasîdede devrin padişahı şâir tarafından övülür. Klasik Türk şiirinde kasîdelerde dikkat çeken mübalağa (abartma) sanatı bu kasîde de fazlasıyla kullanılmıştır.

1.1.12. Dîvânın sadece bir nüshasında bulunan bu kasîdenin de başlığı yoktur. Kasîde FÀèilÀtün, FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün vezniyle yazılmış olup sadece 5 beyittir.

Òayr maúdem ey yegÀne şeyò-i memdÿhu’ã - ãıfÀt Virdi feyø-i maúdemüñ dil mürdeye tÀze óayÀt

matla’ıyla başlayan kasîdede şâir şeyhini övmektedir. Onun gelişinin şükrünü eda etmenin mümkün olmayacağını söyleyerek Allah’a dua eder.

1.1.13. Dîvânın sadece bir nüshasında bulunan bu kasîdenin de başlığı yoktur. Kasîde Mefâèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün vezniyle yazılmış olup 37 beyittir.

Òuceste - dem ufuú -ı çaròda bu vefk-i murÀd Göründi àurre-i èìd - i ferÀó mübÀrek -bÀd

matla’ıyla başlayan kasidede devrin padişahı övülür. Kasîdelerin genel özellikleri bu şiirde de kendini gösterir.

1.1.14. Dîvânın sadece bir nüshasında bulunan bu kasîdenin de başlığı yoktur. Kasîde MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèìlün Feèilün vezniyle yazılmış olup 10 beyittir.

äafÀ virür dile vüsèat-serÀ-yı İslÀmbol Tenük-dilÀna degildür bu cÀy-ı İslÀmbol

matla’ıyla başlayan kasîdede İstanbul övülür.

1.2. TARİHLER

Şeyhülislâm Yahyâ Tevfîk Efendi dîvânında “târîh”ler önemli yer tutar. Şâir, padişahların tahta çıkmasına, şehzâdelerin ve sultanların doğumuna, şeyhülislâmlık ve sadrazamlık makamının el değiştirmesine, Anadolu ve Rumeli kazaskerlerin göreve getirilmesine, padişahların ve devlet büyüklerinin bazı ülkelerle yaptıkları savaşlara, çeşitli isyanların bastırılmasına kaleme aldığı şiirlerle tarih düşürmüştür. Ayrıca zamanında yapılan imar faaliyetlerine, câmi onarımlarına, saray, köşk, hamam, çeşme, şadırvan yapımlarına açılan kütüphanelere, bazı önemli şahsiyetlerinin sakal bırakmalarına, vefatlarına, yeni yıl kutlamalarına tarih düşürmek için şiirler kaleme almıştır.

Şeyhülislâm Yahyâ Tevfîk Efendi’nin dîvânında bulunan 113 Türkçe “ tarih ” manzumesi şâirin içinde yaşadığı topluma karşı ne kadar duyarlı olduğunun bir göstergesidir. Bu durum, hem tarihî açıdan hem de edebiyat tarihi açısından önemli olduğu gibi dönemine tanıklık etmesi bakımından eserin önemini artırıcı bir niteliktir.

Aşağıdaki tabloda tarihî olaylar “dîvân” daki sıralamaya sadık kalınarak gösterilmiştir:

Çizelge. 2: Tarihi Olaylar

BAŞLIK OLAY TARİH

1.TÀrìò-i SÀl-ı Cedìd Yeni yıl kutlaması. H.1190/M.1776

2.TÀrìh-i Diger SÀl-ı Cedìd Yeni yıl kutlaması. H.1182/M.1768

3.TÀriò-i Müftì Şuden-i Dürrizâde Mustafa Efendi

Dürri-zâde Efendi’nin şeyhülislâmlık makamına getirilmesi. 4.TÀrìò-i Müftì Şuden-i MìrzÀ-zÀde Efendi Mirzâ-zâde Efendiénin şeyhülislâmlık makamına getirilmesi. H.1183/M.176 5.TÀrìò-i äadr-ı Rÿm Şuden-i èOsman Efendi Der- Defaè-i æÀliåe

Osman Efendi’nin üçüncü kez Rumeli kazaskeri olması.

H.1179/M.1765

6.TÀrìh-i äadr-ı Rum Şuden-i

EsèÀd Efendi-zÀde

Muhammed Şerif Efendi’nin Rumeli kazaskeri olması.

H.1189/M.1775

7.TÀrìò-i BinÀ Kerden-i Şeyhü’l- islÀm MirzÀ- zÀde Çeşme Der-ÜsküdÀr Şeyhülislâm Mirzâ-zâde’nin çeşme yaptırması. H.1186/M.1772

8.TÀriò-i Tecdìd-i Tekye Sultan Mustafa Han’ın Kadirî tekkesini onarması.

H.1179/ M. 1765

9.TÀrìò-i Cülÿs-ı SulùÀn Muãùafa ÒÀn èAleyhi’r - Raómeti Ve’l- áufrÀn

Sultan Mustafa Han’ın tahta çıkması H.1171 / M. 1757 10.TÀrìò-i VelÀdet-i Hibetu’llÀh SulùÀn Hibetullah Sultan’ın doğumu. H.1172 /M. 1758 11.TÀriò-i Diger

Be- VelÀdet-i ŞÀh SulùÀn

BAŞLIK OLAY TARİH 12.TÀrìò-i VelÀdet-i Mihr-

mÀh SulùÀn

Mihr-mâh Sultan’ın doğumu.

H.1176/M. 1762

13.TÀrìò-i VelÀdet-i Mihr- şÀh

SulùÀn

Mihr-şâh Sultan’ın doğumu.

H. 1176/M. 1762

14.Tarìò-i VelÀdet-i Şeh- zÀde SulùÀn Selìm

èAmmera’llÀhu Bi’l- fevzi’l- èAôìm

Şeh-zâde Sultan Selim’in doğumu.

H.1175/M.1761

15.TÀrìò-i VelÀdet-i Òadìce SulùÀn

Hadîce Sultan’ın doğumu. H.1182/M. 1768 16.TÀriò-i VelÀdet-i Şeh-

zÀde SulùÀn Muóammed

Şeh-zÀde Sultan Mehmet’in doğumu.

H.1180/M. 1766

17.TÀrìò-i Gazi Şuden-i SulùÀn Muãùafa ÒÀn Aleyhü’r-Raómeti Ve’l áufran

Sultan Mustafa Han’ın Rus’larla savaşı.

H.1183/M. 1769

18.TÀrìò-i Mutiè Şuden-i ÙÀhir ‘Ömer Be-FermÀn SulùÀn MuãùÀfa ÒÀn

Tahir Ömer’in isyan etmesi ve sonunda Sultan Mustafa’ya tÀbi olması.

H.1180/M. 1766

19.TÀrìh-i äadÀret-i æÀniye-i Muósin-zÀde Muóammed Paşa

Muhsin-zâde Mehmet Paşa’nın sadrazam oluşu.

H.1183/M. 1769

20.TÀrìò-i Mücedded Şuden-i CÀmi è FÀtió SulùÀn Muóammed ÒÀn Aleyhi’r- Raómetı ve’l- áufrÀn

Fatih Câmièi’nin onarılması..

BAŞLIK OLAY TARİH 21.TÀrìò-i KütüpòÀne-i Raàıb Paşa Ragıb Paşa Kütüpanesi’nin Tamamlanması. H.1175/M. 1761 22.TÀrìò-i Cülÿs-ı

Meymenet- Meénus SulùÀn Selìm ÒÀn Eyyedehü’l- Melikü’l- MennÀn

Sultan Selim’in tahta çıkışı.

H. 1203/M. 1788

23. Fatma Sultan’ın doğumu.

24.TÀrìò-i VelÀdet-i SulùÀn Muóammed

Sultan Mehmet’in doğumu.

25. H.1180/M.1766

26.TÀrìò-i Nev-sÀl Yeni yıl kutlaması.

27. Yeni yıl kutlaması.

28.TÀrìò-i VelÀdet-i Şeh- zÀde SulùÀn Muhammed-i æÀnì

Sultan Mehmet’in doğumu.

29. Şeh-zÀde Üçüncü Sultan

Mehmet’in doğumu. Sultan Hamid’in şehzâde oluşu

H.1192/ M.1778

30. Hadice Sultan’ın doğumu.

31. Doğumla ilgili kutlama.

32.Tarìò-i VelÀdet-i èAyìşe SulùÀn

BAŞLIK OLAY TARİH 33.TÀrìh-İ VelÀdet-i ŞehzÀde

SulùÀn Maómÿd

Sultan Mahmud’un doğumu.

34. Sultan Mehmet’in doğumu. H.1199/M.1784

35. Sultan Dördüncü Ahmed’in

doğumu.

36. Sultan Mehmet’in ilme

başlaması.

37. Fatih CÀmièi’nin onarılması.

38. Fatma Sultan’ın yeni bir cÀmiè

yaptırması.

H.1185/M.1771

39. Abdulhamit Han’ın câmiè

minarelerini yaptırması.

40. Abdulhamit Han’ın yaptırdığı

cÀmièìn tamamlanması.

41. Abdulhamit Han’ın yaptırdığı

iki köşk için tarih düşürülmüş.

42. Sultan Selim’in kazandığı

deniz zaferine tarih düşürülmüş.

H.1198/M.1784

43.TÀrìò-i Nev-sÀl Yeni yıl kutlaması.

44. Mehmet Paşa’nın sadrazam

olması.

45. Hamza Paşa’nın sadrazam

olması.

H. 1191/M.1777

46. Mehmet Paşa’nın sadrazam

olması.

BAŞLIK OLAY TARİH 47.Tarìò-i äadÀret-nigìn

Muóammed Paşa

Mehmet Paşa’nın sadrazam oluşu.

H.1192/M. 1778

48.TÀrìò-i æÀniyÀ Müftì Şuden-i Haøret-i Veliyü’d-dìn Efendi

Veliyüddin Efendi’nin Şeyhülislâmlık makamına getirilmesi.

H.1185/M.1771

49.Müftì Şuden-i İbrÀóim Efendi İbrahim Efendi’nin şeyhülislâmlık makamına getirilmesi. H.1196/M.1782 50 İbrahim Efendi’nin şeyhülislâmlık makamına getirilmesi. 51. İbrahim Efendi’nin şeyhülislâmlık makamına getirilmesi.

52. Esèad Efendi-zâde’nin Rumeli

kazaskeri olması.

H.1185/M.1771

53.TÀrìò-i Kaêı-ı İslâmbol Şuden-i Òalil Efendi

Halil Efendi soyundan gelen Abdurrahim Efendi’nin İstanbul kadısı olması.

H.1197/M.1783

54. Nili-zâde Efendi’nin kadılık

görevine tarih düşürülmüş.

H.1179/M.1765

55. Esèad Efendi’nin yaptırdığı

büyük köşke tarih düşürülmüş.

BAŞLIK OLAY TARİH

56. Nakib Efendi’nin yeni bir

mekânda ikâmet etmesine tarih dürürülmüş.

57. Mehmet Bey’in vezir olması.

58. Hadice Sultan’ın doğumu.

59. İbrahim Efendi’nin

şeyhülislâm oluşu.

60. Hasan Paşa’nın yaptırdığı

çeşmeye tarih düşürülmüş.

H.1190/M.1775

61. Şeyhü’s- Seyyid Ali’nin

yaptırdığı şadırvana tarih düşürülmüş.

H.1180/ M.1766

62.TÀriò-i VefÀt-ı BektÀşi Şeyò Maómÿd

BektÀşi şeyhi Derviş Mahmud’un ölümüne tarih düşürülmüş.

63. Muhammed Hafid Efendi’nin

hattatlığına tarih düşürülmüş.

BAŞLIK OLAY TARİH

64. Hafîd Efendi’nin sakal

bırakmasına tarih düşürülmüş.

65. Sarım İbrahim Paşa’nın oğlu

Ahmed Beg’in sakal

bırakmasına tarih düşürülmüş. 66.TÀrìò-i Menzil-i Ser-Tahtih-i

Seyyid Muãùafa Çelebi Der- Konya

Seyyid Mustafa Çelebi’nin Konya’da yaptırdığı konağa tarih düşürülmüş.

67. Tahir Efendi’nin vefatına tarih

düşürülmüş.

68. Bir kütüphanenin yaptırılmasına

tarih düşürülmüş. 69.TÀrìh-i Menzil-i Muóammed

äÀlih Efendi

Muhammed Sâlih Efendi’nin yaptırdığı yeni binaya tarih düşürülmüş.

H.1166/M.1752

70. Sultan Abdulhamit Han’ın tahta

çıkması.

71. Hazma Paşa’nın sadrazam

olması.

H 1198/M.1784

72. Seyyid İbrahim Efendi’nin bir

medreseyi onarmasına tarih düşürülmüş.

BAŞLIK OLAY TARİH

73. Bir kütüphanenin yaptırılmasına

tarih düşülmüştür.

H.1179/M.1765

74. Sadullah ve Hamdullah

Efendileréin doğumu.

75. Osman Paşa’nın gazasına tarih

düşürülmüş. 76.Tarìò-i Müftì Şuden-i ‘Arab-

zÀde

èAtÀ Efendi’nin şeyhülislâm olmasına tarih düşürülmüş.

77. Muhammed Refik’in doğumuna

tarih düşürülmüş.

H.1199/M.1784

78.Tarìò-i NiyÀbet-i Yÿrÿs Tevfîk Efendi’nin Yurus nahiyesinin kadılığına getirilmesi.

79. Yeni yıl kutlaması.

80.Tarìò-i äadÀrat-i ŞÀhı èAli Paşa

Ali Paşa’nın sadrazam olması.

81. Bir hamamın yaptırılmasına

tarih düşürülmüş.

82.Şeyhü’l-islÀm Şuden-i İbrÀóìm Efendi

İbrahim Efendi’nin şeyhülislâm olması.

83. Yeni bir köşk yaptırılmasına

BAŞLIK OLAY TARİH

84. Osman Paşa’nın gazasına

tarih düşürülmüş. 85.

Abdullah Efendi’nin Rumeli kazaskeri olmasına tarih düşürülmüş.

86. Behçet Efendi aldığı görev

vesilesiyle tebrik edilmiş. 87.Tarìò-i VefÀt-ı Mÿsÿlì

èAli Efendi

Ali Behçet Efendi’nin vefatına tarih düşürülmüş.

H.1197/M.1783

88.TÀrìò-i CÀmiè-i èAli Beg Der-Şuden

Ali Beg’in yaptırdığı câmièi’ye tarih düşürülmüş.

H.1180/M.1766

89. ŞÀh Sultan’ın doğumuna

tarih düşürülmüş.

90. Muhammed Said Efendi’nin

yaptırdığı köşke tarih düşürülmüş.

91.TÀrìh-i VÀli-i Úonya Şuden-i Ebÿbekir Paşa

Ebubekir Paşa’nın Konya valisi olmasına tarih düşürülmüştür.

BAŞLIK OLAY TARİH

92. Abdurrahim Efendi’nin

yaptırdığı binaya tarih düşürülmüş.

93.TÀrìò-i Menzil-i BinÀ Şuden- i èOsman Beg Efendi

Osman Beg Efendi’nin yaptırdığı binaya tarih düşürülmüş.

H.1164/M.1751

94.TÀriò-i Menzil-i VÀlid Meróÿm

Eyyÿb Efendi’nin Rumeli kazaskeri olması.

H.1153/M.1740

95. Saèid Efendi’nin bir yalıyı

onarmasına tarih düşürülmüş. 96.TÀrìò-i VelÀdet-i Maòdÿm

VÀli-i Úonya Ebÿbekir Paşa

Ebubekir Paşa’nın oğlu Mustafa Sa’id’in doğumu.

H.1153/M.1740

97.TÀrìò-i VelÀdet-i Maòdÿm èAbduérraóìm Efendi-zÀde Emìn Efendi

Muhammed Munîb’in doğumuna tarih düşürülmüş.

H.1188/M.1774

98.TÀrìò-i VefÀt-ı VÀlid Faúìr Rahmetu’llÀhi’l-Melikü’l-Úadìr

Eyyub Efendi’nin vefatına tarih düşürülmüş.

H.1157/M.1744

99.TÀrìò-i VefÀt-ı Óurrem èAtÀ Efendi

Hurrem èAtâ Efendi’nin vefatına tarih düşürülmüş.

BAŞLIK OLAY TARİH

100. Hacer Saliha Hanım’ın vefatına

tarih düşürülmüş.

H. 1162/M.1749

101.TÀrìò-i VefÀt-ı Hemşìre –i Abd-ı Faúìr

Eyyub Efendi’nin kızının vefatına tarih düşürülmüş.

H. 1158/M.1745

102.TÀrìò-i VefÀt-ı Maòdÿm Necìb Efendi

Seyyid Ali Molla’nın vefatına tarih düşürülmüş.

H.1164/M.1751

103.TÀrìh-i VefÀt Saliha Hanım’ın vefatına tarih

düşürülmüş.

H.1159/M.1746

104.TÀrìò-i VefÀt-ı Kerìme-i Şeyò Molla Efendi

Şeyh Molla Efendi’nin kızının vefatına tarih düşürülmüş.

H.1172/M.1758

105.TÀrìò-i Menzil-i VÀlid Meróÿm

Eyyub Efendiénin yaptırdığı konağa tarih düşürülmüş.

H.1151/M.1738

106.TÀrìò-i VelÀdet-i Maòdÿm èAbdu’r-raóim

Efendi-zÀde Emìn Efendi

Emin Efendiénin doğumuna tarih düşürülmüş.

H.1165/M.1752

107.TÀrìò-i VelÀdet-i BirÀder-i Faúìr

Muhammed Refik’in doğumuna tarih düşürülmüş.

BAŞLIK OLAY TARİH 108.TÀrìò-i NÀéib Şuden-i

Faúìr Be-Nahiye-i Pÿrÿs

Tevfîk Efendi’nin Purus nahiyesine kadı olarak atanması.

H.1166/M. 1751

109. DürrizÀde Efendi’nin oğlunun

vefatına tarih düşürülmüş.

H.1179/M.1765

110. Esèad Efendi’nin yaptırdığı köşke

tarih düşürülmüş.

H.1180/M.1766

111. Seyyid Efendi’nin kızı Hadice’nin

doğumu.

H.1181/M.1767

112. Abdullah’ın Selanik şehrine müftü

olması.

H.1180/M.1766

1.3. MUSAMMATLAR

Dîvânda 10 Türkçe “tahmis” bulunmaktadır:

1.3.1. Taòmìs-i áazel-i Râàıb Paşa: MefÀèilün MefÀèilün MefÀèilün MefÀèilün vezninde 6 bentlik bir tahmistir. Şâir, Koca Râgıb Paşa’nın:

NigÀhum gül be-çeşm-i óasret-i dìdÀrdur sensüz Ser-i müjàanlarum òÀr-ı ser-i dìvÀrdur sensüz matla’lı gazelini tahmis etmiştir.

1.3.2. Taòmìs-i áazel-i NÀbì: FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün vezninde 5 bentlik bir tahmistir. Şâir, 17.yüzyılda yaşamış “ hikemî” tarzın en büyük temsilcisi Nâbî’nin:

Ne tehÀvün-i ùaleb - kÀre ne tedúìú gerek O da bir dÀd-ı ÒudÀ’dur aña tevfìú gerek