Erken Kardiyopulmoner Resüsitasyon (KPR)

Bütün insanlar gündelik yaşantıları içinde KPA’ya maruz kalmış bir birey ile karşılaşıp kurtarıcı rolünü üstlenmek zorunda kalabilir. Kurtarıcının uygulayacağı KPR’nin kalitesi kurtarıcının istekli olmasına, eğitimine, özgüven ve deneyimine bağlı olarak klinik durumu etkileyecektir (Berg ve ark 2010).

25

2.8.4.1 Göğüs Kompresyonları

Göğüs Kompresyonları KPR’nin en önemli mekanizmasıdır. Derinliği, hızı, göğüs kafesinin geri yükselmesine izin verilmesi, kompresyonlar arasında duraksamanın minimize edilmesi sonuçları etkilemektedir. Eğitim alsın ya da almasın tüm kurtarıcıların göğüs kompresyonu uygulaması gerekmektedir (Kleinman ve ark 2015, CPR & ECC Guidelines 2017).

Göğüs kompresyonlarında koroner arter basıncının yeteri kadar sağlandığı durumlarda SDSG’nün daha yüksek oranlarda olduğu görülmüştür. Uygun yapılan göğüs kompresyonları en etkili TYD yöntemidir. KPA’ya maruz kalmış hasta/yaralı sert ve düz bir zemin üzerinde supin pozisyonuna getirilir, kalp sternum ve vertebra arasında sıkıştırılarak kan dolaşımını sağlamak hedeflenir. Unutulmamalıdır ki en etkili uygulanan göğüs kompresyonunda bile normal kardiyak outputun sadece %30’u sağlanabilmektedir (Culbant 2005, Stapczynski 2016).

Etkili göğüs kompresyonları uygulamak için; • Yeterli sayıda kompresyon uygulamak(100-120/dk) • Yeterli derinlikte kompresyon uygulamak (4-5 cm)

• Kompresyon sonrası göğüs kafesinin gevşemesine izin vermek • Kompresyon esnasında kesintileri minimalize etmek

• Aşırı ventilasyondan kaçınmak gerekmektedir(Kleinman ve ark 2015, Perkins ve ark 2015).

Göğüs kompresyonlarında el pozisyonu: Etkili göğüs kompresyonu

uygulayabilmek için kompresyon öncesinde sternumun alt ve üst ucunun tespit edilip elin topuğunun sternumun ½ alt yarısına yerleştirilmesi gerekmektedir. Diğer el yerleştirilen elin üzerine kenetlendikten sonra parmakların göğüs kafesine temas etmesi engellenerek etkinlik sağlanmalıdır (Travers ve ark 2010).

Kompresyon sayısı ve zemin: Önerilen kompresyon sayısı 100-120/dk’dır.

Bu sayı altındaki kompresyonlar miyokardial kan akımını sağlayamazken 120/dk üzerinde olan kompresyon sayılarında istenen derinlik ve geri çekilme sağlanamamaktadır. Kurtarıcı yorgunluğu göğüs kompresyon sayısında etkilidir. Göğüs kompresyon kalitesinin düşmesini engellemek için birden fazla kurtarıcı varsa her 2dk’da bir kurtarıcı değişmesi önerilmektedir (Berg ve ark 2010, Kleinman ve ark 2015).

26 Göğüs kompresyonları düz bir zeminde uygulanmalı, eğer hasta/yaralı şişme yatak kullanıyorsa KPR esnasında bu hava boşaltılmalıdır (Perkins ve ark 2015).

Kompresyon derinliği: ERC 2015 kılavuzunda bahsedilen vaka

çalışmalarının birinde optimum fayda sağlanan göğüs kompresyonu derinliğinin 4.6 cm olduğu belirtilmektedir. AHA 2015 kılavuzu ortalama kompresyon derinliğini 5 cm olarak belirtmiş ve 6 cm üzerindeki derinlikte uygulanan göğüs kompresyonlarının komplikasyonlara yol açtığını belirtmiştir. AHA 2015 kılavuzunda bahsedilen çalışmalarda sağlık profesyonellerinin uyguladığı göğüs kompresyon derinliğinin 4 cm altında olma ihtimali 6cm üzerinde olma ihtimalinden daha fazla görülmüştür (Kleinman ve ark 2015, Perkins ve ark 2015).

Uygun hız ve derinlikte uygulanmayan göğüs kompresyonlarında kaburga ve sternum kırıkları, akciğer ve kalp kontüzyonu, pnömotoraks gibi komplikasyonların görülme ihtimali vardır (Ornato 2013).

Birçok çalışma göğüs kompresyonu uygulamalarının yanlış yapıldığını göstermiştir. Göğüs kompresyonlarında sıkıştırma derinliği beklenenden daha az olmakta ve göğüs kafesinin geri gevşemesine izin verilmemektedir (Truszewski ve ark 2016).

Göğüs kafesinin gevşemesine izin vermek: Göğüs kompresyonları

sonrasında sternumun normal pozisyonuna dönmesine izin verilmesi göğüs kafesinin gevşemesine izin vermek olarak isimlendirilmektedir. Göğüs kafesinin gevşemesinin sağlanamaması durumunda venöz dönüş, koroner perfüzyon basıncı ve kan akımı azalmakta ve bu durum TYD uygulamasının başarı şansını azaltmaktadır. En az 5 cm derinlik oluşturacak şekilde uygulanacak olan göğüs kompresyonundan sonra kurtarıcı göğüs kafesine yaslanmamalı, göğüs kafesine hiç bir bası uygulamadan göğüs kafesinin doğal pozisyonuna yükselmesini beklemelidir. AHA 2015 kılavuzunda bahsedilen bir pediatrik arrest ve iki hayvan çalışmasında göğüs kafesinin gevşemesine izin verme konusunda oluşan başarısızlık ile koroner perfüzyon basıncı arasında doza bağlı değişiklikler görülmüştür. Kompresyon uygulama süresi ile kompresyon sonrası gevşeme süresi eşit tutulmaya çalışılmalıdır (Kleinman ve ark 2015, Stapczynski 2016).

Göğüs kompresyonları arasında kesintiyi en aza indirmek: TYD

27 yapmak veya kurtarıcının dikkat dağınıklığı gibi sebepler göğüs kompresyonlarında duraksamalara neden olmaktadır. Göğüs kompresyonları arasında duraksamaları en aza indirmek uyguladığımız göğüs kompresyonlarının etkili olması açısından çok önemlidir. 2015 yılında yayınlanan kılavuzlarda bu kesintiyi azaltmak ve zamanın çoğunu kompresyonlara ayırmanın önemini belirtmek için göğüs kompresyon fraksiyonu kavramından bahsedilmektedir. Göğüs kompresyon fraksiyonu toplam KPR süresince uygulanan etkili göğüs kompresyonuna ayrılan zamanı ifade etmektedir. ERC 2015 kılavuzlarında göğüs kompresyon fraksiyon oranı %60 üzeri başarılı olarak kabul edilmekte iken AHA 2015 kılavuzu bu oranın %80 üzerinde olmasının başarılı sayılacağını belirtmektedir (Travers ve ark 2010, Kleinman ve ark 2015, Perkins ve ark 2015, Stapczynski 2016).

Kompresyonlar arasında duraksamalara neden olan etkenlerden birisi de defibrilasyon uygulamasına fazla zaman ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Defibrilasyon esnasında yaşanan duraksamalar 3 başlık altında toplanmıştır;

✓ Şok öncesi bekleme (Pre-shockpause): Kalp masajının durmasıyla şok verildiğindeki zaman aralığı olarak tanımlanır.

✓ Şok sonrası bekleme (post-shockpause): Şok verildiğinde ve kalp masajı yeniden başladığındaki süre olarak tanımlanır.

✓ Şokta duraksama evresi (Peri-shockpause): Şok öncesi ve şok sonrası bekleme süresinin toplamıdır (Cheskes ve ark 2015).

AHA tarafından yapılan gözlemsel çalışmalarda hasta/yaralıya defibrilasyon uygulanması öncesinde yapılacak olan duraksamaların minimum düzeyde olmasının defibrilasyon başarısı ve taburculuğun artması ile ilişkili olduğu belirtilmiştir. Göğüs kompresyon fraksiyon oranında beklenen başarının sağlanabilmesi için şok öncesi ve sonrasında duraksamaların minimal düzeye indirilmesi ve uygulanacak olan ventilasyonlar için ayrılacak toplam sürenin 10 sn’yi geçmemesine dikkat edilmelidir (Travers ve ark 2010, Kleinman ve ark 2015, Perkins ve ark 2015, Stapczynski 2016).