Erinç Yağış İndisi

Sırrı Erinç ülkemizde kurak-nemli bölgeleri ve hangi zamanda olduğunu gösterebilmek adına 1965 yılında kendi adına izafeten bir formül geliştirmiştir. Erinç, ortalama sıcaklık ile bir bölgenin kurak ya da nemli ayrımının tam yapılamadığını belirtmiştir. Çünkü normalde kurak olan bir bölgenin nemli çıktığını gözlemlemiştir. Bu yüzden formül hesaplanırken ortalama en yüksek sıcaklığı kullanmıştır. Sıcaklığın 0⁰C’nin altında olduğu dönemlerde buharlaşma olayı gerçekleşmediği için bu zamanları hesaba katmamıştır.

Erinç yağış indisi bir bölgenin aldığı yağış miktarı ile kaybettiği su miktarı arasındaki orana bağlıdır. Buharlaşmanın meydana getirdiği su kaybı ile oluşan kuraklığı yağış miktarı ile formulize edilerek bir değer bulunmakta ve bu değere göre iklim tipi ve bitki örtüsü belirlenmektedir.

Herhangi bir bölgenin iklimi hakkında bilgi alabilmek için sayısız formül geliştirilmiştir. Bu formüller o bölgenin iklim tipi veya bitki örtüsü hakkında bilgi vermektedir. Bu formüller içerisinden Türkiye için en uygun olanlardan biri Erinç İklim Sınıflandırmasıdır.

Erinç yağış indisi için gerekli olan yağış miktarı ve ortalama en yüksek sıcaklık verileri, çalışma istasyonu çevresinde bulunan meteoroloji istasyonlarından alınarak formüle uygulanmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar aşağıda belirtilmiştir (Tablo 1, 2). Sahanın

119

iklim tipi hakkında en doğru sonucu alabilmek için 30 yıl ve üstü ölçüm süresi olan meteoroloji istasyonları seçilmiştir. Bunlar 1966-2007 yılları ölçüm yapan Ulus istasyonu (41 yıl), Bartın istasyonu (57 yıl), Amasra istasyonu (47 yıl) ve Cide istasyonu (32 yıl) formül uygulanan yerlerdir.

Ulus istasyonunda 49,7 yıllık indis değeri ile nemli iklim tipi ve nemli orman bitki örtüsü görülmektedir. Aylık olarak bakıldığı zaman Ekim ayından Mart ayına kadar çok nemli iklim tipi olarak hesaplanmıştır. Nisan ve Mayıs ayları nemli özelliktedir. Haziran ayında yarı kurak görülmektedir. Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları ise yarı nemli iklim tipi karakterindedir (Tablo 1).

Bartın istasyonunda 55,3 indis değeri ile çok nemli iklim tipi ve çok nemli orman bitki örtüsü görülmektedir. Aylık olarak değerlendirildiği zaman Ekim ayından Şubat ayına kadar çok nemli iklim tipi görülmektedir. Mart ve Eylül ayları nemli iklim tipi özelliğindedir. Nisan ayından Ağustos ayına kadar ise yarı nemli iklim tipi karakterindedir (Tablo 1).

Amasra istasyonunda 50,7 yıllık indis değeri ile nemli iklim tipi ve nemli orman bitki örtüsü özelliğindedir. Aylık olarak bakıldığı zaman Ocak, Şubat, Eylül, Kasım ve Aralık ayları çok nemli iklim tipi karakterindedir. Nisan, Ağustos ve Ekim ayları nemli iklim tipi özelliğindedir. Nisan ve Mayıs ayları ise yarı nemli iklim tipindeyken, Haziran ve Temmuz ayları yarı kurak iklim tipindedir (Tablo 1).

Cide istasyonunun yıllık indis değerine bakıldığında 65,6 ile çok nemli iklim tipi ve çok nemli orman bitki örtüsü görülmektedir. Aylık olarak değerlendirildiği zaman Eylül ayından Şubat ayına kadar çok nemli iklim tipi özelliğindedir. Mart, Nisan, Mayıs ve Ağustos ayları nemli iklim tipindedir. Haziran ve Temmuz aylarında yarı nemli iklim tipi görülmektedir (Tablo 1).

120

Tablo 1. Meteoroloji İstasyonlarına Uygulanan Erinç Yağış İndisinin Aylık-Yıllık

Değerleri ve Değerlere Göre İklim Tipi-Bitki Örtüsü.

İstasyonlar Aylar Yıllık O Ş M N M H T A E E K A Ulus 115,5 86,4 58,7 42,7 40,1 18,5 23,1 26,6 39,9 58,9 100,6 137,9 49,7 ÇN /

ÇNO ÇNO ÇN / ÇNO ÇN / N / NO N / NO YK / S YN / PKGO YN / PKGO YN / PKGO ÇN /

ÇNO ÇNO ÇN / ÇNO ÇN / N / NO

Azdavay

123,2 84,6 67,6 47,8 35,2 12,8 12,4 11 31,2 42,3 74,5 107,8 36,6

ÇN /

ÇNO ÇNO ÇN / ÇNO ÇN / N / NO YN / PKGO K / ÇS K / ÇS K / ÇS YN / PKGO N / NO ÇN / ÇNO ÇNO ÇN / YN / PKGO Amasra 90,3 91,2 50 24,4 34,7 22,2 17 42,8 68,6 53,2 72,9 105,5 50,7 ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO N / NO YN / PKGO YN / PKGO YK / S YK / S N / NO ÇN / ÇNO N / NO ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO N / NO Cide (1985- 2018) 104,6 96,6 47,8 43 44 31,5 28,9 51,1 85,6 98,8 118,1 110,6 65,6 ÇN / ÇNO ÇNO ÇN / N / NO N / NO N / NO YN / PKGO YN / PKGO N / NO ÇN /

ÇNO ÇNO ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO ÇN /

ÇN/ÇNO Çok Nemli / Çok Nemli Orman N/NO Nemli/Nemli Orman YN/ PKGO Yarı Nemli/ Park Gör. Kuru Orman

YK/S Step K / ÇS Kurak/Çölümsü

Step

Mevsimlere göre incelendiğinde Ulus istasyonunda kış mevsimi 112,4 indis değeri ve sonbahar mevsimi 61,6 indis değeri ile çok nemli iklim tipi özelliğindedir. İlkbahar mevsimi 45,6 indis değeri ile nemli iklim tipine sahiptir. Yaz mevsimi ise 22,9 değer ile yarı kurak iklim tipi karakterine sahiptir (Tablo 2).

Bartın istasyonunun mevsimlik durumu incelendiğinde kış dönemi 110,2 ve sonbahar dönemi 70,3 indis değeri ile çok nemli iklim tipine sahiptir. İlkbahar dönemi 41,1 değer ile nemli iklim tipi özelliğindedir. Yaz mevsiminde ise 33,2 değer ile yar nemli iklim tipi görülmektedir (Tablo 2).

Amasra istasyonunun mevsimlik durumu incelendiğinde kış mevsimi 96,3 ve sonbahar mevsimi 64,6 indis değeri ile çok nemli iklim tipi karakterindedir. İlkbahar mevsimi 35,1 ve yaz mevsimi 27,5 indis değeri ile yarı nemlidir (Tablo 2).

Cide istasyonunda kış mevsimi 104,3 ve sonbahar mevsimi 98,6 indis değeri ile çok nemli iklim tipine sahiptir. İlkbahar mevsimi 44,7 indis değeri ile nemli iklim tipindedir. Yaz mevsimi ise 37,5 indis değer ile yarı nemli iklim tipi görülmektedir (Tablo 2).

121

Tablo 2. Meteoroloji İstasyonlarına Uygulanan Erinç Yağış İndisinin Mevsimlik

Değerleri ve Değerlere Göre İklim Tipi-Bitki Örtüsü.

İstasyonlar Mevsimler

İlkbahar Yaz Sonbahar Kış

Ulus

45,6 22,9 61,6 112,4

N / NO YK / S ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO

Bartın

41,1 33,2 70,3 110,2

N / NO YN / PKGO ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO

Amasra

35,1 27,5 64,6 96,3

YN / PKGO YN / PKGO ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO

Cide

44,7 37,5 98,6 104,3

N / NO YN / PKGO ÇN / ÇNO ÇN / ÇNO

ÇN/ÇNO Çok Nemli / Çok Nemli Orman N/NO Nemli/Nemli Orman YN/ PKGO Yarı Nemli/ Park Gör. Kuru Orman

YK/S Step K / ÇS Kurak/Çölümsü

Step