Ergenlerde Akıllı Telefon Bağımlılığı

Bağımlılık kelimesi genel olarak, uyuşturucu madde, alkol alma ve tütün gibi ürünlerin gibi ürünlerin kullanımı aklımıza gelirken son yıllarda artık davranışsal bağımlılıklar olarak adlandırdığımız kumar, oyun, alış-veriş, yeme ve internet ile ilişkili bağımlılıklar gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bir davranışın bağımlılık yapıp yapmadığını anlamak için davranışın ne kadar aşırı olduğu ve zarar verdiğine göre değerlendirilebilir. Bir davranış kişinin hayatında en önemli etkinlik ise, tüm duygu, düşünce ve davranışlarını etkileyip yönlendiriyorsa, kişi davranışı bu gerçekleştirmediği zaman sinirlilik gerginlik ve asabileşiyorsa bunu bağımlılık olarak değerlendirebiliriz (4, 32).

11 Akıllı telefon, sadece arama ve mesajlaşma gibi temel telefon fonksiyonları ile sınırlı cihazlara ek olarak daha ileri seviyede işlem yapabilen, iyi bir mobil internet deneyimi sağlayan, üzerine farklı mobil uygulamalar yüklene bilen cihazlara denir. Bu cihazlarla dünya gündemini takip etmek, e-mail alıp gönderebilmek, internette gezinmek, sosyal ağlara bağlanmak, müzik dinlemek, oyun oynamak ve bilgi edinmek gibi ihtiyaçların karşılanmasında önemli etkileri vardır. Ancak akıllı telefonların bu gibi amaçlarla kullanabilmesi için internet bağlı olması gerekmektedir.

Aslında insanları bu cihazlara bağımlılık yapacak kadar bağlı kılan en büyük etkenlerin başında internet ağının olduğunu söyleyebiliriz.(3, 33, 32).

Şekil 2.2. Akıllı Telefonlar

Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte internet günlük ihtiyaçlarımızı karşılamada da önemli bir rol üstlenmiştir. İnternetten alış- veriş yapma, sosyal ağları kullanarak arkadaşlıklar edinme ve bazı meslekler için olmasa olmaz olan e-posta hizmetleri gibi kullanım biçimlerinin artmasıyla birlikte internet kullanıcılarının sayısı, yaş aralığı ve kullanım sürelerini arttırmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2014 verilerine göre 16-74 yaş grubu ile yapılan araştırma sonuçlarına göre

12

%73 ile internet kullanımının en çok 16-24 yaşları arasında olanlarda olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara baktığımızda internet kullanıcıların ergenler ve gençler ağırlıklı olduğu söylenebilir (34). Ergenlik dönemi ile birlikte ergenin içinde bulunduğu akran gruplarından kabul olması önemli olmaktadır. Günümüzde ergenlik dönemi içerisinde olan tüm bireylerde akıllı telefon kullanımının çok yaygın olduğu görülmekte ve ergenler için bu artık vazgeçilmez bir gereksinim olmaktadır. Çünkü arkadaşlarla sosyal ağlarda bir araya gelme, internet üzerinden akranlarla oyun oynama ve sosyal medya paylaşımları için akıllı telefon hayati önem taşımaktadır.

Ergenlik, bireylerin kendine güvenmeyi kavrayacakları özel bir dönemdir. Ergenler ben-beni ayırt edebilir. Kendine özgü açıklamalar, benlik saygısı ve kendini düşünme gibi kişisel değerlendirmeler hakkında fikirlerini söyleyebilirler (35). Bu özeliklerden dolayı cep telefonu ergenlerin günlük hayatında önemli bir rol oynamaktadır. Cep telefonu sadece ergenlerin ilişkilerini sürdürmede yardımcı olmuyor aynı zamanda ergenlerin kendi kimliklerini de keşfetmeyi artırdığı söylenebilir (36).

Araştırmalar ergenlerin medya kullanımının gerçek yaşam kimlikleri ile güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bir cep telefonuna sahip olan ergenlerin, olmayanlara göre kendilerini daha popüler hissettikleri belirlenmiştir (37).

Bugün akıllı telefon gibi çeşitli teknolojik ortamlarla çevrili ilk kuşak ergenlerdir. Yetişkinlere göre daha kolay ve aktif yeni medyatik ortamları kabul etme ve bu ortamlara dâhil olma eğilimindedirler ancak bu ortam tehlikelerine karşı savunmasızdırlar. Çünkü akıllı telefonu çoğunlukla eğlence, akran etkileşimi ve sosyal medyalarda gezinmek için kullanılmaktadır. Ergenlerin kendini kontrol etme yetenekleri ergenlik döneminde de devam ettiği ve tam olarak gelişmediği için bu nedenle ergenlerin akıllı telefon bağımlılığı gibi yeni medya veya teknoloji bağımlılığı deneyimi yetişkinlerden daha fazla olması muhtemeldir (38). Son on yılda yapılan araştırma sonuçlarına göre akıllı telefon bağımlılığının artığı ve bu çalışmaların akıllı telefon bağımlılığını çeşitli terimler kullanarak tanımladığı söylenebilir (39). Ergenler gerçek hayatta aynı şeylerle ilgilenen bireylerle görüşme ve bir araya gelme gibi imkânları azaldığı için duygu ve düşünce olarak birbirine uyumlu bireyler bu ihtiyaçlarını sanal sohbet ve sosyal ağları kullanarak sağlamaya çalıştığı söylenebilir (40). Bu sosyalleşmek için başvurulan yöntemlerin internet bağımlılığı için risk oluşturduğu çıkarımda bulunabilir (41).

13 2.5. Ergenlik Döneminde Görülen Ruhsal Sorunlar

Ergenlik çağı ruhsal yönden bazı bireyler için çok fazla çalkantıların yaşandığı ve fırtınalı bir dönem olduğu söylenebilir. Büyüme ve cinsel gelişmelerden meydana gelen fiziksel değişmelere alışma ve bu yeni duruma uygun tutum ve davranışlara ayak uydurmaya çalışma süreçlerinde ergenler yaşadığı gerginliklerden dolayı ruhsal yönden çok hassas olduğu çıkarımında bulunabilir. Ergenlik döneminde bireylerde depresyon, öfke patlamaları, yeme bozuklukları, şiddet ve saldırganlık, öz kıyım davranışları, anksiyete gibi ruhsal sorunlar çok sıklıkla görülebilmektedir (19).

Özellikle ergenlik döneminde en sıklıkla karşı karşıya kalınan sorunlardan biriside bağımlılıktır. Bu bağımlılıklar arasında madde, alkol, sigara ve teknoloji bağımlılığı gelmektedir.

Bilgi ve iletişimi sağlama avantajlarına rağmen akıllı telefon bağımlılığı fiziksel sağlık alanında görme problemleri gibi olumsuz etkileri olduğu ifade edilebilir. Aynı zamanda özellikle ergenlerde internet ve akıllı telefon bağımlılığı uyku problemlerine ve yorgunluğa sebep olduğu söylenebilir (42).

Akıllı telefon kullanıcıları üzerinde yapılan bir araştırmaya göre aşırı derecede akıllı telefon kullanan kişilerin az kullananlara göre daha fazla kaygı, depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunların ortaya çıkmasına neden olduğu görülmüştür (43).

Ergenlik döneminde en sık rastlanan ruhsal sorunlardan biri de depresyondur.

Depresyon çöküntü hastalığı olarakta bilinir. Bireylerde genellikle, duygularda güvensizlik, düşünce ve hareketlerde yavaşlamanın olduğu ruhsal bir rahatsızlık durumudur. Depresyondaki ergenlerde kendini değersiz görme, kimsenin onu anlamadığı, öz kıyım düşünleri, öfke, şiddet, saldırganlık ve kendini suçlama gibi belirti ve durumlar görülebilir (19).

Akranları ile yakın ilişkiler kuramayan, bir akran grubuna aidiyet duygusu ve yeterli sosyal destek alamayan ergenlerde depresyon sıklıkla görülebilmektedir.

Depresyonunun özellikle ergenlik döneminde yeti yitimine ve intihara meyilli davranışların oluşmasına neden olmaktadır. Depresyona yakalanma riskinin ergenin arkadaşlarıyla kurduğu ilişkilerin ve onlardan aldığı sosyal destek ile ters orantılı olduğunu ifade edebiliriz. Ergenlik döneminde ortaya çıkan depresyonun ülkemiz gençlerinde de yaygın olduğu söylenebilir (44).

Diğer ülkelerin intihar oranları ile karşılaştırıldığında ülkemizin intihar eden veya intihar girişiminde bulunan birey sayısı düşüktür. Ama ülkemizde intihara

14 teşebbüs edip ölenlerin 2000 yılındaki verilerine göre %45’i gibi çok büyük bir oranının 15-24 yaşları arasındaki ergen ve gençlerde oluştuğu görülmüştür. Bu intiharların altındaki en büyük etkenin ruhsal sorunlar olduğu söylenebilir (45).

Anksiyete ergenlerde çok yaygın olarak görülen ruhsal bozukluklardan birisi olduğunu söyleyebiliriz. Anksiyete bireyin işte, okulda ya da herhangi bir yerde karşılaştığı olaylara gereğinden fazla heyecanlanma, endişelenme, huzursuzluk yaşama, korkma ve kaygılanma olarak ifade edilebilir. Ergenlerde görülen anksiyete bozuklukların hepsi okuldaki başarılarının düşmesine ve kişilerarası ilişkilerin işlevselliklerinde bozulmalara neden olabilmektedir. Aynı zamanda ergenlerde görülen bu olumsuz anksiyete etkileri yetişkin olduklarında da yaşamlarında yaşadıkları sorunların nedeni olarak ortaya çıkmaktadır (17).

2.6. Ergenlik Döneminde Ortaya Çıkan Ruhsal Sorunlara Yönelik Hemşirelik Yaklaşımı

Kişilik bozukluğu olan hastalar özellikle kendi iç dünyalarında çektiği sıkıntılar yaşadıkları sorunlar ve anormal savunmalar yüzünden ailesi ve yakın çevresiyle ilişkilerinde çok ciddi sorunlar yaşamaktadırlar. Bu tür ruhsal ve kişilik bozukluğu olan hastalar psikiyatri hemşireliğinin sorumluluk alanına girer. Ruhsal problemleri olan hastalar için psikiyatri hemşirelerinin özel teknik ve yöntemler kapsayan çözümler geliştirmelidirler. Bu hastalar ile özellikle kliniklerde gerektiğinde 24 saat gibi uzun süre hasta ile kalmak zorunda olan bir sağlık profesyoneli olan psikiyatri hemşirelerinin temel uygulamalar dışında özel eğitimler almış olması, terapötik iletişimi iyi kullanması ve deneyimli olması önem arz etmektedir (46).

Ergenlik döneminde en sık görülen ruhsal sorunlardan depresyon, intihar ve anksiyete gibi durumlarda hastanın iyilik halinin sağlanmasında bir sağlık profesyoneli olarak hemşirelere çok büyük işler düştüğünü söyleyebiliriz. Bu tür ruhsal sorunları olan ergenlerin özellikle alanında uzmanlaşmış psikiyatri hemşirelerinin ilgilenmesi daha isabetli olacağını ifade edebiliriz. Psikiyatri hemşiresi diğer sağlık profesyonelleri ile birlikte hareket ederek ergen ve ailesine ruhsal sorunu ile ilgili gizliliğe önem vererek ve hastanın kendisini güvende hissettiği bir zamanda iyi bir terapötik iletişim yolu ile yardımcı olabilir (46-48).

Ergenlerin sağlıklarını sürdürebilmesi ve geliştirmesinde hemşirelerin diğer sağlık çalışanları ile birlikte hareket etmelidir. Ergenlerin göstermiş olduğu intihar

15 gibi riskli davranışlar sırasında alınacak önlemler hakkında hemşirelerin olaya yaklaşım ve yöntemleri ergenlerin intiharlarını önlemede önemlidir. İntihar ve diğer ruhsal sorunların sonuçlarının daha kötü olmaması için sağlık profesyonelleri ile birlikte hemşirelerinde erken fark etme gibi önemli yükümlülükleri vardır. Hemşireler ergenler ile yaptığı görüşmelerde risk oluşturan durumlar hakkında elde edebilir. Bu verileri elde etmeye çalışırken ergene görüşmenin gizli kalacağı belirtilmeli, ergen kendini huzursuz hissettiğinde önce güven verici sağlaması önemlidir. Ergenler bazen hemşirelerden birine daha fazla güven duygusu duyduğunu ve onunla iletişim kurmak istediğini belirtebilir. Bu durumda ergen desteklenmelidir. Bir sağlık profesyoneli olan hemşireler ergenler ile çalışırken açık net olmalı, iletişimi tekniklerini iyi kullanmalı, hastayı ciddiye almalı ve gözlemlerini kaydetmeli gerektiğinde psikiyatri uzman hekimi ile birlikte hareket etmeli ve ergenin ailesini de dikkate alması tedavi sürecine yardımcı olabilir (47).

Okullar da öğrencilerin karşılaştıkları sorunlarla başa çıkabilmeleri ve akranları ile olan iletişimlerini güçlendirilmesine yönelik yapılan eğitim ve danışmalıkların ileride ki zamanlar da öğrencilerde oluşabilecek intihar düşüncelerinden vazgeçilmesinde etkili olduğu söylenebilir (49).

Anksiyete bozukluğu olan ergen ve ailesi ile öncelikle kendilerini güvende hissedecek bir iletişim dili kullanmalıdır. Hemşire ergene yaşadığı anksiyete ve korkuların onun istemi dışında geliştiğini anlatmalı ve bu olumsuz duygularla baş etmesi için gerektiğinde kendisinden yardım alabileceği konusunda ergeni cesaretlendirmelidir. Aynı zamanda ergenin yaşamış olduğu anksiyete ve korkuları için ailesinin onu dışlamaması, ceza vermemesi, aksine yaşamış olduğu bu kötü duygularla baş etmesi için nasıl bir yol izlemesi gerektiği hemşire tarafından ergenin ailesine eğitim verilmelidir. Anksiyeteyi azaltmaya yönelik yapılan etkili bir terapötik yöntemde gevşeme eğitimidir. Hemşire ergenin gevşeme egzersizlerini öğrenmede yardımcı olmadır. Ergenlerin yapmış olduğu gevşeme hareketleri ile anksiyeteye bağlı kas gerginliğinin azalmasına neden olur ve böylece bireyin anksiyetesi azalmış olur. Anksiyetesi olan ergene karşı hemşire sakin bir yaklaşım göstermeli, kısa net ve açık cümleler kurmalı, sessiz bir alanda veya gözlerden uzak küçük bir odaya almalı ve ergenin anksiyetesi yükseldiği zaman onun yanında olmalıdır (17).

Suça meyilli olan ergenlerin sorunlarının ne olduğu, yaşadığı sorunları ile nasıl başa çıkabileceklerinin öğretilmesi, kişilerarası ilişkilerinin geliştirilmesine yardımcı olma ve olumlu ilişkiler kurmaları öncelikle çocuk psikiyatrisi, adli

16 psikiyatrisi ve toplum ruh sağlığın hemşirelerinin görev ve sorumlulukları arasına girer (50).

İntihar düşüncesi olan hastalarla çalışırken hemşirenin yükümlü olduğu iki görevi vardır. Birincisi, hastanın durumunu kontrol altına alıncaya kadar onu hayatta tutmak, ikincisi hastayı intihar düşüncesinden vazgeçirip başka çözümleri bulmaya çalışmasını sağlamaktır (51). Kliniğe intihara meyilli olarak hastaneye yatırılan kişiler için ilk yapılması gereken şey güvenlik önlemlerinin alınmasıdır. Hastanın kendisine zarar verebilecek objeleri makas, cam, aseton, ayna, alkol, iğne ve elektrikli cihazlar gibi eşyaları hastanın bulunduğu alanda bulundurmamalı ve aynı zamanda bu tür tehlike arz eden nesneleri hastanın ailesi ve ziyaretçilerine getirmemeleri konusunda bilgi verilmelidir (48).

17

3. MATERYAL ve METOT

3.1. Araştırmanın Türü

Bu araştırma ergenlerin akran ilişkilerinin akıllı telefon bağımlılığına etkisini değerlendirmek amacıyla kesitsel türde yapılmıştır.

3.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Zaman

Araştırma Batman İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı üç lisede okuyan öğrencilerde (Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi, İbn-i Sina Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Saadet Uçar Anadolu Lisesi) Mayıs 2018-Kasım 2018 tarihleri arasında yapılmıştır.

3.3. Araştırmanın Evren ve Örneklemi

Araştırmanın evrenini Batman il merkezinde bulunan Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı liselerde okuyan öğrenciler oluşturmuştur. Batman il Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 41 Lise (42000 öğrenci) bulunmaktadır. Araştırmanın örneklemi için il Milli eğitim müdürlüğünden öğrenci yoğunluğuna göre kura yöntemiyle seçilen üç lisede okuyan öğrenciler (3000 öğrenci) belirlenmiştir.

Araştırmanın örneklemi yapılan güç analizi ile 0.05 yanılgı düzeyi, 0.95 güven aralığında, 0.3 etki büyüklüğü ve 0.95 evreni temsil etme yeteneği ile 707 öğrenci olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin numaraları listelenip basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilmiştir.

Çalışmaya Alınma Kriterleri 13-18 yaş arasında olma İletişime açık olma

Çalışmadan Dışlanma Kriterleri

İletişim kurmayı engelleyecek ruhsal ya da fiziksel bir soruna sahip olmama.

3.4. Veri Toplama Araçları

Tanıtıcı Bilgiler Formu (EK-2): Tanıtıcı bilgiler formu öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini içeren toplam 8 sorudan (yaş, cinsiyet, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne mesleği, baba mesleği, gelir düzeyi, sınıf düzeyi) oluşmaktadır.

18 Akran İlişkileri Ölçeği (EK-3): Akran ilişkileri ölçeği, Kaner (2002) tarafından Sosyal Kontrol ve Sosyal Öğrenme Kuramlarına dayalı olarak akran ilişkilerini incelemek amacıyla geliştirilmiştir (52). Ölçeğin cronbach alpha kat sayısı 0.93 olarak belirlenmiştir. AİÖ toplam 18 maddeden, 4 alt ölçekten oluşmakta ve maddeleri 1 (her zaman) ile 5 (hiçbir zaman) arasında puanlanmaktadır. Bu alt boyutlar Bağlılık (1,4,10,11,12,13,15,16), Güven ve Özdeşim (2,8,9,18), Kendini Açma (6,7,14) ve Sadakat (3,5,17) alt boyutlarıdır (5). Ölçekteki toplam puan 1 ve 90 arasında değişebilmektedir (53). Bu araştırmada ölçeğin cronbach alpha kat sayısı 0.89 olarak belirlenmiştir.

Akıllı Telefon Bağımlılık Ölçeği Kısa Formu (EK-4): İlk Akıllı Telefon Bağımlılık Ölçeği Known tarafından Young’ın internet bağımlılığı ve akıllı telefonların geleceği ile ilgili maddelerine bağlı olarak geliştirilmiştir. Demirci ve ark.

(2014) tarafından Türkçeye uyarlanmış bir ölçektir (54). Türkiye’de Ölçeğin kısa formunun geçerlilik ve güvenilirliği Noyan ve ark. tarafından 2015’te yapılmıştır (3).

Ölçeğin cronbach alpha kat sayısı 0.92 olarak bulunmuştur. Akıllı Telefon Bağımlılık Ölçeği 6’lı Likert tipinde 1 (kesinlikle katılmıyorum) ile 6 (kesinlikle katılıyorum) 10 maddeden oluşan kendini bildirim ölçeğidir. Ölçekten alınan yüksek puanlar akıllı telefon bağımlılığı riskinin yüksekliğine işaret eder. Ölçekteki toplam puan 10 ve 60 arasında değişebilmektedir. Bu araştırmada ölçeğin cronbach alpha kat sayısı 0.90 olarak belirlenmiştir.

3.5. Verilerin Toplanması

Araştırma verileri Mayıs 2018-Haziran 2018 tarihleri arasında Batman il Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı liselerde toplanmıştır. Araştırmanın verilerini toplamak için “Tanıtıcı Bilgiler Formu”, “Akran İlişkisi Ölçeği”, “Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama formları lise öğrencilerine sınıflarda okul yönetiminin uygun gördüğü zamanlarda araştırmacı tarafından uygulanmıştır.

Formları öğrenciler kendileri doldurmuştur. Veri toplama formunun uygulanma süresi ortalama 15-20 dk sürmüştür. Öğrencilerin anlamadığı sorulara yorum katılmadan açıklama yapılmıştır.

19 3.6. Araştırmanın Değişkenleri

Araştırmanın bağımlı değişkeni: Akıllı telefon bağımlılığı.

Araştırmanın bağımsız değişkenleri: Akran ilişkisi, yaş, cinsiyet, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne mesleği, baba mesleği, gelir düzeyi, sınıf düzeyi.

3.7. Verilerin Değerlendirilmesi

Verilerin analizinde (SPSS) 21.0 paket programı kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ergenlerin tanıtıcı özelliklerinin karşılaştırılmasında yüzdelik dağılım, ölçeklerin puan ortalamalarının hesaplanmasında ortalama, yaş grupları, cinsiyet ile ölçek puan ortalamalarının karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda t testi, sınıf düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne mesleği, baba mesleği, gelir düzeyi ile ölçeklerin puan ortalamalarının karşılaştırılmasında varyans analizi, anne eğitim düzeyi ile ölçeklerin puan ortalamalarının karşılaştırılmasında Kruskal-Wallis, farkın hangi gruptan kaynaklandığını belirlemek amacıyla post hoch testleri, ölçeklerin birbirlerini nasıl etkilediğini belirlemek için regresyon analizi kullanılmıştır.

Araştırmada p˂0.05 anlamlı olarak kabul edilmiştir.

3.8. Araştırmanın Etik Yönü

Araştırmanın yapılabilmesi için İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu'ndan onay (EK-5) ve araştırmanın yapılacağı kurumlardan yasal izin (EK-6) alınmıştır. Araştırmada lise öğrencilerinin 18 yaş altı olmaları nedeniyle öğrenci ve velilerine araştırmanın amacı açıklanıp yazılı ve sözlü onamları alınmıştır. Öğrencilere istedikleri zaman araştırmadan çekilebilecekleri belirtilmiştir.

20

4. BULGULAR

Yapılan araştırmanın bulguları bu bölümde verilmiştir. Araştırmaya katılan lise öğrencilerinin tanıtıcı özellikleri Tablo 4.1’de verilmiştir.

Tablo 4.1. Ergenlerin Tanıtıcı Özelliklerine Göre Dağılımı (s=707)

Tanıtıcı Özellikler s %

21 Araştırmaya katılan ergenlerin % 69’nun 16-18 yaş aralığında, % 30.8’i on ikinci sınıf öğrencisi, % 70.6’sı kadın olduğu belirlenmiştir. Ergenlerin % 39.6’sının annesinin ilköğretim mezunu, % 29.3’ünün babasının ortaöğretim mezunu olduğu, % 91.9’nun annesinin çalışmadığı, % 47.1’nin babasının serbest bir meslekte çalıştığını ve araştırmaya katılan ergenlerin % 84.9’nun gelir durumunun iyi olduğu saptanmıştır (Tablo 4.1).

Araştırmada ergenlerin akran ilişkileri ve akıllı telefon bağımlılığı ölçeklerinden aldıkları puan ortalamaları Tablo 4.2’de verilmiştir.

Tablo 4.2. Akran İlişkileri Ölçek Alt Boyut ve Toplam Puanından ve Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçek Toplam Puanından Alınan Puanlar ve Ortalamaları

Ölçek Min-Max

Puan

Ort.±SD

Bağlılık 8-38 15.62±5.84

Güven ve Özdeşim 4-50 10.41±4.19

Kendini Açma 3-15 9.04±3.18

Sadakat 3-17 10.52±3.14

Akran İlişkileri

Toplam Puan 18-120 45.61±11.93

Akıllı Telefon Bağımlılığı

Toplam Puan 10-60 28.93±12.61

Araştırmada ergenlerin akran ilişkileri ölçeğinin alt boyutlarından bağlılık alt boyut puan ortalaması 15.62±5.84, güven ve özdeşim alt boyut ortalaması 10.41±4.19, kendini açma alt boyut ortalaması 9.04±3.18, sadakat alt boyut ortalaması 10.52±3.14 ve akran ilişkileri ölçek toplam puan ortalaması 45.61±11.93 olarak belirlenmiştir. Ergenlerin akran ilişkileri ölçek toplam puan ortalamasının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Araştırmada akıllı telefon bağımlılığı ölçek toplam puan ortalaması 28.93±12.61 olarak tespit edilmiştir. Ergenlerin akıllı telefon bağımlılığı ölçek toplam puan ortalamasının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir (Tablo 4.2).

22 Araştırmaya katılan ergenlerin sosyo-demografik özelliklerine göre akran ilişkileri ölçeğinin alt boyut ve toplam puan ortalamaları ve akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin toplam puan ortalamalarının karşılaştırılması Tablo 4.3’te verilmiştir.

23 Tablo 4.3. Ergenlerin Sosyo-demografik Özelliklerine Göre Akran İlişkileri Ölçek Alt boyut Toplam Puan Ortalamaları ve Akıllı Telefon

Bağımlılığı Ölçek Toplam Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması

Akran İlişkileri Sosyodemograf

ik Özellikler Bağlılık Güven ve

Özdeşim

24

25 Araştırmada yer alan ergenlerin yaş gruplarına göre akran ilişkileri ölçeğinin toplam puan ve alt ölçekleri olan sadakat ve kendini açma toplam puan ortalamaları istatiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05). Gruplar arasındaki farkın 13-15 yaş arası gruptan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Sınıf düzeyi ile bağlılık, kendini açma, sadakat alt boyutları ve akran ilişkileri ölçeği toplam puan ortalamaları arasında bulunan fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Yapılan ileri analizde gruplar arasındaki farkın onuncu sınıf öğrencilerinden kaynaklandığı ortaya çıkmıştır.

Cinsiyet değişkeni ile akran ilişkileri ölçeğinin kendini açma ve sadakat alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır (p<0.05). Gruplar arasındaki farkın kadın öğrencilerden kaynaklandığı saptanmıştır. Anne eğitim düzeyi ile akran ilişkileri ölçeğinin alt boyutlarından bağlılık, kendini açma, sadakat alt boyutları ile toplam puan ortalamaları arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05).

Yapılan ileri analizde gruplar arasındaki farkın yüksek lisans ve üzeri eğitim seviyesinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Baba eğitim düzeyi ile akran ilişkileri

Yapılan ileri analizde gruplar arasındaki farkın yüksek lisans ve üzeri eğitim seviyesinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Baba eğitim düzeyi ile akran ilişkileri