4. ARAġTIRMA BULGULARI VE TARTIġMA
4.1. Çilek Alanlarında Bulunan Zararlı Akar ve Böcek Türleri
4.1.5. Empoasca decipiens Paoli, 1930 (Hemiptera: Cicadellidae)
Tanınması: Aedeagus basit, pygofer lobunun ventral ucunda çıkıntı bulunmaz uçta sivrileĢir, anal tüpün ventral uzantısı posteriöre yönelir, bazal kısmında köseli bir çıkıntı bulunur, diĢide pregenital sternit dikdörtgen Ģeklinde, arka kenarı biraz dalgalıdır (Güçlü ve Özbek, 1994).
Vücut rengi tamamen yeĢil olup, öldükten sonra sarı veya portakal rengine dönüĢebilir. Vücut uzunluğu, erkeklerde 3.20 (3.00-3.35) mm, diĢilerde ise 3.55 (3.30- 3.70) mm’dir (Güçlü ve Özbek, 1994).
YayılıĢı: Bu tür Afganistan, Almanya, Avusturya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Fas, Fransa, Hollanda, Irak, Ġngiltere, Ġran, Ġspanya, Ġsrail, Ġsviçre, Ġtalya, Kıbrıs, Libya, Lübnan, Mısır, Pakistan, Polonya, Romanya, Rusya, Tunus, Türkiye, Ürdün ve Yunanistan olduğunu bildirilmiĢtir (Kaplan, 2007).
Yurdumuzda Karadeniz Bölgesi dıĢında tüm bölgelerde bulunduğunu; Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Erzurum, EskiĢehir, Hatay, Ġzmir, KahramanmaraĢ, Manisa, Mersin ve Muğla illerinde bu türün bulunduğunu bildirilmektedir (Kaplan, 2007).
Zararı ve konukçuları: Cicadellidae türleri sokucu-emici ağız parçaları ile bitki öz suyunu emerek zarar yapar. Emgi sırasında bitki bünyesine verdikleri toksik maddelerin tesiri ile bitkide hastalık ve bazı bitki virüs hastalıklarını naklederler. Cicadellidae türlerinin emgiler neticesinde meydana getirdikleri zarar Ģeklinin genellikle aynı tipte olur, önce emgi yerinin etrafında klorofil kaybından dolayı sarı veya beyaz leke görülür ve yapraklar bu küçük beyaz noktacıklarla kaplanır. Daha sonra beyaz lekeler kahverengiye döner. Beslenme daha çok damarlar boyunca olduğundan yapraklar yavaĢ yavaĢ orta damar boyunca büzülerek kurur (Kaplan, 2007).
Allium spp., Amaranthus spp., Avena spp., Capsicum spp., Castanea spp., Chenopodium sp., Citrus spp., Cyperus spp., Datura spp., Daucus spp., Granium spp., Juglans spp., Malva spp., Mercurialis spp., Sonchus spp., Xanthium spp., Vicia spp., Beta vulgaris L., B. vulgaris var rapa, Cannabis sativa L., Citrullus lanatus L., Crataegus oxyacantha L., Cucumis sativus L., Cucurbita moschata Lam., C. pepo L., Cynodon dactylon L., Ficus carica L., Glycine max L., Glycyrrhiza glabra L., Gossypium hirsitum L., Helianthus annuus L., Hibiscus esculentus L., Lactuca aculeata boiss., Malus domestica L., Medicago sativa L., Mentha piperita L., Nicotiana tabacum
L., Olea europaea L., Oryza sativa L., Petroselinum sativum Hoff.., Phaseolus vulgaris L., Pimpinella anisum L., Pisum sativum L., Polygonum aviculare L., Portulaca
oleracea L., Prosopis stephaniana Bieb., Prunus amygdalus Dulcis., P. armeniaca L., P. avium L., P. domestica L. , P. persica L., Raphanus raphanistrum F., R. sativus L., Ricinus communis L., Sesamum indicum L., Setaria glauca L., Solanum lycopersicum
L., S. nigrum L., S. melongena L., S. tuberosum L., Sorgum halepense L., Spinacia
oleracea L., Trifolium repens L. , Vicia faba, V. sativa L., Vigna unguiculata L., Vitis vinifera L.ve Zea mays L. bitkilerinde bulunduğu tespit edilmiĢtir (Kaplan, 2007).
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 6, Yayıklı Köyünde 10 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 52 olmak üzere toplamda 68 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.6. Psammotettix sp. (Hemiptera: Cicadellidae)
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 5, Yayıklı Köyünde 3 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 12 olmak üzere toplamda 20 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.7. Lygaeus equestris Linnaeus, 1758 (Hemiptera: Lygaeidae)
Tanınması: Erginlerin vücutları parlak kırmızı veya kırmızımsı turuncu renklidir. Antenleri dört segmentli ve siyahtır. Ön kanatların birleĢtiği yerin uç tarafında nokta Ģeklinde parlak beyaz leke vardır. Bacaklar tamamen siyahtır (Demirözer, 2008).
ġekil 4.6. Lygaeus equestris Linnaeus ergini (Anonymous, 2010 a)
YayılıĢı: Bu türün Dünyanın Palearktik bölgelerinde yayılmıĢtır. Türkiye’de hemen hemen heryerde yaygın bulunur (Kaplan, 2007).
Zararı ve konukçuları: Bu tür bitki ve bitki tohumları ile beslenir, genellikle toprak yüzeyinde, taĢ ve döküntülerin altında ve alçak boylu bitkilerin üstünde bulunmaktadır. GeniĢ bir konukçu listesine sahip olmasına rağmen ekonomik öneme sahip zararlı bir tür değildir (Kaplan, 2007).
Macaristan’da 2001 yılında ayçiçeklerinde L. eqestris’in beslenmesi sonucu tanenin linoelik oranında %2,5’lik bir artıĢa neden olarak zarar meydana getirdiğini bildirilmektedir (Kaplan, 2007).
Yurdumuzda da ġanlıurfa’da antepfıstıklarında zararlı türler arasında L.equestris kaydedilmiĢtir (Yanık ve Yücel, 2001).
Gençer ve ark. (2004), Bursa ili çilek alanlarında yapılan çalıĢmada 8 adet
L.equestris tespit etmiĢtir. Bu türü Rubus ve Rosa üzerinde tespit eden Gençer ve ark.,
bu türün Fragaria spp. türleri üzerinde de bulunabileceğini ancak yapılan çalıĢmada ekonomik bir zarar neden olmayacağını belirtmiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 4, Yayıklı Köyünde 2 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 12 olmak üzere toplamda 22 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.8. Pyrrhocoris apterus Linnaeus, 1758 (Hemiptera: Pyrrhocoridae) Türkçe Adı: Alev Tahtakurusu
Tanınması: Vücut oval biçimde olup dorsali kırmızı ve siyah iĢaretlere sahip, anten ve bacaklar siyah renktedir. Abdomen'in alt kısmı siyah, kenara doğru açık renklidir. Kanatları kısadır. Orta femurda diken bulunmaz. Vücut uzunluğu 7-11 mm'dir (Lodos, 1978).
ġekil. 4.7. Pyrrhocoris apterus Linnaeus ergini (Anonymous, 2011 a)
YayılıĢı: Oriental alt bölge dahil Palearktik bölgenin hemen her yeri ile Kuzey Amerika'da saptanmıĢtır (Lodos, 1978).
Yurdumuzun hemen her yerinde ilkbahar ve yazın güneĢli zamanlarda toprak üzerinde gezinirken pek sık olarak rastlanır (Lodos, 1978).
Zararı ve konukçuları: Esas konukçu bitkisi ebegümecidir. Fakat bazen bamya ile diğer bazı Malvaceae bitkilerinde de görülür. Ergin ve nimfleri özellikle ebegümecilerin yere dökülmüĢ olan tohumlarında beslenir. Zararı önemli değildir.
Gençer ve ark. (2004), Bursa ili çilek alanlarında yapılan çalıĢmada 2 adet
Pyrrhocoris apterus L. tespit etmiĢ ve bu türün çilekte beslenmediğini belirtmiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 2, Yayıklı Köyünde 2 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 16 olmak üzere toplamda 20 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.9. Nezara viridula Linnaeus, 1758 (Hemiptera: Pentatomidae) Türkçe Adı: Pis Kokulu YeĢil Böcek
Tanınması: Genel rengi yeĢil olup bazı bireylerde baĢ ve pronotum’un kenarları ile connexivum sarımsı renkte olabilir. Sonbaharda kıĢı geçirmek üzere meydana gelen
erginler kahverengimsi renktedir. Vücut yassıca ve geniĢ olup; üzeri küçük, sık noktacıklarla kaplıdır. Scutellum’un kaidesinde 3 veya 5 adet beyazımsı renkte callus bulunur. Vücut uzunluğu 12-15 mm’dir (Öncül, 2006).
ġekil. 4.8.a. Nezara viridula Linnaeus 4. dönem nimfi (Anonymous, 2012 c)
ġekil. 4.8.b. Nezara viridula Linnaeus ergini (Anonymous, 2013 c)
YayılıĢı: Türkiye’nin hemen hemen her tarafında az çok rastlanan, kozmopolit bir türdür (Öncül, 2006).
Zararı ve konukçuları: Ekonomik öneme sahiptir. Tarım alanı, makilik ve çayırlık alanlarda yayılıĢ göstermektedir. Çok bol bulunan türdür. BaĢta domates, biber, fasulye olmak üzere birçok sebzeler ile buğdaygiller (özellikle mısır, darı, çeltik), kenevir, pamuk, soya fasulyesi, susam, yonca, tütün, fındık, turunçgiller, diğer meyve ağaçları ile birçok yabani ve kültür bitkisinde beslenir (Öncül, 2006).
Kaplan (2007), Elazığ çilek alanlarında yaptığı çalıĢmada bu türü tespit etmiĢ ancak çilekteki zararından bahsetmemiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Yayıklı Köyünde 4 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 16 olmak üzere toplamda 20 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.10. Centrocoris variegatus Kolenati, 1845 ( Hemiptera: Coreidae)
Tanınması: Uzunca oval vücutlu, integümenti sert olan ve koyu esmer renkli, sarımsı leke ve desenlere sahip bir türdür. BaĢın üzerinde, pronotum’un yanlarında birçok dikencikler bulunur. Hortum orta coxa’lara eriĢir. Pronotum’un kaidesinin iki yanında üçgen Ģeklinde, scutellum’un ortasına kadar uzanan birer çıkıntıya sahiptir. Scutellum’un ucu yukarıya dogru kıvrık, ortasında uzunluguna bir karina bulunur. Femur ve tibia’lar siyah lekelidir. Vücut uzunlugu 10-12 mm’dir (Öncül, 2006).
ġekil 4.9. Centrocoris variegatus Kolenati ergini (Anonymous, 2013 f)
YayılıĢı: Türkiye’de Ankara, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Ġzmir, Manisa ve Muğla illerinde bulunduğu saptanmıĢtır (Önder ve ark.,2006).
Dünya’da ise Akdeniz çevresi, Kafkasya ve Kıbrıs’da yayılıĢ göstermektedir (Önder ve ark.,2006).
Zararı ve konukçuları: Bu türün ekonomik önemi yoktur. Tarım alanı, makilik ve çayırlık alanlarda yayılıĢ gösterir. Nadir bulunan türdür. Bitkisel besinlerle beslenir (Önder ve ark.,2006). Özellikle kültür ve yabani formdaki Chenopodiaceae familyasına bağlı bitki türlerinde yaĢar. Bazen tohumluk için yetiĢtirilen Ģekerpancarı ve ıspanaklarda zarara neden olduğu bildirilmiĢtir (Lodos, 1986).
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 2, Yayıklı Köyünde 1 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 10 olmak üzere toplamda 13 adet adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.11. Truxalis robusta Uvarov, 1916 (Orthoptera: Acrididae)
Tanınması: Vücut uzunluğu 15- 25 mm’ dir. BaĢ konik ve uzamıĢ, ağız geriye yönelik kanatlar iyi geliĢmiĢtir (Sevgili ve ark., 2012).
YayılıĢı: Ġran, Rusya ve Azerbaycan’ da bulunmaktadır.
Yurdumuzda Antalya, KahramanmaraĢ, Gaziantep, Malatya, Amasya, Hatay, Elazığ, Van ve Erzincan’da tespit edilmiĢtir (Sevgili ve ark., 2012).
Zararı ve konukçuları: Yonca, pamuk, kavun ve kabakgillerde tespit edilmiĢtir (Abıvardı, 1965).
ÇalıĢma sonucunda Çakıllar Köyü çilek alanlarında 1 adet ergin tespit edilmiĢtir.
4.1.12. Aiolopus strepens Latreille, 1804 (Orthoptera: Acrididae) Türkçe Adı: Çizgili Çayır Çekirgesi
Tanınması: 18-28 mm boyunda pronotumum karĢıdan görünüĢü hafif konveks, arka taraf 3 köĢeli, orta karina belirgin, arka femur geniĢliğinden 3 kat uzun, iç yüzü hafif kırmızımsı ve iki siyah noktalı ve arka tibia kırmızıdır (Vidal, 2000).
ġekil 4.10. Aiolopus strepens Latreille ergini (Anonymous, 2008 a)
YayılıĢı: Güney Avrupa, Kuzey Afrika, Kuzey Asya sıra dağları, platolar ve havzalarda tespit edilmiĢtir (Vidal, 2000).
Türkiye’de Adıyaman, Ġzmir, Diyarbakır, Samsun, Bursa ve Tokat illerinde tespit edilmiĢtir (Önder ve ark., 1999).
Konukçuları: Çalılıklarda, yalancı brom, savan tipi çayırlıklarda, taĢlı nehir kenarlarında, ekili alanlar, nehir yakını otlaklarda ve hububat alanları sınırlarında tespit edilmiĢtir (Vidal, 2000).
Kovancı ve ark. (2003), Bursa ili çilek alanlarında yaptıkları çalıĢmada 12 adet
Aiolopus strepens türüne ait birey tespit etmiĢ ancak çilekte önemli bir zarar
oluĢtumadığını bildirmiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 5, Yayıklı Köyünde 3 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 9 olmak üzere toplamda 17 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.13. Gryllus bimaculatus De Geer, 1773 (Orthoptera: Gryllidae) Türkçe Adı: Ġki Noktalı Kara Çekirge
Tanınması: Pronotum ön ve arkada hemen hemen aynı geniĢlikte, bu yüzden iki yan kenar birbirine paralel, ortada boyuna çok sathi bir çukurcuk mevcut; vücut genellikle koyu siyah, tegmina’nın kaide kısmında iki yanda sarı lekeler mevcut , bu lekeler nadiren bir bant Ģeklini alır, arka femur’un ventrali kırmızı, tegmina siyah, bazen kahverengi; arka kanatlar tegminadan daha uzun; vucut erkeklerde 21-25 mm, diĢlerde 25-29 mm, ovipozitör 11-14 mm boyundadır (Özbek ve Hayat, 2003).
ġekil 4.11. Gryllus bimaculatus De Geer ergin erkek (Anonymous, 2008 b)
YayılıĢı: Ülkemizde batı ve güneyde yaygındır (Özbek ve Hayat, 2003).
Zararı ve konukçuları: Mısır, çeltik, buğday, tütün, pamuk, kabakgiller ve diğer bazı bitkilerde zarar yapar. Mısır bitkisinin koçanlarını süt olum devresinde kemirir; çeltik, buğday bitkilerinin gövde ve yapraklarını yerler. Bazı ülkelerde yeni atılan tohumları yedikleri belirtilmektedir (Özbek ve Hayat, 2003).
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 2, Yayıklı Köyünde 6 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 20 olmak üzere toplamda 28 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.14. Gryllotalpa gryllotalpa Linnaeus, 1758 (Orthoptera: Gryllotalpidae) Türkçe Adı: Danaburnu
Tanınması: Bu türün genel rengi gri kahve, koyu kahve ya da kızılımtrak kahverengi, vücudu kadife gibi kısa tüylerle kaplı, vücudun alt kısmı sarımsı, pronotum büyük ve iyi geliĢmiĢ olduğunu, arka tibia’ların iç üst kısmında çok az belirli aralarla sıralanmıĢ 4-5 adet diĢ yada diken bulunur, ön bacakları kazıcı formda, üst kanatları kısa, alt kanatları iyi geliĢmiĢ, vücut uzunluğu 35,0-50,0 mm arasında, bazen ise daha büyük boyda bireylere rastlanır. Yumurtaları 2,5-3,0 mm boyda ve oval Ģekilde olup önceleri sarımsı, sonraları koyulaĢır. Nimfleri; kanat ve büyüklük hariç ergine çok benzer (Sönmezyıldız, 2006).
ġekil 4.12. Gryllotalpa gryllotalpa Linnaeus ergini (Anonymous, 2007)
YayılıĢı: Bu zararlının Avrupa’nın tamamı, Rusya Batı Asya, Java, Çin, Avustralya Kuzey Afrika, Somali, HabeĢistan, Ġsrail, Ġran, Irak, Suriye, Afganistan, Pakistan’dan Ekvatora kadar yayıldığını bildirmiĢtir (Sönmezyıldız, 2006).
Bu türün Yurdumuzun hemen hemen her yöresinde değiĢik yoğunlukta bulunmakta olduğunu belirtmiĢtir
Zararı ve konukçuları: Omnivor bir tür olan G. gryllotalpa’nın toprak içinde yaĢayan bazı böcekler ve solucanları yerse de daha çok pamuk, çay, Ģekerpancarı, çim, patates, çeltik, havuç, tütün, kabakgiller, turunçgiller, zeytin, asma, çeĢitli sebzeler, fideler vs. zarar yaptığı baĢlıca bitki türleridir. Ergin ve nimfleri toprak içinde galeri açarken tesadüf ettikleri bitkilerin köklerini keser ve yumrularını oyar (Sönmezyıldız, 2006).
Kovancı ve ark. (2003), Bursa ili çilek alanlarında yaptıkları çalıĢmada G.
gryllotalpa’ dan sadece 3 adet tespit ettiklerini bildirmiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyü çilek alanında 1 adet ergin bulunmuĢtur.
4.1.15. Polydrusus sp. ( Coleoptera: Curculionidae) Türkçe Adı: Meyve Hortumlu Böceği
Zararı ve konukçuları: Kovancı ve ark. (2004), Bursa ili çilek alanlarında yapılan bir çalıĢmada 8 Polydrusus türü tespit edilmiĢ olduğunu bu cinse bağlı türlerin polifag olduğunu, larvaların kültür bitkilerinin köklerinde, erginlerin ise çeĢitli bitkilerin yapraklarında beslenip zararlı olduklarını bildirmiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 6, Yayıklı Köyünde 9 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 24 olmak üzere toplamda 39 adet ergin toplanmıĢtır.
4.1.16. Epicometis (Tropinota) hirta Poda, 1761 (Coleoptera: Scarabaeidae) Türkçe Adı: Bakla Zınnı
Tanınması: Erginleri mat siyah renklidir. Vücut üzerinde sık ve uzun sarı tüyler vardır. Elytranın üzerinde beyaz lekeler bulunur (Demirözer, 2008).
ġekil 4.13. Epicometis (Tropinota) hirta Poda ergini (Anonymous, 2009 b)
YayılıĢı: Bu tür Ġngiltere’den Orta Doğu ve Orta Asya’ ya kadar geniĢ bir sahaya yayılmakta, Ülkemizin hemen hemen her tarafında bulunmaktadır (Kaplan, 2007).
Zararı ve konukçuları: Genel olarak Nisan baĢlarından itibaren tarla, bahçelerde muhtelif meyve ağaçları, gül, bezelye, bakla ve diğer bitkilerin çiçeklerini yiyerek zarar oluĢtururlar (Kaplan, 2007).
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 1, Yayıklı Köyünde 2 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 2 olmak üzere toplamda 5 adet ergin bulunmuĢtur.
4.1.17. Chrysolina orientalis Olivier, 1807(Coleoptera: Chrysomelidae)
Tanınması: Vücut uzunluğu 3-5 mm’ dir. Antenler uzun olup kızıl-kavrengidir. Elytra metalik yeĢil renkte olup üzerinde çok sayıda kızıl kahverengi çukurlar bulunur.
ġekil 4.14. Chrysolina orientalis Olivier ergini (Anonymous, 2013 b)
YayılıĢı: Ülkemizde Hatay, Osmaniye, Amasya, Konya, Ġstanbul, Bilecik, Bursa ve Afyon’da bulunmaktadır (Özdikmen ve Aslan, 2009).
Dünyada ise Suriye, Ġsrail, Kıbrıs, Ġran, Irak ve Tunus’ta bulunmaktadır (Aslan ve ark., 2003).
Zararı ve konukçuları: Arazi sürveyleri sırasında çilek yaprakları ve
Amaranthus spp.’ nin yapraklarında delikler açmak suretiyle zarar yaptığı tespit
edilmiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 2 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 4 olmak üzere toplamda 6 adet ergin bulunmuĢtur.
4.1.18. Acmaeodera pilosellae Bonelli, 1842 (Coleoptera: Buprestidae)
Tanınması: Buprestidae familyasına ait bu türde vücut uzunluğu 3-8 mm’dir. Parlak bakırımsı bronz renginde olan bu böceğin vücut kenarlarında daha sık olmak kaydıyla gri tüylenme mevcuttur. BaĢ konveks yapıda olup elytra açık sarı renkli ve elytrada siyah lekeler vardır (Thery, 1942).
ġekil 4.15. Acmaeodera pilosellae Bonelli ergini (Anonymous, 2013 d)
YayılıĢı: Ülkemizde Ġçel (Erdemli)’ de bulunduğu bildirilmiĢtir ( Tezcan, 1995). Dünyada Yunanistan, Makedonya, Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ, Avusturya, Ġran, Arnavutluk, Çek Cumhuriyeti, Azerbaycan, Fransa, Ġtalya, Ġsviçre ve Türkmenistan’da bulunduğu bildirilmiĢtir (Anonymous, 2013 j).
Zararı ve konukçuları: Polifag bir zararlı olup genellikle Fagacea familyasına ait bitkileri tercih ederler. Erginlerin Hieracium sp., Taraxacum sp., Convolvulus sp., ve
Helianthemun sp. nin üzerinde bulunduğu bildirilmiĢtir (Thery, 1942).
Ülkemizde çilekte yapılan diğer çalıĢmalarda bu tür tespit edilmemiĢtir. Yapılan bu çalıĢmada 9 adet ergin bulunmuĢ ancak zararı gözlenmemiĢtir.
ÇalıĢma sonucunda Yayıklı Köyünde 7 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 2 olmak üzere toplamda 9 adet ergin bulunmuĢtur.
4.1.19. Harpalus (Pseudoophonus) rufipes De Geer, 1774 (Coleoptera: Carabidae) Türkçe Adı: Çilek Tohum Böceği
Tanınması: Ergin böceğin vücut uzunluğu 14-17 mm’dir. Vücut rengi mat siyahtır. Elytra sarımsı kıllarla kaplıdır. Anten ve bacaklar kırmızı-kahverengi renktedir. Bacaklar kırmızı-kahverengi kıllarla kaplıdır (Anonymous, 2013 e).
ġekil 4.16. Harpalus (Pseudoophonus) rufipes De Geer ergini (Anonymous, 2013 h)
YayılıĢı: Ülkemizde; Adana, Antalya, Ardahan, Artvin, Bartın, Bingöl, Bursa, Çankırı, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Giresun, GümüĢhane, Iğdır, Isparta, Ġçel, Ġzmir, KahramanmaraĢ, Karaman, Kars, Konya, Kütahya, Malatya, Muğla, Tokat, Trabzon, Osmaniye, Yalova’da bulunduğu bildirilmiĢtir (Kesdek ve Yıldırım, 2003).
Dünyada; Kazakistan, Letonya, LihteĢtayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Makedonya, Moldova, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovenya, Ġspanya, Rusya, Ġsveç, Ġsviçre, Ukrayna, Sırbistan, Karadağ, Cezayir, Mısır, Fas, Tunus, Afganistan, Kıbrıs, Rusya, Ġran, Irak, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan, Rusya ve Çin’ de bulunduğu bildirilmiĢtir (Avgın, 2006).
Zararı ve konukçuları:
Bu böceğin konukçuları arasında horozibiği, baklagiller, tahıllar, ahududu ve çilek yer almaktadır. Ergin toprağa yakın yerlerdeki çilek tohumları ve çilek meyvesinin eti ile beslenmektedir (Anonymous, 2013 e).
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 23, Yayıklı Köyünde 3 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 53 olmak üzere toplamda 79 adet ergin bulunmuĢtur.
4.1.20. Forficula auricularia Linnaeus, 1758 (Dermaptera: Forficulidae) Türkçe Adı: Kulağa Kaçan
Tanınması: Kısa kanatları ve abdomen sonunda kıskaç biçimindeki cerci sebebiyle kolay tanınabilen, parlak kahverenkli böceklerdir. DiĢilerin kıskacı erkeklerinki gibi kıvrık olmayıp düzdür. Çok küçük olan ön kanatlar derimsi yapıda ve damarsızdır. Arka kanatlar ise sarımsı, radyal damarlı ve yelpaze gibidir. Bacakları kırmızımsı kahverengidir (Kansu, 1999).
ġekil 4.17. Forficula auricularia Linnaeus ergini (Anonymous, 2005 a)
YayılıĢı: Türkiye, Bulgaristan, A.B.D, Yunanistan ve Avrupa’nın genelinde görülmektedir (Sönmezyıldız 2006).
Zararı ve konukçuları:Ergin ve nimfleri omnivor olup birçok bitkinin yaprak, çiçek ve meyvelerini yerler. Özellikle süs bitkilerinin çiçeklerini yiyerek zarar yaparlar. Besinlerini karanlıkta ararlar. Çalı ve ağaçlara tırmanırlar. Hemen her Ģeyi yerler. (Sönmezyıldız 2006).
Forficula auricularia türü orman ağaç ve ağaççıklarıyla süs bitkileri, sebzeler ve
meyve ağaçlarında oldukça fazla zarar yaparlar. Zarar ağaçların hemen her tarafında görülür. Süs bitkilerinden özellikle dalya, krizantem, gül ve karanfilde önemli zarar meydana getirir (Sönmezyıldız 2006). Bu böcek, bitkilerden baĢka küçük ve yumuĢak vücutlu böcekleri de yer; özellikle afitler ve küçük tırtıllarla beslenir (Toros, 1996).
ÇalıĢma sonucunda Ġvriz köyünde 5, Yayıklı Köyünde 4 ve Çakıllar Köyü çilek alanlarında 23 olmak üzere toplamda 32 adet ergin toplanmıĢtır.
4.2. Çilekte Zararlı Olan Akar ve Önemli Bazı Böcek Türlerinin Populasyon Yoğunluğu
Konya ili Halkapınar ilçesi Ġvriz köyü çilek alanında 2011 yılında ġekil 4.18’de görüldüğü üzere önemli zararlı böcek türlerinden yaprak biti ve Thrips tabaci, akar türünden ise Tetranychus urticae populasyonları takibi yapılmıĢtır. Bu alanda yapılan çalıĢmalar sonucu 06.08.2011, 10.09.2011, 22.10.2011 tarihlerinde yaprak biti, Thrips
tabaci ve Tetranychus urticae populasyonları 1 birey/ 20 yaprak olarak en düĢük sayıda
bulunmuĢtur. Aynı alanda en yüksek seviyede yaprak biti, Thrips tabaci ve Tetranychus
urticae populasyonları ise 02.07.2011 tarihinde 6 birey/ 20 yaprak ile en yüksek sayıda
saptanmıĢtır. 0 1 2 3 4 5 6 7 02.0 7.201 1 09.0 7.201 1 17.0 7.201 1 30.0 7.201 1 06.0 8.201 1 14.0 8.201 1 21.0 8.201 1 28.0 8.201 1 10.0 9.201 1 25.0 9.201 1 08.1 0.201 1 22.1 0.201 1 Örnekleme Tarihleri Po pu las yo n yo ğ.(bi rey /2 0 yap rak )
Y. Bitleri Tetranychus urticae Thrips tabaci
ġekil 4.18. Konya ili Halkapınar ilçesi Ġvriz köyü çilek alanlarında 2011 yılındaki zararlı yoğunluğu Konya ili Halkapınar ilçesi Yayıklı köyü çilek alanında 2011 yılında ġekil 4.19’da görüldüğü üzere önemli zararlı böcek türlerinden yaprak biti ve Thrips tabaci, akar türünden ise Tetranychus urticae populasyonları takibi yapılmıĢtır. Bu alanda yapılan çalıĢmalar sonucu 28.08.2011, 10.09.2011, 08.10.2011, 22.10.2011 tarihlerinde yaprak biti, Thrips tabaci ve Tetranychus urticae populasyonları 1 birey/ 20 yaprak olarak en düĢük sayıda bulunmuĢtur. Aynı alanda en yüksek seviyede yaprak biti ve
Thrips tabaci populasyonu 06.08.2011 tarihinde 7 birey/20 yaprak ile en yüksek sayıda
saptanmıĢtır. Tetranychus urticae populasyonu ise en yüksek seviyeye 09.07.2011 tarihinde 10 birey/ 20 yaprak ile en yüksek sayıda saptanmıĢtır.
0 2 4 6 8 10 12 02.0 7.201 1 09.0 7.201 1 17.0 7.201 1 30.0 7.201 1 06.0 8.201 1 14.0 8.201 1 21.0 8.201 1 28.0 8.201 1 10.0 9.201 1 25.0 9.201 1 08.1 0.201 1 22.1 0.201 1 Örnekleme Tarihleri Po p u las y o n yo ğ .(bi rey /2 0 yap rak )
Y. Bitleri Tetranychus urticae Thrips tabaci
ġekil 4.19. Konya ili Halkapınar ilçesi Yayıklı köyü çilek alanında 2011 yılındaki zararlı yoğunluğu Konya ili Halkapınar ilçesi Çakıllar köyü çilek alanında 2011 yılında ġekil 4.20’de görüldüğü üzere önemli zararlı böcek türlerinden yaprak biti ve Thrips tabaci, akar türünden ise Tetranychus urticae populasyonları takibi yapılmıĢtır. Bu alanlarda yapılan çalıĢmalar sonucu 08.10.2011 tarihinde yaprak biti, Thrips tabaci ve
Tetranychus urticae populasyonları 1 birey/ 20 yaprak olarak en düĢük sayıda
bulunmuĢtur. Aynı alanlarda en yüksek seviyede yaprak biti populasyonu 30.07.2011 tarihinde 7 birey/20 yaprak ile en yüksek sayıda saptanmıĢtır. Thrips tabaci ve
Tetranychus urticae populasyonları ise 09.07.2011 tarihinde sırasıyla 6 ve 5 birey/ 20
yaprak ile en yüksek sayıda saptanmıĢtır.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 02.0 7.201 1 09.0 7.201 1 17.0 7.201 1 30.0 7.201 1 06.0 8.201 1 14.0 8.201 1 21.0 8.201 1 28.0 8.201 1 10.0 9.201 1 25.0 9.201 1 08.1 0.201 1 22.1 0.201 1 Örnekleme Tarihleri Po pu las yo n yo ğ.(bi rey /2 0 yap rak )
Y. Bitleri Tetranychus urticae Thrips tabaci
Sonuç olarak en yüksek populasyon yoğunluğuna Tetranychus urticae ulaĢmıĢ, yaprak biti populasyonu bunu takip etmiĢtir. Thrips tabaci populasyon yoğunluğu ise nispeten daha düĢük düzeyde bulunmuĢtur.
Kaplan (2007), Elazığ’da çilek alanlarında yaptığı çalıĢmada yaprak biti, Thrips
tabaci ve Tetranychus urticae en yüksek yoğunluğu sırasıyla 6,8,10/20 yaprak olarak
belirlemiĢtir. Erkılıç ve ark. (1996), Ġçel’de çilek bitkilerinde Thrips tabaci yoğunluğunu 4 /20 yaprak, Kovancı ve ark. (2004), Bursa’ da aynı bitkide yaptığı çalıĢmada yaprak biti populasyon yoğunluğunu 3/ 20 yaprak olarak tespit etmiĢtir. Konya ili Halkapınar ilçesinde yapılan mevcut çalıĢmada ise yaprak biti, Thrips tabaci ve Tetranychus urticae en yüksek populasyon yoğunluğu sırasıyla 7,7,10/20 yaprak