Vergi Gideri
30 Haziran 2022 ve 2021 tarihlerinde sona eren ara dönemler itibarıyla vergi giderinin detayı aşağıdaki gibidir:
Vergi gideri 1 Ocak –
30 Haziran 2022 1 Ocak – 30 Haziran 2021
Kurumlar Vergisi Gideri (29.782.429) (15.637.808)
Ertelenmiş Vergi Geliri 12.055.908 3.726.128
Toplam (17.726.521) (11.911.680)
Ödenecek Vergi
30 Haziran 2022 ve 31 Aralık 2021 tarihleri itibarıyla cari dönem vergi varlığı ve yükümlülüğü aşağıdaki gibidir:
Cari dönem vergi yükümlülüğü/(varlığı) 30 Haziran 2022 31 Aralık 2021
Kurumlar Vergisi Karşılığı 33.892.568 17.564.997
Peşin Ödenen Vergiler (-) (22.075.502) (17.095.834)
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Yükümlülükler/(Varlıklar) 11.817.066 469.163 Kurumlar vergisi
Şirket ve Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları, Türkiye’de yürürlükte bulunan vergi mevzuatı ve uygulamalarına tabidir. Kurumlar Vergisi, ilgili olduğu hesap döneminin sonunu takip eden dördüncü ayın yirmi beşinci günü akşamına kadar beyan edilmekte ve ilgili ayın sonuna kadar tek taksitte ödenmektedir.
Türkiye’de kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilerek, vergi yasalarında yer alan istisnaların indirilerek bulunacak yasal vergi matrahına uygulanan kurumlar vergisi oranı 1 Ocak 2021 tarihinden sonra % 20 olarak uygulanmaktaydı (2020: %22). Ancak, 22 Nisan 2021 tarihli ve 31462 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7316 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 11 inci maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen Geçici 13 üncü madde ile kurumlar vergisi oranı 2021 yılı vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için %25, 2022 yılı vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için %23 olarak uygulanacak şekilde düzenlenmiştir. Bu değişiklik 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren başlayan dönemlere ait kurum kazançlarının vergilendirilmesinde geçerli olmuştur.
Vergi oranı değişikliğinin 22 Nisan 2021 itibariyle yürürlüğe girmiştir. 30 Haziran 2022 tarihli finansal tablolarda dönem vergisi hesaplamalarında vergi oranı %23 olarak kullanılmıştır.
Söz konusu değişiklik kapsamında, 30 Haziran 2022 tarihli konsolide finansal tablolarda ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri, geçici farkların, 2022 ve sonraki dönemlerde vergi etkisi oluşturacak kısımları için sırasıyla %23 ve %20 oranları ile hesaplanmıştır
Türkiye'de vergi mevzuatı, Şirket ve bağlı ortaklıklarının konsolide vergi beyannamesi doldurmasına izin
17. Vergi (Devamı)
Kurumlar vergisi(Devamı)
Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönemin kurumlar vergisi matrahından indirilebilir. Beyanlar ve ilgili muhasebe kayıtları vergi dairesince beş yıl içerisinde incelenebilmekte ve vergi hesapları revize edilebilmektedir.
Türkiye’de mukim anonim şirketlerden, kurumlar vergisi ve gelir vergisinden sorumlu olmayanlar ve muaf tutulanlar haricindekilere yapılanlarla Türkiye’de mukim olan ve olmayan gerçek kişilere ve Türkiye’de mukim olmayan tüzel kişilere yapılan temettü ödemeleri %15 gelir vergisine tabidir.
Türkiye’de mukim anonim şirketlerden yine Türkiye’de mukim anonim şirketlere yapılan temettü ödemeleri gelir vergisine tabi değildir. Ayrıca karın dağıtılmaması veya sermayeye eklenmesi durumunda gelir vergisi hesaplanmamaktadır.
Kurumların tam mükellefiyete tabi bir başka kurumun sermayesine iştirakten elde ettikleri temettü kazançları (yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden elde edilen kar payları hariç) kurumlar vergisinden istisnadır. Ayrıca, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları gayrimenkullerinin (taşınmazlarının) kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı, 31 Aralık 2017 itibarıyla kurumlar vergisinden istisnadır. Bununla birlikte, 7061 sayılı kanunla yapılan değişiklikle bu oran taşınmazlar açısından
%75’ten %50’ye indirilmiş ve 2018 yılından itibaren hazırlanacak vergi beyannamelerinde bu oran %50 olarak kullanılmaktadır.
İstisnadan yararlanmak için söz konusu kazancın pasifte bir fon hesabında tutulması ve 5 yıl süre ile işletmeden çekilmemesi gerekmektedir. Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar tahsil edilmesi gerekir.
Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi idaresi ile mutabakat sağlama gibi bir uygulama yoktur.
Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dört ay içerisinde verilir. Vergi incelemesine yetkili makamlar, hesap dönemini takip eden beş yıl süresince vergi beyannamelerini ve bunlara temel olan muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve bulguları neticesinde yeniden tarhiyat yapabilirler.
30 Haziran 2022 tarihi itibarıyla Hong Kong kurumlar vergisi oranı %8,25’tir (31 Aralık 2021: %8,25) 30 Haziran 2022 tarihi itibarıyla Almanya kurumlar vergisi oranı %30’dur (31 Aralık 2021: %30).
Gelir vergisi stopajı
Temettü dağıtımları üzerinde stopaj yükümlülüğü olup, bu stopaj yükümlülüğü temettü ödemesinin yapıldığı dönemde tahakkuk edilir. Türkiye’de bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara yapılanlar dışındaki temettü ödemeleri %15 oranında stopaja tabidir. Dar mükellef kurumlara ve gerçek kişilere yapılan kar dağıtımlarına ilişkin stopaj oranlarının uygulamasında, ilgili Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında yer alan stopaj oranları da göz önünde bulundurulur. Geçmiş yıllar karlarının sermayeye eklenmesi, kar dağıtımı sayılmamaktadır. Dolayısıyla stopaj vergisine tabi değildir.
17. Vergi (devamı)
Transfer fiyatlandırması düzenlemeleri
Türkiye’de, transfer fiyatlandırması düzenlemeleri Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” başlıklı 13 üncü maddesinde belirtilmiştir. Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hakkındaki 18 Kasım 2007 tarihli tebliğ uygulama ile ilgili detayları düzenlemektedir.
Vergi mükellefi, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Bu gibi transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kurumlar vergisi için kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınır.
Ertelenmiş vergi
Ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerin finansal tablolarda yer alan kayıtlı değerleri ile vergi matrahında kullanılan değerleri arasındaki vergi indirimine konu olmayan şerefiye ve muhasebeye ve vergiye konu olmayan ilk defa kayıtlara alınan varlık ve yükümlülük farkları hariç geçici farklar üzerinden hesaplanır. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas finansal tablolar ile TFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup, söz konusu farklar aşağıda belirtilmektedir.
Şirket’in ertelenmiş vergi aktifleri ve pasiflerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren 5 yıl için geçerli vergi oranı üzerinden iki puan indirilerek uygulanacaktır. Söz konusu oran 2021, 2022, 2023, 2024 ve 2025 yılları için geçerli olacaktır. 30 Haziran 2022 tarihi itibarıyla ertelenmiş vergi hesaplamasında, 31 Aralık 2025 tarihine kadar gerçekleşmesi veya kapanması beklenen geçici farklar için iki puan indirilerek vergi oranı kullanılmıştır.
30 Haziran 2022 ve 31 Aralık 2021 tarihleri itibarıyla ertelenmiş vergiye konu olan birikmiş geçici farklar ve ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerinin yürürlükteki vergi oranları kullanılarak hazırlanan dökümü aşağıdaki gibidir:
Kümülatif Geçici Farklar Ertelenmiş Vergi
Ertelenmiş Vergi Varlıkları 30 Haziran
2022 31 Aralık
2021 30 Haziran
2022 31 Aralık 2021 Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar (20.717.271) (21.221.804) 3.729.109 4.881.015 Müşteri Sözleşmelerinden Doğan Yükümlülükler (75.798.562) (20.046.477) 15.917.698 5.011.619 Çalışanlara Sağlanan Faydalar (12.718.799) (12.419.622) 2.517.125 3.033.596
Garanti Karşılıkları (12.390.459) (7.458.540) 2.601.996 1.864.635
Değer Düşüklüğü Karşılıkları (3.158.710) (3.072.017) 663.329 768.004 Ticari ve Diğer Alacaklar (16.842.378) (2.004.089) 3.536.899 501.022
Krediler (409.638) (1.196.476) 86.024 299.119
Kullanım Hakkı Varlık ve Yükümlülükleri, net (926.381) (516.271) 194.540 129.067
Türev Araçlar (500.869) (261.848) 105.182 65.462
Stoklar 394.138 200.284 (82.768) (50.071)
Ticari Borçlar ve Diğer Yükümlülükler 6.768.921 3.593.298 (1.421.473) (898.325) Diğer Varlık ve Yükümlülükler, net 337.907 667.203 (70.961) (164.428) Ertelenmiş Vergi Varlığı. Net (135.962.101) (63.736.359) 27.776.700 15.440.715
17. Vergi (devamı)
30 Haziran 2022 ve 2021 tarihlerinde sona eren ara döneme ilişkin ertelenmiş vergi varlığının hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
1 Ocak –
30 Haziran 2022 1 Ocak – 30 Haziran 2021
1 Ocak Bakiyesi 15.440.715 9.819.334
Kar veya Zararda Kayıtlara Alınan Ertelenmiş Vergi Geliri 12.055.908 3.726.128 Diğer Kapsamlı Gelir Kalemlerine İlişkin Vergi (Gideri)/Geliri 280.077 78.307
30 Haziran Bakiyesi 27.776.700 13.623.769