EMİNE ZEHRA TURAN 1
1 NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ
zturan@nevsehir.edu.tr
Ülkeler arasında toplumsal hareketlilikler yoluyla farklı kültürlerin birbiriyle karşılaştığı ve sonuçta bir çeşit çok kültürlülük durumunun karakteristik hale geldiği görülmektedir. Eğitim-öğretim faaliyetlerinde farklı kültürlerden haberdar olmak önemli olmakla birlikte, bir takım kolaylıklar da sağlamaktadır. Bu kolaylıklar arasında başka ülkeleri tanıma, başka dinlere karşı saygı duyma, başka milletlerin yaşam tarzları hakkında bilgi sahibi olma gösterilebilir.
İlahiyat Fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin kültürel farkındalık kazanmaları için programda yer alan derslerin farklı bir bakış açısı kazandırmayı hedeflemesi gerekmektedir. Nitekim Dinler Tarihi ve Kültürlerarası Din ve Ahlak Öğretimi dersleri bu kapsamda ele alınabilir. Bu çalışmada İlahiyat Fakültesi DKAB lisans programında okuyan öğretmen adaylarının kültürel farkındalık kazanmasında program kaynaklı eksiklikleri belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda İlahiyat ve DKAB programları incelenmiş ve öğrencilerin görüşleri dikkate alınmıştır.
Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması modelindedir. Durum çalışması doğal ortamlarda tek veya küçük bir gurubun sosyal olgusunu anlamayı amaçlayan bir araştırma stratejisidir. Buradaki amaç, örneğin detaylı bir şekilde betimlenmesini sağlamaktır.Araştırmanın grubunu, 2016-2017 öğretim yılı bahar döneminde öğrenim gören Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim görmüş olan gönüllü 25 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Uzman görüşü alındıktan sonra görüşme formuna son hali verilmiştir.
Bu araştırmanın amacı, DKAB Öğretmen Adaylarının Kültürel Farkındalık Kazanmasında Program Kaynaklı Eksiklikleri belirlemektir. Bu çerçevede özellikle şu sorulara cevap aranacaktır:
Kültürel farkındalık nedir?
Kültürlerarası din ve ahlak öğretimi dersi sizce yeterli midir? Niçin?
İlahiyat/DKAB programlarında yer alan Dinler Tarihi dersleri sizce yeterli midir? Niçin? Türkiye’de yaşayan azınlıkların çocukları hakkında nasıl bir din eğitimi programı olabilir? Küreselleşen dünyada dinler arası ilişkiler nasıl olmalıdır?
Dinler hakkında ki önyargıları kaldırmak için din adamları ile birlikte neler yapılabilir?
Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Öğrenciler her soruya birden fazla cevap verdikleri için, frekans hesaplarında öğrenci sayısı değil de, verilen cevap sayısı dikkate alınarak yüzdeler çıkartılmıştır. Görüşme tekniği ile elde edilen nitel veriler sayısallaştırılarak frekans ve yüzdelikleri elde edilmiştir ve yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler : Kültürel Farkındalın, DKAB, Öğretmen Adayı, Program
(16090) ORTAOKULVE LİSE SEVİYESİNDE, HADÎSLERİN ÖĞRETİLMESİNDE
ÇİZGİLERDEN YARARLANMA: “KIRK HADÎS KIRK ÇİZGİ” ÖRNEĞİ
MUSTAFA IŞIK 1
1 NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ
mustafaisik@nevsehir.edu.tr
Hadis, Hz. Peygamber’in sözü anlamında olup; hadis ilmi, temel İslam bilimlerinden biridir. Hadîs Tarihi sürecinde, hadîslerin öğretilmesini sağlamaya yönelik bazı ilimler doğmuştur. Garîbu’l-Hadîs, Fıkhu’l-Hadîs,
Esbâbu Vurûdi’l-Hadîs gibi. Bu ilimler, doğdukları ve geliştikleri süreçte, gerekli vazifeyi icra etmişler; bir
kısmı da icraya devam etmektedir. Ancak aradan geçen yüzyıllar yeni ihtiyaçlar doğurmuş ve yeni imkânlar ortaya koymuştur.
Esasen “görmenin duymaya üstünlüğü” olgusu, yeni değildir. Nitekim bir Arap atasözünde “Duymak, görmek gibi değildir; görmek bir başka” anlamında “Leyse’l-haber, ke’l-iyân” denilmektedir. Günümüz sosyal medyasında kullanılan emoji’lerin yeni olmadığı; ilk çağlardan günümüze ancak mağara duvarlarında gelebilen resimlerlerin güncelleşmiş şekli olduğu dillendirilmektedir.
Ayrıca, 1983 yılında Howard Gardner tarafından ortaya attığı “Çoklu Zekâ Teorisi” kapsamında, ‘Görsel-
Uzamsal Zekâ’ konumuza girmektedir.
21. yüzyıl kuşakları görselliğin sınır tanımadığı bir ortamda yetiştikleri için; internetin sunduğu sınırsız imkânları kullanırken, görsele artan ilgi oranında yazıya ilgi azalmaktadır. Biz ‘dijital kuşak’ olarak adlandırılan genç nesillere hadis öğretmede karikatür/çizgiler kullanabiliriz. Dijital kuşaklar, okuyarak öğrenemez çünkü bunlar daha çok görsel öğrenmektedirler. Bunlar ‘twitter kuşağı’ olup kapasiteleri 140 karakterlik kısa mesajlardır. Bu kuşaklar, okuyarak değil seyrederek (görsel okuyarak) öğrenmektedirler. Bu nedenle, görsel yöntemlerle bu nesile ulaşmamız gerekir. Neticede, hadîs öğretiminde çizgileri kullanmak bir avantajdır diye düşünüyoruz.
Bunun için gerekli resmî alt-yapı da bulunmaktadır. Çizgilerin kullanımı 2000'li yıllarda Eğitim Bakanlığı Müfredatı’na dâhil edilmiştir. Çizgiler ağırlıklı olarak, fizik, tarih, coğrafya vb. derslerin öğretiminde, orta öğretim müfredatında kullanılmaktadır. Çizgilerin eğitime uygulanması konusunda bazı üniversitelerde, yüksek lisans programlarında tezler hazırlanmıştır.
Görsel okuryazarlık ilk kez John DEBES (1968) tarafından; “İnsanın görerek ve diğer algılama deneyimleriyle bütünleştirerek geliştirebileceği bir grup görme yetisi” olarak tanımlanmıştır. Teknolojinin de etkisiyle görselliğin önde gittiği dünyamızda okumadan anlatan, okunandan fazla etki bırakan çizginin hadislere uygulanması gerekmektedir. Sonuçta görsel okuma da eğitim/öğretimde bir okuma şeklidir.
'Görsel okuryazarlık' muhatapları olan genç nesiller, tarih, coğrafya, fizik gibi derslerde, görsel okumadan yararlanmaktadırlar. Soyut kavramların öğrenilmeye başlandığı 13 yaş ve sonrası müfredatına hadislerin görsel okunmasını dâhil etmek gerekir. Çünkü konunun dillendirilmeye başladığı 2000 başlarında ilkokulda olan kuşaklar bugün üniversite sıralarındadır.
Çağdaş çizgi sanatçısı Hasan Aycın, 2005 yılında ‘Kırk Hadîs Kırk Çizgi’ albümünü yayınlamıştır. Bu albüm, böyle bir çalışmanın somut bir örneğidir. Bu sunumda, hadislerin daha iyi anlaşılması ve ifade edilmesi için, bu albümden bazı kareler sunacağız.
Anahtar Kelimeler : hadis, öğretim, çizgi hadis, görse