Ekolojik Kampüs Peyzaj Tasarımı İlkeleri Belirlenmesi için Analizlerin

3.4.1 Kampüs Peyzaj Tasarımı Bileşenlerine Göre Değerlendirme

 Kampüsler kuruldukları alanın iklim koşullarından etkilenmektedir. Bu sebeple bina yerleşimleri, açık alan kullanımları doğru yönlerde planlanmamalıdır.

 İncelenen üniversite kampüslerinde çoğunlukla doğal su varlığı tespit edilememiş olup, yapay havuzlarda yağmur suyu yönetimi amaçlı kullanılmaktadır.

 Kampüsler genellikle düz bir arazi üzerine kurulmuşlardır.

 Kent içi üniversite kampüslerinin ağırlık olarak şebeke tipi yerleşim modeli ile alan yerleşimi yapıldığı tespit edilmiştir. Düz arazilere uyum sağlayan şebeke yerleşim modelinin oluşturduğu avlulu yapı tipleri bulunmaktadır. Kampüs içi ulaşım yaya olarak veya bisiklet ile kolayca sağlanabilmektedir.

 Kampüslerin kent içi oluşum şemaları incelendiğinde, çoğu kampüsün masterplan doğrultusunda yapı adalarında geliştiği tespit edilmiştir. İncelenen örneklerden Melbourne, Michigan, Chicago vb. gibi üniversitelerde kampüs çevresinde herhangi bir sınırlama elemanı olmayıp, tüm kentlinin giriş-çıkışı serbesttir.

3.4.2 Ekolojik Peyzaj Tasarım Parametrelerine Göre Değerlendirme

Yapı Ölçeğinde Değerlendirme

 Yapıların açık mekânlar ile ilişkileri bu kapsamda değerlendirilmektedir. Kampüslerin şebeke yerleşim sistemleri ile yapılarda avlu bahçeleri oluşmuştur. Avlular hem toplanma dinlenme alanları olarak, hem de yaya olarak sirkülâsyonun sağlandığı alanlardır.

 Yapıların ön ve arka bahçeleri bulunmaktadır. Birkaç yapının ortasından kalan bahçelerde bina girişleri var ise geniş sert zemin alan ile birlikte yeşil alan

olarak tasarlanmıştır. Arka bahçelerin geniş olduğu kampüs tiplerinde ise bu alanlar geniş çim alanlar olarak tasarlanmıştır.

 Yapıların ekolojik olmaları için enerji tasarrufu bina yapımı teknikleriyle inşaat faaliyetleri yapılmaktadır. Birçok kampusta LEED sertifikalı bina olup, yeni yapılacak binalarında bu sertifikasyon sistemleri önderliğinde yapılması planlanmaktadır.

Kampüs Ölçeğinde Değerlendirme

 Kampüs bitkilendirilmesinde genel olarak kampüsün bulunduğu coğrafyanın yerel bitki örtüsü seçilmesi hedeflenmiştir. Yerel bitki türleri ile peyzaj bakım ve sulama faaliyetlerinin azaltılması amaçlanmaktadır.

 Yağmur suyu yönetimi kampüslerde ön plana çıkan hidrolojik çalışmalardandır. Kent içinde bulunan kampüslerin özellikle kent şebeke suyu kullanımı azaltmak için başvurdukları başlıca yöntemlerden biri yağmur suyu çeşitli yöntemlerde toplayıp, peyzaj sulama da kullanmaktır. Yağmur suyu toplama yöntemlerinden bioswale oluşturulması ve toplama havuzları aynı zamanda peyzaj alanlarında rekreatif özellikler yaratan uygulamalardandır. Diğer yöntemlerden ise arazilerin eğimlerinden yararlanarak kurulan drenaj sistemlerinin yine yağış sularını toplayarak etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.

Peyzaj alanlarında otomatik sulama, damlama sulama sistemlerinin kullanımı artmaktadır. Bununla birlikte hava nemi sensörleri olan sulama sistemleri ile yağışlı günlerde gereksiz sulama yapılmasının önüne geçilmektedir.

Bunun dışında kampüslerin genelinde su tasarruflu ekipman kullanımı ile su tasarrufu yapılmaktadır.

 Üniversite kampüs kullanıcı sayılarının çok fazla olduğunu düşüldüğünde önemli bir uygulamada geri dönüşüm olmaktadır. Kampüslerin çoğunda katı atıklar geri dönüşüm kutularına girerken ayrıştırılmaktadır. Öğrenciler ve diğer kullanıcılar bu konuda eğitilmektedir.

Bununla birlikte atık oluşumunun azaltılması için tek kullanımlık ürünlerinin azaltılması hedeflenmektedir. Teşvik edici indirimler yapılmaktadır.

Peyzaj alanlarında ve yiyeceklerden oluşan organik atıklar kompost toplama kutularında toplanarak kompost haline getirilmektedir. Elde edilen kompost peyzaj alanlarında gübre olarak kullanılmaktadır.

 Eğitim ve barınma birimleriyle gece-gündüz faaliyette olan bir kurum olan üniversitelerin elektrik, ısı gibi enerji tüketimleri oldukça fazladır. Bu sebeple kampüslerde yenilenebilir enerji kullanımı ön plana çıkmaktadır. Isı ve sıcak sudan elde edilen ısı enerjisi kampüste ısıtma olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kampüsün bulunduğu coğrafyadaki güneş alma süresine göre güneş panelleri ile elektrik üretimi yapılmaktadır.

 Kampüs içi ulaşım sistemleri bisiklet ve yaya ağırlıklı kullanım üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Yaya kullanımı içine yaya yollarının ve patikalarının iyileştirilmesi hedeflenmiştir. Bisiklet kullanımı da üniversite kampüslerinde yaygınlaştırılmaya çalışılan uygulamalardandır. Bu sebeple bisiklet paylaşımı, bisiklet kullanımını alt yapısını ve yollarını iyileştirme çalışmaları ön plandadır. Kampüs içine özel araç girişinin azaltılması için otopark sayılarında azaltma veya ücretli yapılması gibi çalışmalar yapılmaktadır. Kampüse yakın noktalarda araç havuzu oluşturulmasıyla, kampüse gelecek insanların araç paylaşımı veya toplu taşıma ile ulaşması teşvik edilmektedir. Melbourne ve UCL gibi üniversiteler çevre dostu araç filosu oluşturarak, oluşturdukları karbon salınımını azaltmayı hedeflemektedir.

 Biyoçeşitliliğin sağlanması için çok fazla çalışma tespit edilememiş olup, entegre zararlı yönetimi ile zararlılarla mücadele edilmesi sıklıkla rastlanılan çalışmadır. Bu yöntemle aynı zamanda peyzaj alanlarında kimyasal kullanımı azaltılarak, suların kirlenmesinin önüne geçilmiş olunmaktadır.

 Kampüs içinde toplanma – dinlenme alanları genellikle çim alanlardan oluşmaktadır. Kampüslerinde genelinde merkezi noktalarda büyük çim alanlar dikkat çekmektedir. Binalara yakın yerlerde ise sert zemin alanlar da bu amaca hizmet etmektedir.

 Kampüs içinde yaya erişimi için ayrılmış yaya yolları vardır. Çoğunlukla yaya yolları araç yolları ile aynı kotta planlanmış olup, zemin döşemesi veya çizgisel

çim alanlar içinde ulaşımı sağlamak için patika yollarda oluşturulmuştur. Genellikle geçirgen döşemelere sahip değillerdir.

Engelli ulaşımı birçok kampüste düşünülmüş olup, üniversite kampüslerinin interaktif haritalarında belirtilmiştir.

 Bisiklet kullanımının arttırılması hedeflenirken, bisiklet yolunun genellikle yaya yolu ile birlikte düşüldüğü tespit edilmiştir. Bisiklet park alanı gibi altyapı hizmetleri arttırılarak kullanımın artması hedeflenmektedir.

 Üniversite kampüslerinin genel hedefi kampüs için araç ile girişi azaltmaya yöneliktir. Bu sebeple birçok kampüste araç ile ulaşım her noktaya yapılamamaktadır. Araç yolları genellikle geçirgen bir malzeme olmayan asfalt kaplıdır.

 Kampüslerde araç yolları ile entegre olan açık otoparklar tespit edilmiştir. Genellikle büyük, toplu otopark alanları olup, bazı kampüslerde binaların yakında cep otoparklarıyla binalara araçlar yakınlaşabilmektedir.

Kent Ölçeğinde Değerlendirme

 İncelenen örnekler kent içi üniversite kampüsleri olmaları sebebiyle kullanıcı yoğunluğu fazla fakat ulaşımı kolay kampüslerdir. Birçok kampüs alanında tespit edilenler; toplu taşıma duraklarına yakınlığıdır. Çevresindeki yollar bisiklet ve yaya kullanımına uygun bir şekilde düzenlenmiştir. Bu sebeple kampüslere toplu taşıma , bisiklet ve yaya olarak erişim kolaylıkla sağlanmaktadır.

 İncelenen üniversite kampüslerinin birçoğundan peyzaj yaması olarak değerlendirilecek özellikle olduğu görülmüştür. Çevresinde bulunan yeşil alanlar ile bağlantıları tespit edilememiştir. Kent için yapı yoğunluğu nedeniyle yamaları birbrine bağlayacak koridorlar tespit edilememiştir. Sadece Chicago Üniversitesi bir koridor görevi gördüğü tespit edilmiştir.