Bu çalışmada hazırlanmış olan sistem, dağınık grup haberleşme sistemlerinden açık grup haberleşme yöntemi ve merkezi yapılı sistem şeklinde çalışmaktadır. Dağınık grup haberleşme sistemlerinden olan açık grup haberleşme sayesinde, tesiste/işletmede çalışan personel herhangi bir acil durum oluşması sonucunda kendi bölgesine sayım için yetişmek zorunda değildir. Dolayısıyla, tesiste/işletmede çalışan personel daha sakin şekilde sayıma katılacak, acil durumda olmasına rağmen personele ek telaş oluşturulmayacaktır. Merkezi yapılı sistem sayesinde ise dağınık grup haberleşme sisteminin yönetimi kolaylaştırılmıştır. Yönetimi kolaylaştırılan sistem sayesinde, acil durum komuta merkezi, acil müdahale ekiplerini daha hızlı şekilde yönlendirebilecektir. Fakat merkezi yapılı sistemin dezavantajı olarak, sunucu ile sahada dijital sayımı gerçekleştiren cihazlar arası mesafe arttıkça sistemde gecikmeler yaşanabilir. Hatta bu durumda gönderilen ve alınan mesajlarda yaşanan gecikmeler dolayısıyla iletilmeme durumları ortaya çıkabilir. Bu durumu ortadan kaldırmak içinse merkezi yapılı sistemden hibrit yapılı sisteme geçilmesi gerekmektedir. Hibrit yapılı sistem daha karmaşık olduğu ve yönetim işlemi için ek personeller ve sunucular gerektirdiği kesindir.
Hazırlanan C# uygulaması sayesinde, sahadaki dijital sayım cihazlarından veri tabanına ulaşan bilgiler hızlı bir şekilde işlenmektedir. Yapılan sistem testlerinde yaklaşık 400 verinin 1 saniyeden az süre içerisinde işlenip sonuçlar listelerinin oluşturulduğu görülmektedir. Bu uygulamanın ortaya çıkarttığı sonuçlarda, eksikler listesi doğru olarak hesaplanabilmekte ve eğer acil durum oluşursa acil durum müdahale ekiplerinin aranacak personel hakkında net bilgilere sahip olmaktadır. Fakat hazırlanan uygulamada sadece eksikler listesini ve diğer listeleri
göstermektedir. Eksik personelin yeri sistem tarafından bildirilmemektedir. Tesiste/işletmede aranacak olan eksik personeller, acil durum müdahale ekiplerinin geçmişteki tecrübelerine dayanılarak kurtarılabilir. Dolayısıyla acil durum müdahale ekipleri sürekli tatbikatlar yaparak tecrübelerini arttırmalıdır. Diğer bir eksiklik ise, büyük ölçekli tesis/işletmelerde, hazırlanmış olan bu sistemin veri tabanı yeterli cevap veremeyecektir. Daha nitelikli veri tabanı ve bu veri tabanının düzenli bakımlarının yapılması gerekmektedir.
Bu çalışmada uygulanan bulanık mantık metodu ile sahada sayım için kullanılması gereken dijital sayım terminallerinin kaç adet olduğu, terminallerin birbirlerine olan uzaklığı ve personelin terminale olan uzaklığına bağlı olarak çözümlenmeye çalışılmıştır. MATLAB programında yapılan modelleme sayesinde dört farklı sonuç hakkında yorum yapılmıştır. Bulanık dilsel ifadeler kullanılarak çok yakın ve yakın olarak nitelendirilen dijital sayım terminallerinin dağılımı sayesinde sistem verimli olacak şekilde sonuç verecektir. Uzak ve çok uzak ifadelerde, yeterli zaman içerisinde sonuçlar alınamayacak olup, sistemin terminal sayısının arttırılması, personele daha yakın yerlere yerleştirilmesi ve terminaller arası mesafenin kısaltılması gerekmektedir. Farklı bir senaryo olarak tatbikat veya acil durum sayım işleminin süresi uzatılabilir. Ama bu durumda gerçek hayatta müdahale süresi uzadığı can kayıpları yaşanabilir.
Özet olarak gerçek hayatta orta ve büyük ölçekli tesis veya işletmelerde yapılan acil durum tatbikatlarında aksaklıklar, sayım hataları, uzun sürede sayım sonuçlarının elde edilmesi, gerçek olmayan sonuçlarla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada hazırlanan dijital sayım sistemi gibi sistemler, insan kontrolündeki sayım işlemini, dijitalleştirerek, kesin sonuçların elde edilmesinde faydalı olacaktır.
BÖLÜM 5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 2013 yılında kabul ettiği İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’e göre, işverenin her yıl düzenli olarak acil durum tatbikatı yaptırması zorunludur. Bu tatbikatların sonucunda, tesiste/işletmede bulunan kişilerin sayımı gerçekleştirilmektedir. Tesiste/işletmelerde yapılan bu tatbikatlarda sayım işlemi acil durum toplanma alanı başkanı tarafından yapılmaktadır. Bu sayımlarda gözle sayma metodu kullanılarak, kâğıt ve kalem aracılığı ile notlar alınmaktadır. Bu notlar acil durum komuta merkezi ile paylaşılmaktadır. Bu uygulanan klasik yöntemde birçok hatalar yapılmakta ve istenilen süre içerisinde sayımlar tamamlanamamaktadır.
Bu çalışmada, acil durum tatbikatları için dijital sayım sistemi tasarlanmıştır. Dijital sayım işlemi VIRDI marka RFT cihazlar kullanılarak yapılmıştır. Cihazların tesis ve işletmeye yerleştirilmesi yönteminde dağınık grup haberleşme yönteminden faydalanılmıştır. Yapılan benzetimlerde VIRDI marka RFT cihazların dağınık grup haberleşme sistemlerinden biri olan açık grup halinde haberleşme ve merkezi sistemli yönetim mekanizması doğru şekilde çalıştırılmış ve haberleşmeler eksiksiz sağlanabilmiştir. Fakat dijital sayım cihazlarının sayısı ve haberleşme mesafeleri arttıkça merkezi yapılı sistem terk edilmesi gerekmektedir. Merkezi yapılı sistem yerine hibrit yapılı yani ara sunuculara sahip yapıda dağınık grup haberleşme sistemi tercih edilmesi gerekmektedir. Bu durum daha karışık bir dağınık grup sisteminin oluşmasına sebep olacağı gibi, sistemin yönetilmesi için ilave maliyet ve çalışan gerekmektedir.
Sistem kurulumu için kullanılan VIRDI marka cihazlarda biyometrik sistem olan parmak izi okuma ve personel kapı giriş kartı okumaktadır. Çıkarılan diğer bir sonuç ise biyometrik sistemin kullanılması kişisel verilerin korunması problemini
çıkarabileceği gibi, aslında acil durumlarda oluşan kargaşa anında biyometrik parmak izi okutma işlemi zaten telaşlı olan çalışan için avantaj sağlayacaktır. VIRDI marka cihazların daha üst modelleri hem daha hızlı hem de daha farklı biyometrik (retina, yüz tanıma, ses tanıma) özelliklere sahipler. Kurulacak olan dijital sayım sistemin farklı parametreleri okuyabilme özelliğinin olması sayesinde, çalışanların personel kartını okutma mecburiyetlerini ortadan kaldıracaktır. Böylece çalışanlar yaşadıkları telaş esnasında biraz daha rahat davranabileceklerdir.
Bu çalışmada elde edilen diğer bir sonuç ise hazırlanmış olan C# uygulaması hakkındadır. Uygulama hızlı şekilde yaklaşık dört yüz veriyi tarama ve içinden gerekli olan bilgileri bulma işlemini bir saniye gibi kısa bir sürede içerisinde tamamlamıştır. VIRDI marka cihazların veri tabanı olan UNIS ile çalışmada oluşturulan listeler adındaki veri tabanı sistemi sağlıklı olarak kontrol etmektedir. Fakat bu iki veri tabanı da büyük verileri işleme hakkında nasıl davranacağı konusu belirsizdir. Ayrıca veri tabanlarının sürekli bakımları ve gereksiz verilerin temizlenme işlemi için teknik bir personel bulundurulması gerekmektedir.
Bu çalışmada paylaşılan son bulgular ise bulanık mantık hakkındadır. Bulanık mantık matlab programı ile benzetim yapılmıştır. Tesiste/işletmede personelin acil toplanma alanlarındaki dijital sayım cihazlarına olan uzaklıkları, dijital sayım cihazları arası uzaklık ve sahada konumlandırılacak olan dijital sayım cihaz sayısı benzetimi yapılmıştır. Önemli olan dijital sayım işleminin beş dakika içerisinde tamamlanması gerektiğidir. Her dijital sayım cihazına elli beş kişi düşecek şekilde yapılan benzetimler doğru sonuçlar çıkarmıştır. Tolerans olarak cihaz başına altmış beş kişi sayıma katılabilir. Fakat bu istisna sadece dilsel ifade ile çok yakın olarak tabir edilen cihazlarda mümkün olacaktır.
Matlab programı ile yapılan benzetimlerde, cihazlar arası uzaklık hesaplanmasının sebebi ise bir bölgedeki dijital sayım cihazının arıza yapma durumunun irdelenmesi içindir. Bu durumda arızalı cihazın olduğu bölgedeki çalışanlar iki gruba ayrılarak, acil toplanma bölgesine en yakın iki farklı bölgeye yönlenmelerini gerektirir. Çalışmada adı geçen dilsel ifadelerden olan, çok yakın ve yakın tanımlamaları için
sistem doğru çalışacaktır. Fakat dilsel ifade olarak uzak ve çok uzak olarak geçen yapılandırmalarda sistem uygun çalışmayacaktır.
Matlab programı ile benzetimi yapılan diğer bir durum ise çalışanların dijital sayım cihazlarına olan uzaklıklarıdır. Bu kısımda unutulmaması gereken durum ise sayıma katılacak tüm çalışanların tek bir uzaklıktan acil durum toplanma bölgesine gitmeye çalışmamasıdır. Tesiste/işletmede çalışanlar, dağınık olarak veya küçük gruplar halinde farklı uzaklıklardan acil durum toplanma bölgelerine erişim sağlamaktadır.
Öneri olarak bu çalışmaya konu olan dijital sayım işlemi farklı metotlar ve farklı biyometrik cihazlar ile de çalışılabilir. Cihazların maliyeti arttıkça, farklı sayım yöntemlerine imkân verebilecektir. Gelecekte teknolojinin gelişmesiyle iki farklı dijital sayım konusu yapılabilir. Bunlardan birincisi olarak binaların çıkış kapılarının üzerlerine yerleştirilecek kameralar ile yüz tanıma sistemleri geliştirilebilir. Fakat yüz tanıma teknolojisi henüz yeterli seviyede değildir. İkinci konu ise binaların kapılarına yerleştirilecek olan RFT algılayıcılar sayesinde, çalışanlar binayı terk ettiği esnada sayım gerçekleştirilebilir. Bu sistemin benzeri ücretli karayollarında, araçların Hızlı Geçiş Sistemlerinde kullanılmaktadır.
KAYNAKLAR
Adar, E. And Huberman, B. A. (2000) "Free Riding on Gnutella." Hewlett Packard, InformationDynamics Lab.
Alvisi, L. and Marzullo, K. (1998) "Message Logging: Pessimistic, Optimistic, Causal, andOptimal." IEEE Trans. Softw. Eng., (24)2:149-159.
Babaoglu. O. And Toueg, S. (1993) "Non-Blocking Atomic Commitment." In Mullender, S.(ed.), Distributed Systems, pp. 147-168. Wokingham: Addison-Wesley, 2nd ed.
Bass, L., Clements, P., And Kazman, R. (2003) Software Architecture in Practice. Reading,MA: Addison-Wesley, 2nd-ed.
Bernstein,P., Hadzilacos, V., and Goodman, N. (1987) Concurrency Control andRecovery in Database Systems. Reading, MA: Addison-Wesley.
Bezdek, J.C. (1978) "Fuzzy partitions and relations and axiomatic basis for clustering". Fuzzy Sets and Systems. 1. pp. 111–127.
Birrell, A. and NELSON, B. (1984) "Implementing Remote Procedure Calls." ACM Trans.CompoSyst., (2)1:39-59.
Chervenak, A., Schuler, R., Kesselman, C., Kor..\.Nda,S., and Moe, B. (2005) "WideArea Data Replication for Scientific Collaborations." Proc. Sixth Int'l Workshop on GridComputing, (Seattle, WA). New York, NY: ACM Press. Cohen, B. (2003) "Incentives Build Robustness in Bittorrent." Proc. First Workshop
allEconomics of Peer-to-Peer Systems, (Berkeley, CA).
Cristian, F. (1991) "Understanding Fault-Tolerant Distributed Systems." Commun. ACM, (34)2:56-78.
De Cock, M.; Bodenhofer, U.; Kerre, E. E. (2000). Modelling Linguistic Expressions Using Fuzzy Relations. Proceedings of the 6th International Conference on Soft Computing.
Diao, Y., Hellerstein, J., Parekh, S., Griffith, R., Kaiser, G., And Phung, D. (2005) "A Control Theory Foundation for Self-Managing Computing Systems." IEEE J. Selected Areas Commun., (23)12: 2213-2222.
Diot, C., Levine, B., Lyles, B., Kassem, H., And Balensiefen, D. (2000) "DeploymentIssues for the IP Multicast Service and Architecture." IEEE Network, (14)1:78-88.
Dubois, D. and Prade, H. (1988) Fuzzy Sets and Systems. Academic Press, New York.
El-Sayed. A. (2005) A New Approach for Centralized End-System multicast Protocol, Menoufiya University, Egypt.
Eugster, P., Felber. P., Guerraoui, R., And Kerl\Larrec, A.-M. (2003) "The ManyFaces of Publish/Subscribe." ACM Comput. Surv., (35)2:114-131.
Foster, I. and Kesselman, C. (2003) The Grid 2: Blueprintfor a New Computing Infrastructure.San Mateo, CA: Morgan Kaufman, 2nd ed.
Foster, I., Kesselman, C., Tsudik, G., and Tuecke, S. (1998) "A Security Architecturefor Computational Grids." Proc. Fifth Con! Computer and Communications Security. ACM.
Fowler, R. (1985) Decentralized Object Finding Using Forwarding Addresses. Ph.D. Thesis, University of Washington, Seattle.
Hadzilacos, V. and Toueg, S. (1993) "Fault-Tolerant Broadcasts and Related Problems." In Mullender, S. (ed.), Distributed Systems, pp. 97-145. Wokingham: Addison-Wesley, 2nded.
Hellerstein, J. L., Diao, Y., Parekh, S., And Tilbury, D. M. (2004) Feedback Control ofComputing Systems. New York: John Wiley.
Janic. M. (2005) Multicast in Network and Application Layer. Ph.d. Thesis, Delft University ofTechnology, The Netherlands.
Kephart, J. O. And Chess, D. M. (2003) "The Vision of Autonomic Computing." IEEE Computer, (36)1:41-50.
Klaua, D. (1965) Über einen Ansatz zur mehrwertigen Mengenlehre. Monatsb. Deutsch. Akad. Wiss. Berlin.
Klawonna, F. and Novák, V. (1996) The relation between inference andinterpolation in the framework of fuzzy systems, Fuzzy SetsSyst. 81 (1996) 331–354.
Kopetz, H. and Verissimo, P. (1993) "Real Time and Dependability Concepts." In Mullender,S. (ed.), Distributed Systems, pp. 411-446. Wokingham: Addison-Wesley, 2nd ed.
Kuzmin, V.B. (1982) "Building Group Decisions in Spaces of Strict and Fuzzy Binary Relations" , Moscow.
Lamport, L. (1978) "Time, Clocks, and the Ordering of Events in a Distributed System."Commun. ACA1, (21)7:558-565.
Laprie, J.-C. (1995) "Dependability - Its Attributes, Impairments and Means." In Randell, B.,Laprie, J.-c., Kopetz, H., and Littlewood, B. (eds.), Predictably Dependable ComputingSystems, pp. 3-24. Berlin: Springer-Verlag.
Leff, A. And Rayfield, J. T. (2004) "Alternative Edge-server Architectures for EnterpriseJavaBeans Applications." Proc. Middleware 2004, vol. 3231 of Lect. Notes Compo Sc.,(Toronto, Canada). Berlin: Springer-Verlag.
Liang, L.R., Xuena, S.L., Yi Lu, W., Mandal, V, Patacsil, D and Kumar, D. (2006) "FM-test: A Fuzzy-Set-Theory-Based Approach to Differential Gene Expression Data Analysis", BMC Bioinformatics, 7 (Suppl 4): S7.
Lin, S.-D., Llan, Q., Chen, M. and Zhang, Z. (2004) "A Practical Distributed Mutual ExclusionProtocol in Dynamic Peer-to-Peer Systems." Proc. Third Int'l Workshop on Peer-to-Peer Systems, vol. 3279 of Lect. Notes Compo Sc., (La Jolla, CA). Berlin: Springer-Verlag.
Mehta, N., Medvioovic, N., And Phadke, S. (2000) "Towards A Taxonomy Of SoftwareConnectors." Proc. 22nd lnt'l Conj. on Software Engineering, (Limerick, Ireland). NewYork, NY: ACM Press.
Moraga, C. (2012) An Essay on the Interpretability of MamdaniSystems, in: E. Trillas, P.P. Bonissone, L. Magdalena, J.Kacprzyk (Eds.), Comb. Exp. Theory SE-5, Springer Ber-lin Heidelberg, pp. 61–72.
Nayate, A., Dahlin, M., And Iyengar, A. (2004) "Transparent Information Dissemination."Proc. Middleware, voL 3231 of Lect. Notes Compo Sc., (Toronto, Canada). Berlin:Springer-Verlag, 2004.
Neumann, P. (1995) "Architectures and Formal Representations for Secure Systems." TechnicalReport, Computer Science Laboratory, SRI International, Menlo Park, CA.
Novák, V., Perfilieva, I. and Močkoř, J. (1999) Mathematical principles of fuzzy logic Dodrecht: Kluwer Academic.
Obraczka, K. (1998) "Multicast Transport Protocols: A Survey and Taxonomy." IEEE Commun.Mag., (36)1:94-102.
OMG (2004b) "UML 2.0 Superstructure Specification." OMG Document ptc/04-1O-02, ObjectManagement Group, Framingham, MA.
Ozsu, T. And Valduriez, P. (1999) Principles of Distributed Database Systems. Upper SaddleRiver, NJ: Prentice Hall, 2nd ed.
Pal, S.K. (2015) D.P. Mandal, Fuzzy Logic and Approximate Rea-soning: An Overview, IETE J. Res. 37 548–560.
Pelletier, F. J. (2000). "Review of Metamathematics of fuzzy logics”, The bulletin of symbolic logic, Vol. 6, No. 3.
Pfleeger, C. (2003) Security in Computing. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, 3rd ed.
Plummer, D. (1982) "Ethernet Address Resolution Protocol." RFC 826.
Rabinovich, M. And Spastscheck, 0. (2002) Web Caching and Replication. Reading, MA:Addison-Wesley.
Ricart, G. and Agrawala, A. (1981) "An Optimal Algorithm for Mutual Exclusion in ComputerNetworks." Commun. ACM, (24)1:9-17.
Salii, V.N. (1965). "Binary L-relations". Izv. Vysh. Uchebn. Zaved. Matematika (in Russian). 44 (1): 133–145.
Saroiu, S., Gummadi, P. K., And Gribble, S. D. (2003) "Measuring and Analyzing theCharacteristics of Napster and Gnutella Hosts." A CM Multimedia Syst., (9)2: 170-184.
Schmidt, D., Stal, M., Rohnert. H., And Buschmann, F. (2000) Pattern-OrientedSoftware Architecture - Patterns for Concurrent and Networked Objects. Nev.' York:John Wiley.
Schneider, U. und Kirchberger, H. (2007) Evakuierungsberechnungen bei Brandereignissen mittels Ingenieurmethoden, in: "Brandschutz Jahrbuch 2006/07 Arbeitsicherheit", Petzenkirchen
Shaw, M. And Clements, P. (1997) "A Field Guide to Boxology: Preliminary Classificationof Architectural Styles for Software Systems." Proc. 21st Int'l Compo Softw. &Appl. Conf.
Tanenbaum, A.S. and Van Steen, M. (2006) “Distributed Systems: Principles and Paradigms” Amsterdam, 2nd ed.
Wieringa, R. And De Jonge, W. (1995) "Object Identifiers, Keys, and Surrogates-ObjectIdentifiers Revisited." Theory and Practice of Object Systems, (1)2:101-114.
Wierman, M. J. (2010) "An Introduction to the Mathematics of Uncertainty: including Set Theory, Logic, Probability, Fuzzy Sets, Rough Sets, and Evidence Theory", Coreighton University.
Yang, M., Zhang, Z., Li, X., And Dai, Y. (2005) "An Empirical Study of Free-Riding Behaviorin the Maze P2P File-Sharing System." Proc. Fourth Int'l Workshop on Peer-to-Peer Systems,Lect. Notes Compo Sc., (Ithaca, NY). Berlin: Springer-Verlag.
Zadeh, L. A. (1996) Fuzzy Sets, Fuzzy Logic, Fuzzy Systems, World Scientific Press.
Zadeh, L.A. (1965). "Fuzzy sets". Information and Control. 8 (3): 338–353.
ÖZGEÇMİŞ
Muhammed Fatih PEKŞEN, 1979’da Sakarya’da doğdu. İlkokulu Sakarya’da, orta ve lise eğitimini İstanbul’da tamamladı. 2004 yılında Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 2015 yılında Sakarya Üniversitesi ikinci öğretim yüksek lisans Otomotiv Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu.2017 yılında Sakarya Üniversitesi Yangın Güvenliği ve Yanma Bölümü’nde tezli yüksek lisansa başladı. 2005,2015 yılları arasında çeşitli sektörlerde ve işletmelerde çalıştı. 2015, 2018 yılları arasında Toyota Otomotiv Türkiye A.Ş fabrikasında çeşitli projelere bağlı olarak çalıştı. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı.