Eğitimin Bugünü ve Geleceğ

Eğitimin günümüz koĢullarında değersizleĢmesi söz konusudur ve toplumda meslek olarak öğretmenliğin olumsuz bir algı oluĢturduğu görülmektedir. Sosyolojik açıdan incelendiğinde toplumların öğretmenlik mesleğine bakıĢ açılarının bu derece problemli olması siyasi anlamda eğitim politikalarındaki değersizleĢme ile iliĢkilidir. Eğitim politikalarındaki bu gerileme dönemi, öğretmen yetiĢtirmedeki olumsuz tutumlar ve eğitim sistemindeki yenilemelerin ihtiyaca cevap vermemesinin aynı döneme denk gelmesi sebebiyle eğitim sistemi Türkiye Cumhuriyeti için Ģu an bir kaos ortamını beraberinde getirmektedir.

Eğitim sistemi içerisindeki baĢarısızlıklar son zamanlarda öne çıkmaktadır. Bu baĢarısızlıkların sebepleri olarak eğitim istihdamı, öğretmenlerin eğitimlerindeki niteliksizlik, özel okulların etkileri gösterilmektedir. Atanamayan öğretmenler ve istihdam problemi de eğitimin önündeki engellerden birisidir. Eğitim ortamı bugün dikkatle incelendiğinde atanamayan öğretmenler, sınav sistemlerindeki problemler ve baraj altı kalan öğrenciler, okulların imkansızlıkları ve yetersizlikleri, uluslararası sınavlardaki baĢarısızlıklar ve bütün bunların sonucunda gerçekleĢen kalitesiz eğitim gibi problemlerle tam bir kaos ortamını andırmaktadır. Eğitimdeki kalitesizliğe bir örnek vermek gerekirse 2019 yılı Üniversite Temel Yeterlilik Sınavı sonuçları ele alındığında öğrencilerin ortalamaları; Türkçe 40 soruda 14,7 doğru, Sosyal Bilimler 20 soru 6,7 doğru, Fen Bilimleri 20 soruda 2,2 doğru, Matematik 40 soruda 5,7 doğru olarak belirlenmiĢtir. Binlerce öğrenci sınavda barajı geçememiĢ, bazı öğrenciler kalem dahi oynatamamıĢtır. Sadece bir sınav bile günümüz eğitim sisteminin vahametini açıkça ortaya koymaktadır. Barajı geçemeyen, kalem dahi oynatamayan öğrencilerin örgün eğitim içerisinde „takdir ve teĢekkür‟ gibi belgeleri almaya hak kazanmaları da ayrı bir muammadır.

Eğitim sisteminin yeni arayıĢları her dönem devam etmektedir. Aristo‟dan bu yana öğretmen, öğrenci ve okul odaklı olan eğitim sistemi öğrenmeye yöneliktir. Bu mantıkta öğretmen bilgi kaynağı ve öğrenciler de öğrenen konumundaydı. Eğitim modelleri o dönemde devletin halktan ve insandan beklentilerine göre değiĢim göstermekteydi. Ġçeriğin değiĢmesi yolu ve yöntemi değiĢtirmemekteydi. GeçmiĢten günümüze bilginin temel kaynağı olarak okul, öğretmen, kütüphane kullanılırken, günümüzde en önemli bilgiye eriĢim kaynağı bilgisayar ve internettir. 112

Okullarda eğitim dıĢında en önemli etken, öğrencilerin akranlarıyla iletiĢimi, sosyal hayatları, arkadaĢlık iliĢkileridir. Sosyal medyanın insan hayatına girmesi ile

112

70

birlikte çocukların akranları ile olan iliĢkilerinde ve dahası okulla, ailelerle olan iliĢkilerinde farklılıklar meydana gelmektedir. Teknolojinin geliĢmesi ile birlikte gençlerin kontrollerini sağlamak daha zor bir hal almıĢtır. Çin, Güney Kore, Asya gibi ülkelerde gençlerin kontrol edilmemesi problem olarak görülmektedir. Ġsviçre‟de yeni arayıĢlar mevcuttur. Eğitimin günümüzdeki durumu ile ilgili olarak araĢtırmacılar tarafından verilen öneriler Ģu Ģekilde sıralanabilir;

 Bireysel olarak eğitim modelleri ön plana çıkmalıdır,

 Öğrencilerin hayalleri ve idealleri doğrultusunda üretmeyi destekleyici eğitim modelleri uygulanmalıdır,

 Diplomaya dayalı eğitimin yerine modüler olarak eğitim modelleri söz konusu olmalıdır,

 Bir üst kademedeki okula girmeye hak kazanmak için gerekli merkezi sınav sistemleri ortadan kalkmalıdır,

 Eğitimi devlet finanse etmemelidir,

 Özel okulların temelinde mesleki eğitim baz alınmalıdır,

 Meslek çeĢitliliği oluĢturularak, geçmiĢ dönemde aktif olan ama kullanımı yitirilen meslekler yok olmalıdır.113

Eğitimcilerin gelecek dönemler için iyileĢtirme önerileri ile Milli Eğitim Bakanlığı‟nın gelecek planı olarak açıklanan 2023 Eğitim Vizyonu birbiri ile örtüĢmemektedir. 2023 Eğitim Vizyonu olarak lanse edilen gelecek dönem uygulamaları, günümüzde eğitimin fazlasıyla iyi olduğu durumu varsayılarak planlanmıĢ gibidir. 2023 Eğitim Vizyonu için hazırlanan kaynaklarda Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk tarafından “Önceki yıllarda derslik sayısı, öğretmen ataması, okullaĢma, dijital altyapı gibi konularda yapılan niceliğe dair atılımları, nitelikle tamamlamanın tam vaktidir. 2023 Eğitim Vizyonu, Türk Millî Eğitim Sistemi‟nin nicelik ve eriĢimle ilgili sorunlarının birçoğunu geride bıraktığımız Ģu günlerde, önümüzdeki döneme ait nitelik devrimini gerçekleĢtirmek konusundaki kararlılığımızı, tüm açıklığıyla ortaya koymaktadır.” sözleri ile temel amaç belirlenmiĢtir. Bu sözlerde vurgulanan amaçlar içerisinde temel durum öğrencilerin ileriye yönelik baĢarıları, meslek seçimleri, Dünya vatandaĢı olma vizyonları gibi konular baz alınmamıĢtır.

23 Ekim 2018 tarihinde açıklanan 2023 Eğitim Vizyonu bilgilendirme toplantıları 30 civarında il genelinde yapılmıĢtır. Vizyon belgesinde, 21. yüzyıl becerilerine sahip, yeteneklerinin farkında olan, sosyal zekâsı yüksek, akademik

113

71

olarak baĢarılı, bilimsel bilgiyi yorumlayabilen, uygulayabilen, nitelikli bireyler yetiĢtirerek dünyayı takip etmenin önemine vurgu yapılmıĢtır. Eğitim sisteminin merkezine bireysel yetenekler alınarak geliĢtirileceğinin ve akademik öğrenmenin yanında etkinliklerle çocukların bütüncül geliĢimine hizmet edileceğinin bilgisi verilmiĢtir. Bu kapsamda yayınlanan vizyon belgesinin günümüz eğitim gerçeklerini göz önünde bulundurup bunlara çözüm üretmeden, 2023 planlamasını yapması bir sorun oluĢturmaktadır.

2023 Eğitim Vizyonu raporu kapsamında uygulamaya dayalı eğitim sisteminin merkezini öğrenci odaklı alması önem kazanmaktadır. Vizyon oluĢumu kapsamında en önemli vurgunun eğitimin bilimsel temelli olması gerekliliğini vurgulamasıdır. Ortaya çıkarılan vizyon raporunda ülke gündeminin göz önünde bulundurulmadan planlandığı ve bu dönüĢüm sürecinin siyasi açıdan farklı amaçlarının olduğu öngörülmektedir. Öğretmenleri etkileyen önemli değiĢiklikler Ģu biçimde verilmektedir;

1. Sertifikaya dayalı pedagojik formasyon yerine lisansüstü düzeyde öğretmenlik mesleği uzmanlık programı açılacak.

2. SözleĢmeli öğretmenlerin zorunlu görev sürelerinin kısaltılmasına iliĢkin çalıĢmalar yapılacak.

3. Ücretli öğretmenlerin ücretleri iyileĢtirilecek. 4. Öğretmenler bir yan dal sahibi olacak.

5. Öğretmenlik meslek kanunu çıkarılmasına iliĢkin hazırlık çalıĢmaları yapılacak.

Son olarak; bu baĢlıkların tamamı eğitim sisteminin en önemli konuları arasında yer almaktadır. Eğitim dünyası, vizyon belgesinde değinilen tüm bu baĢlıkların altının doldurulmasını, eğitimin bilimsel, nitelikli bir modele dönüĢmesini beklemektedir. Beklentilerin karĢılanması noktasında Milli Eğitim Bakanlığı teĢkilatına ve bakana büyük sorumluluk düĢmektedir. Bu sorumluluklar kapsamında ülkenin bütçesi, günümüz eğitim durumu, öğretmen istihdamı göz önünde bulundurularak hareket edilmeli ve daha gerçekçi hedefler belirlenmelidir.

72