Her iki mahalledeki deneklerin yaklaşık üçte biri kız çocuklarının daha fazla eğitim alması gerektiğini düşünmektedir. Bunu düşünenlerin oranı Dernek de ikinci kuşakta % 26.9 ve üçüncü kuşakta % 29.4 iken Kernek’te ikinci kuşakta % 35.8 ve üçüncü kuşakta da % 30’dir. Ayrıca, Dernek’e göre Kernek’te kız çocuklarının daha fazla eğitim alması istenmektedir. Denekler kız çocuğu okursa “ayaklarının üzerinde durur”, “koca eline bakmaz” ya da “erkek çocuğu okumasa da herhangi bir işte çalışıp ekmeğini kazanır, ancak kız çocuğu eksik etektir o okursa mesleği olur ve çalışır” gibi ifadeler kullanmışlardır.
Çizelge 35: Daha Fazla Eğitim
II. Kuşak III. Kuşak
Kadın Erkek Kadın+Erkek Çocuk
Dernek Kernek Dernek Kernek Dernek Kernek Dernek Kernek
% % % % % % % %
Kız Çocuğu Fazla Eğitim Almalı 27,3 43,8 26,3 23,8 26,9 35,8 29,4 30,0 Erkek Çocuğu Fazla Eğitim Almalı 9,1 18,8 0,0 9,5 5,7 15,1 5,9 5,0 İkisi de Eşit Eğitim Almalı 63,6 37,4 73,7 66,7 67,4 49,1 64,7 65,0
Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Hem Dernek’te hem de Kernek’te kadınlar erkeklere göre kız çocuğunun daha fazla eğitim almasını istemektedirler. Ancak, bu oran Dernek kadının da % 27.3 iken Kernek kadınında da % 43.8 gibi önemli bir orana ulaşmıştır. Kernek’te kadın deneklerle yaptığımız görüşmelerde, kadınların bir taraftan maddi yokluklardan fazlasıyla etkilendikleri öte taraftan da aile içinde yalnızca ev içi işlerle ve çocuk bakımıyla ibaret olan konumlarından da pek memnun olmadıkları gözlemlenmiştir. Bunların neticesinde Kernekli kadın, kızının okuyup meslek edinerek hem toplumsal tabakada üst sınıfa geçmesini istemekte hem de evlendiği zaman eşinin eline bakmak
zorumda kalmamasını ve aile içinde kendine göre kızının daha güçlü bir konuma gelmesini istemektedir.
En yüksek oranda kız çocuğu daha fazla eğitim alsın diyenler Kernekli kadınlardan çıktığı gibi en fazla erkek çocuğu eğitim alsın diyenlerde Kernekli kadınlardan çıkmıştır. Bu oran % 18.8’dir. Güçlü bir ataerkil aile yapısından gelen kırsal kökenli kadın, kentte yaşamasına karşın hala aile reisinin erkek olduğunu ve geçimini de erkeğin sağlaması gerektiğini düşünmekte ve “erkek çocuğu okursa iyi iş olur, karısına çocuğuna bakar, kız çocuğuna da onun kocası bakar” demektedir.
Kız ve erkek çocukları eşittir her ikisi de eğitim almalıdır diyen deneklerin oranı, Kernek’teki kadın denekler hariç, % 60’ın üstündedir. Bu da bize eğitimde cinsler arası ayrımcılığın azaldığını göstermektedir.
Her iki mahallede de, kız çocuklarının da erkek çocukları gibi istedikleri kadar eğitim alma hakkına sahip olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, Kerne’te ikinci kuşakta pek çok denek kız çocuklarını okutmadıkları için pişmanlıklarını dile getirmiştir.
Çizelge 36: Karma Eğitim
II. Kuşak III. Kuşak
Kadın Erkek Çocuk
Dernek Kernek Dernek Kernek Dernek Kernek
% % % % % %
Karma Okusunlar 93,9 81,3 89,5 61,9 94,1 70,0
Ayrı Okusunlar 6,1 18,7 10,5 38,1 5,9 30,0
Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Dernek’te, her iki kuşakta da kız ve erkek çocuklarının karma eğitim alması gerektiğini söyleyenlerin oranı Kerneğe göre daha yüksektir. Ayrıca, hem Dernek’te hem de Kernek’te kadınlar erkeklere göre daha yüksek oranda karma eğitimi desteklemektedirler. Yani, bu konuda erkekler daha tutucu davranmaktadır. Görüşmelerde, deneklerin karma eğitimi destekleseler de kız ve erkek çocuklarının sınıfta aynı sırada oturmayı kabul etmedikleri gözlemlenmiştir.
Üçüncü kuşakta, Dernek’te karma eğitimi destekleyenlerin oranı % 94.1 iken Kernek’te bu oran yalnızca % 70 olmuştur.
Kız ve erkek çocukların ayrı eğitim alması gerektiğini savunanlar ise % 38.1 gibi yüksek bir oranla Kernekli erkeklerdir.
Her iki mahallede de, genel olarak “karma eğitim” benimsenmektedir. Ancak, “karma eğitim” benimseyen deneklerin pek çoğu kız ve erkek çocuklarının sınıfta aynı sırada oturmasına karşı çıkmaktadır. Ayrıca, Kernek’te ikinci kuşaktaki erkeklerin % 38.1’i kız ve erkek çocuklarının ayrı okuması gerektiğini belirtmiştir. Bunlardan bir kısmı kız ve erkek çocuklarının ayrı sınıflarda eğitim alması gerektiğini belirtirken öteki kısmı da tamamen ayrı okullarda eğitim alması gerektiğini belirtmiştir.
Her iki mahallede de, genel olarak “karma eğitim” benimsenmektedir. Ancak, “karma eğitim” benimseyen deneklerin pek çoğu kız ve erkek çocuklarının sınıfta aynı sırada oturmasına karşı çıkmaktadır. Ayrıca, Kernek’te ikinci kuşaktaki erkeklerin % 38.1’i kız ve erkek çocuklarının ayrı okuması gerektiğini belirtmiştir. Bunlardan bir kısmı kız ve erkek çocuklarının ayrı sınıflarda eğitim alması gerektiğini belirtirken öteki kısmı da tamamen ayrı okullarda eğitim alması gerektiğini belirtmiştir.
Çizelge 37: Başka İlde Üniversite Eğitimi Alma
II. Kuşak III. Kuşak
Kadın Erkek Kadın+Erkek Çocuk
Dernek Kernek Dernek Kernek Dernek Kernek Dernek Kernek
% % % % % % % %
Ailesinin Bulunduğu İlde Okumalı 15,2 31,3 31,6 9,5 22,0 22,6 2,5 20,0 Başka İlde Okuyabilir 84,8 68,7 68,4 90,5 78,0 77,4 97,5 80,0
Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Dernek’te, kız çocuklarının, lisans ya da ön lisans eğitimi almak için ailesinin bulunduğu ilden başka bir kente de gidebileceğini belirtenlerin oranı ikinci kuşakta % 78 iken bu oran üçüncü kuşakta daha da artarak % 97.5’e çıkmıştır. İkinci kuşakta kız çocuklarının başka bir ilde eğitim alabileceğini belirten kadınların oranı erkeklerinkinden daha fazladır. Yani, Dernek’te erkekler bu konuda kadınlara oranla daha tutucu bir yaklaşım sergilemişlerdir.
Kernek’te, kız çocuklarının başka bir ilde lisans ya da ön lisans eğitimi alabileceğini belirtenlerin oranı ikinci kuşakta % 77.4 iken üçüncü kuşakta % 80’dir. Kernek’te bu konuda, ikinci kuşakta kadınlar erkeklere oranla daha tutucu bir yaklaşım sergilemiştir. Kadınların yalnızca % 68.7’si erkeklerin ise % 90.5’i kız çocuklarının başka bir ilde eğitim alabileceğini ifade etmişlerdir.
Her iki mahallede de ikinci kuşağın beşte üçünden fazlası kız çocuklarının başka bir ilde eğitim alabileceğini söylemiştir.
Dernek’te eğitimin toplum içinde saygınlığı arttıran bir unsur olarak algılanırken, Kernek’te eğitim toplumsal tabakalaşmada sınıf atlama aracı olarak algılanmaktadır. Bu konuda maddi olanakların daha fazla olduğu hanelerin bulunduğu Dernek’te kadınlara oranla erkekler tutucu bir tavır sergilerken, maddi olanakların daha zayıf olduğu hanelerin bulunduğu Kernek’te erkeklere oranla kadınlar daha tutucu davranmaktadırlar.
Yapılan görüşmelerde çocuklarının başka bir ilde üniversiteye gidebileceğini belirten deneklerden pek çoğu çocukların güvenliği, daha rahat olanaklarda okuyabilmeleri ya da ailenin maddi yoksunluğu gibi nedenlerle onların öncelikle yanlarında okumasını istemektedir.
Kız çocuklarını başka bir ile üniversite eğitimi alması için göndermeyeceğini ifade eden denekler görüşmede, “bende kızımla giderim”, “başında sahibi olursa gidebilir”, “bizde okuyacağı yere ailecek taşınırız” gibi ifadeler kullanmışlardır.