Eğitim Teftişine ve Öğretmen Yetiştirmeye Yönelik Öneriler

Ülkemizde ortaöğretim kurumlarında, ilköğretimdeki kadar sık denetimler yapılmamaktadır. Bu nedenle ortaöğretim kurumlarında çoğu öğretmen dersi kendi bilgi ve yönelimlerine göre işlemektedir. İlköğretimden gelen yazılı anlatım sorunlarının ortaöğretime taşınması da bu konuda ilköğretimdeki eğitim teftişlerinin yetersizliğini göstermektedir.

Yazılı anlatım eğitimi açısından yapılacak eğitim teftişlerinde öğrencilerin defterleri ve yazılı anlatımdaki yeterlilikleri, öğretmenlerin müfredat ve konu ile ilgili bilgi birikimleri, öğretmenlerin yazılı anlatımla ilgili yaptığı çalışmalar denetlenmelidir. Bu durumların denetlenmesinden önce öğretmenlerin çeşitli hizmet içi eğitimlerle bilgilendirilmesi ve yeterliliklerinin artırılması olumlu sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır.

Yazılı anlatım eğitiminin yeterli düzeyde verilip verilmediği, öğretmenlerin bu konuda nasıl değerlendirmelerde bulundukları, değerlendirme ölçütlerinin öğrenci yazılı anlatımlarının genelinde aynı tarafsızlıkla yansıtılıp yansıtılamadığının denetlenmesi için, müfettişlerin öğrencilerin yazdıkları yazılı anlatım sınav kâğıtlarını kontrol etmeleri gerekmektedir.

Öğretmen yetiştiren kurumlarda yazılı anlatım eğitiminin tüm branşlar için verilmesi gereklidir. Her öğretmen aynı zamanda Türkçe öğretmenidir. Bu bilincin tüm branşlardaki öğretmenlere kazandırılması ülkemizde yaşanan dil sorunlarının çözümünü kolaylaştıracaktır.

Üniversitelerin Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği bölümlerinde kuramsal bilgiler yerine, derslerin nasıl işleneceği, öğrencilere yazılı anlatımla ilgili sorunlarına hangi yöntemlerle ne gibi çözümler bulunabileceği, işlevden hareketle etkin bir dil eğitiminin nasıl verilebileceği üzerinde çalışmalar yapılmalıdır.

KAYNAKÇA

ABU-HATAB, W. (1992). Discourse Error Analysis of Compositions Written by Community College Students. University of Jordan. (Unpublished M.A. Thesis).

AKÇATAŞ, Ahmet. (2001). Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Romanı Üzerine Bir Metin Dil Bilim İncelemesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ALTUNKAYA, Fuat. (1987). Cohesion in Turkish: A Survey of Cohesive Devices in Prose Literature. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

AKSAN, Doğan. (1977). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim 1. Ankara: TDK yay.

AKTAŞ, Şerif ve GÜNDÜZ Osman. (2003). Yazılı ve Sözlü Anlatım- Kompozisyon Sanatı. Ankara: Akçağ yay.

ALPTEKİN, Turan. (1982). Kompozisyon Bilgisi. Ankara: İktisadi ve İdari İlimler Akademisi yay.

AVCIOĞLU, Hasan. (2000). Ilkögretim Ikinci Kademe Ögrencilerinin Okuma Becerilerinin Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25 (115), 10-17.

BAE, Jungok. (2001). Cohesion and Coherence in Children’s Written English: Immersion and English-only Classes. Issues in Applied Linguistics.

BALCI, Veysel. (2002). Liselerde Türk Dili Ve Edebiyatı Öğretiminin Değerlendirmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

BAŞBUĞ, Erdal. (1997) Bir Ortaöğretim Kurumu Olarak Anadolu Öğretmen Liselerinde Türkçe-Kompozisyon Öğretim ve Eğitiminin Meseleleri Üzerine Bir Saha Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Brinker, Klaus (1988). Thematische Muster und ihre Realisierung in Talkshowgesprächen: Zeitschrift für Germanistische Linguistik 16/88:26-45

BÜLBÜL, A. Rıdvan. (2000). Yazılı Anlatım ve Yazı Türleri. Ankara COŞKUN, Eyyup (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara : Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

COŞKUN, Eyyup. (2002). Okumanın Hayatımızdaki Yeri ve Okuma Sürecinin Oluşumu Ile Ilgili Yaklaşımlar. Türklük Bilimi Araştırmaları. (11), 231- 244.

De, Robert-Alain, Wolfgang Ulrich Dressler (1981). Einführung in die Textlinguistik, Niemeyer. Tübingen.

DENİZ, Kemalettin. (2000) Yazılı Anlatım Becerileri Bakımından Köy ve Kent İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Durumu Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Çanakkale: 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

DRESSLER, Wolfgang. (1978). Textlinguistik: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. Darmstadt.

DÖKMEN, Üstün. (1994). Okuma Becerisi, İlgisi ve Alışkanlığı Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. Ankara: MEB Yay.

EKER, Süer. (1999) Türk Dili. Ankara: Kara Harp Okulu yay.

EMEKSİZ, Zeynep Erk. (1998). Local Coherence Problems in Written Narratives of Adult EFL Learners: Topical NP Usage in Various Discourse Contexts. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi.

GÖĞÜŞ, Beşir. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Kadoğlu Matbaası.

GOLDMAN, Suzan. and John D. Murray. (1992). Knowledge of Connectors as Cohesion Devicies in Text: A Comparative Study of Native-English and English as a Second Language Speakers. Journal of Educational Psychology, 84. (4), 504– 519.

GÖKÇE, Birsen. (1988). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Savaş yay

GÜNAY, V. Doğan. (2003). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yay. GÜLTEKİN, Nilüfer. (2000). Metin Oluşum Sürecinde Gönderimsel

Bağdaşıklığın Değeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

HALLIDAY, M.A.K. ve Ruqaiya HASAN. (1976). Cohesion in English. New York: Longman Group UK Limited.

İŞSEVER, Selçuk. (1995). Türkçe Metinlerdeki Bağlantı Öğelerinin Metinbilim ve Kullanımbilim Açısından İşlevleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

JIN, Wenjun. (1998). Cohesion and The Academic Writing of Chinese ESL Students at The Graduate Level. Unpublished Doctorate Thesis. Northern Illionis University.

KANTEMİR, Enise. (1981). Yazılı Sözlü Anlatım. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

KARABAĞ, Seda ve Selçuk İŞSEVER. (1995). Edinim Sürecinde Bagdaşıklık IX. Dilbilim Kurultayı (25-27 Mayýs 1992). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Yay. 221–235.

KARASAR, Niyazi. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (8. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kaptan, Saim. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Yöntemleri. Ankara: Bilim Kırtasiye

KEÇİK, İlknur. (1992). İlkokul Öğrencilerinin Özet ve Hatırlama Metinlerinde Bağdaşıklık Sorunu. Dilbilim Araştırmaları – 1992. Ankara: Hitit Yayınevi, 71-75.

KORKMAZ, Zeynep.(1985). Dil İnkılâbının Sadeleşme ve Türkçeleşme Akımları Arasındaki Yeri, Türk Dili, C. XLXI, S. 401’den Ayrı Basım, Ankara KÜÇÜK, Salim. (1998). Şehirleşmenin İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Okuma–Anlama Becerisine Etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

MENDOZA, Günfer. (1998). A New Outlook to The Reading Texts Used in State Senior Schools in Turkey in Terms of “Cohesion”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ONURSAL, İrem. (2003). Türkçe Metinlerde Bağdaşıklık ve Tutarlılık.

Günümüz Dilbilim Çalışmaları. (Yay. Haz.: Ayşe Kıran, Ece Korkut, Suna Ağıldere). İstanbul: Multilingual Yay.

ÖZKAN, Bülent. (2004). Metindilbilimi, Metindilbilimsel Bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” Adlı Öyküsünde Metindilbilimsel Bağdaşıklık Görünümleri. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13/1

(2004), 167-182.

ÖZBAY, Murat. (1995) Ankara Merkez Ortaokullarındaki Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerileri Üzerine Bir Araştırma Yayınlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

PAKKAN, Gülsev. (1992). Türkçe Kısa Hikâyelere Metin dilbilim Açısından Bir Bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (3), 297-305.

RAMADAN, Saleh Mustafa Sa’d. (2003). Cohesion in Written Works of The Twelfth Grade Students of Literary and Scientific Streams at State Secondory Schools in Jordan. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

RUHİ, Şükriye ve Ahmet KOCAMAN. (1996). İlköğretim Ders Kitaplarında Dil Kullanımı. Türkiye’de ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayınları

RUHİ, Şükriye. (1994). İlköğretim Öğrenci Kompozisyonlarındaki Bağdaşıklık Sorunları. Çağdaş Türk Dili, VI (77-78), Temmuz-Ağustos, 1994, 24-26. ŞENÖZ, Canan Ayata. (2003). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual yay.

TOKLU, M. Osman. (2003). Dilbilime Giriş. Ankara: Akçağ yay.

UZUN, Leylâ Subaşı. (1995). Orhon Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı. Ankara: Simurg Kitapçılık ve Yayıncılık.

ÜLKÜ, Güler. (1992). A Textual Analysis of News in the Turkish Press. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

YALÇIN, Alemdar. (2006). Türkçe Öğretim Yöntemleri-Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yay.

YUEN, Wong Tai (1993). Textual Cohesion and Reading Comprehension. http://www.fed.cuhk.edu.hk/ceric/cumphil/93tywong/contenthtm.

EKLER

Ek–1: Okullara Göre Dokuzuncu Sınıf Öğrenci Kompozisyonlarındaki Bağlama Öğeleri Kullanım Sıklıkları

Bağlama Öğesi Okul N Ortalama

Standart sapma

Standart

hata Minimum Maksimum

Ekleyici Aydınlıkevler 100 6,38 4,252 ,425 0 22

Gazi Anadolu _{100 7,14 4,575 ,457 0 23}

Mamak 100 6,62 3,949 ,395 0 19

Toplam 300 6,71 4,264 ,246 0 23

Ayırt Edici Aydınlıkevler 100 ,90 1,000 ,100 0 4

Gazi Anadolu 100 ,83 1,083 ,108 0 5 Mamak 100 ,82 1,298 ,130 0 7 Toplam 300 ,85 1,131 ,065 0 7 Zıtlık Aydınlıkevler 100 1,55 1,466 ,147 0 5 Gazi Anadolu 100 1,90 1,925 ,193 0 9 Mamak _{100 1,40 1,531 ,153 0 6} Toplam 300 1,62 1,661 ,096 0 9

Zaman Sıralama Aydınlıkevler 100 2,44 2,311 ,231 0 10

Gazi Anadolu 100 3,36 2,953 ,295 0 12 Mamak 100 2,34 2,388 ,239 0 10 Toplam 300 2,71 2,599 ,150 0 12 Koşul Aydınlıkevler 100 ,68 ,875 ,087 0 3 Gazi Anadolu 100 ,49 ,810 ,081 0 4 Mamak _{100 ,50 ,959 ,096 0 5} Toplam 300 ,56 ,885 ,051 0 5 Açıklama Aydınlıkevler _{100 2,01 1,925 ,193 0 10} Gazi Anadolu 100 1,58 1,765 ,176 0 7 Mamak 100 1,03 1,337 ,134 0 7 Toplam 300 1,54 1,735 ,100 0 10 Örnekleme Aydınlıkevler 100 ,74 ,960 ,096 0 5 Gazi Anadolu 100 ,97 1,267 ,127 0 6 Mamak 100 1,02 1,128 ,113 0 5 Toplam 300 ,91 1,128 ,065 0 6

Sebep Sonuç Aydınlıkevler 100 ,90 ,847 ,085 0 3

Gazi Anadolu _{100 ,99 1,259 ,126 0 5}

Mamak 100 ,93 1,121 ,112 0 4

Toplam _{300 ,94 1,086 ,063 0 5}

Sonuç Sebep Aydınlıkevler 100 ,60 1,255 ,126 0 9

Gazi Anadolu 100 ,50 ,835 ,083 0 4

Mamak 100 ,49 ,847 ,085 0 4

Ek–2: Okullara Göre Dokuzuncu Sınıf Öğrenci Kompozisyonlarındaki Bağlama Öğeleri Kullanım Hata Sıklıkları

N

Ortalam

a Standart sapma

Standart

hata Minimum Maksimum

Ekleyici Aydınlıkevler 38 ,87 1,166 ,189 0 4

Gazi Anadolu _{32 ,38 1,008 ,178 0 4}

Mamak 45 ,98 1,559 ,232 0 8

Toplam _{115 ,77 1,312 ,122 0 8}

Ayırt Edici Aydınlıkevler _{38 ,13 ,343 ,056 0 1}

Gazi Anadolu 32 ,09 ,296 ,052 0 1 Mamak _{45 ,11 ,318 ,047 0 1} Toplam 115 ,11 ,318 ,030 0 1 Zıtlık Aydınlıkevler _{38 ,24 ,634 ,103 0 3} Gazi Anadolu 32 ,38 1,008 ,178 0 5 Mamak _{45 ,22 ,420 ,063 0 1} Toplam 115 ,27 ,692 ,065 0 5

Zaman Sıralama Aydınlıkevler _{38 ,24 ,634 ,103 0 3}

Gazi Anadolu 32 ,09 ,296 ,052 0 1 Mamak _{45 ,13 ,405 ,060 0 2} Toplam 115 ,16 ,470 ,044 0 3 Koşul Aydınlıkevler _{38 ,13 ,343 ,056 0 1} Gazi Anadolu 32 ,09 ,296 ,052 0 1 Mamak _{45 ,18 ,576 ,086 0 3} Toplam 115 ,14 ,437 ,041 0 3 Açıklama Aydınlıkevler 38 ,18 ,512 ,083 0 2 Gazi Anadolu _{32 ,16 ,448 ,079 0 2} Mamak 45 ,09 ,288 ,043 0 1 Toplam _{115 ,14 ,416 ,039 0 2} Örnekleme Aydınlıkevler 38 ,16 ,437 ,071 0 2 Gazi Anadolu _{32 ,06 ,246 ,043 0 1} Mamak 45 ,11 ,438 ,065 0 2 Toplam _{115 ,11 ,392 ,037 0 2}

Sebep Sonuç Aydınlıkevler 38 ,37 ,633 ,103 0 2

Gazi Anadolu _{32 ,03 ,177 ,031 0 1}

Mamak 45 ,20 ,405 ,060 0 1

Toplam _{115 ,21 ,468 ,044 0 2}

Sonuç Sebep Aydınlıkevler 38 ,03 ,162 ,026 0 1

Gazi Anadolu _{32 ,09 ,390 ,069 0 2}

Mamak 45 ,00 ,000 ,000 0 0