Eğitim hizmetleri

Engelliler Müdürlüğü Eğitim hizmetleri kapsamında İSEM’lerde engellilerin kişisel, eğitsel, mesleki gelişimine yönelik hizmetler verilmektedir. Bu amaçlar doğrultusunda verilen hizmetler aşağıda anlatılmaktadır.

Zihinsel engelliler beceri kazandırma ve mesleki rehabilitasyon merkezleri: Zihinsel engelli bireylerin yeteneklerinin geliştirilmesi ve mesleki becerilerinin artırılması amacıyla uygulanan eğitim programlarında 17-35 yaş arasında, öğretilebilir veya eğitilebilir durumda olan, hafif veya orta düzeyde zihinsel engellilere; öz bakım becerileri, sosyal becerileri ve el becerilerini artırmasına yönelik eğitimler verilmektedir (Faaliyet Raporu 2015, 2016:146).

Söz konusu merkezlerde verilen hizmetler aşağıdaki gibidir:  Spor

 Makrome/Cam Boyama  Matbaa  Müzik

 Halk Oyunları  Şile Bezi Dokuma  Okuma Yazma  Seramik  Mum  Resim

 Ebru – Ahşap Boyama  Bağımsız Hareket  Takı Tasarımı  Galoş Yapımı

 Beyaz Baston  Bahçe Eğitimi/ Seracılık  İpek Halıcılık

 Braille Alfabesi  Bağımsız Yaşam  Ağaç İşleri Atölyesi

Karma eğitim hizmetleri: Karma eğitimler, engel grubu ayırt etmeksizin engelli bireylerin mesleki bilgi ve beceri kazandırmak ve üretkenliklerini arttırmak amacıyla yapılmaktadır. Engelli bireylerin, engel durumu, vasıf ve yetenekleri dikkate alınarak düzenlenen kurslarda, başarılı olan engellilerin Milli Eğitim Bakanlığı onaylı mesleki sertifikalar alması sağlanmaktadır. Bu eğitim çalışmalarının koordine edildiği Bağımsız Yaşam Akademisi’nde Bilgisayar Sınıfı, Görme Engelli Bilgisayar Sınıfı, Çağrı Merkezi, Mac Sınıfı, Kuaförlük Sınıfı, Reyon Görevlisi Sınıfı, Ev ve Kurum Temizliği Sınıfı, Aşçılık Eğitim Sınıfı, Garsonluk Eğitim Sınıfı, Müzik Sınıfı, Ses Kayıt Stüdyosu, Serigrafı Baskı Sınıfı, Resim Atölyesi, Film Stüdyosu ve Bahçıvanlık Eğitim Sınıfından oluşan teorik ve pratik eğitim sınıfları bulunmaktadır. Sınıflar simülasyonlu eğitim materyalleri ile düzenlenmiştir ve bu çalışmalarla engelli bireylere mesleki donanım kazandırılmaktadır.

Karma engel gruplarından bireylere şu eğitimler verilmektedir:  Ahşap Boyama  Aşçı Çırağı  Bahçe Bakımı  Bilgisayar Kullanımı  Çağrı Merkezi  Diksiyon  Ebru  E-Kpss  Filografi  Fotoğrafçılık

 Görme Eng. Bil.Kul.  Grafik Tasarım  Güzellik Uzmanı  Halı Kilim  Hat  Houskeping Eğitimi  İş ve Sosyal İletişim  Kalite Kontrolcü  Kasiyer  Kitre Bebek  Kuaförlük  Mehter  Model Gemi  Müşteri Hizmetleri  Ön Büro (Resepsiyon)  Resim  Reyon Görevlisi  Rezervasyon  Ritim  Santralist  Satış Görevlisi  Serigrafi

 Sigortacı  Servis Görevlisi (Garson)

 Uygulamalı Girişimcilik  Güzellik ve Saç Bakım  Uygulamalı Tiyatro

 Tonmaister

 Vitray  Web Tasarım

 Yaş Pasta Yapımı  İngilizce

 Yönetici Asistanlığı

Alanlarından oluşan teorik ve pratik eğitim sınıfları bulunmakta olup, başarılı olanlara mesleki sertifika verilmesi sağlanmaktadır(Şekil 4.13).

Ayrıca karma engel gruplarının bir sınıf oluşturacak sayıda talep ettikleri kurslar da verilmektedir.

Şekil 4.13: Karma eğitim programı halıcılık eğitimine ait görüntü(İBB Engelliler Müdürlüğü(a), 2017)

Türk işaret dili eğitimleri: İşitme engellilerle iletişim kurmak isteyen vatandaşlara, İşitme engelli insanlarla sağlıklı iletişim kurabilmesi ve bu dilin eğitim sistemi içerisinde yer almasının sağlanması amacıyla Türk İşaret Dili kursları ücretsiz olarak verilmektedir (Şekil 4.14). Bu kurslarda, Türk İşaret Dili Alfabesi, Türk İşaret Dili’nin gramer yapısı ve günlük işaret dili konuşma teknikleri üzerine eğitimler gerçekleştirilmektedir(Faaliyet Raporu 2015, 2016:146)

Türk İşaret Dili Eğitimleri ayrıca başta İBB’ye bağlı departmanlar olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel sektör kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarına ücretsiz olarak verilmektedir.

Şekil 4.14: Türk işaret dili eğitimlerine ait görüntü(İBB Engelliler Müdürlüğü(a), 2017)

Yaz okulu hizmetleri: Örgün eğitimde yeterli eğitim desteği alamamış 7-13 yaş arasındaki engelli çocuklar ve gençlere yönelik destek eğitimleri verilmektedir. Yaz Okulu hizmetlerinden yararlanan engellilere sosyal, kültürel, eğitsel ve sportif çalışmalar ile destekleyerek eğitim gördükleri eğitim kurumlarında daha katılımcı ve aktif bir birey olmaları amaçlanmaktadır. Ayrıca yaz okullarında engelli olmayıp 7- 13 yaş arasında olan engelli kardeşi ve engelli çocukları da eğitimlerden yararlanmakta; eğitsel, sosyal, kültürel ve sportif kazanımlarının yanında farkındalıklarının artırılması ve bütünleştirmeye yönelik eğitimler verilmektedir(Şekil 4.15).

Özel eğitim hizmetleri: Engelliler Müdürlüğü bünyesinde, Anadolu ve Avrupa yakasındaki eğitim ve uygulama merkezlerinin 0-6, 0-12 ve 12-16 yaş dönemindeki özel gereksinimi olan ya da ön tanı ile risk altındaki çocuklara (Otizm Spektrum Bozukluğu, Down Sendromu, Zihinsel Yetersizlik ve diğer gelişimsel yetersizlikler) ve ailelerine erken müdahale hizmeti sunma modelinden başlayarak kanıta dayalı davranış ve ilişki temelli bütüncül sistem geliştirerek eğitim planlama, program geliştirme, uygulama ve takibi yapılmaktadır. (İBB Engelliler Müdürlüğü, 2016) Özel Eğitim Hizmetleri ile özel gereksinimi olan çocukların erken tarama ile belirlenmesi, ailenin bilinçlendirilmesi, özel gereksinimi olan çocukların erken eğitim ile topluma kazandırılması ve tüm yerel yönetimlere örnek model merkez oluşturulması amaçlamaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda Kadıköy, Esenyurt ve Beyoğlu Eğitim ve Uygulama Merkezlerinde aşağıdaki eğitim programlar uygulanmaktadır.

 Gelişimsel ve Eğitsel Değerlendirme ve Takip  Yoğun Bireysel Eğitim Programı

 Kaynaştırmaya Hazırlık Programı  Kaynaştırmaya Destek Programı

 ETEÇOM (Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı)  Ev programı

 Müzik Eğitimi

 Fiziksel Aktivite ve Spor Eğitimi  Dil ve Konuşma Terapisi

Şekil 4.16: Bireysel özel eğitim programına ait görüntü(İBB Engelliler Müdürlüğü(a), 2017)

Merkezlerde her çocuğun kendine özgü bireysel yeterlilikleri, gereksinimleri ve sahip oldukları gelişim özellikleri göz önünde bulundurularak, eğitsel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri uygulanmaktadır(Şekil 4.16).

Şekil 4.17: Aile erken eğitim programına ait görüntü(İBB Engelliler Müdürlüğü(a), 2017)

Merkezlerde uygulanan bireysel eğitim programlarıyla öğrencilerin, bilişsel, sosyal, fiziksel ve iletişimsel alanlarda gelişimlerini hızlandırmak, sosyal uyumlarını

arttırmak ve akranlarıyla aynı seviyeye gelmeleri amaçlanmaktadır. Bireysel eğitimlerin yanı sıra spor ve müzik eğitimleri gerçekleştirilerek çocukların bedensel ve sözel dilin kullanımını artırmak, dikkat, algı ve taklit becerilerini geliştirmek hedeflenmektedir. ETEÇOM, Ev Eğitimi Programı, Özel Eğitim Danışmanlık hizmetleriyle öğrenmeye en açık olunan bu dönemin verimli bir şekilde geçmesi için ailelerin eğitim sürecine aktif olarak katılımı da sağlanmaktadır(İBB Engelliler Müdürlüğü, 2016).

Çizelge 4.8: Engellilere yönelik verilen eğitim hizmetleri verileri

Çizelge 4.8’e göre;

Engelliler Müdürlüğü tarafından 2011-2015 yılları arasındaki verilere bakıldığında 2015 yılında Beceri Kazandırma ve Mesleki Rehabilitasyon eğitimlerinde 997 kişiye toplamda 710.960 seans eğitim hizmeti verilmiştir. En yüksek seans 854.841 ile 2014 yılında verilmiş iken en az eğitim seansı 680.713 seans ile 2013 yılında verilmiştir. Yine eğitim verilen kişi bazında değerlendirildiğinde en fazla eğitim verilen kişi sayısı 1099 kişi ile 2012 yılında verilmiştir (Faaliyet Raporu 2015, 2016:146).

Meslek edindirme amaçlı eğitim verilerine bakıldığında en fazla eğitim hizmeti 1196 kişi ile 2015 yılında olduğu görülmekte iken en daz eğitim hizmeti 511 kişi ile 2012 yılında olduğu görülmektedir (Faaliyet Raporu 2015, 2016:146).

Türk İşaret Dili eğitimleri verilerine bakıldığında çeşitli kurum ve kuruluşlardan gelen talepler doğrultusunda en fazla eğitim hizmeti 836 kişi ile 2013 yılında olduğu görülmekte iken en az eğitim hizmeti 445 kişi ile 2014 yılında olduğu görülmektedir. Yine 2015 yılında 505 kişi Türk İşaret Dili eğitimi almıştır (Faaliyet Raporu 2015, 2016:146).

7-13 yaşları arasındaki engelli öğrencilerimize verilen Yaz Okulu Eğitimleri verilerine bakıldığında en fazla eğitim hizmeti 230 öğrenci ile 2012 yılında olduğu görülmekte iken en 2013 yılında Yaz Okulu eğitimi hizmeti verilmediği görülmektedir. Yine 2015 yılında 198 öğrenciye Yaz Okulu Eğitimleri verilmiştir (Faaliyet Raporu 2015, 2016:146).