Doğum zamanlaması ve şekl

Planlanan doğum için optimum gebelik haftası tartışmalıdır. Bazı çalışmalarda, 34 0/7 – 35 6/7 gebelik haftalarında PİA’de doğum tavsiye edilmektedir (94-96). Bazı çalışmalarda ise gebeliğin 34. haftasında bir kür betametazonun uygulanması ve 48 ssat sonra doğumun gerçekleştirilmesini önerilmektedir (94,97).

Konservatif yönetim veya sezaryen histerektomi ile ilgili kesin bir karar preoperatif alınmalıdır. Özellikle önceki rahim ameliyatı yerinde plasental implantasyonu olan kadınlarda prenatal tanı, görüntüleme çalışmalarında plasenta akreatadan şiddetle şüphelenilmesi durumunda plasentanın yerinde bırakılarak sezaryen histerektomi yapılması önerilmektedir (1,89,98).

Postpartum sezaryen histerektomi, özellikle acil şartlarda yapıldığında çok riskli ve yüksek komplikasyon oranlarına sahip bir cerrahi işlemdir (99). Plasenta akreata günümüzde postpartum histerektominin en sık endikasyonunu oluşturmaktadır (100).

Plasenta akreata saptanan hastada aktif kanama varsa konservatif önlemler nadiren etkilidir. Bu hastalara konservatif yaklaşmak histerektomi performansını

geciktirerek hastayı tehlikeye sokabilir. Gecikme sırasında, masif kanama tüm organ sistemlerinde hipoperfüzyon, hipotermi, koagülopati ve metabolik asidoz ile karekterize bir tabloya doğru sürükleyebilir (87).

2.4.6. Yönetim

Plasenta akreata olgularında genellikle önerilen yaklaşım radikal çıkartmaya yönelik operasyonlardır (101). Prenatal dönemde risk faktörleri ve görüntüleme yöntemleri tanıyı desteklerse, özellikle fertilitesini tamamlamış hastalarda sıklıkla sezaryen histerektomi planlanır. Eğer plasenta akreata doğumdan sonra tespit edilirse, plasenta mümkün olduğunca çabuk çıkarılmalıdır. Plasentayı zorlayarak çıkarmak ağır kanamalara neden olur ve birçok olguda histerektomi zorunlu hale gelir (81).

Plasenta akretadan prenatal dönemde şüphelenilmez ise ve doğumun 3. evresinde plasentanın zorla çıkarılmaya çalışılması sonrası ağır kanama oluşursa, hasta isteği ve serviksin durumuna göre birçok tedavi seçeneği gündeme gelir. Eğer fertilite isteği yok ise veya hasta hemodinamik olarak stabil değil ise histerektomi yapılmalıdır. Fertilite isteği olan ve hemodinamik olarak stabil olan hastalarda cerrahi veya radyolojik işlemlerle uterusu korumaya yönelik girişimler yapılabilir (81). Uterusa tampon yerleştirmek, plasental yatağın sütürasyonu, prostoglandin uygulanması, aorta bası uygulamak ve argon ışın koagulasyonu gibi diğer yöntemlerin kan kaybını azalttığı bildirilmiştir (102). Özellikle kanamanın alt uterin segmentte olduğu durumlarda, uterus alt segmentine sagital ve paralel sütürlerin yerleştirmesi kanamanın kontrol altına alınması için uygulanabilir (103).

Plasentanın yerinde bırakılarak konservatif yaklaşılan 434 hastayı içeren 10 kohort çalışmasında uzun ve kısa dönem riskler incelenmiştir (izlem, uterin arter embolizasyonu, metotreksat (MTX) tedavisi, hemostatik sütür, arter ligasyonu, balon tamponadı). Uzun dönem ile ilgili veriler sınırlı olmakla birlikte kısa dönem sonuçlar bildirilmiştir (104)

 Şiddetli vajinal kanama: % 53  Sepsis: % 6

 Sonraki gebelik: % 67

2.4.6.1. Konservatif yönetimin tanımlanması

Plasentanın akreatanın tespit edilme zamanı ve şekline göre 2 farklı koruyucu tedavi kullanılabilir (81).

1. Anormal plasental invazyon doğumun 3. evresinde tespit edilirse plasentayı çıkarmak için zorlamamak: Konservatif tedavi için hastanın hemodinamisi stabil ise ve sepsis riski yok ise plasentanın bir kısmını veya tamamını uterusta bırakmak. 2. Prenatal dönemde öykü ve görüntüleme yöntemleri ile PİA’den şiddetle şüphe edilirse hasta ile konservatif tedavi tartışılabilir (Şekil 4). Konservatif yaklaşılacak hastalarda plasentanın pozisyonu USG ile tam olarak belirlenir. Göbek altı median insizyon yapılır ve gerekirse insizyon umblikusun üstüne kadar genişletilebilir. Uterusa plasentanın yapıştığı alandan uzakta klasik insizyon yapılarak doğum gerçekleştirilir. Bebeğin doğumundan sonra umblikal ven içerisine 5 IU oksitosin enjekte edilir ve orta şiddette kord traksiyonu ile plasenta dikkatlice çıkarılmaya çalışılır. Bu yöntemin başarısız olması plasentanın akreata olduğunu düşündürür. Kordon plasentaya giriş yerinden kesilir ve plasenta uterusta bırakılarak uterus insizyon hattı kapatılır. Proflaktik antibiyotik tedavisine 10 gün devam edilir (amoksisilin ve klavulonik asit) (81).

2.4.6.2. Konservatif tedavi sonrası takip

Doğum sonrası plasentanın tamamı emilene kadar bütün hastalar haftalık değerlendirilmelidir. Takiplerde USG ve fizik muayene yapılarak kanama, ağrı veya klinik enfeksiyon bulguları tespit edilmeye çalışılır. Sepsis gelişen veya gelişmeyen endometrit durumlarında antibiyotik seçimi için C-reaktif protein, kan sayımları çalışılır ve vajinadan kültür alınır (81).

2.4.6.3. Konservatif tedavide ideal tamamlayıcı tedaviler

Metotreksat, uterin arterin embolizasyonu ve sulproston birçok olguda konservatif tedavi içerisinde tanımlanan 3 tamamlayıcı tedavi seçeneğidir (105-109). Plasentanın yerinde bırakılıp, pospartum dönemde MTX uygulanan hastalarda sonuçlar çok değişkendir. Plasentanın 7 gün içerisinde tamamının çıkmasından 6

ay’a kadar ilerleyici emilmesine kadar değişebilmektedir (105-109). Plasentanın içerde bırakıldığı ve uterin arter embolizasyonu yapılan hastaların sonuçlarını inceleyen sınırlı sayıda yayın mevcuttur (110). Sulproston doğum sonrası kanamayı önlemek ve tedavi etmek için kullanılabilen uterotonik bir ajandır. Sulproston kullanımının konservatif tedaviye eklenmesinin yararını kanıtlayan veriler yoktur. Fakat doğum sonrası 2 veya 3 gün içinde ağır doğum sonu kanamaların önlenmesinde payı olabileceği düşünülmektedir (81).

2.4.6.4. Konservatif tedavi sonrası fertilite ve tekrarlama riski

Konservatif tedavi sonrası uzun vadeli üreme sonuçları ile ilgili veriler sınırlıdır (111-113). İntrauterin sineşi gelişme riski artıyor gibi görünse de, başka bir gebelik arzu eden çoğu kadının gebe kalması mümkündür ve artmış tekrarlayan plasenta akreata riski de vardır (87).

Konservatif tedavi öyküsü olan plasenta akreatalı 96 kadının incelendiği çok merkezli retrospektif bir çalışmada 8 şiddetli intra uterin sineşi vardı ve amenoreik oldukları gözlenmiştir (112). Konservatif yaklaşılan plasenta akreatalı 9, 21 ve 30 doğumlu 3 olgu serisinde tekrarlayan plasenta akreata sonraki doğumların 12’sinde % 20 tespit edilmiştir (111,112,114). Konservatif yaklaşılan kadınlar ile acil komplikasyonların yanı sıra, uzun vadeli sonuçlar hasta ile tartışılmalı, böyle bir durum için çok sabırlı ve dikkatli olunmalıdır (87).

Şekil 4. Doğumdan önce plasenta akreata şüphesi olan hastada konservatif yönetim (81)