Doğal Yapı

AraĢtırma bölgesi doğal yapısı; coğrafi konumu, topografyası, toprak yapısı, su kaynakları, iklimi ve bitki örtüsü itibariyle incelenmiĢtir.

5.1.1. Coğrafi konum

AraĢtırma alanı Muğla, Antalya, Mersin ve Hatay illerini kapsamaktadır. AraĢtırma alanı Muğla ilinden baĢlayarak Hatay‘a kadar olan kıyı illerini içine alan geniĢ bir alanı kapsamaktadır. AraĢtırma alanı Akdeniz Bölgesi içerisinde yer almaktadır. AraĢtırma 55.417 km² bir alanı içine alır. AraĢtırma alanı Aydın, Denizli, Burdur, Isparta, Karaman, Niğde, Adana, Osmaniye, Gaziantep illeri ile çevrilmiĢtir. AraĢtırma alanında illerin, toplam deniz kıyı alanı yaklaĢık 2.250 km, bulmaktadır. AraĢtırma alanı içersinde yer alan iller aynı zamanda deniz ve iç su kültür balıkçılık üretiminin en yoğun olduğu iller arasında yer almaktadır (Resim 5.1).

Resim 5.1. AraĢtırma alanının coğrafi konumu (Kırmızı noktalar anket yapılan illeri göstermektedir). (Google earth veri tabanından alınmıĢtır,)

5.1.2. Topografya

AraĢtırma alanı içerisinde yer alan her ilin topografik özellikleri ayrı olarak Çizelge 5.1 olarak verilmiĢtir,

Çizelge 5.1. AraĢtırma alanı topografyası (Anonim, 2010e) Ġller Topografik yapı

Muğla

Muğla ili Güney Batı Anadolu‘da yer alır, MenteĢe yöresinin güneyi ile Teke yöresinin batı kesimini kapsar.Muğla ilinin Kuzey, Kuzeybatı oluĢturan MenteĢe yöresi arızalı bir Topoğrafik yapıya sahiptir. Batıdan Ege denizi Güneyden Akdeniz ile çevrili olan Muğla ili Kuzeyinde Gök bel dağı(1422 m), kuzeydoğusunda Sandıras dağı (2295) Gök tepe (2407 m) doğusunda Ak dağ (3024 m,) gibi yüksek dağlarla çevrili olup il merkezinin denizden yüksekli 850 m, dir.

Antalya Engebeli kayalıklar üzerine denizden 30 m,‘ye kadar yükselen antik traverten teras _{üzerine kurulmuĢtur. Çevresi Toros dağları ile çevrilidir.} Mersin Ġl merkezi Batı ve Orta Toros dağlarının denize doğru uzandığı ovalık ve hafif eğimli _{alanlarda yer almaktadır.}

Hatay

Hatay ili toprakları kıyı dağları ve çöküntü alanları ve kıyı ovalarından oluĢmuĢtur. Kuzeyden Amanos dağlarının uzantıları ve Islahiye çöküntüsü, doğudan fazla yüksek olmayan platoları ve batıda Akdeniz ile çevrilmiĢtir. AĢağı Asi vadisinin baĢlangıcında kurulmuĢ olan il merkezi‘nin denizden yüksekliği 85 m‘dir.

5.1.3. Toprak yapısı

AraĢtırma kapsamı içerisindeki illerin tamamı Akdeniz ve Ege bölgeleri içersinde bulunmaktadır. Bu bölgelerin toprak yapısı her noktada homojen değildir. Toprak yapısının tamamen farklı olduğu lokal alanlar bulunmakla beraber araĢtırma alanı Zonal toprak tipine sahiptir. Zonal toprak tipleri, ülkemizde en geniĢ yayılma alanına sahip toprak tiplerinden biridir. Anadolu yarımadasının kuzey, batı ve güneyinde diğer bir değiĢle Karadeniz, Ege, Akdeniz coğrafi bölgelerimizde oldukça belirgin bir Ģekilde karĢımıza çıkmaktadır. Bu topraklar fazla yıkanmıĢ suda eriyen kimyasal maddesi az, silisli potzalleĢmiĢ, demir oksit ve aliminyum oksit bileĢiklerinin fazla olduğu lateritik asit karakterlidir.

Zonal topraklar ülkemizde kahverengi orman topraklar, kızıl kahverengi potzolik topraklar ve kızıl renkli Akdeniz "Terra Rossa" toprak tiplerinden oluĢurlar.

Kalker, marn, kil ve serpantinlerden oluĢan kayaçlar üzerinde ve genelde Ege, Akdeniz bölgelerinde yayılma gösteren Terra-Rossa toprakları kil ve demiroksitler bakımından zengin topraklardır. Kayalık kalker arazi üzerinde yer yer dikkati çeken uvala ile polye tabanlarında görülen bu toprakların genelde Toros dağlarının 1000

m,'in üzerinde olan kesimlerinde organik maddelerin fazla yer tutması nedeniyle renkler çok daha koyu kırmızıdır.

AraĢtırma alanı olan bölgelerde 600–1200 m arasında kızılçam ve meĢelerin egemen olduğu karıĢık ormanlar ya da yamaç ormanları ortaya çıkar. Bu kesimde kahverengi orman toprakları "Terra Rossa" yaygındır. Yüksek kesimlerde yağıĢ etkisiyle toprakta yıkanma (podzolleĢme) görülür,600-1200m arasında kızıl çam ve meĢelerin egemen olduğu karıĢık ormanlar yada yamaç ormanları ortaya çıkar. Bu katta podzolik karakterli topraklar yaygındır. 2000m‘nin üstünde iğne yapraklı ağaçlar seyrekleĢir ve bodurlaĢır. Bu katta kestane renkli çayır toprakları yaygındırlar.

5.1.4. Su kaynakları

AraĢtırma alanı içerisinde yer alan illerinin su kaynakları ayrı olarak Çizelge 5.2 ‗de verilmiĢtir.

Çizelge 5.2. AraĢtırma alanı önemli su kaynakları (Anonim, 2010e) Ġller Su Kaynakları

Muğla

Muğla ilinde ayrıca iki büyük göl bulunmaktadır. Bunlar Milas ile Aydın ilinin Söke ilçesi sınırları dâhiline yayılan Bafa Gölü ile Köyceğiz ilçesindeki Köyceğiz Gölü'dür. Önemli üç akarsuyu ise Çine Çayı, Esen Çayı, (Seki beldesinden geçerken Seki Çayı) ve Ortaca- Dalaman arasında yer alan ve bu iki ilçe arasında sınır olarak kabul edilen Dalaman Çayı'dır. Antalya

Antalya tarihi birçok akarsuya da sahiptir. Irmaklar: EĢen, Demre, Aksu, Köprü, Manavgat, Alara, Sedir, Çaylar: Akçay, Alakır, Acısu, Barsak, Boğaçay, Arapsuyu, Düden, Karpuz, Çolaklı, ÇavuĢköy, Delice, Dim, Bıçkı, Ġnce Ağrı, Kaledıran‘dır.

Mersin

Mersin ilinin en büyük iki akarsuyu Göksu Irmağı ve Tarsus ( Berdan) Çayı'dır. Bunun dıĢında Akdeniz'e dökülen çok sayıda irili ufaklı çay ve dere yer almaktadır. Bunlardan bazıları; Mersin'de: Mezitli Deresi, Tece Deresi, Müftü (Efrenk) Deresi, Deliçay Deresi; Anamur'da: Anamur Çayı, Sultan Çayı, Melleç Deresi; Aydıncık'da: MenekĢe, Gözsüzce Deresi; Bozyazı'da: Siniçay Deresi, Aksaz Deresi; Erdemli'de: Alata Çayı, Lamas Çayı'dır. Mersin ilinde yer alan doğal göller; Silifke'de: Akgöl, Keklik Gölü, Paradeniz Gölü; Gülnar'da: Aygır Göl, KamıĢlı Göl, Uzun Göldür. Bunlara ek olarak, yörede Gezende ve Berdan Baraj gölleri ve çok sayıda sulama amaçlı yapılmıĢ göletler bulunmaktadır.

Hatay

Hatay`ın en önemli akarsuyu Asi Irmağı`dır. Asi Nehri il sınırları içerisine girdikten sonra Karaçay, Afrin Çayı ve Balıklı Gölü Kanalı`nın birleĢmesi ile oluĢan Küçük Asi Çayı kolunu alır. Samandağı yakınlarında bir delta oluĢturarak Akdeniz`e dökülür. Ayrıca Amanos Dağları`nın batı yamaçlarından kaynaklanarak Akdeniz`e dökülen Deliçay, Mersin Çayı, Arsuz Çayı, Çoklu Deresi ve Gülcihan Çayı gibi küçük akarsuları da bulunmaktadır. Amik Gölü ise ilin en büyük gölü‘dür.

5.1.5. Ġklim durumu

AraĢtırma kapsamı içersindeki illerin tamamında Akdeniz iklimi hüküm sürmektedir. Akdeniz bölgesinde yazları sıcak ve kurak k ı Ģ ise ılık ve yağıĢlı geçer. En sıcak ay sıcaklık ortalaması kıyılarda 27–28°C, iç kısımlarda 23– 25°C‘dir. En soğuk ay sıcaklık ortalaması ise kıyıda 10°C dolayında iken iç kısımlarda 1,5–2°C‘ye kadar inmektedir. Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda 18–20°C, iç kısımlarda ise 12–14°C‘dır. Yine Türkiye‘nin ortalama sıcaklığı en yüksek noktası da buradadır. Mersin kent merkezinin ortalama sıcaklığı yıllık 22°C‘dir. Bölgede egemen rüzgârlar çoğunlukla kuzey rüzgârlarıdır. Ancak rüzgar rejimi, topoğrafik koĢullara ve deniz komĢuluğuna göre yerel farklılıklara uğramaktadır. Kıyılarda yazın genellikle batı ve güney yönlü rüzgârlar esmektedir. Bazen deniz ve kara meltemleri etkili olmaktadır.

Çizelge 5.3. AraĢtırma kapsamındaki illerin iklim verileri (Anonim,2010d) Ġller En düĢük _sıcaklık En yüksek _{sıcaklık ( °C)} Ortalama _{sıcaklık ( °C)} Ortalama Rüzgar hızı

(m/sn) Yıllık yağıĢ ortalaması (kg/m²) Muğla -9,9 41,6 14,9 2,2 94,7 Antalya -4,0 45,0 18,1 2,8 90,4 Mersin -3,0 38,5 19,3 2,2 48,6 Hatay -7,0 43,4 18,2 3,4 91,6 5.2. Nüfus Yapısı

AraĢtırma alanı içerisinde yer alan illerin nüfus yapısı ve özellikleri ayrı olarak çizelge 5.4.‘te verilmiĢtir.

Çizelge 5.4. AraĢtırma kapsamındaki illerin nüfus yapısı (Anonim, 2010a)

Ġller Nüfus Net göç oranı(%) Üretken nüfus/Toplam nüfus(%)

Muğla 802.381 2,22 59

Antalya 1.919.724 8,93 59

Mersin 1.640.888 -0,51 46