Dershanelerin Temel Liselere Dönüşmesi

Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan “ Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nde” dönüşen okulların tanımı şu şekilde yapılmaktadır:

Madde 4-o: Temel Lise: Kanunun geçici 5 inci maddesi kapsamında dönüşüm programına alınan kurumların kurucuları tarafından açılan ve faaliyetleri 2018- 2019 eğitim öğretim yılının sonuna kadar devam eden ortaöğretim özel okullarını ifade eder.

Aynı yönetmelikte temel liselere geçiş yapan öğrencilere eğitim öğretim desteği verileceği de belirtilmiştir. İlgili madde şu şekildedir:

55

“Kanunun Ek-1 inci maddesi kapsamında eğitim ve öğretim desteği Ek Madde 2 –

(1) Kanunun Ek-1 inci maddesine göre her yıl Temmuz ayında Maliye Bakanlığı ile müştereken hazırlanacak olan tebliğde illere göre belirlenen sayıdaki öğrenciler için (Ek-10) de yer alan okul türleri ve gruplarına göre eğitim ve öğretim desteği verilebilir. Tebliğde; her bir öğrenci için verilebilecek eğitim öğretim desteği tutarı resmi okullarda öğrenim gören bir öğrencinin okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde Devlete maliyetinin bir buçuk katını geçmemek üzere, bir önceki yılın verileri esas alınarak belirlenir. (2) Eğitim ve öğretim desteği, okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerden yaşları 48-66 ay arasında olmak üzere en fazla bir eğitim- öğretim yılı süresince, diğer okullarda ise okulun öğretim süresi kadar verilir. Nakil yoluyla gelen öğrenciler için ise eğitim ve öğretim desteği süresi okulun kalan öğretim süresinden fazla olamaz.

(3) Eğitim ve öğretim desteğinden yararlanmak isteyen okullar ve öğrenciler Ağustos ayının ilk haftası içerisinde, MEBBİS’te oluşturulan modül üzerinden müracaat ederler. Eğitim ve öğretim desteği verilecek okullar ve asil öğrenciler ile bu öğrenci sayısının yüzde onu kadar yedek öğrenci, Eylül ayının ilk iş gününe kadar Ek-11 ve Ek-12’deki formlara göre tespit edilir. Eğitim ve öğretim desteğinden yararlanacak okullar ve öğrenciler Genel Müdürlük internet sayfasında duyurulur.

Görüleceği üzere Milli Eğitim Bakanlığı dershanelerin özel okullara ve temel liselere geçişine imkan vermekle birlikte kamu bütçesinden bu kurumların destekleneceğini de ilan etmiştir.

Bu kapsamda MEB 2014-2015 Eğitim Öğretim yılında özel ortaöğretim kurumlarına ve temel liselere geçiş yapan toplam 75.000 öğrenciye eğitim ve öğretim desteği verileceğini, özel orta öğretim kurumları için miktarın 3.500 TL, temel liseler için ise 3.000 TL olacağını duyurmuştur.

Maliye Bakanlığı ile MEB’in "2015-2016 Eğitim ve Öğretim Yılında Özel Okullarda Öğrenim Görecek Öğrenciler İçin Eğitim ve Öğretim Desteği Verilmesine İlişkin

56

Tebliği", 25 Temmuz 2015 tarih ve 29425 sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe girdi. Buna göre 2015-2016 Eğitim Öğretim yılında lise ve temel lisedeki 110 bin öğrenciye lise için 3 bin 750 lira, temel lise için 3 bin 220 lira destek verileceği duyuruldu.

Temel liseye, ortaokulu veya imam hatip kısmını bitirip 9.sınıfa geçmeye hak kazanmış her öğrenci kaydını yaptırabilir. Daha üst sınıflarda okuyan diğer öğrenciler de nakil yaptırarak temel liseye geçiş yapabilirler.

Tüm dönüşüm okulları ve özel okullar Cumartesi günleri valilik izniyle sadece kendi öğrencilerine kurs verebileceklerdir. Pazar günleri hiçbir okul türünde, hiçbir şekilde eğitim- öğretim faaliyetleri yapılmayacaktır.

Temel liselerde mevcut özel liselerde zorunlu olan oyun bahçesi, bilişim teknolojileri dersliği ve yemek salonu bulunması isteğe bağlı olacak.

Temel liselerde genel kontenjan tespit edilirken tuvalet ve lavaboların sayıları ile laboratuvarlar, müzik ve görsel sanatlar dersliği alanlarının en düşük olanının kontenjanı esas alınacak. İkili öğretim yapacak temel liselerde bu yönergeye göre belirlenen kontenjanın iki katı kurum kontenjanı olarak belirlenecek.

Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü tarafından 28 Eylül 2015 tarihinde yayınlanan listeye göre Türkiye’de dönüşümünü tamamlayan temel lise sayısı 1222, Antalya’da ise 44’tür (http://www.temellise.biz/haber/turkiye-geneli-temel-liseye- donusen-dershane-ve-etud-merkezleri-listesi.aspx).

Güçlü (2015, s.15) işin içine “Üniversite Hazırlığı” girince temel liselerin veliler ve öğrenciler açısından cazip hale geldiğini belirmiştir. Kayıtlar sırasında öğrenci velilerinin, özellikle not konusundaki kaygılarını göz önünde tutarak velinin, bu gayri meşru isteğini, beklentileri okşayan vaatlerle gideren Temel Liseler, O.B.P. (Ortaöğretim Başarı Puanı) puanların hesabını yaparak üniversite sınavında avantaj sağlamak isteyenlerin yüreklerine su serpti (Güçlü, 2015, s.15).

57

58 Kaynak: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı

(http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_08/28123606_ozeltemellise_haftalik. pdf).

Devlet liselerinde haftalık ders saati 40 saat olarak uygulanmakta iken temel liselerde 35 saat olarak uygulanacak olması da veli ve öğrenci açısından cazip bir seçenek olarak durmaktadır. Güçlü’ye (2015, s.16) göre bu durum en iyi Anadolu Liselerinin son sınıflarından başlayarak temel liselere öğrenci göçünün diğer sınıflara da yayılarak artmasına neden olacaktır.

Haftalık çizelgeye göre, zorunlu derslerde yüz yüze eğitim 9.sınıflarda 26 saat, 10.sınıflarda 25 saat, 11.sınıflarda 13 saat ve 12.sınıflarda 9 saat olarak belirlenmiştir. Temel Liseler isterlerse uzaktan eğitim de verebileceklerdir. Uzaktan eğitim ders saatleri ise, 9.sınıflarda 4 saat, 10. ve 11. sınıflarda 2’şer saat ve 12.sınıflarda 3 saat olarak belirlenmiştir. Adana Kent Konseyi Eğitim Çalışma Grubu ( 2015) seçmeli derslerinde aslında pratikte bir tür test çözme dersine dönüştürüleceğine vurgu yapmıştır. Böyle bir olasılığın da temel lise öğrencilerine avantaj sağlayacağı söylenebilir.

Temel liselerden bir tanesi vereceği eğitimin amacı ve niteliğini kurumun internet sitesinden şu şekilde açıklamaktadır:

…Temel Lisesi, lise müfredatını, sınav müfredatı ile birlikte harmanlayacak bunu da zengin dokümanları ve bilişim teknolojilerini kullandırma becerisiyle gerçekleştirecektir. Kamu okullarındaki yoğunluk ve fiziki kapasite yetersizliklerin, özel okullardaki sosyo-ekonomik sebepler yeni bir okul türü olan Temel Liseleri, sistemin etkin aktörü yapacağını düşünüyoruz. Temel liseler; sınav odaklı eğitim anlayışı, bire bir başarı takibi ve rehberlik ilgisi, zengin sosyal, kültürel ve sportif etkinlik olanaklarıyla öğrencilerin bir üst okula erişmesinde tüm ihtiyaçlarını karşılayacak bir yapıda kurgulanmıştır. Tüm bunları yaparken sınıflarını tıka basa doldurmayacak, aynı zamanda erişilebilir ve katlanılabilir ücret politikası ile velilerin yükünü hafifletecektir (http://www.kulturegitim.com.tr/Okullarimiz/Temel-Lise/).

Bu açıklamadan Milli Eğitim Müfredatının kısmen devre dışı bırakılacağı ve karma bir müfredatın uygulanacağı sonucuna varabiliriz. Güçlü’ye (2015, s. 17) göre

59

buradaki sihirli kelime harmanlamaktır. Harmanlama adı altında normal lise müfredatı dışında dershane hazırlık programının uygulanacağı karma sistemin fiilen işlerlik kazanacak olması sonraki yıllarda temel lise öğrencileriyle, diğer liselerden mezun olacak öğrencilerin bir üst öğrenime geçme sayılarında açık ara farklılık olacaktır. Gürsoy (2016) temel liselerin Anadolu Lisesi diploması verecek olması nedeniyle devlet liselerinin %45 oranında boşaldığını ifade ederek, bu okullarda eğitim değil öğretim verildiğini belirtmiştir. Üniversite sonuçları açıklandığında temel liselerin kazandırma oranı devlet liselerinden ve bir miktarda özel liselerden fazla olacak. Bu da, bu liselerin değerini yükseltecek.

Kurul’a (2015) göre eğitim sınav odaklı olduğu sürece, önce, orta ve üst gelirli öğrencilerin devlet okullarından /liselerinden özel okullara kaçışı sağlanacaktır. Ardından gelen ise devlet okullarının bu okullarla acımasız bir biçimde rekabet edebilmesi için dershaneleşmesinin koşulları oluşturulacaktır.