AraĢtırmanın temellendirilmesi ve kuramsal boyutunun oluĢturulabilmesi için eğitim fakülteleri müzik eğitimi anabilim dallarında verilmekte olan piyano, armoni ve eĢlik derslerinin içerikleri incelenmiĢ, piyano eğitiminde deĢifre ve doğaçlama becerisine yönelik ilgili alan yazın taranarak çalıĢmanın genel çerçevesi oluĢturulmuĢtur.
Deneysel süreçte armonizasyon ve form analizine yönelik iĢlenecek konular uzman kiĢilerin görüĢleri doğrultusunda belirlenmiĢ ve 10 haftalık programın konu kapsam içeriği
DENEY GRUBU Seviye 1 = 2 öğrenci Seviye 2 = 8 öğrenci Toplam = 10 öğrenci KONTROL GRUBU Seviye 1 = 2 öğrenci Seviye 2 = 8 öğrenci Toplam = 10 öğrenci
oluĢturulmuĢtur. Müzik Biçimleri dersinin 3. Sınıfın ikinci dönemi baĢlıyor olmasından dolayı büyük yapıdaki form analizleri ön testin geçerlik güvenirlik kapsamını olumsuz yönde etkileyeceğinden, müzik teorisi, armoni dersi kapsamında bahsedilen ve basit yapıdaki doğaçlama kalıplarına da temel olan “motif, cümle, periyod” kavramları ve çözümlemeleri araĢtırmanın içeriğine alınmıĢtır. Piyanoda deĢifre ve doğaçlama çalma ile ilgili deneysel süreçte kazandırılması gereken davranıĢlar gerekli alan yazın taranarak ve uzman görüĢleri alınarak belirlenmiĢ ve bu davranıĢları içeren kriterlerin bulunduğu gözlem formu oluĢturulmuĢtur. Yine armonizasyon ve form öğeleri çözümlemeyle ilgili 10 haftalık programda geçen konuların da temel alındığı kriterler uzman görüĢleriyle belirlenmiĢ ve gözlem formuna eklenmiĢtir Bununla birlikte öntest ve sontestte uygulanmak üzere biliĢsel alan bilgisini ölçme sınavı (yazılı) için uzman görüĢleri doğrultusunda biri majör diğeri minör tonalitede iki piyano parçası belirlenmiĢtir. 10 haftalık deneysel süreç içerisinde yer alan konularla aynı içeriğe sahip olan bu parçaları öğrencilerden kağıt üzerinde çözümlemeleri (armoni/form) istenmiĢtir. Öntestte ve son testte biliĢsel alan bilgisini ölçme sınavında aynı ölçme araçları farklı tonalitelerle kullanılmıĢ deney grubunun ve kontrol gruplarının kendi içlerindeki geliĢim düzeyleri değerlendirilmiĢtir.
Deneysel iĢlemde, deney ve kontrol grubunu oluĢturan 20 öğrenciye, Armoni/Form çözümle ve deĢifre düzeylerini belirlemek üzere majör ve minör tonal piyano parçaları hazırlanmıĢtır. Öğrencilerin piyano çalma seviyeleri farklılık gösterdiği için öntest ve sontestte uygulanan deĢifre parçalar iki (1. Seviye= daha basit düzey ve 2. Seviye=orta düzey) seviye toplam 4 parça olarak hazırlanmıĢ ve belirlenen öğrencilerin seviyesine göre uygulanmıĢtır. DeĢifre parçaların armonik içeriği öntest ve sontestte 10 hafta boyunca iĢlenen konuları kapsamaktadır ve her seviyedeki iki parça birbirine eĢdeğerdir. Doğaçlama için yine 10 haftalık ders sürecini kapsayan içerikte majör ve minör tonalitede birer yapı verilmiĢtir. Öntest ve sontest öncesinde öğrenciye deĢifre parçayı incelemesi için 10 dakika zaman verilmiĢtir. DeĢifre parçayı çalan ve çözümlemesini yapan öğrenciye ardından doğaçlama için hazırlanan yapı verilmiĢ, incelemesi ve kağıt üzerine not olması için 10 dakika süre tanınmıĢtır. Ön test ve son test ölçümleri eĢ gözlemciyle birlikte yapılmıĢ ve kamera ile kaydedilmiĢtir.
Deneysel süreçte, deney ve kontrol grupları bireysel piyano derslerini 60 dakika olarak araĢtırmacıyla sürdürmüĢtür. Deney grubuna 10 hafta süreyle her dersin 30 dakikası alternatif çalıĢma yöntemi uygulanmıĢ, diğer zaman diliminde mevcut piyano eğitiminin ders içeriğine devam edilmiĢtir. Her hafta deney grubundan farklı bir öğrenciyle o hafta uygulanan ders kamera kaydına alınmıĢ böylelikle 10 ders içeriği ve 10 öğrencinin ders performansı da
kaydedilmiĢtir. Kontrol grubuyla ise mevcut piyano eğitimi sürdürülmüĢtür. Bu sürecin sonunda yapılan son testin ardından deney grubunun 10 haftalık yaptıkları çalıĢmayla ilgili görüĢleri alınmıĢtır. UygulanmıĢ olan görüĢme sonucunda elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenerek kodlamalar yapılmıĢ ve bu kodlamalar sayısal verilere dönüĢtürülmüĢtür.
2.2.4. 3.3.1. AraĢtırmanın Deneysel Deseni
ÇalıĢmanın planlanması
Deney Grubu N=10 Kontrol Grubu N=10Ön test
BiliĢsel Alan Bilgisi (Armoni/Form Öğeleri Yazılı Çözümleme) Sınavı
DavranıĢ Gözlem Formu
Deneysel ÇalıĢma 10 Hafta Mevcut Piyano Dersi 10 Hafta
Son Test
BiliĢsel Alan Bilgisi (Armoni/Form Öğeleri Yazılı Çözümleme) Sınavı
DavranıĢ Gözlem Formu
Yarı YapılandırılmıĢ GörüĢme Formu (Deney Grubu)
Ön Değerlendirme
Kamera Kayıtlarının Ġlgili Öğretim Elemanlarına Ġzletilmesi
Verilerin Değerlendirilmesi ve Analizi
2.2.5. 3.3.2. Deney Grubuyla Uygulanan ÇalıĢma Ġçin Planlanan Konular
AraĢtırma; 2013-2014 eğitim-öğretim yılında bahar döneminde 10 haftalık süreci kapsamaktadır. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet KeleĢoğlu Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı öğretim üyelerinden alınan uzman görüĢleri sonucunda araĢtırmanın kapsamına sık kullanılan armonik fonksiyonlar alınarak 12 haftalık tasarlanan süreç 10 hafta olarak yeterli görülmüĢtür. Tasarlanan ders planında iki haftada bir armonik fonksiyon ele alınmıĢ; akor bağlantıları, form çözümlemeleri, deĢifre ve doğaçlama çalıĢmaları yaptırılmıĢtır. Aynı armonik fonksiyon üzerinde bir hafta akor analizi, diğer hafta ezgi armonizasyonu yaptırılmıĢ böylece iki hafta aynı armonik fonksiyon çalıĢtırılarak pekiĢtirilmiĢtir. Bu süreç içinde deneysel çalıĢmaya yönelik sınıflandırılan konular Ģu Ģekildedir:
1. Hafta
Konu: Tonik ve Dominant Fonksiyonları, Piyanoda DeĢifre ve Doğaçlama Çalma Kriterleri
Uygulama 1: DeĢifre kriterlerini kavrama ve deĢifre egzersizlerini piyanoda çalma; Uygulama 2: T-D akorları ve çevrimlerini ve akor bağlantılarını piyanoda çalma, çeĢitli majör ve minör tonalitelerde uygulama
Uygulama 3: Majör tonda verilen basit bir parçanın deĢifresini ve armoni/form çözümlemesini yapma, çalma,
Uygulama 4: Doğaçlama melodi üretme
2. Hafta
Konu: Tonik ve Dominant Fonksiyonları ile Ezgi Armonizasyonu Uygulama 1: DeĢifre için verilen alıĢtırmaları uygulama;
Uygulama 2: Ezgi armonizasyon kriterlerini kavrama ve minör tonda yazılmıĢ basit bir ezginin armonizasyonunu kriterlere uyarak çözümleme, çalma,
Uygulama 3: Paralel cümleyi kavrama;verilen kalıba göre doğaçlama yapma
3. Hafta
Konu: Sudominant Fonksiyonu ve Akor Bağlantıları Uygulama 1: DeĢifre için verilen alıĢtırmaları uygulama;
Uygulama 2: Sudominant akoru ve özelliklerini kavrama ve piyanoda subdominant akoru ve çevrimlerini çalma; I-IV -I ve I-IV -I-V -I akor bağlantılarını çeĢitli majör ve minör tonalitelerde uygulama
Uygulama 4: Verilen kalıbı karĢıt cümle kullanarak doğaçlama yapma
4. Hafta
Konu: Ezgi Armonizasyonu (Sudominant fonksiyonu) Uygulama 1: DeĢifre egzersizlerini çalma,
Uygulama 2: Majör tonda yazılmıĢ basit bir ezginin armonizasyonunu kriterlere uyarak çözümleme, çalma,
Uygulama 3: Verilen kalıba göre doğaçlama yapma
5. Hafta
Konu: Yan dereceler ve ii. Derece Akoru
Uygulama 1: DeĢifre için verilen alıĢtırmaları uygulama;
Uygulama 2: ii. derece akoru ve özelliklerini kavrama ve piyanoda ii. derece akoru ve çevrimlerini çalma; I-ii -I -V7-I akor bağlantısını çeĢitli majör ve minör tonalitelerde uygulama
Uygulama 3: Majör tonda verilen basit bir parçanın armonik çözümlemesini yapma, çalma,
Uygulama 4: Verilen kalıba göre doğaçlama yapabilme
6. Hafta
Konu: Ezgi Armonizasyonu (ii. derece) Uygulama 1: deĢifre egzersizlerini çalma,
Uygulama 2: majör tonda yazılmıĢ basit bir ezginin armonizasyonunu kriterlere uyarak çözümleme, çalma,
Uygulama 3: verilen kalıba göre doğaçlama yapma
7. Hafta
Konu: vi. Derece Akoru ve Akor Bağlantıları
Uygulama 1: DeĢifre için verilen alıĢtırmaları uygulama;
Uygulama 2: vi. derece akoru ve özelliklerini kavrama ve piyanoda vi. derece akoru ve çevrimlerini çalma; I-Vi -iV -V -I akor bağlantısını çeĢitli majör ve minör tonalitelerde uygulama
Uygulama 3: Majör tonda verilen basit bir parçanın armonik çözümlemesini yapma, çalma,
Uygulama 4: Verilen kalıba göre doğaçlama yapabilme
8. Hafta
Konu: Ezgi Armonizasyonu (vi. Derece ) Uygulama 1: DeĢifre egzersizlerini çalma,
Uygulama 2: Minör tonda yazılmıĢ basit bir ezginin armonizasyonunu kriterlere uyarak çözümleme, çalma,
Uygulama 3: Verilen kalıba göre doğaçlama yapma
9. Hafta
Konu: Dominantın Dominantı
Uygulama 1: DeĢifre için verilen alıĢtırmaları uygulama;
Uygulama 2: Dominantın dominantı derece akoru ve özelliklerini kavrama ve piyanoda dominantın dominantı derece akoru ve çevrimlerini çalma; akor bağlantısını çeĢitli majör ve minör tonalitelerde uygulama
Uygulama 3: Majör tonda verilen basit bir parçanın armonik çözümlemesini yapma, çalma,
Uygulama 4: Verilen kalıba göre doğaçlama yapabilme
10. Hafta
Konu: Ezgi Armonizasyonu (Dominantın Dominantı) Uygulama 1: DeĢifre egzersizlerini çalma,
Uygulama 2: Majör tonda yazılmıĢ basit bir ezginin armonizasyonunu kriterlere uyarak çözümleme, çalma,
Uygulama 3: Verilen kalıba göre doğaçlama yapma