4.1. Hızlandırılmış Harç Çubuk Deneyi
ASR’ yi belirlemek için üretilen harç çubuklarının 3, 7, 10, 14, 21, 28 günlük ortalama boy değişim değerleri Çizelge 4.1, harç çubuklarının boy değişim değerlerinin aritmetik ortalaması Çizelge 4.2, harç çubuklarının boy uzama değerleri Çizelge 4.3, harç çubuklarının boy uzama yüzdeleri ise Çizelge 4.4.’de verilmiştir.
Ölçülen genleşme değerleri zamanın bir fonksiyonu olarak verilmiştir. Görüldüğü üzere bütün karışımlarda genleşme değerleri zamanın bir fonksiyonu olarak artış göstermiştir.
Şekil 4.1’de görüldüğü gibi harç çubuklarının 28 günlük boy değişim yüzdelerine bakıldığında P50 karışımının en yüksek genleşme değerini verdiği görülmektedir.
Bu şekilde 3 günlük değerlerde P10 (Şekil 4.3) karışımının en yüksek boy değişimini verdiği, 7 günlük değerlerde P50 (Şekil 4.7) karışımının en yüksek boy değişimini verdiği ve diğer bütün karışımlarda da P50 (Şekil 4.7) karışımı en yüksek boy değişimlerini verdiği görülmektedir.
Harç çubuğu örneklerinin 3, 7, 10, 14, 21 ve 28 günlük boy değişimlerinde zamana bağlı olarak önemli farklar görülmüştür. İçerisinde perlit agregası bulunan harç çubuğu örneklerinin 14 günlük boy uzama değerlerinin ASTM C-1260-07 standardında belirtilen genleşme sınır değerinin (%0,1 - %0,2 ) arasında olduğu görülmektedir. Bu sebepten 28 günlük boy ölçümleri dikkate alınmıştır.
Çizelge 4.1.Harç çubuklarının boy değişim değerleri (mm)
Çizelge 4.2.Harç çubuklarının boy değişim değerlerinin aritmetik ortalaması (mm)
Çizelge 4.3.Harç çubuklarının boy uzama değerleri (mm)
Numune
Harç çubuklarının boy uzama yüzdelerini bulabilmek için öncelikle Çizelge 4.1’de belirtilen numunelerin aritmetik ortalamaları alınmıştır. Alınan bu aritmetik ortalamalar Çizelge 4.2’de görülmektedir. Numuneler arasındaki boy uzama değerlerini bulabilmek için ise 3, 7, 10, 14, 21 ve 28. günlerde yapılan ölçümlerden bir önceki gün yapılan ölçümü çıkartılmıştır (Çizelge 4.3).
Böylelikle harç çubuklarının boy uzama yüzdeleri aşağıdaki formüle bulduğumuz değerleri yerleştirmek kaydıyla bulunmuştur. Çizelge 4.4’de de bu değerler 14. ve 28. günler temel alınarak hesaplanmıştır.
Harç çubuklarının boy uzama yüzdeleri;
Uzama (%)= [Son Ölçüm (mm) – İlk Ölçüm (mm)] x100/285
Çizelge 4.4.Harç çubuklarının boy uzama yüzdeleri (%)
Numune
Şekil 4.1. Harç çubuklarının 28 günlük boy değişimleri (%)
Harç çubuklarının % boy değişimler P50 (%50 perlit +% kireçtaşı ) karışımına kadar artan bir grafik gösterirken P50 karışımından sonraki karışımlar % boy uzaması grafinde azalma eğrisi oluşturmuştur. P50 karışımda boy uzama yüzdesi maksimum noktaya ulaşmaktadır.
0,5 0,53 0,56 0,59
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28,gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P0
Şekil 4.2. P0 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P0 karışımı (% 0 perlit + % 100 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiğinde lineer artış gözlemlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P10
Şekil 4.3. P10 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P10 karışımı(%10 perlit+ %90 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiği lineer artış göstermiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir
0 0,5 1 1,5 2
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P20
Şekil 4.4. P20 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P20 karışımı(%20 perlit+ %80 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiği lineer artış göstermiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0 0,5 1 1,5
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P30
Şekil 4.5. P30 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P30 karışımı(%30 perlit+ %70 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiği lineer artış göstermiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P40
Şekil 4.6. P40 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P40 karışımı(%40 perlit+ %60 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiği artış göstermiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P50
Şekil 4.7. P50 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P50 karışımı(%50 perlit+ %50 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiğinde artış yönü gözlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0 0,5 1 1,5
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P60
Şekil 4.8. P60 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P60 karışımı(%60 perlit+ %40 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy değişimi grafiğinde artış gözlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0 0,5 1 1,5
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P70
Şekil 4.9. P70 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P70 karışımı(%70 perlit+ %30 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiğinde artış gözlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P80
Şekil 4.10. P0 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P80 karışımı(%80 perlit+ %20 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiğinde artış gözlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P90
Şekil 4.11. P90 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P90 karışımı(%90 perlit+ %10 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiğinde artış gözlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
0
1.Gün 3.Gün 7.Gün 10.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün
Zaman (Gün)
Boy Uzaması (mm)
P100
Şekil 4.12. P100 Harç çubuğunun zamana bağlı boy değişimi (mm)
P100 karışımı(%100 perlit+ %0 kireç taşı) ‘nın zamana bağlı boy uzama grafiğinde artış gözlenmiştir. 28.günde maksimum boy uzaması gözlenmiştir.
4.2. Kimyasal Analiz Yöntemi
Nevşehir Acıgöl bölgesinden alınan perlit agregası üzerinde yapılan kimyasal analiz metodu bölüm 2.5.4’de belirtilen esaslara uygun olarak gerçekleştirilmiş, kimyasal analiz sonuçları ise Çizelge 4.5.’de verilmiştir.
Çizelge 4.5.Kimyasal Analiz Sonuçları
ASTM C-289 ve TS 2517 ‘‘Alkali Silika Reaktivitesinin Kimyasal yolla Tayini’’ne
göre alkali azalması (Rc) ve çözünmüş silis (Sc) değerleri kullanılarak Şekil 4.13’deki grafik yardımı ile söz konusu perlit agregasının yeri belirlenmiştir.
Nevşehir Acıgöl bölgesinden temin edilen perlit agregası ASR bakımından standartlarda belirtilen ‘‘Zararlı agregalar’’’ın tanımlandığı III.Bölge içerisinde yer aldığı görülmektedir.
Şekil 4.13. ASTM C 289 grafiği kullanılarak perlit agregasının sınıflandırılması