Bu kısımda tasarlanan sistemler kullanılarak yapılan deneysel çalışmaların özellikleri açıklanmıştır.
7.1. Hareket Doğruluğu Temelindeki Sporcu Destek Sisteminin Katılımcıları ve Kurulumu
Bu çalışmamıza 5 erkek ve 5 kadın (10 müsabık olmayan sporcu) gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcıların numara, yaş, cinsiyet, kilo ve boy bilgileri Çizelge 7.1'de gösterilmiştir.
Çizelge 7.1. Katılımcıların Cinsiyeti, Yaşı, Boyu ve Ağırlığı Hakkında Bilgiler
Katılımcı No Yaş Cinsiyet Boy (cm) Kilo (kg)
1 21 Erkek 163 80 2 25 Erkek 178 82.3 3 29 Erkek 180 87 4 33 Erkek 177 85 5 37 Erkek 193 104.6 6 27 Kadın 180 70 7 22 Kadın 160 62 8 24 Kadın 172 60 9 19 Kadın 167 58 10 21 Kadın 165 58
Önerilen sistemin testleri 10 gönüllü katılımcı ile LR ve DSP antrenmanında sertifikalı bir antrenörün gözetimi altında gerçekleştirilmiştir. LR ve DSP hareketlerinin seçilme nedeni, her iki hareketin de spor antrenmanı ve rehabilitasyon süreçlerinde en sık kullanılan hareketler olması ve en fazla yaralanmanın yaşandığı üst ekstremitenin omuz bölgesini etkilemesidir (Lavallee ve Balam, 2010).
Giriş kısmında da bahsedildiği üzere diğer çalışmalarda incelenen sistemlerde, elde edilen verilerin doğruluğu ya hareket benzerliği ya da poz benzerliği üzerinden yapılmıştır. Ancak salon ortamında, ağırlıklarla yapılan izotonik hareketlerde farklı ağırlıklarda bile farklılıklar oluşabildiğinden (Adelsberger ve Tröster, 2013; Jeong ve ark., 2016; Ericsson, 2017) çalışmamızda, sistem tarafından verilen kararların doğruluğu sertifikalı antrenörün kararları ile karşılaştırılmıştır. Bu amaçla öncelikle katılımcılardan 1 set 10 tekrar (%50-90 Load, 1set 10 Reps) DSP ve LR antrenmanları yapmaları istenmiştir. Sistem kararları ve antrenörün kararları yapılan her iki
antrenmandaki toplam 200 kararın kaydedilerek karşılaştırılması aracılığıyla yapılmıştır.
Ayrıca katılımcılardan LR ve DSP antrenmanlarında sistemi dört hafta kullanmaları istenmiştir. Bu süreçte antrenmanlarında sistemin çıktılarından ve tavsiyelerinden faydalanmışlardır.
Bu süreç sırasında, ilgili eklemlerin ortalama yer değiştirme verileri, yapılan her antrenmanda kaydedilmiştir. Böylece, katılımcıların performansındaki değişim ve sistemin fiziksel-bilişsel gelişim üzerindeki etkisi bu verilerle aracılığıyla analiz edilmiştir (Yom ve ark., 2019).
7.2. Hareket Verimliliği Temelindeki Sporcu Destek Sisteminin Katılımcıları ve Kurulumu
Çalışmamıza en az 2 yıl spor deneyimi olan 5 erkek ve 2 kadın (7 müsabık olmayan sporcu) gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcıların numara, yaş, cinsiyet, kilo ve boy bilgileri Çizelge 7.2'de gösterilmiştir.
Çizelge 7.2. Katılımcıların Cinsiyeti, Yaşı, Boyu ve Ağırlığı Hakkında Bilgiler
Katılımcı No Yaş Cinsiyet Boy (cm) Kilo (kg)
1 21 Erkek 163 80 2 25 Erkek 178 82,3 3 29 Erkek 180 87 4 33 Erkek 177 85 5 37 Erkek 193 104,6 6 24 Kadın 180 70 7 27 Kadın 172 68
Katılımcılar çalışmamızın içeriği hakkında bilgilendirilmiş tüm antrenmanlar ve ölçümler uzman bir antrenörün gözetimi altında yapılmıştır. SEMG için Şekil 7.1'de gösterilen 10 mm çaplı elektrotlar seçilerek SENIAM (Kasların İnvaziv Olmayan Kas Değerlendirmesi İçin Yüzey Elektromiyografisi) olarak bilinen Avrupa girişiminin önerilerinde açıklandığı gibi, bipolar konfigürasyonda kasın ortasına 1-2 cm aralıkla ve referans elektrodu ise elektriksel olarak nötr olan bir bölgeye yerleştirilir (Merletti, 2000). Elektrotlar ve devre kanalları arasındaki bağlantı, Şekil 7.1'de gösterildiği gibi 3.5 mm uçları, 3 renk kodu (Kırmızı, Yeşil ve Mavi) ve etiketli kontakları (L, F, R) olan zırhlı kablolar kullanılarak sağlanır.
Şekil 7.1. Elektrotlar ve Zırhlı Kabloların Örnek Görünümü
Ölçümlerimiz 3 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde 8 tekrar ve 1 set Dumbbell Biceps Curl (DBC) (Bkz. Ek-1) antrenmanı maksimum% 60-70 yük kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bu bölümde ilk olarak, devreden elde edilen analog filtre verilerinin antrenman esnasında elde edilen biyo-potansiyel aktivite değişikliklerini yansıtıp yansıtmadığı incelenmiştir. Devamında, devreden elde edilen analog filtreli veriler, izotonik kasılmaların algılanabilirliğini incelemek için Kinect V2 üzerinden elde edilen hareket verileri aracılığıyla işlenmiştir. İkinci bölümde, geliştirilen sistemin doğruluğu Karaman Devlet Hastanesinde kullanılan Biyomedikal Sistem (Viking on Nicolet EDX) ile karşılaştırılmıştır (Bkz. Çizelge 5.1). Bu karşılaştırmada her iki sistemden elde edilen RMS değerleri kullanılmıştır. Üçüncü bölümde, sistemin çıktısı olarak M - RMS ve %MVC değerlerinin kullanılabilirliği performans geri bildirimi açısından incelenmiştir. Bu amaçla, ilk olarak kullanıcılardan ikinci bir DBC (8 tekrar 1 set) antrenmanı gerçekleştirmeleri istenerek elde edilen M - RMS değerleri kaydedilmiştir. Buna ek olarak, antrenman ortamında tüm kullanıcılardan 5 kg dambıl ve maksimum ağırlık (Erkekler 17.5 kg, 20 kg ve 25 kg dambıl, kadınlar 12.5 kg ve 15 kg dambıl) kaldırmalarını istenerek % MCV ölçümü yapılmıştır.
7.3. Tasarlanan Hibrit Sporcu Destek Sisteminin Katılımcıları ve Kurulumu
Çalışmamıza 5 erkek ve 5 kadın (10 müsabık olmayan sporcu) gönüllü olarak katılmıştır. Tüm katılımcılara çalışmamızın içeriği hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamız sertifikalı bir vücut geliştirme antrenörü gözetiminde Antalya Spor
Merkezinde gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara ait antropometrik veriler (yaş, cinsiyet, kilo ve boy) Çizelge 7.3'de gösterilmiştir.
Çizelge 7.3. Katılımcıların Cinsiyeti, Yaşı, Boyu ve Ağırlığı Hakkında Bilgiler
Katılımcı No Yaş Cinsiyet Boy (cm) Kilo (kg)
1 21 Erkek 163 80 2 25 Erkek 178 82.3 3 29 Erkek 180 87 4 33 Erkek 177 85 5 37 Erkek 193 104.6 6 27 Kadın 180 70 7 22 Kadın 160 62 8 24 Kadın 172 60 9 19 Kadın 167 58 10 21 Kadın 165 58
Önerdiğimiz sistemin testleri 3 kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda antrenörden % 40-90'lık maksimum yük kullanarak yapılan 10 tekrar 3 set Dumbell Shoulder Press (DSP) ve Lateral Raise (LR) antrenmanları yapması istenmiştir. Buradan elde edilen veriler DTW ve US ile işlenerek sistemin kararlarının yeterliliği ve doğruluğu bakımından antrenörün kararlarıyla karşılaştırılmıştır.
İkinci kısımda,10 gönüllü katılımcıyla LR ve DSP antrenmanları sertifikalı antrenör gözetiminde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, US ve antrenör kararlarıyla karşılaştırılarak, sistemin antrenmanlarda kullanılabilirliliği incelenmiştir.
Üçüncü kısımda, SEMG devresinden elde edilen verilerin Kinect V2'den elde edilen açı değerleri ile işlenmesiyle, antrenmanlarda gerçekleştirilen dinamik kas kasılmalarının tespit edilebilirliği, M - RMS yöntemi ve MVC normalizasyonu yoluyla ölçeklendirilerek antrenman ve rehabilitasyon süreçlerinde kullanılabilirliği incelenmiştir.