Deney Yöntemi İle İlgili Araştırmalar

Mattheis ve Nakayama (1988) tarafından yapılan araştırmada laboratuar merkezli araştırma programlarının; bilimsel bilginin anlaşılması, bilimsel süreç becerileri ve laboratuar becerileri üzerine etkisi incelenmiştir. Ortaokul öğrencileri ile gerçekleştirilen araştırmaya 6’ıncı sınıfa devam eden toplam 85 öğrenci ve 7’inci sınıfa devam eden toplam 141 öğrenci katılmıştır. Araştırma sonunda laboratuar merkezli araştırma programının tüm becerileri her iki sınıf düzeyinde de etkilediği belirlenmiştir. Farklı bir ifadeyle, laboratuar merkezli araştırma programının öğrencilerin fendeki tüm yeteneklerini, özellikle laboratuar becerilerini ve verileri yorumlama gibi bilimsel süreç becerilerini artırabileceği belirlenmiştir.

Yavru ve Gürdal (1998) tarafından gerçekleştirilen araştırmada ilköğretim okullarında, fen bilgisi dersinin deneylerle işlenmesinin öğrenci başarısını ve

kavramları kazanma becerilerini artırıp artırmadığı araştırılmıştır. İlköğretim 4’üncü ve 5’inci sınıfa devam eden toplam 85 öğrencinin katıldığı araştırma sonunda deneylerle ders anlatımının başarıyı olumlu yönde etkilediği ve konu ile ilgili kavramların istenilen şekilde kazanılma derecesini artırdığı belirlenmiştir.

Osborne (2000) tarafından yapılan araştırmada farklı deney türlerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri ve başarı düzeylerine etkisi incelenmiştir. Deney grubu ve kontrol grubu oluşturularak gerçekleştirilen araştırmaya, yaşları 15 ve 16 arasında değişin toplam 150 öğrenci katılmıştır. Deney grubunda araştırmaya dayalı deneyler gerçekleştirilirken, kontrol grubunda geleneksel deneyler gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara göre açık, araştırmacı bir formata kıyasla, deneyler yürütülürken geleneksel bir öğrenme ortamına katılan öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin üst seviyelerini geliştirdiği görülmüştür. Aynı şekilde yine açık ve araştırmacı bir formatın aksine, deneyler yürütülürken geleneksel bir öğrenme ortamına katılan öğrenciler, tarımdaki biyolojik ve fiziksel bilim uygulamalarında daha yüksek seviyelerde başarı elde etmişlerdir.

Freedman (2001) tarafından gerçekleştirilen araştırmada bilimsel bilgi başarı düzeyini artırmanın ve bilime yönelik tutumu geliştirmenin bir aracı olarak laboratuar programlarının kullanımı incelenmiştir. Fen dersi kapsamında 9’uncu sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilen araştırma sonucunda düzenli olarak laboratuar etkinliği yapan öğrencilerin, laboratuar tecrübesi olmayan öğrencilere göre bilimsel bilgi başarı düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ancak iki grup arasında, bilime yönelik tutum hakkında önemli bir farklılık olmadığı belirlenmiştir.

Myers ve Dyer (2005) tarafından yapılan araştırmada, araştırmacı laboratuar uygulamalarının öğrencilerin içerik bilgisi ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda; araştırma gruplarının birinde dersler laboratuar uygulamaları olmadan, bir diğerinde öğretmen tarafından tasarlanan deneyler aracılığıyla ve bir diğerinde de öğrencilerin tasarladığı ve uyguladığı laboratuar uygulamaları ile yürütülmüştür. Çoğunluğunu 9’uncu sınıf öğrencilerinin oluşturduğu, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci sınıf öğrencilerinin de bulunduğu toplam 352 öğrencinin katıldığı araştırma sonunda; araştırmacı deney uygulaması yürütülen öğrenciler ile laboratuar uygulaması yapılmayan öğrencilerin bilimsel süreç beceri düzeylerinin, öğretmen tarafından tasarlanan deneylerle laboratuar uygulaması yapan

öğrencilerin bilimsel süreç beceri düzeylerinden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Abdullah, Mohamed ve Ismail (2009) tarafından yapılan araştırma ile ortaöğretim okullarında küçük ölçekli kimya deneyleri ile bireyselleştirilmiş bir yaklaşımın kullanılmasının, öğrencilerin kimya kavramlarını anlama düzeylerini, kimyaya yönelik tutumlarını ve motivasyonlarını artırıp artıramayacağı incelenmiştir. Ortalama 16 yaşında bulunan 170 öğrencinin katıldığı araştırmada, deney grubu öğrencileri bireysel olarak küçük ölçekli kimya deneyleri gerçekleştirirken, kontrol grubunda bulunan öğrenciler geleneksel deneyler gerçekleştirmiştir. Araştırma sonunda küçük ölçekli yaklaşımın kimya kavramlarının anlaşılma düzeyini artırabileceği belirlenmesine karşın, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin tutum ve motivasyonları arasında önemli bir farklılık olmadığı belirlenmiştir.

Durmuş (2009) tarafından yapılan araştırmada kavramsal değişim metinleri ve deney yönteminin akademik başarıya etkisi ve kavram yanılgılarını gidermede etkili olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda bir deney grubunda kavramsal değişim metinleri, diğer deney grubunda da deneylere dayalı olarak öğretim gerçekleştirilmiştir. Kontrol grubunda ise geleneksel öğretim yöntemi kullanılmıştır. İlköğretim 4’üncü sınıfta öğrenim gören toplam 104 öğrencinin katıldığı araştırma sonucunda hem deney yönteminin hem de kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarını gidermede ve kavramların hatırlanmasında geleneksel yönteme göre daha etkili olduğu bulunmuştur.

Çalışandemir (2010) tarafından yapılan araştırmada deney yöntemi ile verilen eğitimin anasınıfı çocuklarının çoklu zeka alanlarının gelişimine etkisi incelenmiştir. Anasınıfına devam eden toplam 70 öğrencinin örneklem grubunu oluşturduğu araştırma sonucunda, deney yöntemi ile eğitim verilen çocukların %82.9’unda ön teste göre son testte birinci baskın alanlarında değişim olduğu görülmüştür. Ön testte en yüksek değere sahip zeka alanları sırasıyla; görsel- uzamsal zeka alanı, mantıksal- matematiksel zeka alanı, kişisel- içsel zeka alanı ve kinestetik- bedensel zeka alanı olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte son testte en yüksek değere sahip zekanı alanlarının; görsel- uzamsal zeka alanı, kinestetik-bedensel ve kişisel- içsel zeka alanı, mantıksal- matematiksel zeka alanı ve kişilerarası sosyal zeka alanı şeklinde değiştiği belirlenmiştir.

Erdoğan (2010) tarafından yapılan araştırma ile grup ve gösteri deney tekniklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine, başarılarına ve hatırlama düzeylerine etkisi araştırılmıştır. İlköğretim 6’ıncı sınıfta öğrenim gören toplam 46 öğrenci ile gerçekleştirilen araştırmada, deney grubunda deneyler grup çalışması şeklinde yürütülürken, kontol grubunda ise gösteri deneyleri uygulanmıştır. Araştırma sonunda, deney grubunda bulunan öğrencilerin başarı puanlarının, kontrol grubunda bulunan öğrencilerin başarı puanlarından istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca hatırlama testi sonucunda, deney grubu öğrencilerinin öğrendiklerini daha iyi hatırladıkları da görülmüştür. Ancak grupların bilimsel süreç becerilerine yönelik son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Bununla birlikte hem kontrol grubunda hem de deney grubunda bulunan öğrencilerin başarılarında artış olduğu gözlenmiştir.

Bilen ve Aydoğdu (2012) tarafından yapılan araştırma ile genel biyoloji laboratuarında “Tahmin Et- Gözle- Açıkla” stratejisine dayalı hazırlanan etkinliklerin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve bilimin doğasına yönelik görüşleri üzerine etkisi doğrulama laboratuar yaklaşımı ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Öğretmen adayları ile gerçekleştirilen araştırmaya 122 öğreci katılmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda deney grubu ile önerilen laboratuar yaklaşımı gerçekleştirilirken, kontrol grubu ile doğrulama laboratuar yaklaşımı uygulanmıştır. Araştırma sonunda, hem deney grubu öğrencilerinin hem de kontrol grubu öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinde anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Deney grubu ile kontrol grubu karşılaştırıldığında ise, deney grubunda uygulanan “Tahmin Et- Gözle- Açıkla” stratejisinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmede daha etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca “Tahmin Et- Gözle- Açıkla” stratejisinin kullanıldığı deney grubu öğrencileri ile klasik laboratuar yaklaşımının uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin bilimin doğasını anlamalarına yönelik düşüncelerinde olumlu yönde fark olduğu belirlenmiştir.

Abakpa (2016) tarafından yapılan araştırmada laboratuar uygulamalarının öğrencilerin biyoloji dersindeki akademik başarıları üzerine etkisi incelenmiştir. Ortaöğretime devam eden toplam 275 öğrencinin katıldığı araştırma sonunda, araştırma laboratuar stratejisi kullanılan grupta bulunan öğrencilerin, açıklama

metodu kullanılan gruptaki öğrencilere göre biyoloji kavramlarını öğrenmede daha başarılı oldukları belirlenmiştir.

Abakpa (2016) ile benzer bir çalışma yürüten Nnorom (2016) ise araştırma laboratuar yaklaşımı ile açıklama metodunun, öğrencilerin bilimsel süreç becerileri üzerine etkisini incelemiştir. Ortaöğretime devam eden toplam 150 öğrencinin katıldığı araştırma sonunda farklı seviyedeki öğrencilere biyoloji kavramlarını öğretmek için araştırma yaklaşımının kullanılmasının, bilimsel süreç becerilerini kazanmak için açıklama metodundan daha iyi olanak sağladığı belirlenmiştir.