Deney ve Kontrol Gruplarına Yönelik Uygulama Süreçleri

uygulamasına katılan öğrenci sayısı da 22’dir. Yaratıcı Hayal Gücü Testi’nin ön ve son uygulamasına katılan öğrenci sayısı 19’dur. 19 öğrenci arasından 14 farklı Hayal Gücü Geliştirici Etkinlik’ten en az 11’ne katılan öğrenci sayısı ise 16’dır. Bu nedenle 16 öğrencinin Yaratıcı Hayal Gücü Testi’ne ait ön ve son uygulamaları değerlendirmeye alınmıştır.

Kontrol grubundan toplam 18 öğrenci Yaratıcı Hayal Gücü Testi’nin ön uygulamasına katılmıştır. Son test uygulamasına katılan öğrenci sayısı da 17’dir. Yaratıcı Hayal Gücü Testi’nin ön ve son uygulamasına katılan öğrenci sayısı 15’tir. Bu 15 öğrencinin testi araştırma için değerlendirmeye alınmıştır.

Yaratıcı Hayal Gücü Testi’nin ön uygulaması sırasında öğrencilerin testi cevaplarken birbirlerinden etkilendikleri görülmüştür. Bu sebeple deney ve kontrol grubundan bu teste katılan öğrenciler ön ve son uygulamaya beşerli ve altışarlı gruplar halinde birbirlerinin testlerini görmeyecekleri şekilde oturma düzeni içinde katılmışlardır. Böylece testin uygulama sürecinde, testin güvenirliğine katkı sağlanmıştır.

Yaratıcı Hayal Gücü Testi’nin uygulama aşamaları aşağıda yer almaktadır.

1. Testin A ve B formu için de uygulama süresi 30 dakikadır.

2. Test bireysel veya gruplar halinde uygulanabilir. Grup sayılarının en fazla altı olması sınırlılığı araştırmanın güvenirliği açısından önemlidir.

3. Ön uygulama için testin A formu öğrencilere verilmiş ve yönergeyi okumaları istenilmiştir.

4. Araştırmacı, öğrenciler tarafından yönergenin anlaşılıp anlaşılmadığı sorularla teyit etmiştir. (Çocuklar yönerge anlaşıldı mı? Ne yapmanız gerektiğini öğrendiniz mi? Tekrar açıklamamı ister misiniz?)

5. Araştırmacı yönergeyi tekrar okumuş, teste yer alan her bir şekil için ek açıklamalarda bulunmuştur. (Her bir şekle yakından bakın ve ne olabileceğini hayal edin. Bu şekil sana neyi hatırlatıyor? Ney çağrıştırıyor? Şekli görünce aklına neler

geliyor? Aklınıza gelen tüm zihinsel görüntüleri fikir olarak sağ taraftaki kutucuğa yazınız. Fikirler saçma olabilir. Hiç sorun değil. Önemli olan ne kadar çok fikir bulduğunuz. Ne kadar çok hayal ederseniz o kadar iyi.)

6. Öğrenciler her bir şekille alakalı fikirleri, şeklin sağ tarafındaki kutucuğa yazmışlardır. Araştırmacı her bir öğrencinin yanına giderek bu aşamayı kontrol etmiştir.

Motive edici cümleler kullanmıştır. (Çok iyi gidiyorsun. Daha çok hayal kur. Daha çok düşün.)

7. Tüm öğrenciler bu aşamayı tamamladıktan sonra, araştırmacı “Şimdi de bulduğunuz fikirler arasından en çok beğendiğinizi çizerek yuvarlak içine alınız lütfen.

Yuvarlak içine aldığınız bu fikri şekil üzerinde çizerek gösteriniz.” yönergesini vermiştir.

8. Araştırmacı bu aşama tamamlandıktan sonra “Şimdi de çizdiğiniz şekle yeni şekiller, nesneler ekleyerek şekli geliştirin, değiştirin, genişletin. En son ortaya çıkan şekle, kompozisyona bir isim verin.” yönergesini vermiştir. Bu aşama ortalama 10 dakika sürmüştür.

9. Araştırmacı şeklini çizmiş ama geliştirememiş olan öğrencilerden de başlık yazmalarını istemiştir.

10. Çalışmasını tamamlayan öğrenci, testini araştırmacıya teslim etmiş ve uygulama tamamlanmıştır.

Yukarıda bahsedilen uygulamaya ait tüm adımlar, kontrol grubu ön test uygulamasında da yapılmıştır. Uygulama adımları aynı kalmak koşuluyla deney ve kontrol grubu son test aşamasında Yaratıcı Hayal Gücü Testi’nin kısa halinin B formu uygulanmıştır.

Hayat Bilgisi dersi Ülkemizde Hayat ve Doğada Hayat ünitelerine yönelik öğrencilerin hayallerini belirlemek amacıyla hazırlanmış olan Hayalimdeki Ülkem ve Hayalimdeki Doğam adlı tam yapılandırılmış görüşme formları otuzar dakika olacak şekilde deney ve kontrol grubundaki öğrencilere öntest ve sontest olarak uygulanmıştır. Araştırmacı deney grubundaki öğrencilerin dersine katılarak Hayalimdeki Ülkem tam yapılandırılmış görüşme formunda bulunan üç farklı açık uçlu soruyu tek tek sesli olarak okumuş, sorunun anlaşılıp anlaşılmadığını sormuştur. Her bir soruyu cevaplamak için 10 dakika sürelerinin olduğunu belirtmiştir. Her bir soruya başlamadan önce öğrencilere ek açıklamalar sunmuştur. Bu ek açıklamaları ses kaydı ile kayıt altına almıştır. Aynı ek açıklamaları son test uygulamasında da kullanmıştır.

Hayalimdeki Doğam görüşme formu da aynı aşamalardan geçerek öğrenciler tarafından cevaplandırılmıştır. Aynı işlemlerin tamamı kontrol grubu öğrencileri için de uygulanmıştır.

Her iki görüşme formunda yer alan soruları cevaplayan öğrenci sayılarına ait bilgiler Tablo 9’da sunulmuştur.

Tablo 9

Hayalimdeki Ülkem ve Hayalimdeki Doğam görüşme formu katılım bilgileri

Deney Grubu (f) Kontrol Grubu (f)

Ön Test Son Test Ön Test Son Test

Hayalimdeki Ülkem 26 27 21 23

Hayalimdeki Doğam 21 25 20 22

Deney grubu öğrencilerinden Hayalimdeki Ülkem tam yapılandırılmış görüşme formunun ön uygulamasına katılan öğrenci sayısı 26’dır. Bu formun son uygulamasına katılan sayı 27’dir. Ön test ve son teste katılan aynı zamanda 14 etkinlikten en az 11’ne katılan 16 öğrenci değerlendirme için seçilmiştir. Ön testten 10, son testten 11 öğrenci değerlendirme dışı kalmıştır. Kontrol grubunda ise her iki görüşme formunun ön ve son uygulamasına katılan, aynı zamanda yaratıcı hayal gücü testinin ön ve son uygulamasına katılan 15 öğrenciye ait veriler değerlendirmeye dahil edilmiştir.

Hayal Gücü Geliştirici Etkinlikler, dersin öğretmeni tarafından her bir kazanım işlendikten sonra uygulanmıştır. Ülkemizde Hayat ünitesi kazanımlarına ait olan etkinlikler uzaktan eğitim yoluyla, Doğada Hayat ünitesine ait etkinlikler ise öğrencilerle yüz yüze yapılmıştır. Uzaktan eğitim yoluyla uygulanan ekinliklere dair sunumlar araştırmacı tarafından hazırlanıp ders öğretmeni ile paylaşılmıştır. Böylece etkinliklerin öğrencilere erişimi kolaylaşmıştır. Uygulanan her bir etkinliğe araştırmacı gözlemci olarak dâhil olmuş, gerekli olan gözlem notlarını almıştır. Aynı zamanda her bir etkinliğin uygulamasını anlatan ses kayıtları da tutulmuş, her etkinliğe katılan öğrencilerin yoklamaları da alınmıştır. Deney grubundaki bazı öğrencilerin covid 19 salgını nedeniyle etkinliklere yüz yüze katılamadığı, bazı öğrencilerin de internet kesintisi vb. nedenlerle online olarak uygulanan etkinliklere katılamadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle etkinliklerin en az %80’ine katılan öğrenciler değerlendirmeye alınmıştır. Bu yoklamaya ait bilgiler Tablo 10’da sunulmuştur.

Tablo 10

Deney grubu öğrencilerinin etkinliklere katılım durumu çizelgesi

S.N Kod 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Toplam Katılım

1 Ö1-Dİ X X X X X X X X X X X X 12

2 Ö2-Dİ X X X X X X X X X X X X X X 14

3 Ö3-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

4 Ö4-Dİ X X X X X X X X X X X X 12

5 Ö5-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

6 Ö6-DD X X X X X X X X X X X X X 13

7 Ö7-DD X X X X X X X 7

8 Ö8-DD X X X X X X X X X 9

9 Ö9-DD

10 Ö10-Dİ X X X X X X X X X X X X X X 14

11 Ö11-DD X X X X 4

12 Ö12-DD X X X X X X X X X 9

13 Ö13-Dİ X X X X X X X X X X X X X X 14

14 Ö14-Dİ X X X X X X X X X X X X 12

15 Ö15-DD X X X X X X X 7

16 Ö16-DD

17 Ö17-DD X X X X X X X X 8

18 Ö18-DD

19 Ö19-Dİ X X X X X X X X X X X X X X 14

20 Ö20-DD X X X X X X 6

21 Ö21-DD X X X 3

22 Ö22-DD X X X X X X X X X X X X 12

23 Ö23-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

24 Ö24-DD

25 Ö25-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

26 Ö26-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

27 Ö27-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

28 Ö28-Dİ X X X X X X X X X X X 11

29 Ö29-Dİ X X X X X X X X X X X X 12

30 Ö30-DD X X X X X X X X 8

31 Ö31-Dİ X X X X X X X X X X X X X 13

32 Ö32-DD X X X X X X X X X 9

33 Ö33-DD X X X X X X X X X X X X X 13

Toplam 26 21 25 20 21 23 24 21 21 24 23 23 20 22

Tablo 10’da yer alan verilere göre, toplamda tüm etkinliklerin en az 11’ine (% 80) ve ön testlere katılan 16 öğrenciye ait veriler değerlendirmeye alınmıştır.

3.5.2. Uygulama Sürecinde Araştırmacının Rolü: Ülkemizde Hayat ünitesine ait