3.1.2.1.1.Fide ortamının hazırlanması ve fidelerin yetiştirilmesi
Birinci yıl kıvırcık baş salata fide dönemi denemesi beş farklı fide ortamı için, tesadüf blokları deneme desenine göre düzenlenmiş, 5 yinelemeli olarak kurulmuştur. Her parselde 5 fide, 25 parsel olmak üzere toplam 125 fide yetiştirilmiştir.
İkinci yıl kıvırcık baş salata fide dönemi denemesi dokuz farklı fide ortamı için, tesadüf blokları deneme desenine göre düzenlenmiş, 3 yinelemeli olarak kurulmuştur. Her parselde 10 fide, 27 parsel olmak üzere toplam 270 fide yetiştirilmiştir.
Bu deneme için 400 ml’lik körüklü siyah torbalar kullanılmıştır (şekil 3.5). Torbalar doldurulduktan sonra yaş üzüm cibresi, cüruf ve perlit için dibinden 1.25 cm yukarıdan drenaj yarıkları açılmıştır. Torf ve topraklı harç torbaları ise alttan delinmiştir.
3 cm 8 cm
14 cm
14 cm
Sulamanın kontrolü için, perlit, yaş üzüm cibresi ve cüruf içeren 2 nolu saksı ve altlığı kullanılarak (şekil3.6), saksı altlıklarında besin havuzu oluşturulmuş, altlıklardaki besin çözeltisi bitmek üzereyken, saksı ve torbalara %10 dışarı akacak şekilde yeni çözelti uygulanarak, ortamda kalan çözeltinin pH ve EC dengesi sürdürülmüştür.
8.5 cm
10 cm
6 cm 1.25 cm
Şekil 3.6. 2 nolu fide saksısı ve altlığı
Topraklı harcın hazırlanması için sera dışından getirilen iyi kalitede temiz toprak 1 cm’lik elekten geçirilmiş ve elenmiş, iyi yanmış çiftlik gübresi ve süper iri perlit ile homojen bir şekilde karıştırılmıştır.
Bir ay önceden hazırlanan topraklı harç dazomet ile sterilize edilmiş, tohum ekiminden önce kavanozda marul çimlenme testi yapılmıştır. Tohumların çimlendiği görüldükten sonra dazometin harcı tamamen terk ettiği, ekimin yapılabileceği anlaşılmıştır.
Fideler, yüksek tünelin doğu tarafına yerleştirilen 1.25 m genişlikte ve 3 m uzunlukta olan fide masasında yetiştirilmiştir. Her torbaya 1cm derinliğe üçer tohum ekilmiştir. Yaş üzüm cibresi, cüruf ve perlit kontrol saksılarındaki çözelti seviyesine bakılarak, çözelti bitmek üzereyken, besin çözeltisi ile sulanmıştır. Besin çözeltisi verilirken pH ve tuzluluğun artmasını önlemek için, her sulamada çözeltinin fide torbasının altındaki deliklerden, %10 dışarı taşacak şekilde verilmesine dikkat edilmiştir. Torf ve topraklı harç ise iki gerçek yaprak görülene kadar su ile iki gerçek yapraktan
sonra NPK çözeltisiyle sulanmıştır. Besin çözeltisi ve su süzgeçli kovalar yardımıyla verilmiştir.
Ekimden iki hafta sonra fide torbalarındaki fideler daha iyi kök gelişmesi ve besin alımı için, teklenerek her torbada bir fide kalması sağlanmıştır.
Şekil 3.7. Fide ortamları
3.1.2.1.2.Dikim ortamının hazırlanması ve fidelerin dikimi
Birinci yıl dikim denemesi, tesadüf blokları deneme desenine göre faktöriyel olarak kurulmuştur. Bu denemede, fide ortamı ve dikim ortamları ayrı birer faktör olmuştur. Üç fide ortamı ve 8 dikim ortamı, iki faktörün 24 farklı kombinasyonunu oluşturmuştur.
Cürufta tuzluluk çok yüksek olduğundan (5500µs/cm) fideler gelişememiştir. Cibrede ise su tutma kapasitesi az olduğundan tohumların çimlenme oranı çok düşük olmuş, yeterli fide elde edilememiştir.
Dikimden sonraki denemede fide ortamı olarak; 1. Harç
2. Perlit 3. Torf
kullanılmış. Bu ortamlarda yetişen fideler ile dikim denemesi kurulmuştur.
Serada karıklar hazırlanmış, üstleri plastik örtülerle örtülerek torba kültüründeki bitkilerin toprakla teması kesilmiştir. Torbalar (şekil3.8), karıkların üzerine yerleştirilmiştir. Torbaların her birine yerden 4.5 cm yükseklikte 4 cm uzunluğunda dörder adet drenaj yarığı açılmıştır.
5.5 cm 17 cm
33 cm
28 cm
Şekil 3.8. Dikim torbası
Fideler 3–4 gerçek yapraklı olunca dikim yapılmıştır.
Dikim denemesinde, topraksız ortamlarda her kombinasyondan üçer bitki, iki tekerrürlü olarak yetiştirilmiş, toplam 126 bitki olmuştur. Toprakta ise her kombinasyonda onikişer bitki iki tekerrürlü olarak yetiştirilmiş toplam 72 bitki olmuştur. Topraksız ortamlarda ve toprakta toplam olarak 198 bitki yetiştirilmiştir.
Her ortamın başına beş litre agregat kapasiteli saksılar altlıkları ile beraber, o ortamla doldurulup içine bitki dikilerek, çözelti için kontrol saksısı olarak yerleştirilmiş, besin çözeltisinin verilmesi bu saksıların altındaki çözelti seviyesine göre ayarlanmıştır.
Saksı altlıklarında çözeltinin bitmesine izin vermeden, bitmek üzere iken, torbalara besin çözeltisi uygulaması yapılmıştır. Besin çözeltisi el ile süzgeçli kovalar yardımı ile verilmiştir.
Şekil 3.9. Çözelti kontrol saksıları
Şekil 3.10. Çözelti kontrol saksıları
Şekil 3.12. Cibre ortamında yetiştirilen bitkiler
Şekil 3.13. %50 cibre + 50 %Perlit ortamında yetiştirilen bitkiler
Şekil 3.14. Sırasıyla %50 cibre+%50 cüruf, %75 cibre+%25 cüruf ve perlit ortamlarında yetiştirilen bitkiler
Şekil 3.15. Denemedeki bitkilerin genel görünüşü
İkinci yıl dikim denemesi, tesadüf blokları deneme desenine göre iki yinelemeli olarak kurulmuştur. 9 farklı fide ortamı ve 8 farklı dikim ortamı kullanılmıştır. Dikim denemesindeki konu sayısı 15’dir (çizelge 3.4 ve çizelge 3.5).
Cürufta tuzluluk çok yüksek olduğundan (EC=5500 µs/cm) fideler gelişememiştir. Cibrede ise su tutma kapasitesi az olduğundan tohumların çimlenme oranı çok düşük olmuş, yeterli fide elde edilememiştir.
Her fide ortamında yetiştirilen fide, kendi ortamına ve sera toprağına dikilmiş, cüruftan fide alınamadığı için torfta yetiştirilen fideler cürufa dikilerek deneme kurulmuştur.
Çizelge 3.4. Fide ve Dikim ortamları ile Dikim konuları
Fide ortamları Dikim ortamları Dikim konuları
Cibre………Cibre Torf………..Cüruf Perlit……….Perlit
%75 Cibre + %25 Cüruf………...%75 Cibre + %25 Cüruf %75 Cibre + %25 Perlit………...%75 Cibre + %25 Perlit %50 Cibre + %25 Perlit………...%50 Cibre + %50 Perlit %50 Cibre + %50 Cüruf………...%50 Cibre + %50 Cüruf Cibre……….Sera toprağı
Perlit……….Sera toprağı Torf………...Sera toprağı Topraklı harç………Sera toprağı %75 Cibre + %25 Cüruf………... Sera toprağı %75 Cibre + %25 Perlit………... Sera toprağı %50 Cibre + %25 Perlit………... Sera toprağı %50 Cibre + %50 Cüruf………... Sera toprağı
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Çizelge 3.5. İkinci Yıl Baş Salata Denemesi Fide ve Dikim Ortamları ile Dikim Konuları
Cibre Cüruf Perlit
%75 Cibre + %25 Cüruf %75 Cibre + %25 Perlit %50 Cibre + %50 Perlit %50 Cibre + %50 Cüruf Sera Toprağı 1 8 2 10 3 9 4 12 5 13 6 14 7 15 11 %75 Cibre + %25 Perlit %50 Cibre + %50 Perlit Topraklı Harç Perlit %75 Cibre + %25 Cüruf %50 Cibre + %50 Cüruf Fide Ortamı Dikim Ortamı Cibre Torf
Serada karıklar hazırlanmış, üstleri plastik örtülerle örtülerek torba kültüründeki bitkilerin toprakla teması kesilmiştir. Torbalar, karıkların üzerine yerleştirilmiştir. Torbaların her birine yerden 4.5 cm yükseklikte 4 cm uzunluğunda dörder adet drenaj yarığı açılmıştır. Cüruf ortamının tuzluluğu yüksek olduğundan ve yıkama gerekebildiğinden, tuzluluğu istenen değere çekebilmek için cüruf içeren torbaya drenaj yarıkları alttan açılmıştır.
Fideler 3-4 gerçek yapraklı olunca dikim yapılmıştır.
Dikim denemesinde, topraksız ortamlarda her ortamda üçer bitki, iki tekerrürlü olarak yetiştirilmiş, toplam 42 bitki olmuştur. Toprakta ise her ortamdan alınan fideler sera toprağına sekizer bitki, iki tekerrürlü olarak yetiştirilmiş toplam 128 bitki olmuştur. Topraksız ortamlarda ve toprakta toplam olarak 170 bitki yetiştirilmiştir. Dikim denemesinde 15 konu bulunmaktadır.
3.1.2.1.3.Sera toprağının hazırlanması ve dikim
Sera toprağı tava getirilmiş ve bellenerek sürülmüştür. Sırtları 30 cm genişliğinde ve araları 60 cm olacak şekilde karıklar hazırlandıktan sonra, damla sulama sistemi çekilmiştir. Fideler 3-4 gerçek yapraklı olunca, 30 cm aralıklar ile karık sırtlarına dikilmiştir.
Üretim planı şöyledir; Birinci Yıl
Tohum ekim tarihi: 02.11.2001
Sera toprağına ve torbalara dikim tarihi: 15.01.2002
İkinci Yıl
Tohum ekim tarihi: 09.10.2002