Demokratik TartıĢmanın KurumsallaĢması

Barber‟a göre “tartıĢma” kuvvetli bir demokrasinin orjininde yer almaktadır. Bu anlamda tartıĢma sadece konuĢmadan ibaret değildir ve konuĢma; dil ve dilsel sembolleri kullanmayı da içinde barındırır. Barber‟a göre “tartıĢma, konuĢma kadar dinlemeyi de gerekli kılar, biliĢsel olduğu kadar duygusaldır, amaçsaldır ve bu durum onu düĢünüm dünyasından çıkarıp eylem dünyasına sokar.” BaĢka bir deyiĢle demokratik tartıĢma; konuĢma kadar dinlemeyi, düĢünme kadar hissetmeyi, ifade etme kadar eylemde bulunmayı gerektirir.²⁰⁵

Demokratik tartıĢmanın kurumsallaĢabilmesi Barber‟a göre; yöre meclisleri, televizyonlu kent toplantıları ve bir yurttaĢ iletiĢim kooperatifi, yurttaĢ eğitimi ve bilgiye eĢit ulaĢım ve destekleyici kurumlar aracılığı ile olanaklı hale gelmektedir.

A) Yöre Meclisleri: Yöre meclisleri konusunda Barber, Jefferson‟a atıfta bulunmakta ve O‟nun “Halka seçim sandığının ötesinde kamusal alan vermeksizin ve seçim gününün dıĢında kendi seslerini duyurabilecekleri fırsatlar tanımaksızın kamu iktidarında belirli bir ağırlık verilmesinin ne kadar tehlikeli olabileceği konusunda en

204 Benjamin Barber (1995), Güçlü Demokrasi Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset, Çeviren: Mehmet BeĢikçi, Ayrıntı Yayınları, Ġstanbul, s. 319

205 Benjamin Barber (1995), a.g.e., s. 220-221

azından bir önseziye sahip olduğunu” belirtmektedir.²⁰⁶ Barber‟ın burada ifade etmek istediği, demokrasinin sadece seçimlerden ibaret olmadığıdır. Seçimler dıĢında da seçim sürecine gelene dek halkın siyasi olarak kendini ifade edebileceği ve isteklerini sunabileceği bir ortam yaratmanın önemini vurgulamaktadır.

Bu anlamda, yerel yönetimlerin demokratik bir yapı sergilediği toplumlarda bu tür meclislerin toplantılarına katılmanın halka açık olduğu bilinmektedir. Bu, doğal olarak halkın inisiyatifine kalmıĢtır; ancak kiĢilerin dinleyici olmaktan ziyade bir takım kararların alınmasına katılımını sağlamak her ülkenin kendi hukukunda düzenlenmektedir. Örneğin ABD‟de belli konuların kararlaĢtırılması için halkın katılımını etkin kılabilen bazı yasal düzenlemelerin olduğu bilinmektedir.²⁰⁷

Kubilay Özyurt “Demokrasinin YaygınlaĢtırılması Açısından Yerel Yönetimler”

isimli yüksek lisans tez çalıĢmasında bireylerin yerel meselelere doğrudan katılması ile

“neyin mümkün, uygun ve faydalı olacağını” öğrenebileceklerini söylemektedir. Bu hem insanlara otoritenin nasıl kullanılacağını gösterecek hem de insanların müzakere yeteneğini geliĢtirecektir. Bu anlamda bireyler “aĢırı taleplerini” sınırlandırırken demokrasi için gerekli “ortak çıkar, ortak sorumluluk, kardeĢlik ve hoĢgörü”yü de gerçekleĢtirmiĢ olacaklardır.²⁰⁸

B) Televizyonlu Kent Toplantıları ve Bir YurttaĢ ĠletiĢim Kooperatifi: Yöre meclisleri, demokratik tartıĢmanın kurumsallaĢması sürecinde yerel düzeyde katkı sağlaması açısından yaĢamsal öneme sahiptirler; ancak sadece belli bir kesimi (bölgesel anlamda belli bir kesim) içine alan tartıĢmalar yapılması nedeniyle ayrımcılık ya da bölücülük gibi algılanabilir. Bu nedenle bu tartıĢmaları ulusal düzeye taĢıyacak bazı araçlara ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacı gideren araç ise televizyonlu kent toplantıları ve bir yurttaĢ iletiĢim kooperatifidir.²⁰⁹ Güçlü demokrasi, katılımın doğrudan ve iletiĢimin bölgesel ya da ulusal olmasını gerektirir. Bu anlamda da modern telekomünikasyon teknolojisi, bölgesel ve ulusal düzeyde demokratik bir araç olarak kullanılabilir. Yeni teknolojinin imkânları yurttaĢ eğitimini güçlendirmek, bilgiye eĢit ulaĢımı garanti etmek

206 Benjamin Barber (1995), a.g.e., s. 324-325

207 Ali Seyyar-Oral Demir (2008), Katılımcılık ve Kalkınma Ekseninde Yerel Sosyal Politikalar, Kam Yayınları, Ġstanbul, s. 88-89

208 Kubilay Özyurt (2008), Demokrasinin Yaygınlaştırılması Açısından Yerel Yönetimler, (BasılmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale, s. 94-95

209 Benjamin Barber (1995), a.g.e., s. 331

ve bireylerle kurumları, aralarında mesafe olsa bile gerçek katılımcı tartıĢma ve müzakere için kullanılabilir. Daha ötesi bir yurttaĢ iletiĢim kooperatifi kurularak yaĢamsal bir kamusal kaynak olarak telekomünikasyonun demokratik ve sivil kullanımları ilerletilebilir ve garanti altına alınabilir.²¹⁰

C) YurttaĢ Eğitimi ve Bilgiye EĢit UlaĢım: Bu madde, demokrasinin geliĢmesinde bilginin yurttaĢ üzerinde yaratacağı olumlu etkilerinin olması bakımından önem taĢımaktadır. Barber‟a göre, kiĢinin bilgiye ulaĢımı yurttaĢ eğitimini artıracak, bu da demokratik tercihler konusunda ön yargıların önüne geçerek etkili bir tercih unsuru doğuracaktır. Bu anlamda Barber, bilgiye eĢit ulaĢmada kullanılacak yöntemleri bilgisayarlı baskı, geliĢmiĢ video sistemleri, basılı medya aracılığı ile yapılabileceğini söylemektedir.²¹¹

Barber‟ın bu saydıklarının yanında, günümüz dünyasında internet de oldukça yaygın biçimde kullanılan bir araçtır. GeliĢtirilen bu teknoloji ile internet eriĢimine sahip herkes istediği bilgiye anında eriĢim imkânı bulmaktadır. Yapılan araĢtırmalar elektronik devlet alanında yapılan yatırımların kamu hizmetlerinden faydalanmada eĢitlik ilkesine ulaĢmada da kolaylık sağlayacağını göstermektedir. Bu anlamda elektronik devlet kapsamında sadece bilgiye eriĢim değil kimi kamu hizmetlerinden faydalanmada da elektronik ortamların kullanılması mümkün kılınmaktadır.²¹²

Bu alanda yapılan baĢka bir araĢtırma ise internetin iletiĢimde kullanılmasının siyasal alana yansımasının “vatandaĢlar” ve “siyasal aktörler” açısından farklı sonuçlar doğurduğunu göstermektedir. Bu anlamda vatandaĢlar bilgiye ulaĢmada interneti kullanmakla çeĢitli kaynaklara aynı anda ulaĢmakta ve “enformasyon tekeli”ni kırmaktadırlar. Ayrıca internet teknolojilerinin kullanılması ile vatandaĢlar siyasal aktörlerle çevrim içi yollardan tartıĢabilme imkânı bulmaktadırlar. Bu durum da

“siyasetçiler ve vatandaĢlar arasında etkin bir iletiĢimin sağlanması, siyasete olan ilgi ve

210 Ferhan Gündüz, Mustafa Gündüz (2005), a.g.e., s. 130

211 Benjamin Barber (1995), a.g.e., s. 337-338

212 ReĢit Fıstıkçıoğlu (2007), E- Devlet Uygulamaları ve E-Belediye: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Örneği, (BasılmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, s. 12

katılımın artırılmasını, halkın bilgi ve tecrübelerinden yararlanılması sayesinde gerçekçi kararların alınması” konularında etkili olabilmektedir.²¹³

Yukarıda sayılan araçlar vasıtasıyla, özellikle de internet teknolojisinin yaygın kullanımıyla, hem herkesin bilgiye eĢit ulaĢımı sağlanacak hem de siyasilerle iletiĢim kurmanın önü açılarak bir anlamda katılım da artırılacaktır. Böylece eĢit bilgilendirilmiĢ ve katılımı artırılmıĢ bir toplum sayesinde demokrasinin de kurumsal bir düzeye gelmesi kolaylaĢacaktır.

D) Destekleyici Kurumlar: Barber, demokratik tartıĢmanın kurumsallaĢmasına, yukarıda sayılan özelliklerin yanı sıra kimi suçların yargılanması için halktan oluĢan jürilerden faydalanmanın katkıda bulunacağını söylemektedir. Benzer Ģekilde belediyelerdeki bazı yerel görev birimlerinde de yurttaĢların kura ve benzeri yöntemlerle yer alması demokrasiyi güçlendirebilir. Bu anlamda çok fazla uzmanlık gerektirmeyecek yol, su, koruma komisyonları, seçmen kayıt ve mezarlık komiteleri gibi komitelere vatandaĢın katılımı sağlanabilir.²¹⁴ Bunlar gibi destekleyici bir takım kurumlardan yararlanılması önce demokratik tartıĢmanın, dolaylı olarak da demokrasinin kendisinin kurumsallaĢmasına katkı sağlayacaktır.