Kırklareli Vize’deki Geç Antik – Bizans Dönemi’ne ait mimari plastik taş eserlerin ele alındığı çalışmada Vize’de dağınık halde serbest ve çeşitli yapılarda devşirme olarak kullanılan parçaların yanısıra bölge müzelerdeki (Kırklareli, Tekirdağ ve Edirne müzeleri) parçalar toplu bir katalog içinde toplanmıştır. Tespit edilen toplam 196 taş eser bulundukları yer, malzeme, teknik, boyut, motif, kompozisyon ve üslup gibi kriterlerle ele alınıp, literatürde yer alan eserlerle yapılan karşılaştırmalar sonucunda taihlendirilmiş, bu tarihlendirmeler ile kent tarihi ile ilgili elde olan verilerle beraber değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Vize’deki taş eserlerin büyük çoğunluğu Marmara mermerinden üretilmiştir. Bunların büyük bir bölümü başkent üslubu da denilen kaliteli bir işçiliğin ürünü gibi görülmektedir. Diğer yandan mermer dışında kireçtaşı ve kumtaşından yontulan eserler de sayıca az olmakla birlikte, Marmara Adası dışında bir kaynağın da kullanıldığını göstermektedir.
Vize’nin tarihi, doğal olarak kentin mimari topografyası ve tezin konusu olan mimari plastik taş eserlerin kronolojisi ile paralellik göstermiştir. Roma şehir statüsü olan Vize’de, Roma Dönemi’nin anıtsal yapılarına ait, dönemin bezeme unsurlarını taşıyan sütun kaide ve başlıkları, arşitrav ve alınlık parçaları bulunmaktadır. Bizans Dönemi’ne ait mimari eserlerin izleri ise kilise liturjisine ait öğeler üzerinde görülmektedir. Vize’de bulunan bezemeli levhalar ve ambonlar genellikle Vize’nin parlak bir dönem geçirdiği Erken Hıristiyanlık Dönemi’ne özgü bir biçimde, çoğunlukla sade bir haç motifi ile bezelidir. Bu levhalar üzerinde yer alan haç motifleri Şekil 4.1’de bir araya getirilmiştir. Bunlardan ilk 2 sırada yer alanlar Erken Hıristiyanlık Dönemi’nde görülen sade Latin haçı motiflerinin varyoslanlarıdır. Bir lahit ve bir ambon parapet levhası üzerinde de ise yine Erken Bizans Dönemi’nin yaygın kullanılan bir motifi olan madalyon biçimindeki bir İsa monogramı ve onun altından dalgalarak yanlara uzanan ve birer yaprakla sonlanan sarmaşık kolları ve yaprakların üzerinde yer alan Latin haçlarından oluşan kompozisyon görülür. Bu
motifin ambondaki örneğinde, maldalyonun ortasında 8 kollu haç motifi bulunur, aynı sekiz kollu haçtan birer tane de Ayasofya’nın galerisinde yer alan devşirme bezemeli levhalar üzerinde görülür. Bunlardan biri sade bir çemberin içinde yer alırken diğeri diyagonal bir dörtgen ve onu çevreleyen bitkisel ve geometrik motiflerle zenginleştirilmiştir.
Şekil 4.2’deki bir kısmı Latin haçı bir kısmı Yunan haçı olan küçük boyutlu haçlar ise kapı lento ve söveleri üzerinde tespit edilen haçlardır. Bunlar da Erken Bizans Dönemi’nde yoğunlaşmakla birlikte Şekil 4.2’deki soldan ikinci, uçları üç boğum şeklinde zenginleştirilmiş olan haç, Orta Bizans Dönemi’nden itibaren görülen bir haç formudur. Şekil 4.3’deki haçlar ise uslüp bakımından daha zengin, üzerlerinde değerli taş ya da cam yerleştirilmesi için delikler bulunan, kum taşından yontulmuş levhalardaki haçlardır. Bunların görece daha geç bir dönemde – muhtemelen Orta Bizans Dönemi’nde yapıldıkları görülmektedir. Orta Bizans Dönemi’ne ait bu parçaların sayısı az olmakla birlikte 7.-12. yüzyıllar arasında Vize’de kilise yapım ve onarım faaliyetlerinin sürdüğünü göstermektedir.
Şekil 4.2: Kapı lento ve sövelerindeki haç motifleri (M.Çavdar, 2014).
Elimizdeki liturjik eserlere ait parçalardan kaç tane kaynağa ulaşılabilindiğine bakacak olursak farklı kiliselere ait 3 adet altar, en az 2 en fazla 4 adet ambon ve 4 – 6 civarında templonun varlığından söz edilebilir. Bunlardan Ayasofya’da devşirme olarak kullanılmış ya da Ayasofya’nın içinde ve çevresinde bulunmuş olan parçalardan, farklı kiliselerden geldiği düşünülen 1 altar, 2 ambon ve en azından 2 ya da 3 farklı templon meydana gelebilir. Taş malzemenin ağırlığı nedeniyle bulunduğu yerden çok fazla uzağa taşınmadığı kabul edildiğinde Ayasofya’nın üzerine inşa edildiği bazilikaya ve onun yakınındaki, bugün apsis kalıntıları görülen kiliselere ait olduğu düşünülmektedir. Tüm bu malzemeden tez kapsamında Erken Bizans Dönemi’ne ait 2 tane ambon ve bir templon restitüsyon önerisi çizilebilmiş, 3 tane templon levhası payeleriyle eşleştirilebilmiş bir tane de erken dönem Lahit yan yüzeyi olduğu düşünülen levha tamamlanabilmiştir. Trakya bölgesinin önemli sit alanlarından birisi olan ve ziyaretçiler için Antik Tiyatro, Ayasofya ve Kale burçları gibi ilgi çekici eserleri bulunan Vize’de, Bizans Dönemi’de ait bu eserlerin restitüsyon çizimlerinin hayata geçirilerek ve iyi korunagelmiş diğer liturjik işlevi olan parçalardan oluşan bir seçki ile bir araya getirilerek sergilenmek üzere örneğin Ayasofya’nın bahçesinde bir araya getirilmesi önerilebilir. Kronolojik bir uyum sağlaması açısında ise Roma dönemi sütun başlığı, arşitrav gibi mimari plastik eserlerin ise Vize Antik Tiyatrosu’nda sergilenmesi Vize arkeolojik sit alanı için bir sergileme yaklaşımı olarak önerilebilir.
Tez yazım sürecinde ortaya çıkan tali bir sonuç ise liturjik taşeserlerin betimlenmesi sırasında karşılaşılan terminoloji sorunudur. Eserlere ait parçaların ya da üzerlerindeki bezemelerin Türkçe’de karşılıklarının bulunmaması, bir tanımda kullanılacak tek bir sözcüğün yerineuzunbetimlemeler yapılmasına nedenolmaktadır. Bu sorunun çözümüne katkı sağlamak amacıyla, tezin ekler bölümünde, tezde kullanılan terimlerin bir derlemesinden oluşan “Bizans Mimarlığında Liturjik İşlevli Plastik Taş Eserlerde Kullanılan Terimler Sözlüğü” başlıklı bir sözlük çalışmasına yer verilmiştir.
KAYNAKLAR
Angı, S. (2010). İstanbul tarihi yarımada’daki antik yapılarda ve anıtlarda kullanılan doğal taşların özellikleri ve korunmuşluk durumları, Restorasyon Konservasyon Çalışmaları Dergisi, Sayı 6. İBB KUDEB, İstanbul. Asgari, N. (1995). The Proconnesian Production of Architectural Elements in Late
Antiquity, Based on Evidence from the Marble Quarries, Constantinople and Its Hinterland. Variorum, Oxford.
Arslan, A. (2014). Konya Çevresinde Bulunan Bizans Dönemi Litürjik Elemanlar: Altar ve Altar Tabanları, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 31. Selçuk Üniversitesi, Konya.
Aydın, A. (2000). Kılıkıa ve Isauria Kiliselerinde Görülen Yüksek Tipteki Templon Kuruluşları, OLBA III. Mersin Üniversitesi Kılıkıa Arkeolojisi Araştırma Merkezi Yayınları, Mersin.
Aydın, A. (2010). Tapureli, A Kilisesi Altar Kaidesi Işığında Kilikya ve İsaurya Bölgesi Kiliselerinde Görülen Altar Çeşitleri, OLBA XVIII. Mersin Üniversitesi Kılıkıa Arkeolojisi Araştırma Merkezi Yayınları, Mersin. Bauer, F. ve Klein H.A. (2006). The Church of Hagia Sophia in Bizye (Vize):
Results of the Fieldwork Seasons 2003 and 2004, Dumbarton Oaks Papers, Vol. 60. Dumbarton Oaks, Harvard.
Belting, H ve Naumann, R. (1966). Die Euphemia-Kirche am Hippodrom zu Istanbul und ihre Fresken, Istanbuler Forschungen, Cilt 25. Mann, Berlin.
Beygo, A. (2014). The historical topography of a provincial Byzantine city in Thrace: Vize (Bizye). İstanbul Teknik Üniversitesi ve Münih Ludwig Maximilian Universitesi paralel doktora tezi (yayınlanmamış), Münih. Braun, J. (1924) Der christliche Altar in seiner geschichtlichen Entwicklung. Alte
Meister Guenter Koch & Co., München.
Bouras, L. (1991). Baptismal Font, ODB, Cilt 2. Oxford University Press, New York and Oxford.
Bouras, L. (1991). Templon, ODB, Cilt 3. Oxford University Press, New York and Oxford.
Bouras, L. ve Taft, R. F. (1991). Ambo, ODB, Cilt 1. Oxford University Press, New York and Oxford
Büktel, Y. (1989). Tekirdağ, Edirne, Çanakkale müzelerinde bulunan Bizans eserleri. İstanbul Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Ceylan, M. A. (2011). Vize’de (Kırklareli) Yerleşmenin Gelişimi, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayi: 23. İstanbul
Chatzidakis, M. (1978). Ikonostas, RbK, Cilt 3. Hiersemann, Stuttgart.
Christodoulou, M. (1881). Περιγραφή ιστοριογεωγραφική της εκκλησίας Σαράντα Εκκλησιών. Αθήναις.
Deichmann, W. (1969). Ravenna, Hauptstadt des spätantiken Abendlandes, Band 1 Geschichte und Monumente
Deichmann, F. W. (1974). Ravenna Hauptstadt des spatantiken Abendlandes, Kommentar 1.Teil. Franz Steiner Verlag, Wiesbaden.
Delvoye, C. (1966). Ambon, RbK, Cilt 1. Hiersemann, Stuttgart. Dirimtekin, F.. (1963). Vize, Ayasofya Müzesi Yıllığı, Sayı 5. İstanbul.
Doğan, S. (2005). Bizans Mimarlığında Liturjik İşlevli Taş Yapıtlarda Terminoloji Sorunu, Sanat Tarihinde Terminoloji Sorunları Semineri I (Mimari ve Mimari Süsleme). Filiz Matbaacılık, Ankara
Ermiş, M. (2003). İzmir ve Manisa Çevresindeki Orta Bizans Dönemi Templon Arşitravları. İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Ertuğrul, Ö.ve Kahramankaplan, A. (1995) Vize’den Tarih Fışkırıyor, Mozaik 1 (Kasım), s. 18-33
Eyice, S. (1969). Trakya’da Bizans Devrine Ait Eserler, Belleten, Cilt: 33. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Eyice, S. (1990). Ayasofyalar, Ayasofya Müzesi Yıllığı, Sayı 11. İstanbul
Fayant, M. C. ve Chuvin, P. (1997). Paul le Silentiaire. Description de Sainte Sophie de Constantinople. Èditions A. Die, Paris.
Fischer, Moshe L. (1990). Das Korinthische Kapitell im Alten Israel der hellenistis hen und römis hen eriode : Studien zur Geschichte der Baudekoration im Nahen Osten. Verlag Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.
Galavaris, G. (1966). Kreuz, RbK, Cilt 5. Hiersemann, Stuttgart.
Grabar, A. (1976). Sculptures Byzantines du Moyen Age: II. XIe-XIVe siè les. Editions A J Picard, Paris.
Guidobalti, A.G., Barsanti, C., Paribeni, A., Ykumn, A.B. (2005). Ayasofya Müzesi Bizans Plastik Eserler Koleksiyonu, 23. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 1. T.C. Kültür Bakanlığı, Antalya
Ioannides, S. (1886’te yazılmış ancak 1954’te basılmış) “῾Ιστορία τῆς Βιζύης ἀνατολικῆς Θράκης”, Εταιρεία Θρακικῶν Μελετῶν 33, Athens.
Karaosmanoğlu, M. (1996). Anadolu mimari bezemeleri oma çağı yumurta dizisi. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Erzurum.
Kautzch, R. (1936). Kapitellstudien Beiträge zu einer Ges hi hte des spätantiken Kapitells im Osten vom 4. bis 7. Jahrhundert. Verlag von Walter de Gruyter, Berlin.
Koch, G. (2007). Erken Hıristiyan Sanatı. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. Kollwitz, J. (1941). Oströmis he lastik der Theodosianis hen Zeit. Verlag von
Krautheimer, R. (1986). Early Christian and Byzantine Architecture. New Haven Krumeich, K. (2003). Spätantike Bauskulptur aus O yrhyn hos lokale roduktion,
äussere Einflüsse. Reichert, Wiesbaden.
Kurtuluş, İ.H. (2014). Kırklareli’nin Bilinmeyen Trak-Roma-Bizans Kiliseleri. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Külzer, A. (2008). Ostthrakien, Tabula Imperii Byzantini 12. Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien.
Lampousiades, G. (1938). Όδοιπορικόν, Thrakika 9.
Madra, B. (2008). Bizye, E za ıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt 1. YEM Yayınları, İstanbul.
Mango, C. (1968). The Byzantine Church at Vize (Bizye) in Thrace and St. Mary the Younger, Zbornik Radova, Cilt 11. Vizantioski Institut, Belgrad. Mango, C. (1978). Byzantine Architecture. Milan.
Mansel, A.M. (1938). Trakya’nın Kültür ve Tarihi. Resimli Ay Matbaası, İstanbul. Mathews, T.F. (1971). The early churches of Constantinople : architecture and
liturgy. University Park, London.
Orlandos, A.K. (1952). Hē Xylostegos alaio hristianikē Basilikē tēs Mesogeiakēs Lekanēs. Hē en Athēnais Archaiologikē Hetaireia, Atina
Ötüken, Y. ve Ousterhout, R. (1989). Notes on the Monuments of Turkish Thrace, Anatolian Studies, Sayı 39.
Ötüken, Y. (1997). Bizans, E za ıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt 1. YEM Yayınları, İstanbul.
Öztürk, K. (1959). Bütünüyle Vize Tarihi, Coğrafyası ve Turistik Önemi. Vize’yi İmar ve Atatürk Anıtı Yaptırma Derneği Yayınları No.1, İstanbul. Özügül, A. (2005). İstanbul’daki Geç Antik ve Bizans Dönemi Kapı Çerçevesi
Profilleri. İstanbul Teknik Üniversitesi yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul.
Parman, E. (1998). Ortaçağda Bizans Döneminde Frigya ( hrygia) ve Bölge Müzelerdeki Bizans Taş Eserleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
Peschlow, U. (1977). Die Irenenkirche in Istanbul: Untersuchungen zur Architektur, Istanbuller Mitteilungen 18. Tübingen.
Peschlow, U. (1991). Zum Templon in Konstantinopel, Armos, Band III, Festschrift N.K. Moutsopoulos. Thessaloniki.
Peschlow, U. (1997). Architectural Sculpture, Kalenderhane in Istanbul: The Buildings, their History, Architecture and Decoration. Philipp von Zabern Verlag, Mainz.
Sayar, M.H. (2005). Eski ve Ortaçağlarda Vize (Bizye) Tarihi ve Anıtları, Vize II. Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Kitabı. İstanbul.
Sodini, J.P. (2000) .La Sculpture Byzantine (VIIe-XIIe siècles): Acquis, Problèmes et Perspectives, La Sculpture Byzantine VIIe-XIIe Siè les. BCH Supplement 49, Athens.
Tezcan, H. (1989). Topkapı Sarayı ve Çevresinin Bizans Devri Arkeolojisi. Turing Yayınları, İstanbul.
Vanderheyde, C. (2007). The Carved Decoration of Middle and Late Byzantine Templa, Mitteilungen zur Spätantiken Ar häologie und Byzantinischen Kunstgeschichte 5. Reichert Verlag, Wiesbaden. Velkov, V. (1977). Cities in Thrace and Dacia in Late Antiquity: Studies and
Materials. Hakkert, Amsterdam.
Yarcı, G. (2005). Arşiv Belgeleri Işığında Vize (XVIII.-XX.yy), Vize II. Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Kitabı. İstanbul.
Yılmaz, Z. ve Sipahioğlu, A. (2005). Vize (Bizye) Antik Tiyatrosu 2003 yılı temizlik ve temizliğe yönelik kazı çalışmaları. Vize II. Kültür ve Tarih Sempozyumu Kitabı. İstanbul
Url-1 <https://maps.google.com>, alındığı tarih: 04.05.2014.
Url-2 <http://erisilebiliristanbul.ibb.gov.tr>, alındığı tarih: 07.10.2014. Url-3 <http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/>, alındığı tarih: 10.11.2014. Url-4 < https://wikimedia.com>, alındığı tarih: 04.05.2014.
Byzantinische Kirche - Osmanische Moschee - Bedrohtes Architekturdenkmal: Bauuntersuchungen an der Hagia Sophia in Vize. (t.y.). Deutsches Ar häologis hes Institut (DAI). Alındığı tarih: 04.05.2014, adres: http://www.dainst.org/de/project/vize?ft=18%2B162
Vize. (t.y.). Columbia University Media Center for Art History (CUMCAH). Alındığı tarih: 04.09.2013, adres:
EKLER EK A: Katalog
EK B: Bizans Mimarlığında Liturjik İşlevli Plastik Taş Eserlerde Kullanılan Terimler Sözlüğü
EK A: Katalog
Katalogda yer alan toplam 181 adet parça aşağıdaki tabloda işlevlerine göre belirlenen 19 satırda yer almaktadır (Şekil A1). Bulunan bütün parçalar malzeme özelliğine göre 3 ana sütun ile ayrılmaktadır. Her bir ana sütun ise devşirme ya da serbest olarak iki alt sütun ile ayrılmıştır. Bu sütunların alt sütunları da buluntu yerleri için ayrılmıştır. Buluntu yerleri kısaltmalarla ifade edilmiştir. Bunlar; A: Ayasofya, O: Osmanlı Devri Yapıları, S: Surlar V: Vize (kesin buluntu yeri bilinmeyenler), Ç: Çömlektepe’dir. Herbir satırda yer alan 19 farklı gruba ait parçaya ait envanter fişleri ise A’dan S harfine kadar alfabenin harfleri ile sıralanan alt başlıklar altında toplanmıştır. Her bir parçanın katalog numarası bu harf ile bir sıra numarası içermektedir. Örneğin 2 eserin bulunduğu A. Altar grubunda A-1 ve A-2 katalog numaraları kullanılırken 13 parçanın bulunduğu B. Templon Payeleri grubundakiler B-1, B-2, … B-12 ve B-13 katalog numaralarına sahiptir.
Şekil A1: Vize’deki mimari plastik taş eser parçalarının işlev, buluntu yeri ve malzemesine göre dağılımını gösteren tablo (M. Çavdar, 2014).
Envanter fişinin üst kısmında parçaya ait katalog numarası ve işlevi, ardından parçanın fotoğrafı ve mümkün olduğu kadarında çizimi yer almaktadır. Alt kısımda ise Vize’de yapılan saha araştırmaları sırasında parçaya verilen envanter numarası, parçanın devşirme olup olmayışı, mevcut yeri, varsa müze envanter numarası, biliniyorsa parçanın önceki yeri, malzemesi ve tarihlendirmesinin ardından eseri tanıtıcı bilgiler ve notlara yer verilmiştir. Envanter numarası ise 2003, 2011, 2012 ve 2014 yılında yapılan alan çalışmalarında verilen envanter numaralarıdır ve önceden yapılan çalışmalar ile yapılacak karşılaştırmaların kolaylığı açısından bu katalogta da yer almasına karar verilmiştir. Envanter numarası eserin, yapılan alan çalışması sırasında tespit edildiği yer ve belgelendiği yıl hakkında bilgi içermektedir. Örneğin S27-2003-12 envanter numarası Ayasofya’da (S27 numaralı bölge Ayasofya’yı ifade eder), 2003 yılında belgelenen 12 numaralı esere aittir. S harfi buluntu bölgesi anlamına gelmektedir çünkü Vize’de yapılan alan çalışmaları İngilizce olarak sürdürüldüğü için taş eserlerin buluntu yerleri sector (bölge) kelimesinin kısaltması olarak S1, S2, S3… şeklinde numaralandırılmıştır. Şekil A2’de bu bölgeler Vize Alan Araştırması kod sistemi haritası üzerinde işaretlenmiştir. Müzeler ise kendi isimlerinin baş harflerini almaktadır. Kırklareli Müzesi KM, Tekirdağ Müzesi TM ve Edirne Müzesi EM’dir.
Şekil A2: Vize’deki mimari plastik taş eser parçalarının işlev, buluntu yeri ve malzemesine göre dağılımını gösteren tablo (M. Çavdar, 2014).
Sıra no: 1 Katalog no: A-1 İşlevi: Altar tabanı
Env. no: S27-2003-119 Devşirme x Serbest Mevcut yeri: Ayasofya, güney dış cephenin doğu yarısı
Müze env. no: - Önceki yeri: -
Ölçüler: Yük. 47 cm; Gen. 232 cm Malzeme: Kristalize beyaz mermer Tarihlendirme: Bizans
Açıklamalar: Altar tabanının üst yüzeyinde, kenar uzunluğu 18 cm olan eşit aralıklarla yerleştirilmiş kare yuvalar içinde çapı 5 cm, derinliği 6 cm olan üç adet dairesel yuvalar bulunmaktadır. Bir kenarı tam, karşılıklı iki kenarının küçük bir kısmı gözükürken dördüncü kenar gözükmemektedir. Mermer bloğun kenarları yiv ile çevrilmiştir. Parçanın arka yzeyi ise duvar içinde kaldığı için görülememektedir.
Sıra no: 2 Katalog no: A-2 İşlevi: A-2
Env. no: S27-2003-7 Devşirme Serbest x
Mevcut yeri: Kırklareli Müzesi, bahçe Müze env. no: Etütlük
Önceki yeri: Ayasofya, yapının ön bahçesinde Ölçüler: Yük. 14 cm; Gen. 85.5 cm; Der. 60 cm Malzeme: Kireç taşı
Tarihlendirme: Bizans
Açıklamalar: Altar tabanının alt yüzeyinde, sağlam kalan 2 kenarı 3 cm genişliğinde 2 cm derinliğinde kabartma bantla çevrilidir. Orijinalinde dört tarafının da bu şekilde çevrili olması muhtemeldir. 2 cm’lik kabartma bant, muhtemelen zemine oturtulmak amacıyla yapılmıştır. Üst yüzeyinde, tabanın sağlam kalan 2 kenarı 5 cm’lik kabartma bantla çevrilidir ve
orijinalinde dört tarafınında bu şekilde çevrili olması muhtemeldir. Yine üst yüzeyinde, köşede altar ayağının oturması için gen. 8 cm x 6 cm; der. 5cm boyutlarında dörtgen bir yuva vardır. Bu yuvanın sağında, parçanın kırık kısmına doğru 1.5 cm çapında ve 1.5 cm derinliğinde küçük yuvarlak bir yuva daha görülmektedir.
Sıra no: 3 Katalog no: B-1 İşlevi: Templon payesi
Env. no: S26-2011- 1 Devşirme X Serbest
Mevcut yeri: İmarethane Çıkmazı Sokak, İmarethane'nin güney dış cephesi Müze env. no: -
Önceki yeri: -
Ölçüler: Yük. 114.5 cm; Gen. 33.5 cm; Der. 33 cm Malzeme: Kristalize açık gri mermer
Tarihlendirme: 5.-6. yüzyıl
Açıklamalar: Orijinalinde düşey olarak kulanılan paye yatay bir pozisyonda devşirme olarak kullanılmıştır. Paye eş merkezli çerçeve şerit ile bezelidir. Konum olarak altta kalan yüzeyde de aynı bezeme görülmektedir. Diğer iki yüzde ise templon levhalarının
yerleştirilmesi kanal şeklindeyuvalar olduğu görülür. Görünebilir yüzeyde 2 cm'lik 2 delik, batı yüzeyinde ise 7 cm'lik bir yuva vardır. Payenin doğuya bakan tepe kısmı ise, dairesel ancak hasar görmüş bir yüzeye sahiptir. Bu parçanın üksek tipte bir templona ait bir paye olduğu düşünülürse sütun kısmının başladığı bölüm burası olmalıdır.
Notlar: Bu paye B-3, B-5 ve B-8 katalog numaralı payeler ile benzerdir. Tezde 24. sayfada bu tür templon payelerinin tarihlendirmesine ilişkin bilgi bulunabilir. 32. sayfada ise B-1 katalog numaralı bu parça yer almaktadır.
Sıra no: 4 Katalog no: B-2 İşlevi: Templon payesi
Env. no: S27-2003-3 Devşirme Serbest X
Mevcut yeri: Kırklareli Müzesi, bahçe
Müze env. no: Etütlük (25.09.2006 tarihinde VA'06-36 nolu kazı ile müzeye getirilmiştir)
Önceki yeri: Ayasofya (bağlamı dışında)
Ölçüler: Yük. 49 cm; Gen. 20 cm (her yüzeyinde aynı gelişlikte) Malzeme: Kristalize açık gri mermer
Tarihlendirme: 5.-6. yüzyıl
Açıklamalar: Paye tepesinden ve alt bölümünden kırılmış ve 3 yüzeyinde hasar görmüştür. Payenin bir yüzeyi düz ve bezemesizdir. Diğer iki karşılıklı yüzeylerinde ise eş merkezli çerçeve şerit bezeme yer yer almaktadır. Diğer yüzeyde ise dikey konumlandırılmış bir yuva izi görülmektedir. Kare bir kesiti olan payenin üst bölümünde eş merkezli 3 çemberden oluşan bir profillendirme görülür.Bu profil üzerinde topuz ya da sütun yer almaktadır ancak kırılmıştır.
Notlar: Bu panel B-6 ve B-9 katalog numaralı payeler ile benzerdir. Tezde 24. sayfada bu tür templon payelerinin tarihlendirmesine ilişkin bilgiler bulunabilir. 33. sayfada ise B-2 katalog numaralı bu parça yer almaktadır.
Sıra no: 5 Katalog no: B-3 İşlevi: Templon payesi
Env. no: S27-2012-2 Devşirme X Serbest Mevcut yeri: Ayasofya Sokak, bir bahçe duvarı
Müze env. no: - Önceki yeri: -
Ölçüler: Yük.26 cm; Gen. 28 cm Malzeme: Kristalize açık gri mermer Tarihlendirme: 5.-6. yüzyıl
Açıklamalar: Paye duvara gömülü olduğu için sadece bir yüzü görülmektedir. Orijinal durumda dikey olan bezemeli panel yatay biçimde devşirme olarak kullanılmıştır. Templon payesine ait bu parça, eş merkezli çerçeve şeritler ile bezelidir.
Notlar: Bu panel B-1, B-5 ve B-8 katalog numaralı payeler ile benzerdir. Tezde 24. sayfada bu tür templon payelerinin tarihlendirmesine ilişkin bilgi bulunabilir. 33. sayfada ise B-3 katalog numaralı bu parça yer almaktadır.
Sıra no: 6 Katalog no: B-4 İşlevi: Templon payesi
Env. no: S27-2003-200 Devşirme X Serbest Mevcut yeri: Ayasofya, narteks, kuzey iç cephe
Müze env. no: - Önceki yeri: -
Ölçüler: Yük. 16.5 cm; Gen. 20.5 cm Malzeme: Kristalize açık gri mermer Tarihlendirme: 5.-6. yüzyıl
Açıklamalar: Paye duvara gömülü olduğu için sadece bir yüzü görülmektedir. Orijinal durumda dikey olan bezemeli panel yatay biçimde devşirme olarak kullanılmıştır. Eş merkezli, uç kısmı içbükey, çerçeve şeritler ile bezelidir.
Notlar: Tezde 24. sayfada bu tür templon payelerinin tarihlendirmesine ilişkin bilgi bulunabilir. 33. sayfada ise B-4 katalog numaralı bu parça yer almaktadır.
Sıra no: 7 Katalog no: B-5 İşlevi: Templon payesi
Env. no: S27-2003-123 Devşirme X Serbest Mevcut yeri: Ayasofya, kuzey dış cephe, batı yarısı
Müze env. no: - Önceki yeri: -
Ölçüler: Yük. 17 cm; Gen. 23.5 cm Malzeme: Kristalize, açık gri mermer Tarihlendirme: 5.-6. yüzyıl
Açıklamalar: Paye duvara gömülü olduğu için sadece bir yüzü görülmektedir. Orijinal durumda dikey olan bezemeli panel yatay biçimde devşirme olarak kullanılmıştır. Eş merkezli, çerçeve şeritler ile bezelidir.
Notlar: Bu panel B-1, B-3 ve B-8 katalog numaralı payeler ile benzerdir. Tezde 24. sayfada bu tür templon payelerinin tarihlendirmesine ilişkin bilgi bulunabilir. 33. sayfada ise B-5 katalog numaralı bu parça yer almaktadır.
Sıra no: 8 Katalog no: B-6 İşlevi: Templon payesi