Değer Kelimesi Size Göre Neyi İfade Ediyor?

Şekil 3. Sınıf öğretmenlerinin “sevgi” kavramına ait kelime ağacı

Şekil 4. Sınıf öğretmenlerinin “kültürel” kavramına ait kelime ağacı

Şekil 5. Sınıf öğretmenlerinin “dürüst” kavramına ait kelime ağacı

Şekil 6. Sınıf öğretmenlerinin “saygılı” kavramına ait kelime ağacı

4.2.1. Değer Kelimesi Size Göre Neyi İfade Ediyor?

Öğretmenlere sorulan ilk soruya ilişkin öğretmenlerin verdikleri yanıtlar kullanılarak Şekil 7’deki kelime bulutu oluşturulmuştur:

41 Şekil 7. Birinci soruya ait kelime bulutu

Şekil 7’deki kelime bulutu incelendiğinde değerler eğitimi konusundaki görüşleri “kıymet” ve “ahlaki” kavramları etrafında kümelenmektedir. Öğretmenlerin birinci soruya verdikleri yanıtlardan yararlanarak Şekil 8 ve Şekil 9’daki kelime ağaçları oluşturulmuştur:

Şekil 8. Sınıf öğretmenlerinin “kıymet” kavramına ait kelime ağacı

42

Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin “değer” kelimesinin kendileri için çağrıştırdığı anlama yönelik sunmuş oldukları görüşlerine ilişkin yedi adet doğrudan alıntıya aşağıda yer verilmiştir:

• Ö1-Bireyin vatanına, milletine, komşusuna, ailesine faydalı olması için gerekli olan her şeydir. Yani, iyi bir insan olmanın gerektirdiği erdemler diyebilirim. Benim daha çok kelimenin kökü dikkatimi çekiyor. “Değmek” … bir şeyi yapmaya değmek…! Doğru dürüst olmak buna değer gibi. Değerin birey açısından tanımının dışında tüm toplumu ilgilendiren boyutu da vardır. Toplum hayatına yararlı olabilecek bütün güzellikler, erdemler şeklinde ifade edebilirim.

• Ö2- Değer deyince aklıma kıymet verilen, önemsenen şey geliyor. Ayrıca toplum yaşantımızın temeli olan toplumsal hayatımızı düzenleyen, insanların toplum içerisinde kişiler arası ilişkileri düzenleyen kurallar aklıma geliyor. Yani, insan ilişkilerini düzenleyen yazısız kurallar diyebilirim. Dünyanın her yerinde geçerli olan ahlaki kurallar diyebilirim. Yardımlaşma dünyanın neresine giderseniz gidin geçerli bir kavram, değerdir. İyi bir insan iyi bir toplum yetiştirmeye yönelik ahlaki davranışlardır.

• Ö12- Değer bir varlığın taşıdığı niteliktir. Bu yüksek nitelik ruhsal, toplumsal, güzellik ya da ahlaki yönden olabilir. Toplumlar varlıklarını sürdürmek için bir takım değerleri oluşturur ya da benimserler.

• Ö13- Değer kelimesi bana kıymet kelimesini ifade ediyor. Bir toplumu meydana getiren bireylerin kıymet verdiği her olgu, o toplumun değerlerini oluşturur. • Ö15- Toplumun varlığını sürdürebilmesi için oluşturduğu ortak inançlardır. • Ö18-Değer bana göre hayatı bir apartman olarak düşünürsek bu apartmanın

sakinlerinin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen yazısız kurallardır. Bu kurallar iyi toplum yetiştirmeye yönelik her şeydir.

• Ö20- Toplumda huzur, birlik, beraberlik yaşamayı sağlayan ölçülerdir. 4.2.2. Değerler Eğitiminde Hangi Faaliyetlerini Yapıyorsunuz? Neden?

Öğretmenlere sorulan ikinci soruya ilişkin öğretmenlerin verdikleri yanıtlar kullanılarak Şekil 10’daki kelime bulutu oluşturulmuştur:

43 Şekil 10. İkinci soruya ait kelime bulutu

Şekil 10’daki kelime bulutu incelendiğinde öğretmenlerin değerler eğitimi konusundaki görüşleri “bireyler”, “iyi”, “toplumsal”, “mutlu” ve “yetiştirmek”kavramları etrafında kümelenmektedir. Öğretmenlerin ikinci soruya verdikleri yanıtlardan yararlanarak Şekil 11, Şekil 12, Şekil 13, Şekil 14 ve Şekil 15’teki kelimi ağaçları oluşturulmuştur:

44

Şekil 12. Sınıf öğretmenlerinin “toplumsal” kavramına ait kelime ağacı

Şekil 13. Sınıf öğretmenlerinin “iyi” kavramına ait kelime ağacı

Şekil 14. Sınıf öğretmenlerinin “mutlu” kavramına ait kelime ağacı

Şekil 15. Sınıf öğretmenlerinin “yetiştirmek” kavramına ait kelime ağacı

Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin değerler eğitiminde faaliyetler konusuna yönelik görüşlerine ilişkin yedi adet doğrudan alıntıya aşağıda yer verilmiştir:

45

• Ö3- Öğretmenin görevi, eğitim-öğretimdir. Eğitim toplumsal yaşamın içinde evrensel ve kültürel değerleri öğrencilere iletmede etkin rol oynar. Derslerimde bir değeri öğretmek ve bu değeri davranış haline dönüştüren bireyler yetiştirmek amacıyla etkinlikler yapıyorum. Sınıf öğretmeni olmam sebebiyle hedef kitlem çocuklardır. Ve çocuklarında doğru davranışları öğrenmeleri konusunda yardıma ihtiyaçları vardır. Bu sebeple değer eğitiminin önemli olduğunu düşünüyorum. Bu sebeple değerlerden bağımsız bir eğitim sistemi düşünmenin imkânsız olduğunu düşünüyorum.

• Ö4- Öncelikli olarak değerlerini bilmeleri ve onlara sahip çıkmalarını sağlamayı hedefledim. Ders içi yaptığım etkinliklerde daha çok manevi değerlere önem veriyorum. Benim düşünceme göre bir insan belki ileride çok iyi yerlere gelemeyebilir. Ama değerlerine bağlı yaşarsa iyi bir insan olur. İyi insandan kastım adaletli, hoşgörülü, inançlı, sevgi dolu…. Bir öğrenci akademik olarak başarılı olamayabilir ama vicdanlı birey olabilmesi hem bireysel hem de toplumsal açıdan önemlidir. Bu sebeple değer eğitimini gerçekleştiriyorum. • Ö9- Öğrettiğim değerin toplumda kabul görmüş olması önemlidir. Öğrencilerin

sosyal hayatlarında bu değerleri kabul etmesini, bu değerleri davranış haline getirmesini hedefledim. Öğrencilerimin topluma uyumlu, kaliteli bireyler olmalarını hedefliyorum.

• Ö15- İçinde yaşadığımız toplumda birlik ve beraberliğin ancak değerler eğitimi sayesinde olabileceği düşüncesindeyim. Mesleki anlamda öğretmenlerin bu konuda çok önemli görevler üstlendiğini düşünüyorum.

• Ö17- Hedefim öğrencilerimde insani değerleri artırmaktır. Böylece mutlu bireyler yetişecektir. Ulusal barış, birlik ve bolluk için insani değerlerimizi yükselttiğimizde daha parlak bir toplum olacağımızı düşünüyorum.

• Ö18- Değerler eğitimini vermemdeki hedef öğrencilerimin ahlaklı ve dürüst olmalarını sağlamaktır. Bu bağlamda yalan söylemeyen adaletli davranan merhametli saygılı bireyler hem kendilerini mutlu edecektir hem de Türk toplumunu olumlu anlamda etkileyecektir.

• Ö19- Hak hukuk noktasında mesleki olarak öğretmenler toplumu yönlendiren insanlardır. Öğrencilerime değerlerden hiç bahsetmezsem ileride ortaya çıkabilecek her olumsuzlukta kendimi vicdani açıdan rahatsız hissedeceğim. Mesleki vicdanım açısından kendime ve vatanıma olan saygımdan değerler eğitimini gerçekleştiriyorum.