Dış Kaynaklardan İnsan Kaynağı Bulma

İşletmeler, sahip oldukları iç kaynak havuzundan kendileri için yeterince iş gören adayına ulaşamıyorlar ise, bu durumda doğal olarak ihtiyaç duydukları iş gören adayı potansiyelini yakalamak için dış kaynaklara yöneleceklerdir. İşletmeler, temelde şu kanalları kullanarak kendileri için gerekli olan iş gören adaylarına ulaşmaya çalışırlar. Okullar; eğitim kurumları, istihdam büroları, işçi birlikleri, medya kaynakları, meslek ve ticaret sanayi odalar ve rakip firmalar birer dış tedarik kaynağıdır. Bunun yanında, özellikle profesyonel sosyal medya başta olmak üzere sosyal medyanın bütün alt alanları işletme için etkin bir dış tedarik mekanizması olma yolunda ilerlemektedir (Sabuncuoğlu, 2000).

Medya Kaynaklarında İlan

Bu çalışmanın da odak noktalarından biri olan medya ve medya temelli kaynaklar aynı işletmeler için etkin bir iş gören tedarik aracıdır. Gazeteler, dergiler, televizyon, radyo ve yine bu çalışmanın odağındaki medya tipi olan sosyal medya yaygın olarak kullanılan araçlardır. Burada kullanılan medya aracından ziyade, kullanılan aracın işletmenin ihtiyaç duyduğu iş gücü piyasası ile ileri düzeyde bir bağlantı sağlaması oldukça önemli olmaktadır. Bir başka ifadeyle, bütün iş görenlere aynı medya kaynakları ile ulaşmak her zaman mümkün olmamaktadır. Aranan iş görenin niteliğine göre seçilecek medya kaynağına karar verilmelidir. Bunun yanında, iş gören ihtiyacının karşılanması için gereken zaman dilimi yani süre kısıtı da medya kaynağının seçilmesinde oldukça belirleyici olmaktadır. Eğer işletme çok acil olarak bazı iş görenlere ulaşma ihtiyacı duyuyorsa ise, bu durumda ihtiyaç duyduğu nitelikteki iş görenlerin en fazla kullandıkları medya kanalına yönelmelidir. Medya kaynağının seçiminde belirleyici olan bir diğer faktörde, kaynağın işletme için doğuracağı maliyettir. Neticede, kâr maksimizasyonunu hedefleyen işletmelerin bütün maliyetleri etkin bir şekilde minimize etme çabaları olacağı muhakkaktır. Bu nedenle maliyet unsuru medya kaynağının seçimindeki temel belirleyicilerden biri olmaktadır (Ekin, 2001) .

İnternet ve Sosyal Medya

Günümüzün en önemli teknolojik gelişmelerinden biri olan internet, işletmelerin bütün faaliyetlerini etkilediği gibi, insan kaynakları fonksiyonunu ve bu fonksiyonun en önemli parçalarından biri olan iş gören teminini derinden etkilemiştir. İnternet, çok yönlü bir şekilde iş gören tedarik aracı olarak kullanılır hale gelmiştir. Çünkü internet daha çok adaya ulaşabilme, daha düşük bir maliyetle işletmenin ihtiyaçlarını karşılama ve diğer tedarik kaynakları ile ulaşmanın pek mümkün olmadığı ancak işletmenin aradığı niteliklere sahip iş görenlere daha etkin bir şekilde ulaşma imkanı sunması gibi avantajlar sunmaktadır. Bu avantajlar, günümüz iş piyasasının rekabet koşulları düşünüldüğünde ve doğru iş görene ulaşmanın rekabet için önemli bir dayanak oluşturduğu dönemde işletmeler için insan kaynakları temalı önemli avantajlardır.

Çalışan Tavsiyeleri-Referansları

İşletmedeki boş pozisyonlar için aranan nitelikte iş görenin tedarik edilmesinde kullanılan diğer önemli bir kaynak alanı da, işletmenin hâlihazırdaki çalışanlarının iş arkadaşları ve çeşitli düzeylerde yakınlıkları bulunan bireylerdir. İşletmenin mevcut çalışanlarının ulaşabilecekleri kişiler, bizzat işletmenin çalışanları tarafından işletmenin kendilerine sağlayacağı avantajlar konusunda bilgilendirilirler. Bu bilgilendirme sonucunda bu bireylerde işletmede çalışma yönelimleri oluşmaya başlayabilir. Bu adaylar, bir anlamda işletmenin iç bilgi kanallarını kullanarak ulaşmış olduğu birer dış kaynak konumundadırlar. Çalışan referansları ve tavsiyeleri ile potansiyel iş gören adaylarına ulaşmak işletme için ortaya çıkaracağı düşük maliyet özelliği nedeniyle oldukça etkili bir yöntem olarak nitelendirilebilir. Bununla birlikte, iş gören sayısının fazla olduğu işletmelerde bu yöntem işletmenin çok sayıda potansiyel adaya ulaşma imkânına sahip olması anlamına gelmektedir. Ayrıca, çalışanların tavsiyeleri sonucunda işe alınan adayların hem işletme hakkında çalışan vasıtasıyla önemli bilgilere sahip olarak işletmeye gelmeleri, hem de kendilerini refere eden kişiyi utandırmamak adına daha etkin ve uzun süreli olarak işletmede çalışabilecekleri söylenebilir. Nitekim, bazı bilimsel araştırmalar mevcut çalışanların tavsiyeleri doğrultusunda işe alınan iş görenlerin, diğer tedarik kaynakları kullanılarak işe alınan iş görenlere göre daha uzun süreli çalıştıklarına dair bazı tespitler sunmaktadırlar (Bingöl, 2006).

Eğitim Kurumları

Eğitim kurumları, özellikle insanların belli bir spesifik alanda beceri kazanmalarına olanak tanıyan meslek liseleri, yüksek okullar ve fakülteler etkin bir eğitim-sanayi iş birliğinin olduğu örgütsel alanlarda işletmeler için önemli bir iş gören tedarik kaynağı konumunda olabilirler. Eğitim kurumlarının etkin bir iş gören kaynağı olarak değerlendirilmesi, kurumlar ile işletmeler arasında yoğun bir iş birliğini gerekli kılmaktadır. Bu iş birliğinin olmadığı örgütsel alanlarda, eğitim kurumlarının bir iş gören tedarik kaynağı olarak kullanılabilmesi, gerek işletme gerekse eğitim kurumunun özel çabası sonucunda gerçekleşebilmektedir. Eğitim kurumlarının, bir tedarik kaynağı olarak kullanılması özellikle deneyim gerektirmeyen iş alanları için oldukça işlevsel olabilmektedir. Çünkü deneyim gerektirmeyen işlerde kişinin sahip olduğu yetkinliklerin işletmeye özgü bir nitelik kazanması gerekmemektedir. Özellikle, tecrübeden ziyade spesifik uzmanlık bilgilerinin ve teknik gerekliliklerin önemli olduğu

iş alanlarında eğitim kurumları etkin bir tedarik kaynağı pozisyonuna gelebilmektedir (Can ve diğ., 2009).

Sendikalar

Sendikalar, bir yandan iş görenler ile işveren arasındaki ilişkinin şekillenmesinde ve iş görenin haklarının işverene karşı savunulmasında önemli bir işlev üstlenirken, diğer yandan da özellikle bazı işletmeler ve iş kollarında işletme için iş gören tedarik kaynağı olarak çalışmaktadırlar. Hatta bazı sektörlerde geleneksel olarak sendikaların işletmelere iş gören tedarik etmeleri artık bir sektör geleneğine dönüşerek kurumsallaşmıştır (Can ve diğ.2009) Örneğin Türkiye’de araç lastiği üreten işletmelerde sendikalar iş gören tedariğinde oldukça etkin bir rol üstlenmektedirler. Bunun yanında, sendikaların çok güçlü olduğu bazı iş kollarında kendi güçlerinin bir yansıması ve sahip oldukları gücü sürdürülebilir kılmak adına bizzat kendileri iş gören tedariğinde aktif rol almak istemekte ve hatta bunun için özel bir mücadele vermektedirler.

Meslek-Ticaret ve Sanayi Odaları

Meslek, ticaret ve sanayi odaları bir yandan işletmelerin faaliyetlerinin daha etkin olması konusunda onlara yol gösterirken, diğer yandan da yine onlar için iş gören tedariği konusunda önemli bir kaynak rolü üstlenebilmektedir. Özellikle içinde bulunulan örgütsel alanın özelliğine göre Fransa, Almaya ve Belçika gibi meslek, ticaret ve sanayi odalarının işletmelerin faaliyet biçimlerinde son derece etkili olduğu ülkelerden bu odalar işletmeler için ideal iş görenlerin bulunmasında önemli birer tedarik kaynağı olabilmektedirler (Bingöl, 2006).

İstihdam Büroları (Türkiye’de İş Kur)

Türkiye’de, bütün şehirlerde örgütlenmiş olan İş-Kur önemli bir iş gören havuzuna sahip olarak bütün işletmeler için ciddi bir tedarik kaynağı konumundadır. Bunun yanında Türkiye’de yeni yeni yaygınlaşmaya başlayan, Avrupa ülkelerinde ise oldukça uzun zamandır faaliyet gösteren özel istihdam büroları yine işletmeler için önemli bir dış tedarik kaynaklarıdır. Özel istihdam büroları, iş gören adaylarından ve işletmelerden belli oranlarda maddi karşılık alarak iş gören adayları ile iş görene ihtiyaç duyan işletmeleri bir araya getirme rolü üstlenmektedirler. Özellikle, özel istihdam bürolarının uzun zamandır faaliyet gösterdiği ülkelerde bürolar arasında uzmanlaşma eğilimi olduğu görülmektedir. Örneğin bazı istihdam büroları çalışmalarını daha çok yönetsel

uzmanlık pozisyonu gerektiren alanlarda yaparken, bazı istihdam büroları ise daha çok teknisyen düzeyindeki pozisyonlar üzere odaklanmaktadırlar (Tonus, 2013: 64-68).

İş görenlerin tedariğinde, iç ya da dış kaynakların kullanılması kararından önce işletmenin hangi tedarik kaynağını kullanırsa kullansın bir dizi ön hazırlık çalışması yapması gerekmektedir. Bu ön hazırlık çalışmalarını iki aşamada ifade etmek mümkündür. Birinci aşama, işletmedeki hangi iş alanları için iş görenin alınması planlanmaktadır? Bu iş alanları temel alındığın iş görenlerin ne tür yetenek ve becerilere sahip olması gerekmektedir? Sorularına cevap arama girişimlerine yönelik eylemlerden oluşmaktadır. Bu sorular, işletmede yapılan ve yapılacak olan iş analizleri vasıtasıyla cevaplandırılmaya çalışılır. İkinci aşama ise, iş analizi ve iş tanımları sonucunda elde edilen verilerden hareketle, ihtiyaç duyulan iş alanları için gerekli olan iş gören niteliklerinin neler olması gerekliğine ilişkin, nitelik ve beceri gerekliliklerinin tespit edilmesine yönelik iş gerekleri çalışmasının yapılmasını kapsamaktadır. (Sabuncuoğlu, 2009: 80). Dolayısıyla, iş analizlerinin bir işletmede iş gören tedariği başta olmak üzere istihdama ilişkin bütün süreçleri derinden etkileyen önemli bir insan kaynağı departmanı çalışması olduğu söylenebilir.