Bir binanın sürdürülebilirliği sadece binanın bulunduğu yerel çevreye göre değerlendirilebileceği için, her ülke kendi yasal dokümanları, piyasa durumu ve ihtiyaçlarını referans alarak yerel yeşil bina değerlendirme sistemlerini geliştirir. Günümüzde, farklı ülkeler tarafından kullanılmakta olan otuzdan fazla yerel değerlendirme sistemi vardır. Bu değerlendirme sistemleri arasında en gelişmiş kabul edilenleri 1990 yılından itibaren kullanılmakta olan ve şu ana dek toplam 110.000 binayı değerlendirmek için kullanılmış, kayıtlı olarak bekleyen yarım milyon binada da kullanılması planlanan İngiltere kökenli BREEAM (Building Research Establisment Environ-mental Assessment Method) ile 1998 yılında kullanılmaya başlanan, şu anda 91 ülkeden 35.000 binanın sertifika almak için kayıtlı olduğu ABD kökenli LEED (Leadership in Energy and En-vironmental Design) dir. Bu sistemleri Avustralya Yeşil Bina Konseyi tarafından geliştirilmiş olan Green Star, Japon Sürdürülebilir Bina Konsorsiyumu tarafından geliştirilmiş olan CASBEE (Comprehensive Assessment System for Built Environment Efficiency) ve uluslararası kar amacı güt-meyen bir organizasyon olan iiSBE (International Initiative for Sustainable Built Environment) tarafından geliştirilmiş olan SBTool (Sustainable Building Tool) takip etmektedir. Aşağıdaki tab-loda dünyada yaygın olarak kullanılan sistemlerin karşılaştırılması özetlenmiştir.
Tablo 1. Yeşil Bina Değerlendirme Sistemlerinin Karşılaştırılması
Açık Ad Bina Çevresel Etkinliği için Kapsamlı Değerlendirme Sistemi
Comprehensive Assessment System for Building Environmental Efficiency
Kısaltma CASBEE
Köken
Japonya Yeşil Bina Konseyi /Japonya Sürdürülebilir Bina Konsorsiyumu (Japan Green Building Council/Japan Sustainable Building Consortium) 2001’den beri sistem üzerinde çalışmaktadır. Bu kurum CASBEE sistemini sürekli olarak geliştirip yenilemektedir. 2005’te sertifikasyon vermeye başlamışlardır.
Öncelikler
(1) Enerji etkinliği (2) Kaynak etkinliği (3)Yerel çevre (4) İç mekan
Bu dört alan, Japonya’da ve ülke dışında zaten mevcut olan değerlendirme araçlarının hedef alanları ile büyük ölçüde aynıdır, ancak tam olarak aynı kavramları temsil etmedikleri için hepsini aynı temelde ele almak zordur.
Veri
Gereksinimleri
Q (Kalite): Bina Çevresel Kalitesi & Performansı:
“kuramsal kapalı alan (özel mülk) dahilinde bina kullanıcılarının yaşam konforundaki iyileşmeyi” ölçer.
L (Yükler): Bina Çevresel Yükleri:
“çevresel etkinin, kuramsal kapalı alanın dışına (kamusal alan) taşan olumsuz özelliklerini” ölçer.
Açık Ad BRE - Çevresel Değerlendirme Metodu (Environmental Assessment Method )
Kısaltma BREEAM
Köken
BREEAM, İngiltere’deki konut dışı yeni binaların sürdürülebilirliğini ölçen bir araç olarak 1990’da oluşturuldu [1]. Sistem, devamlı olarak İngiliz bina düzenlemeleri ile uyum içinde güncellendi ve 1 Ağustos 2008 tarihinde önemli bir yenilemeden geçerek BREEAM 2008 adını aldı [2].
Öncelikler
Enerji modeli raporu/Enerji Performansı sertifikası Proje hakkında yazılı açıklamalar
Şantiye ziyaretleri
Doldurulmuş BREEAM dokümanları Açık Ad Çevre ve Enerji Tasarımında Liderlik
Leadership in Environmental and Energy Design
Kısaltma LEED
Köken
1994’te USGBC ve NRDC tarafından kuruldu. Mutabakata dayalı, geniş spektrumlu, gönüllü bir teşebbüs. Düzenli olarak yenilenir ve gereksinimler güçlendirilir. 2012’de LEED-International adında bir klavuz çıkarmayı hedeflemektedir.
Öncelikler
Fiziksel çevre, Toplum, Ulaşım, Isı adaları, Işık kirliliği, Su kullanımı, Kanalizasyon, Enerji etkinlik, GHG (Sera gazı) emisyonları, İşletmeye alma (Commissioning), Yeşil enerji, Malzemeler, Atık, Hava kalitesi, Taze hava, Nicelik, Kullanıcı konforu
Proje hakkında proje sahibi veya projeyi geliştiren kişi tarafından yapılan yazılı açıklamalar
Proje çizim ve diyagramları
Yeşil Bina Sertifika Sistemleri
Açık Ad Sürdürülebilir Bina Aracı (Sustainable Building Tool) Kısaltma SBTool
Köken
SBTool, önceki ismiyle GBTool, binaların çevresel ve sürdürülebilirlik performanslarını ölçmek için tasarlanmıştır.
SBTool, bir düzineden fazla takımdan oluşan bir grup tarafından 1996’dan beri geliştirilmekte olan Green Building Challenge (GBC) adlı değerlendirme metodunun yazılım uygulamasıdır.
GBC süreci Natural Resources Canada (Kanada Doğal Kaynakları) tarafından başlatılmış, ancak 2002 yılında sorumluluk International Initiative for a Sustainable Built Environment’a (iiSBE) devredilmiştir.
Öncelikler Veri
Gereksinimleri
Çizimler/Diyagramlar, Şartnameler, Enerji modeli raporu,
Yazılı açıklamalar, İnşaat kayıtları, Tüketim kayıtları (Su, yakıt, vs), Doldurulmuş SBTool dokümanları
Açık Ad Green Star Kısaltma
Köken
Green Star, Avustralya’daki binalar için gönüllü bir çevresel değerlendirme sistemidir. 2003’te Avusturalya Yeşil Bina Konseyi tarafından yürürlüğe koyulmuştur. LEED ve BREEAM’den esinlenmiştir.
Öncelikler
Veri
Gereksinimleri
Çizimler, Şartnameler, Malzeme bilgileri, Proje zaman çizelgesi, Tasarım niyeti dokümanı, Atık yönetim planı,
Üçüncü parti dokümanlarının kopyası, Proje kontratı, Proje hakkında yazılı açıklamalar
Açık Ad Bina Çevresel Etkinliği için Kapsamlı Değerlendirme Sistemi Comprehensive Assessment System for Building Environmental Efficiency
Kısaltma
Köken
CASBEE araştırma ve geliştirmesi, Japonya Toprak, Altyapı ve Ulaştırma Bakanlığı’nın desteği ile sanayi, devlet ve akademi arasında bir işbirliği çerçevesinde yürütülmüştür. Yeni kurulmuş Japonya Sürdürülebilir Bina
Konsorsiyumu (Japan Sustainable Building Consortium) ve ona bağlı alt komiteler CASBEE’nin genel yönetiminden sorumlu iken, sekreterlik Bina Çevresi ve Enerji Korunumu Kurumu (Institute for Building Environment and Energy Conservation) dahilindedir.
Öncelikler
Veri
Gereksinimleri
CASBEE-NC (New Construction; Yeni Yapı) dokümanının yapısı
Sistemi işletmek için, değerlendirme uzmanı (assessor) her tasarım aşamasında iki değerlendirme formu doldurur: Ana Sayfa ve Sonuç Sayfası.
Her değerlendirme kalemi için değerlendirme sonuçları Sonuç Sayfası’nda Q;
Bina Çevresel Kalitesi & Performansı ve LR; Bina Çevresel Yüklerinin Azaltılması değerleri olarak verilir. Burada LR göstergesi, L: Bina Çevresel Yükleri’nin kendisini değil, kuramsal sınırların dışına taşan bina çevresel yüklerinin azaltılması performansını temsil edecek şekilde değerlendirilir.
Değerlendirme Sonuç Sayfası temel olarak bir binanın CASBEE ile yapılan değerlendirmesinin sonucunu gösterir. Ağırlıklı puanlama sistemi kullanılır.
Açık Ad Çevresel Değerlendirme Sistemi BRE Environmental Assessment Method
İdari Altyapı
BRE Küresel “Sürdürülebilirlik Kurulu”, BRE’nin yönetmeliklerini, yayınlarını, standartlarını ve “yeşil binalar”, enerji, atık, sürdürülebilirlik ve çevre alanındaki sertifikasyon planlarını denetler.
Mevcut standartlar ve planlar BREEAM, EcoHomes, Environmental Profiles ve ISO 14001’i içerir.
Kurul bu konuları gözden geçirmek için yılda üç kez toplanır.
BREEAM yönetmeliği, dokümanları ve referansları BREEAM değerlendiricileri (assessor)
Değerlendirme uzmanı, BRE tarafından ortalama 1,500 sterlinlik bir ücret karşılığı eğitilir.
İdari Süreç
BRE, BREEAM sistemini yöneten bir İngiliz organizasyonudur.
BREEAM değerlendirmesine başvuran tüm binalar, sertifikalı bir BRE
değerlendirme uzmanının tam hizmetine ihtiyaç duyar. Değerlendirme uzmanı binanın BREEAM kriterlerine uyduğunu gösteren bütün proje bilgisini toplar.
Uzman, tasarım aşamasına ve proje yönetimine de destek verebilir. BRE çalışanları değerlendirme uzmanı tarafından teslim edilen bilgiler üzerinde iki denetim gerçekleştirir.
BRE as-built projenin tasarım kriterlerine uyduğundan emin olmak için Saha Denetimi yapma seçeneğini kullanabilir. (denetleme uzmanı sertifikasyonu)
Geçerlilik Kriterleri
Bilgi toplama ve etüdün iki aşaması vardır: Tasarım ve inşaat.
BRE projenin derinlemesine denetimini de gerçekleştirebilir. İngiltere dışındaki her türlü proje, yerel yasaların BREEAM kriterlerine denk olduğunu gösteren bir ön yeterlilik denetlemesinden geçmelidir.
Puanlama
/ Ağırlık Sistemleri
LEED’in aksine, ağırlıklı bir puanlama sistemi kullanılmaktadır.
Elde edilebilecek muhtemel sonuçlar:
Pass (Geçer) Good (İyi)
Very Good (Çok iyi) Excellent (Mükemmel) Outstanding (Seçkin)
Yeşil Bina Sertifika Sistemleri
Açık Ad Çevre ve Enerji Tasarımında Liderlik
Leadership in Environmental and Energy Design
İdari Altyapı
USGBC bir şemsiye organizasyondur. LEED Technical Committee (Teknik Komite) ve LEED Steering Committee (İcra Komitesi).
LEED projesinde sertifikalı bir LEED AP (Accredited Professional) bulunursa bu 1 puan alır. Green Building Certification Institute (Yeşil Bina Sertifikasyon Kuru-mu), LEED Sertifikasyonunu m2 ye göre ücretlendirilir.
Her LEED binası tipi, 150$-200$’lık ayrı bir kılavuz gerektirir.
Dokümanların tamamlanmasının ardından, onaylanma süreci 6-12 ay sürebilir.
İdari Süreç
Tercihan bir LEED AP proje süresince tasarım takımından gelen kaynakları düzenler. LEED Referans Kılavuzu ve USGBC internet sayfasından bulunabilen kaynaklar gerekli bütün kuralları içerir. İşlem bittiği zaman, bütün dokümanlar toplanır ve internet üzerinden USGBC’ye teslim edilir. Gözden geçirme sürecinde düzeltmeler yapılabilir. Yorumlar detaylı ve tekniktir.
Geçerlilik
Krit-erleri Veri toplama işlemi kolayca tasarım ve inşaat aşaması olarak ayrılabilir. Saha denetlemesi yoktur.
Puanlama
/ Ağırlık Sistemleri
Her kredi bir puan alır. Projenin aldığı puanın düştüğü aralığa göre sertifika alınır. Farklı bina tipleri için aralıklar ve alınabilecek toplam puanlar farklıdır.
Alınabilecek sertifikalar şunlardır:
Platinum Gold Silver Certified
Açık Ad Sürdürülebilir Bina Aracı Sustainable Building Tool
İdari Altyapı iiSBE HQ (International Framework Committee) Yerel iiSBE takımları
Değerlendirme uzmanları
İdari Süreç
iiSBE HQ (Merkez) SBTool dokümanlarını sağlar.
Yerel iiSBE A dosyasındaki içerik, bağlam, ağırlıklar (weight) ve referans noktalarını (benchmark) belirler. Tasarım ekibi, B dosyasında projenin temel ve detay özelliklerini tanımlar. Simülasyonlar ve diğer dış hesaplamalar bu aşamada yapılır. Tasarım ekibi performans hedeflerini ve resmi değerlendirme değerlerini C dosyasına girer. Bağımsız değerlendiriciler C dosyasındaki değerlendirmeleri gözden geçirir. Yerel iiSBE dokümanları gözden geçirir. iiSBE Merkez ofisi kalite kontrolü yapar. Sertifika verilir.
Geçerlilik
Krit-erleri Resmi bir sonuç elde etmek için belgelerin yerel iiSBE ve iiSBE Merkez ofisi onayından geçmesi gerekmektedir.
Puanlama
/ Ağırlık Sistemleri
Ağırlıklı bir puanlama sistemi kullanılmaktadır.
Alınabilecek sonuçlar:
-1 = Yetersiz
0 = Minimum Kabul edilebilir performans +3 = İyi kullanım
+5 = En iyi kullanım
Açık Ad Green Star
İdari Altyapı
Technical Working Group (TWG; Teknik Çalışma Grubu): TWG, Green Star puanlama sistemini yaratmak için çevresel ve endüstriyel uzmanlıklarını ortaya koyan Yeşil Bina Konseyi üyelerinden oluşan tamamen gönüllü bir gruptur.
Değerlendirme Jürisi
Değerlendirme uzmanları: Şu an 3693 sertifikalı uzman bulunmaktadır.
Değerlendirme uzmanı Green Star Fakültesi tarafından 1000$-1350$’lık ücret karşılığı eğitilir.
1. Tur Değerlendirme sonuçları, 2. tur Belgelerin teslim edilmesi, 2. Tur Değerlendirme,
1. Tur Sonuç
Geçerlilik Krit-erleri
Proje yalnızca Avusturalya’da ise değerlendirmeye alınır. Projenin
değerlendirilmesi için karşılaması gereken önkoşullar şu konular altındadır:
Mekan kullanımı, Mekansal farklılaşma, Binanın durumuyla ilgili gereklilikler, Sertifikanın verildiği zaman.
Eğer değerlendirme sonuçları projenin 45 veya üstü puan aldığını doğrularsa, proje GBCA tarafından Green Star Certified Rating (Green Star Sertifikası) almaya hak kazanır.
Puanlama
/ Ağırlık Sistemleri
Ağırlıklı bir puanlama sistemi kullanılmaktadır.
45 puanın altındaki projeler sertifika alamazlar.
4 Star Green Star Sertifikası (45-59) ‘Best Practice’ olarak da adlandırılır 5 Star Green Star Sertifikası (60-74) ‘Australian Excellence’ olarak da adlandırılır 6 Star Green Star Sertifikası (75-100) ‘World Leadership’ olarak da adlandırılır