Dört nolu dökümde GGG70 normundaki küresel grafitli dökme demirin Mg etkisini bozarak lamel grafite dönüşümüne neden olan titanyum ve kükürt elementlerinin soğuma eğrisine etkisi araştırılmıştır. Meydana gelen farklılıklar, optik mikroskop görüntüleri, sertlik değerleri ve görüntü analizleriyle değerlendirilmiştir. Şekil 7.5’te dört nolu dökümde elde edilen soğuma eğrileri, mikroyapı görüntüleriyle beraber gösterilmiştir
Şekil 7.5. Dört nolu dökümde elde edilen soğuma eğrilerinin, mikroyapılarla beraber gösterilişi
1) Aktif karbon eşdeğerinin belirlenmesinde önemli rol oynayan serbest grafit, kükürt ve titanyum gibi elementlerin ilavesiyle azalmıştır. Kükürt ve titanyum elementi karbonun aktif durumdan pasif duruma geçmesine neden olmuştur. Numune 4.1 de ACEL değeri 4.22 iken ilave edilen kükürtle bu değer 4.2 numunesinde 4.19 seviyesine inmiştir.
2) Termal analizde grafitlerin formlarını belirlemede kullanılan bir önemli parametre GRF2 faktörüdür. Isı iletim katsayısı hesaplanarak bulunan bu parametre, dördüncü dökümde açıkça gözükmektedir. Numune 4.1 de GRF2 faktör 55 değerindeyken be değer ilave edilen kükürt ve titanyum etkisiyle küresellikten uzaklaşarak numune 4.2 de GRF2 faktör 171 numune 4.3 te GRF2 faktör 159 seviyelerine gerilemiştir.
3) Küresel grafitli dökme demirden, lamel grafitli dökme değere dönüşürken sertlik değerleri düşmektedir. Numune 4.1’de küresellik 0,69 seviyelerinde iken sertlik değeri 252,83HB dir. Kürelerin lamele dönüşmesi ile numune 4.2’de küresellik 0,50 seviyesine gerilemiş sertlik değeri de %22,2 oranında düşerek 196,5 HB sertliğine düşmüştür.
7.5. Öneriler
Yapılan çalışmada mevcut termal analiz yazılımı ve matematiksel hesaplamaların ortaya koyduğu sonuçlar karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Buna göre şu önerilere yer verilmiştir.
1) Sıcaklık zaman grafikleri verilerinin saniye bazında alınması sonuçların hassasiyetini azalmaktadır. Bu oluşturulan soğuma eğrilerinin milisaniye bazında programa aktarılması daha net sonuçların bulunmasına sağlayacaktır.
2) Termal analizde kullanılan parametrelerin bazıları açıklanamamıştır. Bunun için daha hassas deney sonuçları ortaya koymak gerekmektedir. Bu konuda daha detaylı çalışmalar yapılması gerekmektedir.
[1] ALBAYRAK Ö., Küresel Grafitli Dökme Demirlerde Porozite Oluşumunun Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mayıs 2001
[2] EKİNCİ E., Düktil Demirlerde Aşılayıcının Mikroyapı ve Mekanik Özelliklere Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Haziran 2009
[3] KUMRUOĞLU L.C., Lamel Grafitli ve Küresel Grafitli Dökme Demirlerde Karbon Eşdeğerinin Mekanik Özellikler ve Mikroyapıya Etkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Haziran 2003
[4] ÖZTÜRK Ş., Küresel Grafitli Dökme Demirlerin Karakterizasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ağustos 2004 [5] ELMABROUK O., An Investigation of Compacted Graphite Iron
Production by Means of Thermal Analysis Technique and Other Process Control Windows, Doktora Tezi, ODTÜ, Ocak 2007
[6] ASA Elkem, Graphite Structures in Cast Iron, Norway (2004)
[7] ASA Elkem, Common Metallurgical Defects in Grey Iron, Norway (2004)
[8] ASA Elkem, Common Metallurgical Defects in Ductile Iron, Norway (2004)
[9] VARİNLİOĞLU S., Küresel Grafitli Dökme Demirlerin Üretimi, Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Haziran 2004
[10] ÇELİK O.N., Küresel Grafitli Dökme Demirlerde Cu, Ni ve Mo Alaşım Elementlerinin Ostemperleme Sonucu Beynit Oluşumuna Etkisinin İncelenmesi ve Sinirsel Ağ Modeli ile Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mayıs 1996
[11] MAVİ A., Vermiküler Grafitli Dökme Demirlerde İşlenebilirliğinin Deneysel Olarak Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ekim 2008
[12] TOPTAŞ M., Farklı Isıl İşlemlerin Küresel Grafitli Dökme Demirin Yorulma Davranışına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Haziran 2009
[13] http://www.belgeler.com/blg/lid9/17-gri-lamel-grafitli-dokme-demir, erişim tarihi: Şubat 2010
[14] http://www.belgeler.com/blg/lidb/19-kuresel-grafitli-dokme-demir, erişim tarihi: Şubat 2010
[15] CEVHER Ö., Dökme Demirlerde Sert Faz Oluşumunun Önlenmesi ve Giderilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ağustos 2006
[16] AVCI Y., Kompakt Grafitli Dökme Demirlerin Döküm Yöntemlerinin Tanımlanması, Metalografik ve Mekanik Özelliklerin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aralık 2005
[17] SAĞLAM D., Dökme Demirlerin Aşınma Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ağustos2009
[18] BAZDAR M., ABBASI H.R., YAGHTIN A.H., RASSIZADEHGHANİ J., “Effect of Sulfur on Graphite Aspect Ratio and Tensile Properties in Compacted Graphite Irons, Elsevier Journal of materials Processing Technology, 2009, syf.1701-1705
[19] ECOB C.M., HARTUNG C., An Alternative Route for the Production of Compacted Graphite Irons, Elkem Foundry Products, ASA, Norway, 2008 [20] Foseco Ferrous Foundryman’s Handbook, syf 36-87, 2000
[21] MYINT A. M. M. T. Z., LWIN B. K. T., Study on the Effect of Weight Percentage Variation and Size Variation of Magnesium Ferrosilicon Added, Gating System Design and Reaction Chamber Design on Inmold Process, Proceeding of World Academy of Science, Engineering and Technology, Vol. 36, syf. 2070-3740, December 2008
[22] JIYANG Z., Colour Metallography of Cast Iron, China Foundry Vol. 7 No 1 Chapter 3, 2009
[23] CHISAMERA M., RIPOSAN I., STAN S., ALBU C.B., BREZEANU C., Comparison of Oxy-sulfide Alloy Tablets and Ca-bearing FeSi75 for Late Inoculation of Low Sulfur Grey Irons, American Foundry Society, 2007, [24] Heraeus Electro-Nite, Thermal Analysis of Cast Iron, 2006
[25] UDROIU A., The Use of Thermal Analysis for Process Control of Ductile Iron, Seminarium NovaCast, 2002
[26] MAMPAEY F., HABETS D., PLESSERS J., SEUTENS F., On line Oxygen Activity Measurements to Determine Optimal Graphite Form During Compact Graphite Iron Production, American Foundry Society, International Journal of Metalcasting, 2010
[27] ASM Metals Handbook Vol. 15 Casting, 9th Edition syf 1462-1496, 1992 [28] ÖZEL A., ERTÜRK S.Ö., YALDIZ E., AYDIN C., KUMRUOĞLU L.C.,
Dökme Demirlerde Termal Analiz Yöntemiyle Besleyicisiz Döküm Limitlerinin Belirlenmesi, 13th International Materials Symposium, 2010 [29] SILLEN R., Finding the True Eutectic Point (TEP) Essential Task for
Efficient Process Control of Ductile Iron, NovaCast Foundry Solutions AB [30] SILLEN R., Why Primary Graphite is Bad” CEO, NovaCast Foundry
Solutions AB
[31] SKALAND T., Understanding Ductile Iron Solidification by The Use of Thermal Analysis, Vestas Wind System A/S Windcast Group Kristiansand, Aalen Germany, 2005
[32] Dataforth Corporation, Practical Termocouple Temperature Measurement, 2000
[33] GÜL F., ÇETİN M., Küresel Grafitli Dökme Demirin Adhesif Aşınma Davranışı ve Sürtünme Kuvveti Üzerine Borlama Süresine Etkisi, 6th International Advanced Technologies Symposium, 2011
ÖZGEÇMİŞ
Lütfü Cihan AYTAÇOĞLU, 1986 Kocaeli doğumludur. İlköğretimi Yahya Kaptan ilköğretim okulunda, ortaöğretimi Atafen Kolejinde okuduktan sonra 2005 yılında SAÜ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği bölümünde eğitimine başlayarak, 2009’da Metalurji ve Malzeme Mühendisi olarak mezun olmuştur. 2009 yılında SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Metalurji ve Malzeme Mühendisliğinden yüksek lisansa başlamıştır. 2010-2011 yılları arası İntuğ Döküm Sanayi ve Ticaret Limited Sirketinde çalışmıştır (Sakarya). Halen SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Metalurji ve Malzeme Mühendisliğinde yüksek lisans öğrencisidir.