2. GEREÇ VE YÖNTEM
2.4. Labaratuar İncelemeleri: 1 Kan Kültürü
2.4.4. CRP Düzey
Akut faz reaktanları için 2–3 cc kan kuru tüpe alındı. Kuru tüp içindeki kan 4000 devir /dak.’da 5 dakika çevrildi ve serumu ayrıldı. CRP için BEHRİNG BN2, Germany cihazında CRP 1675306 kodlu uygun kit kullanılarak immunnefelometrik yöntemle CRP düzeyleri kantitatif olarak belirlendi.1 mg/dl üzerindeki değerler anlamlı kabul edildi.
2.4.5. Prokalsitonin
Yaklaşık 2 ml kan kuru tüpe alınarak serumu ayrıştırıldı. ROCHE COBAS 601 DİAGNOSTIN, GERMANY cihazı ile PCT seri no:117210, lot numara 175456 kitiyle elektrokemiluminesans yöntemiyle çalışıldı.
CD64–CD11b: Yaklaşık 1 ml kan EDTA’lı tüpe konarak flowsitometrik
yöntemle CYTOMİCS FC500, Bechman Coulter/ France cihazı ile CD45/14 Referans A07738, CD11b PNIM 3611 (PC5), CD64 PNIM 1604U kitleriyle çalışıldı.
45 2.5. İstatiksel Değerlendirme
İstatiksel analizler IBM SPSS Statistics 21 programı kullanılarak yapıldı. Bulgular ortalama ± standart sapma olarak verildi. Normal değişkenlik gösteren değişkenler parametrik testler ile (tek yönlü varyans analizi, bağımsız t testi), normal dağılım göstermeyen değişkenler ise parametrik olmayan testler ile (Kruskall –wallis testi, Mann–Whitney, Wilcoxon sıra ortalaması testi) değerlendirildi. Kategorik nitel değişkenler için ki kare testi uygulandı. Testlerin tümünde P <0, 05 anlamlı olarak değerlendirildi. Ayrıca düzey ölçümü yapılan nicel verilerin tanısal güçlerini belirlemek için ROC analizi ile kesim noktaları (cuttoff), duyarlılık (sensitivite), özgüllük (spesifite), pozitif ve negatif tahmin değerleri (prediktif index) ve ROC eğrilerinin altında kalan alan hesaplandı.
46
3. BULGULAR
Bu çalışma Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve hastalıkları Anabilim Dalı yenidoğan yoğun bakım ünitesinde Mayıs 2013–Ocak 2014 tarihleri arasında yapıldı.128 yenidoğan bebek bu çalışmaya alındı. Sepsis grubu 88 (kanıtlanmış sepsis grubu 40, klinik sepsis grubu 48), kontrol grubu 40 bebekten oluştu. Bu çalışma kanıtlanmış sepsis, klinik sepsis ve kontrol grubu olarak 3 grup halinde incelendi.
Bu 3 grup demografik özelliklerine göre değerlendirildi. Klinik sepsis grubu 25 (%52.1) erkek, 23 (%47.9) kız; kanıtlanmış sepsis grubu 25 (%62.5) erkek, 15 (%37.5) kız; kontrol grubu 27 (%67.5) erkek, 13 (%32.5) kız bebekten oluşuyordu. Bu 3 grup arasında cinsiyet dağılımı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Doğum şekli olarak Sezeryan doğum (C/S) ve Normal spontan vajinal doğum (NSVY) olarak 2 grupta incelendi. Klinik sepsis grubu 37 (%77.1) C/S, 11 (%22.9) NSVY; kanıtlanmış sepsis grubu 32 (%80) C/S, 8 (%20) NSVY; kontrol grubu 25 (%62.5) C/S, 15 (%37.5) NSVY’dan oluşuyordu. Bu 3 grup arasında doğum şekli açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Doğum kilosu olarak <1500 gr, 1500–2500 gr, 2500–4000gr, >4000 gr. Olarak 4 grupta incelendi. Klinik sepsis grubu < 1500 gr 15 (%31.3), 1500–2500 gr 15 (%31.3), 2500–4000 gr 17 (%35.4), >4000 gr 1 (%2.1) hasta; kanıtlanmış sepsis grubu < 1500 gr 14 (%35), 1500–2500 gr 16 (%40), 2500–4000 gr, 10 (%25), >4000 gr hiç hasta saptanmamıştır; kontrol grubu <1500 gr hiç hasta saptanmamıştır, 1500– 2500gr 2 (%5), 2500–4000gr 38 (%95), >4000gr hiç hasta saptanmamıştır. Bu 3 grup arasında doğum kilosu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Doğum haftası olarak >38 hafta, 32–37 hafta, 28–31 hafta, <28 hafta olarak 4 grupta incelendi Klinik sepsis grubunda >38 hafta 16 (%33.3), 32–37 hafta 15 (%31.3), 28–31 hafta 9 (%18.8), <28 hafta 8 (%16.7) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda >38 hafta 12 (%30), 32–37 hafta 12 (%30), 28–31 hafta 8 (%20), <28 hafta 8 (%20) hasta; kontrol grubu olarak >38 hafta 34 (%85), 32–37 hafta 6 (%15) hasta saptanırken 28–31, <28 hafta bebekler saptanmamıştır. Bu 3 grup arasında doğum
47
haftası açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (P<0.05). Tablo– 8 de olguların demografik özellikleri belirtilmiştir.
Doğum haftasının minimum ve maksimum değerleri klinik sepsis grubunda 26–39 hafta, kanıtlanmış sepsis grubunda 25–41 hafta, kontrol grubunda 37–41 haftaları arasındaydı.
Tablo 8. Olguların demografik özellikleri
Klinik Sepsis grubu (n=48.%) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40.%) Kontrol grubu (n=40.%) P Cinsiyet Erkek Kız 25 (%52.1) 23 (%47.9) 25 (%62.5) 15 (%37.5) 27 (%67.5) 13 (%32.5) >0.05 >0.05 Doğum şekli C/S NSVY Doğum kilosu <1500 1500–2500 2500–4000 >4000 Doğum haftası >38 32–37 28–31 <28 37 (%77.1) 11 (%22.9) 15 (%31.3) 15 (%31.3) 17 (%35.4) 1 (%2.1) 16 (%33.3) 15 (%31.3) 9 (%18.8) 8 (%16.7) 32 (%80) 8 (%20) 14 (%35) 16 (%40) 10 (%25) 0 (%0) 12 (%30) 12 (%30) 8 (%20) 8 (%20) 25 (%62.5) 15 (%37.5) 0 (%0) 2 (%5) 38 (%95) 0 (%0) 34 (%85) 6 (%15) 0 (%0) 0 (%0) >0.05 >0.05 <0.05 <0.05 <0.05 <0.05 <0.05 <0.05 <0.05 <0.05
Yeni doğan çoğunun ilk değerlendirilmesi (APGAR scoru) 1.dakika sonuçları ≤7 ve ≥8 olarak değerlendirildi. Klinik sepsis grubunda ≤7. 47 (%97.9), ≥8, 1 (%2.1) hasta, kanıtlanmış sepsis grubunda ≤7,38 (%95.0), ≥8.2 (%5), kontrol grubunda ≤7, 36 (%90), ≥8 4 (%10) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında APGAR scoru 1.dakika açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Yeni doğan çoğunun ilk değerlendirilmesi scoru 5.dakika sonuçları ≤7 ve ≥8 olarak değerlendirildi. Klinik sepsis grubunda ≤7, 21 (%43.8), ≥8, 27 (%56.3) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda ≤7, 10 (%25), ≥8, 30 (%75) hasta; kontrol grubunda ≤7 hiç hasta saptanmazken, ≥8 40 (%100) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında APGAR scoru 5.dakika açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
48
Kan grubu uyuşmazlığı açısından (AB0 ve RH uyuşmazlığı) klinik sepsis grubunda 9 (%18.8) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 4 (%10) hasta; kontrol grubunda 2 (%5) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında kan grubu uyuşmazlığı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Celeston uygulaması açısından klinik sepsis grubunda 6 (%12, 5) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 6 (%15) hasta; kontrol grubunda 1 (%2.5) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında celeston uygulaması açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Rhogam uygulaması klinik sepsis grubunda 1 (%2.1) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 1 (%2.5) hasta; kontrol grubunda 1 (%2.5) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında rhogam uygulaması açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Sepsis tanı zamanı olarak <72 saat erken başlangıçlı neonatal sepsis, >72 saat–30 gün geç başlangıçlı neonatal sepsis, >30 gün çok geç başlangıçlı neonatal sepsis olarak 3 grup halinde değerlendirildi. Klinik sepsis grubunda <72 saat erken başlangıçlı neonatal sepsisli 2 (%4.2) hasta, >72 saat–30 gün geç başlangıçlı neonatal sepsisli 41 (%85, 4) hasta, >30 gün çok geç başlangıçlı neonatal sepsisli 5 (%10.4) hasta saptandı. Kanıtlanmış sepsis grubunda <72 saat erken başlangıçlı neonatal sepsisli 1 (%2.5) hasta, >72 saat–30 gün geç başlangıçlı neonatal sepsisli 32 (%80) hasta, >30 gün çok geç başlangıçlı neonatal sepsisli 7 (%17.5) hasta saptandı. Bu 2 grup arasında sepsis tanı zamanı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Daha önceki sepsis hikayesi varlığı klinik sepsis grubunda 12 (%25) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 12 (%30) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında sepsis hikayesi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
Respiratuar distress sendromu (RDS) olan klinik sepsis grubunda 17 (%35.4) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 10 (%25) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında RDS açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
Surfaktan uygulaması yapılan klinik sepsis grubunda 16 (%33, 3) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 10 (%25) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında surfaktan uygulaması açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
49
Prematürite olan klinik sepsis grubunda 31 (%34.6) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 26 (%65.0) hasta saptanırken; kontrol grubunda prematür hastaya rastlanmadı. Bu 3 grup arasında prematürite açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
Yenidoğan sarılığı olan klinik sepsis grubunda 18 (%37.5) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 18 (%45) hasta; kontrol grubunda 15 (%37.5) hasta saptandı. Bu 3 grup arasında yenidoğan sarılığı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Plasenta previalı anne bebeği olarak doğan klinik sepsis grubunda 2 (%4.2)hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 1 (%2.5) hasta; kontrol grubunda hiç hastaya rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında plesenta previalı anne bebeği açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Erken membran rüptürülü anne bebeği olan klinik sepsis grubunda 7 (%14.6) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 6 (%15) hasta saptanırken; kontrol grubunda EMR’li anne bebeğine rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında EMR ‘li anne bebeği açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
Oligohidramniozlu olarak doğan klinik sepsis grubunda 7 (%14.6) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 6 (%15) hasta saptanırken; kontrol grubunda oligohidramniozlu bebeğe rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında oligohidramnioz açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
İntrauterin gelişme geriliği ile doğan klinik sepsis grubunda 4 (%8.3) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 2 (%2) hasta saptanırken; kontrol grubunda hiç IUGR’lı bebeğe rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında IUGR açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Koryoamnionitli anne bebeği olarak doğan klinik sepsis grubunda 3 (%6.3) hasta saptanmış; kanıtlanmış sepsis ve kontrol grubunda hiç hastaya rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında koryoamnionitli anne bebeği açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
Preeklamptik anne bebeği olarak doğan klinik sepsis grubunda 5 (%10.4) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 5 (%12.5) hasta; kontrol grubunda hiç hastaya rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında preeklamptik anne bebeği açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05).
50
Diabetik anne bebeği olarak doğan klinik sepsis grubunda 2 (%4.2) hasta; kanıtlanmış sepsis grubu olarak doğan 4 (%4) hasta; kontrol grubunda hiç diabetik anne bebekli hastaya rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında diabetik anne bebeği açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Hipotroidili anne bebeği olarak doğan klinik sepsis grubunda 1 (%2.1) hastaya rastlandı; kanıtlanmış sepsis ve kontrol grubunda hiç hastaya rastlanmadı. Bu 3 grup arasında hipotroidili anne bebeği açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05).
Kan gazında asidozu olan klinik sepsis grubunda 36 (%75) hasta; kanıtlanmış sepsis grubunda 30 (%75) hasta saptanırken; kontrol grubunda hiç kan gazı asidozlu olan hastaya rastlanmamıştır. Bu 3 grup arasında kan gazında asidoz durumu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05). Tablo 9. da olguların demografik özellikleri II de gösterilmiştir.
Tablo 9. Olguların demografik özellikleri II Klinik Sepsis grubu (n=48, %) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40, %) Kontrol grubu (n=40.%) P
Apgar scor 1.dakika
≤7 47 (%97.9) 38 (%95.0) 36 (%90) >0.05
≥8 1 (%2.1) 2 (%5) 4 (%10) >0.05
Apgar scor 5.dakika
≤7 21 (%43.8) 10 (%25) 0 (%0) <0.05
≥8 27 (%56.3) 30 (%75) 40 (%100) <0.05
Kan grup uyuşmazlığı 9 (%18.8) 4 (%10) 2 (%5) >0.05
Celeston uygulaması 6 (%12.5) 6 (%15) 1 (%2.5) >0.05
Rhogam uygulaması 1 (%2.1) 1 (%2.5) 1 (%2.5) >0.05
Sepsis tanı zamanı
<72 saat (erken sepsis) 2 (%4.2) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05
>72 saat (geç sepsis) 41 (%85.4) 32 (%80) 0 (%) >0.05
>30 gün (çok geç sepsis) 5 (%)10.4 7 (%17.5) 0 (%0) >0.05
Daha önce sepsis hikayesi 12 (%25) 12 (%30) 0 (%0) <0.05
RDS 17 (%35.4) 10 (%25) 0 (%0) <0.05
Surfaktan uygulaması 16 (%33.3) 10 (%25) 0 (%0) <0.05
Prematürite 31 (%34 6) 26 (%65.0) 0 (%0) <0.05
YDS 18 (%37.5) 18 (%45) 15 (%37.5) >0.05
Plasenta previalı anne bebeği
2 (%4.2) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05
EMR ‘li anne bebeği 7 (%14.6) 6 (%15) 0 (%0) <0.05
Oligohidramnioz 7 (%14.6) 6 (%15) 0 (%0) <0.05
IUGR 4 (%8.3) 2 (%2) 0 (%0) >0.05
Koryoamnionit 3 (%6.3) 0 (%0) 0 (%0) >0.05
Preeklamptik anne bebeği 5 (%10.4) 5 (%12.5) 0 (%0) >0.05
Diabetik anne bebeği 2 (%4.2) 4 (%4) 0 (%0) >0.05
Hipotroidili anne bebeği 1 (%2.1) 0 (%0) 0 (%0) >0.05
51
Sistemik enflamatuar cevap sendromu (SIRS) kriterleri açısından hastalar ateş (>380 C veya <360 C), kalp tepe atımı (KTA) (<90/dk), Solunum sayısı (>60/dk– PCO2 <32 mmHg), Lökosit sayısı (%10 bant, I/T) açısından değerlendirildi. Klinik sepsis grubunda ateş (>380 C veya <360 C) 5 (%10.4) hasta, kalp tepe atımı (KTA) 45 (%93.8) hasta, Solunum sayısı (>60/dk–PCO2<32 mmHg) 48 (%100) hasta, lökosit sayısı (%10 bant, I/T) 11 (%22.9) hastada bu bulgular saptandı. Kanıtlanmış sepsis grubunda ateş (>380 C veya <360 C) saptanmazken), kalp tepe atımı (KTA) 34 (%85) hasta, Solunum sayısı (>60/dk–PCO2 <32 mmHg) 40 (%100) hasta, lökosit sayısı (%10 bant, I/T) 10 (%25) hastada saptandı. Kontrol grubunda bu bulguların hiç birine rastlanmadı. Bu 3 grup arasında SIRS kriterleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05). Tablo–10. da SIRS tanı kriterleri gösterilmiştir.
Tablo 10. SIRS tanı kriterleri
Klinik Sepsis grubu (n=48, %) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40, %) Kontrol grubu (n=40, %) P Ateş (>38o C veya <36o C) 5 (%10. 4) 0 (%0) 0 (%0) <0. 05 KTA (<90/dk) 45 (%93. 8) 34 (%85) 0 (%0) <0. 05 Solunum sayısı (>60/dk– PCO2 <32 mmHg) 48 (%100) 40 (%100) 0 (%0) <0. 05
Lökosit sayısı (%10 bant. I/T) 11 (%22. 9) 10 (%25) 0 (%0) <0. 05
Klinik bulgular açısından hastalar değerlendirildi.
Klinik sepsis grubunda:
Solunum sistemi: RDS 17, YDGT 4, asfiksi 2, pnomotoraks 5,
Bronkopnömoni 3, BPDL 3 hasta saptandı. Deri bulguları: YDS 18 hasta saptandı.
Gastrointestinal sistem: NEC 4, Diafragma hernisi 1, omfolit 1, opere
özefagus atrezisi 1 hasta saptandı.
Metabolik hastalık olan 4 hasta saptandı.
Kardiovasküler sistem: PDA 11, VSD 3, ASD 2, ASA–PFO 9, Kalp kapak
hastalığı 3 hasta saptandı.
Ürogenital sistem: Böbrek yetmezliği 5, Polikistik böbrek 1, VUR 1,
52
Nörolojik sistem: HIE 2, Opere hidrosefali 3, Opere meningomyelosel 3,
spinabifida 2, Chiary malformasyonu 1, kern ikterus 2, konvulziyon 2 hasta saptandı.
Sendromik bebek olan 5 hasta saptandı. Nonimmunhidrops olan 2 hasta saptandı.
Hematolojik bozukluk (nötropeni/trombositopeni) 1 hasta saptandı. Göz bulguları: ROP olan1 hasta saptandı. Tablo 11. de klinik sepsis
grubunun klinik özellikleri gösterilmiştir.
Tablo 11. Klinik sepsis grubunun klinik özellikleri
Klinik özellikler Sayı
Solunum sistemi: RDS YDGT Asfiksi Pnomotoraks Bronkopnömoni BPDL Deri bulguları: YDS Gastrointestinal sistem: NEC Diafragma hernisi Omfolit
Opere özefagus atrezisi
Metabolik hastalık Kardiovasküler sistem: PDA VSD ASD ASA–PFO
Kalp kapak hastalığı
Ürogenital sistem:
Böbrek yetmezliği Polikistik böbrek VUR
Ambigus genitalya İdrar yolu enfeksiyonu
Nörolojik sistem: HIE Opere hidrosefali Opere meningomyelosel Spinabifida Chiary malformasyonu Kern ikterus Konvulziyon Sendromik bebek Nonimmunhidrops
Hematolojik bozukluk (nötropeni/trombositopeni) Göz bulguları: ROP 17 4 2 5 3 3 18 4 1 1 1 4 11 3 2 9 3 5 1 1 1 1 2 3 3 2 1 2 2 5 2 1 1
53 Kanıtlanmış sepsis grubunda:
Solunum sistemi: RDS 10, YDGT 3, asfiksi 5, Bronkopnömoni 5, BPDL 5
hasta saptandı.
Deri bulguları: YDS 18 hasta saptandı.
Gastrointestinal sistem: Opere intestinal atrezi 1, Opere pylor stenozu 1,
NEC 2, MAS 1 hasta saptandı.
Metabolik hastalık olan 3 hasta saptandı.
Kardiovasküler sistem: PDA 8, VSD 2, ASD 3, ASA–PFO 1, Kalp kapak
hastalığı 4 hasta saptandı.
Ürogenital sistem: Böbrek yetmezliği 9, VUR 1, İdrar yolu enfeksiyonu 1
hasta saptandı.
Nörolojik sistem: HIE 3, konvulziyon 2, kas hastalığı 1 hasta saptandı.
Sendromik bebek olan 6 hasta saptandı.
Hematolojik bozukluk (nötropeni/trombositopeni) 1 hasta saptandı.
Göz bulguları: ROP olan 1 hasta saptandı. Tablo 12’de kanıtlanmış sepsis
54
Tablo 12. Kanıtlanmış sepsis grubunun klinik özellikleri
Klinik özellikler Sayı
Solunum sistemi: RDS YDGT Asfiksi Bronkopnömoni BPDL Deri bulguları: YDS Gastrointestinal sistem:
Opere intestinal atrezi Opere pylor stenozu NEC MAS Metabolik hastalık Kardiovasküler sistem: PDA VSD ASD ASA–PFO
Kalp kapak hastalığı
Ürogenital sistem:
Böbrek yetmezliği VUR
İdrar yolu enfeksiyonu
Nörolojik sistem:
HIE
Konvulziyon Kas hastalığı Sendromik bebek
Hematolojik bozukluk (nötropeni/trombositopeni)
Göz bulguları: ROP 10 3 5 5 5 18 1 1 2 1 3 8 2 3 1 4 9 1 1 3 2 1 6 1 1
Gerçek doğum haftası, Töllner scoru, trombosit sayısı, lökosit sayısı (WBC), Immatur/total (I/T) oranı gruplar arasında minimum ve maksimum puanlarına göre değerlendirildi. Tablo 13’de doğum haftası, töllner skoru ve laboratuar verilerinin minimum ve maximum değerleri belirtilmiştir.
55
Tablo 13. Doğum haftası, töllner skoru ve laboratuar verilerinin minimum ve
maximum değerleri Klinik Sepsis grubu (min–max) Kanıtlanmış Sepsis grubu (min–max) Kontrol grubu (min–max)
Gerçek doğum haftası 26–39 25–41 37–41 Töllner scoru 7–16 7–13 0–0 Platelet (/mm3) 22000–940000 20000–822000 152000–760000 WBC (/mm3) 930–36350 1950–42010 5860–18880 I/T 0.03–0.44 0.14–0. 68 0 00–0 3
Töllner scoruna göre gruplar klinik sepsis grubunda (min–max) 7–16 puan, kanıtlanmış sepsis grubunda 7–13 puan olarak değerlendirildi.
Trombosit sayısı (/mm3) klinik sepsis grubunda (min–max) 22000–940000, kanıtlanmış sepsis grubunda 20000–822000, kontrol grubunda 152000–760000 olarak saptandı.
Lökosit sayısı (/mm3) (WBC) (min–max) klinik sepsis grubunda 930–36350, kanıtlanmış sepsis grubunda 1950–42010, kontrol grubunda 5860–18880 olarak saptandı.
İmmatur/total oranı (min–max) Klinik sepsis grubunda 0.03–0.44, kanıtlanmış sepsis grubunda 0.14–0.68, kontrol grubunda 0.00–0.3 olarak saptandı.
Kan kültürü bakteri üreme sonuçlarına göre izole edilen bakteriler üreme yüzdelerine göre Cilt flora elemanları 8 (%20), Klebsiella pneumonıae 7 (%17.8), Acinetobacter baumannii 7 (%17.5), Pseudomonas aeruginosa 6 (%15), Koagülaz negatif stafilokok (KNS) 5 (%12.5), Streptococcus spp. 5 (%12.5), Escherichia coli 1 (%2.5), Candida spp 1 (%2.5) hastada izole edilmiştir. Tablo–14. de kan kültüründe bakteri üreme sonuçları belirtilmiştir.
Tablo 14. Kan kültüründe bakteri üreme sonuçları
N (%)
1. Cilt flora elemanları 8 (%20) 2. Klebsiella pneumonıae 7 (%17.5) 3. Acinetobacter baumannii 7 (%17.5) 4. Pseudomonas aeruginosa 6 (%15)
5. Streptokok 5 (%12.5)
6. Koagülaz negatif stafilokok 5 (%12, 5)
7. Candida spp 1 (%2.5)
56
Bebeğe ait risk faktörleri açısından değerlendirildiğinde klinik sepsis grubunda İnvaziv girişim 48 (%100), deri bütünlüğü yetersizliği 31 (%64.6), tekrarlayan antibiyotik kullanımı 47 (%97.9), vasküler kateter uygulama sıklığı 10 (%20.8), uzun süreli mekanik ventilasyon uygulaması 45 (%93.8), uzun süreli glikokortikoid tedavisi alan 4 (%8.3), yoğun bakım (YB) personel yetersizliği riski 47 (%97.9) hastada saptandı.
Kanıtlanmış sepsis grubunda invaziv girişim 40 (%100), deri bütünlüğü yetersizliği 27 (%67.5), tekrarlayan antibiyotik kullanımı 38 (%95), vasküler kateter uygulama sıklığı 4 (%10), uzun süreli mekanik ventilasyon uygulaması 38 (%95), uzun süreli glikokortikoid tedavisi alan 5 (%12.5), yoğun bakım (YB) personel yetersizliği riski 40 (%100) hastada saptandı. Bu 3 grup arasında bebeğe ait risk faktörleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05). Tablo 15’de bebeğe ait risk faktörleri gösterilmiştir.
Tablo 15. Bebeğe ait risk faktörleri
Klinik Sepsis grubu (n=48.%) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40.%) Kontrol grubu (n=40.%) P İnvaziv girişim 48 (%100) 40 (%100) 0 (%0) <0.05 Deri bütünlüğü yetersizliği 31 (%64.6) 27 (%67.5) 0 (%0) <0.05 Tekrarlayan antibiyotik kullanımı 47 (%97.9) 38 (%95) 0 (%0) <0.05 Vasküler kateter 10 (%20.8) 4 (%10) 0 (%0) <0.05 Uzun süreli Mekanik
ventilasyon
45 (%93.8) 38 (%95) 0 (%0) <0.05 Uzun süreli Glikokortikoid
tedavisi
4 (%8.3) 5 (%12.5) 0 (%0) <0.05 YB personel yetersizliği 47 (%97.9) 40 (%100) 0 (%0) <0.05
Beslenme bozukluğu açısından değerlendirildiğinde klinik sepsis grubunda enteral beslenmeye geç başlanması 41 (%85.4), tam enteral beslenmeye geç başlanması 41 (%85.4), doğum ağırlığına ulaşmanın gecikmesi 25 (%52.1) hastada saptandı. Kanıtlanmış sepsis grubunda enteral beslenmeye geç başlanması 30 (%75), tam enteral beslenmeye geç başlanması 31 (%77.5), doğum ağırlığına ulaşmanın gecikmesi 21 (%52.5) hastada saptandı. Bu 3 grup arasında beslenme bozukluğu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktaydı (p<0.05). Tablo–16. da beslenme bozukluğu açısından risk faktörleri belirtilmiştir.
57
Tablo 16. Beslenme bozukluğu açısından risk faktörleri
Klinik Sepsis grubu (n=48.%) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40.%) Kontrol grubu (n=40.%) P
Enteral beslenmeye geç başlanması
41 (%85.4) 30 (%75) 0 (%0) <0.05 Tam enteral beslenmeye geç
başlanması
41 (%85.4) 31 (%77.5) 0 (%0) <0.05 Doğum ağırlığına ulaşmanın
gecikmesi
25 (%52.1) 21 (%52.5) 0 (%0) <0.05
Anneye ait risk faktörlerinden klinik sepsis grubunda annenin mevcut kronik hastalığı 3 (%6.3), diabet 2 (%4.2), Ağır hipotroidi 1 (%2.1), hasta saptanırken Yaş (<18–>40 yaş) ve SLE’li anneye rastlanmadı. Kanıtlanmış sepsis grubunda annenin mevcut kronik hastalığı 1 (%2.5), diabet 3 (%7.5), yaş (<18–>40 yaş) 1 (%2.5), SLE’li anne 1 (%2.5) hastaya rastlanırken ağır hipotroidili anneye rastlanmadı. Bu 3 grup arasında anneye ait risk faktörleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktaydı (p>0.05). Tablo–17. de anneye ait risk faktörleri belirtilmiştir.
Tablo 17. Anneye ait risk faktörleri
Klinik Sepsis grubu (n=48 %) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40 %) Kontrol grubu (n=40 %) P
Annenin kronik hastalığı 3 (%6.3) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05 diabet 2 (%4.2) 3 (%7.5) 0 (%0) >0.05 Ağır hipotroidi 1 (%2.1) 0 (%0) 0 (%0) >0.05 SLE 0 (%0) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05 Yaş (<18–>40) 0 (%0) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05
Intrapartum komplikasyonlar açısından klinik sepsis grubunda prematüre doğum 31 (%34.6), EMR (>12 saat) 7 (%14.6), fetal distress–hipoksi maruziyeti 2 (%4.2) hastada saptanırken müdahaleli doğum durumuna hiçbir hastada rastlanmadı. Kanıtlanmış sepsis grubunda prematüre doğum 26 (%65.0), EMR (>12 saat) 6 (%15), fetal distress–hipoksi maruziyeti 3 (%7.5), müdahaleli doğum 1 (%2.5) hastada saptandı. Bu 3 grup arasında intrapartum komplikasyonlar arasında prematüre doğum ve EMR açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktayken (p<0.05), fetal distress–hipoksi maruziyeti ve müdahaleli doğum açısından istaiksel olarak anlamlı fark bulunmamaktaydı (p>0.05). Tablo–18. de Intrapartum komplikasyonlar belirtilmiştir.
58 Tablo 18. Intrapartum komplikasyonlar
Klinik Sepsis grubu (n=48.%) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40.%) Kontrol grubu (n=40.%) P Prematüre doğum 31 (%34.6) 26 (%65.0) 0 (%0) <0.05 EMR (>12 saat) 7 (%14.6) 6 (%15) 0 (%0) <0.05 Fetal distress–hipoksi 2 (%4.2) 3 (%7.5) 0 (%0) >0.05 Müdahaleli doğum 0 (%0) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05
Obstetrik komplikasyonlar açısından klinik sepsis grubunda antepartum kanama 1 (%2.1), kronik hipertansiyon 1 (%2.1), preeklampsi 5 (%10.4), annede mevcut enfeksiyon 4 (%8.3), izoimmunizasyon 8 (%16.7), EMR 7 (%14.6), polihidramnioz 1 (%2.1), oligohidramnioz 7 (%14.6) hastada saptandı. Kanıtlanmış sepsis grubunda kronik hipertansiyon 1 (%2.5), preeklampsi 5 (%12.5), annede mevcut enfeksiyon 2 (%5), izoimmunizasyon 3 (%7.5), EMR 6 (%15), polihidramnioz 1 (%2.5), oligohidramnioz 6 (%15) hastada saptanırken antepartum kanama hiçbir hastada saptanmadı. Kontrol grubunda izoimmunizasyon 2 (%5) hastada saptandı. Bu 3 grup arasında obstetrik komplikasyonlar açısından EMR ve oligohidramnıoz riskinde istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktayken (p<0.05), diğer risk faktörlerinde istatiksel olarak anlamlı fark bulunmamaktaydı (P>0.05). Tablo19’da Obstetrik komplikasyonlar belirtilmiştir.
Tablo 19. Obstetrik komplikasyonlar
Klinik Sepsis grubu (n=48, %) Kanıtlanmış Sepsis grubu (n=40, %) Kontrol grubu (n=40. %) P Antepartum kanama 1 (%2.1) 0 (%0) 0 (%0) >0.05 Kronik hipertansiyon 1 (%2.1) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05 preeklempsi 5 (%10.4) 5 (%12.5) 0 (%0) >0.05 Anne enfeksiyonu 4 (%8.3) 2 (%5) 0 (%0) >0.05 izoimmunizasyon 8 (%16.7) 3 (%7.5) 2 (%5) >0.05 EMR 7 (%14.6) 6 (%15) 0 (%0) <0.05 polihidramnioz 1 (%2.1) 1 (%2.5) 0 (%0) >0.05 oligohidramnioz 7 (%14.6) 6 (%15) 0 (%0) <0.05
Klinik sepsis, kanıtlanmış sepsis ve tüm sepsisli hasta gruplarında sepsis tanısı konulan 0.saatte ve ampirik antibiyotik başlandıktan sonraki 24. saatte hastalardan CRP, Prokalsitonin, CD64granulosit (CD64g), CD64 monosit (CD64m), CD11b granulosit (CD11bg), CD11b monosit (CD11bm), CD64granulosit–CD11b
59
granulosit (CD64g–CD11bg), CD64 monosit–CD11b monosit (CD64m–CD11bm) düzeylerine bakılarak karşılaştırıldı.
Klinik sepsis grubunda CRP düzeyi 0.saatte 26.73±41, .59, 24.saatte 19.55±40.04 saptandı, prokalsitonin düzeyi 0.saate 9.97±22.15, 24.satte 6.41±20.61 saptandı, CD11bm 0.saatte 80, 21±17, 95, 24.saatte 83, 58±14, 09 saptandı.0.saat ve 24.saat CRP, Prokalsitonin ve CD11bm düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptandı (p<0.05).CD64g 0.saatte 60.19±28, 13, 24.saatte 60.60±26, 11, CD64m 0.saatte 61.52±16.47, 24.saatte 62.29±16.42, CD11bg 0.saatte 97.48±4.28, 24.saatte 97.28±8.09, CD64g–CD11bg 0.saatte 59.15±28.08, 24.saatte 59.76±26.06, CD64m– CD11bm 0.saatte 61.30±16.32, 24.saatte 62.10±16.35 saptandı.0 ve 24.saat CD64g, CD64m, CD11bg, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Tablo–20. de klinik sepsis grubunun CRP, Prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeylerinin 0 ve 24. saat karşılaştırılması belirtilmiştir.
Tablo 20. Klinik sepsis grubunun CRP, Prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeylerinin 0 ve 24.saat karşılaştırılması
0.Saat (Ort.±SS) 24.Saat
(Ort.±SS) P CRP (mg/dl) 26.73±41.59 19.55±40.04 0.0001 Prokalsitonin (ng/ml) 9.97±22.15 6.41±20.61 0.0001 CD64 granulosit (CD64g) 60.19±28.13 60.60±26.11 0.701 CD64–monosit (CD64m) 61.52±16.47 62.29±16.42 0.758 CD11b–granulosit (CD11bg) 97.48±4.28 97.28±8.09 0.250 CD11b–monosit (CD11bm) 80.21±17.95 83.58±14.09 0.042 CD64–CD11b–granulosit (CD64g–CD11bg) 59.15±28.08 59.76±26.06 0.720 CD64–CD11b–monosit (CD64m–CD11bm) 61.30±16.32 62.10±16.35 0.775
Kanıtlanmış sepsis grubunda CRP 0.saatte 33.63±43.71, 24.saatte 18.51±34.12, Prokalsitonin 0.saatte 13.97±43.43, 24.saatte 7.95±22.84 saptandı. 0 ve 24. saat CRP ve prokalsitonin düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptandı (p<0.05). CD64g 0. saatte 54.61±31.03, 24.saatte 59.64±29.85, CD64m 0.saatte 61.44±24.52, 24.saatte 66.38±16.08, CD11bg 0.saatte 93, 69±18.36, 24.saatte 96.98±8.78, CD11bm 0.saatte 80.38±20, 74, 24.saatte 83.03±14.08, CD64g–CD11bg 0.saatte 53.03±31.42, 24.saatte 58.77±29.46, CD64m–CD11bm 0.saatte 61.21±24.39,
60
24.saatte 65, 77±15, 68 saptandı. 0 ve 24.saat CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Tablo 21. de kanıtlanmış sepsis grubunun CRP, Prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm,CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeylerinin 0 ve 24. saat karşılaştırılması belirtilmiştir.
Tablo 21. Kanıtlanmış sepsis grubunun CRP, Prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeylerinin 0 ve 24. saat karşılaştırılması 0.Saat (Ort.±SS) 24.Saat (Ort.±SS) P CRP (mg/dl) 33.63±43.71 18.51±34.12 0.0001 Prokalsitonin (ng/ml) 13.97±43.43 7.95±22.84 0.0001 CD64 granulosit (CD64g) 54.61±31.03 59.64±29.85 0.059 CD64–monosit (CD64m) 61.44±24.52 66.38±16.08 0.559 CD11b–granulosit (CD11bg) 93.69±18.36 96.98±8.78 0.155 CD11b–monosit (CD11bm) 80.38±20.74 83.03±14.08 0.830 CD64–CD11b–granulosit (CD64g–CD11bg) 53.03±31.42 58.77±29.46 0.051 CD64–CD11b–monosit (CD64m–CD11bm) 61.21±24.39 65.77±15.68 0.856
Tüm sepsis grubunda (klinik ve kanıtlanmış sepsis grubu beraber) CRP 0.saat 29.87±42.46, 24.saat 19.07±37.26, prokalsitonin 0.saat 11.79±33.39, 24.saat 7.11±21.54 saptandı. 0 ve 24.saat CRP ve prokalsitonin düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptandı (p<0.05). CD64g 0.saatte 57.65±29.44, 24.saat 60.16±27.72, CD64m 0.saatte 61.48±20.40, 24.saatte 64.15±16.30, CD11bg 0.saatte 95.75±12, 83, 24.saatte 97.14±8.36, CD11bm 0.saat 80, 29±19, 16, 24.saat 83.33±14.00, CD64g–CD11bg 0.saatte 56.37±29.63, 24.saat 59.31±27.50, CD64m– CD11bm 0.saat 61.25±20.26, 24.saat 63.77±16.06 saptandı. 0 ve 24.saat CD64 g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Tablo–22. de genel sepsis grubunun CRP, Prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm düzeylerinin 0 ve 24. saat karşılaştırılması belirtilmiştir.
61
Tablo–22. Genel sepsis grubunun CRP, Prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg,CD64m–CD11bm düzeylerinin 0 ve 24. saat karşılaştırılması
0.Saat (Ort.±SS) 24.Saat
(Ort.±SS) P CRP (mg/dl) 29.87±42.46 19.07±37.26 0.0001 Prokalsitonin (ng/ml) 11.79±33.39 7.11±21.54 0.0001 CD64 granulosit (CD64g) 57.65±29.44 60.16±27.72 0.379 CD64–monosit (CD64m) 61.48±20.40 64.15±16.30 0.464 CD11b–granulosit (CD11bg) 95.75±12.83 97.14±8.36 0.092 CD11b–monosit (CD11bm) 80.29±19.16 83.33±14.00 0.108 CD64–CD11b–granulosit (CD64g–CD11bg) 56.37±29.63 59.31±27.50 0.351 CD64–CD11b–monosit (CD64m–CD11bm) 61.25±20.26 63.77±16.06 0.603
Sıfırıncı saatte klinik sepsis, kanıtlanmış sepsis ve kontrol grubundaki CRP, prokalsitonin, CD64g, CD64m, CD11bg, CD11bm, CD64g–CD11bg, CD64m–CD11bm, platelet, WBC, I/T, ANS, ABC düzeyleri klinik ve kanıtlanmış sepsis grubuyla kontrol grubunun karşılaştırılması ve klinik sepsisle kanıtlanmış sepsis grubunun kendi aralarında karşılaştırılması yapılmıştır. Kontrol grubunun 0.saatteki CRP düzeyi 1.57±1.56, prokalsitonin 0.2203±0.54, CD64g 77.42±17.59, CD64m 73.75±16.82, CD11bg 98.52±2.31, CD11bm 87.28±11.49, CD64g–CD11bg 76.54±17.47, CD64m–CD11bm 73.09±16.01, platelet 379517±1.48, WBC 10698.50±2936.76, I/T: 0.0934±0.06, ANS 4498.60±2806.84, ABC 328.17±175.92 olarak saptandı. Klinik sepsis grubunda platelet 312391, 66±1, 91, WBC 12492±6425.89, I/T 0.2344±0.08, ANS 6265.33±4499.41, ABC 1417.54±1006.3 olarak saptandı. Kanıtlanmış sepsis grubunda platelet 295950.00±1.65, WBC 11742.77±7064.01, I/T 0.3039±0.09, ANS 6826.30±7398.12, ABC 1701.82±1169.77 olarak saptandı.
Sıfırıncı saat klinik sepsis grubu ile kontrol grubunun karşılaştırılmasında