1.3.1. ÇalıĢma alanının yeri ve ulaĢım
Türkiye Anatolitler tektonik kuĢağının batısında, Ġzmir-Ankara zonunun güneyinde, Menderes Masifi kuzeyi ile Ege Bölgesi, Ġç Batı Anadolu Bölümü’nün kuzeyinde bulunan (ġekil 1.1) çalıĢma alanı, Kütahya Ġli’nin Simav Ġlçesi ile Gediz Ġlçesi arasında yer almaktadır (ġekil 1.2).
ÇalıĢma alanına ulaĢım, Kütahya-Simav, Balıkesir-Sındırgı, Ġzmir-Sındırgı, Manisa-Demirci-Simav ve Afyon-UĢak-Simav karayolları ile sağlanmaktadır. Gediz ilçesinden baĢlayan asfalt yol, çalıĢma alanının batısına doğru Mumcu’ya kadar ulaĢmaktadır. ÇalıĢma alanı içerisindeki Simav Dağları’nda ve çevresinde, Simav Orman ĠĢletme Müdürlüğü tarafından orman yolları açılmıĢtır. Dağlık alanlarda ulaĢım, köy ve bu orman yollarından sağlanmaktadır.
ġekil 1.1. Batı Anadolu kenet zonlarını ve tektonik birliklerin konumlarını gösteren basitleĢtirilmiĢ tektonik harita (Okay ve Tüysüz, 1999’dan değiĢtirilerek alınmıĢtır)
1/100.000 ölçekli Kütahya paftasının J21, J22, K21 ve K22 topografik haritalarının sınırları içerisinde yaklaĢık 600 km2’lik bir alanı kapsamaktadır. Batıdan
doğuya doğru Ahmetli, Simav, Beyce, Kalkan, Yağmurlar, Pazarlar, Öreyler (Örey), Gaipler, ÜçbaĢ, Ilıcasu, ġaphane, Gürkuyu ve PınarbaĢı inceleme alanı içerisinde bulunan önemli yerleĢim yerlerindendir.
1.3.2. Morfoloji
Ġnceleme alanında topoğrafya genellikle engebeli olup sahanın önemli topoğrafya unsurlarını D-B yönünde uzanan Simav Çayı ve vadisi (Simav Grabeni) ile bunun kuzey ve güneyinde çaya paralel uzanan sırtlar (Simav Horstları) meydana getirmektedir. Simav Gölü’nün kurutulması ile oluĢan büyük alüvyon düzlüğü ve Simav Çayı vadisi bölgenin en alçak topoğrafik düzlüğünü oluĢturmaktadır. Ġnceleme alanının en önemli yükseltisi olan Simav Dağları’nın ortalama yüksekliği 1600 metre’dir. Ġnceleme alanının doğusunda yer alan ġaphane Dağı (2120 m) bölgenin en önemli yükseltisini oluĢturmaktadır. Ġnceleme alanında bulunan en yüksek tepeler; kuzeybatıda Kocakıran Tepe (1018 m), kuzeydoğuda Ulugedik Tepe (2120 m), güneybatıda Çifte Tepe (1423 m), güneydoğuda NamazlarkaĢı Tepe (1219 m) ve merkeze yakın kesimde Damrıkziyaret Tepe (1800 m), Bayrak Tepe (1698 m) ve Çatalçam Tepe (1654 m)’dir.
1.3.3. Ġklim ve bitki örtüsü
ÇalıĢma alanı, Ġç Anadolu Bölgesi’nin soğuk iklimi ile Marmara ve Ege Bölgeleri’nin ılıman iklimi arasında bir geçiĢ özelliği göstermektedir. Yazlar sıcak, nemsiz ve kurak, kıĢlar soğuk ve yağıĢlı geçmektedir. Son 30 yılda yapılan günlük rasatlara göre; hakim rüzgar kıĢ aylarında güneyden, yaz aylarında ise kuzeyden esmektedir.
Yıllık yağıĢ miktarı ortalama 600-1100 mm’dir. Kar kalınlığı 50 cm’yi geçmemektedir. En soğuk aylar Ocak ve ġubat ayları olurken en sıcak aylar ise Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Kütahya'da yıllık sıcaklık ortalaması 10.6 °C'dir. Genel olarak sıcaklık -27.4°C ile +36.8°C arasında seyretmektedir (www.meteoroloji.gov.tr). Yaz mevsimi de dahil olmak üzere her mevsimde yağıĢ görülmektedir. Ovalar ılık, yayla ve dağlar nispeten daha soğuktur. Fakat bölge, Ġç Anadolu’da hakim olan step ikliminin dıĢında kalmaktadır. Sıcaklığın +30°C’nin üzerinde seyrettiği sıcak gün sayısı
bir ayı geçmezken 0°C altındaki sıcaklığa sahip gün sayısı 100 güne yakındır. Sonbaharda Kasım-Aralık, Ġlkbaharda Nisan-Mayıs yağıĢlı aylardır. En soğuk aylar Ocak-ġubat ayları olmakla beraber, Simav Çayı vadisinde kar örtülü günler sınırlıdır.
Bölgenin hakim bitki topluluğu karasal ikliminin bitkileri olmasına rağmen, vadi içlerinde, Karadeniz’in nemli tesirlerine açık kesimlerinde, bilhassa dağlık bölgelerinin kuzey meyillerinde Karadeniz bitki örtüsü, Ege ve Marmara yoluyla Akdeniz tesirinin görüldüğü kesimlerde Akdeniz bitki örtüsü yer almaktadır.
Bitki örtüsü bakımından oldukça zengin olan inceleme alanında genellikle rastlanılan ağaç türü karaçamdır. Kayın, kavak, meĢe, kestane, kızılağaç, gürgen, kızılcık, dağ eriği ve fındık sık görülen diğer ağaç türleridir. Ġnceleme alanının önemli bir bölümü yaklaĢık 78 bin hektarlık bir ormana sahip olan Simav Orman ĠĢletmesinin en geniĢ ormanlık arazisi içerisinde yer almaktadır.
1.3.4. Akarsular ve yeraltı suyu
Bölgenin, drenaj ağının ulaĢtığı baĢlıca akarsu Simav Çayı’dır. Simav Çayı, Sındırgı yakınlarında kuzeye dönerek Bigadiç Ovası’na doğru akmaktadır. Eskiköy Dere, Söğütarkı Dere, Kocaark Dere, Bereket Dere, Basmascı Dere, Çınarlı Dere, Koca Dere, Armutlu Dere, Kepit Dere, Boyalık Dere, Yağcılar Dere, Çan Dere, AlıĢık Dere bu çaya karıĢan sulu derelerdir.
Simav Dağı’nın kuzey yamaçlarının oldukça dik olması buradaki derelerin debisinin yüksek olmasına neden olmaktadır. Kuzey yamaç boyunca akan tüm dereler Simav Çayı’nı beslemektedir. Ġnceleme alanında Damrık Dere, Küçük Dere, DomuzyokuĢu Dere, Saçlık Dere, Soğucak Dere, Tütünlük Dere, Çakır Dere, Kiraz Dere ve adı verilen mevsimlik dereler bulunmaktadır. Ayrıca bölge içerisinde yer alan çok sayıda kaynak, köylerin içme suyu gereksinimini karĢılamaktadır.
Bölge sıcak su kaynakları yönünden de zengindir. Ġnceleme alanının güneydoğusunda yer alan Ilıcasu kaplıcaları, halen etkin olan jeotermal aktivitenin göstergesidir. Ġnceleme alanınının güney kesiminde yer alan NaĢa, Eynal ve Çitgöl kaplıcaları da bu etkinliğin diğer göstergeleridir.
1.3.5. Ekonomik durum
Simav ilçe merkezinin 5 km kuzeybatısında uzanan 22.000 dönümlük geniĢ ovanın yerinde 1961 yılına kadar Simav Gölü yer almaktaydı. Bugün hala pek çok haritada yer alan bu gölün kurutulması çok verimli topraklar sağlamıĢ olsa da, baĢta iklimde olmak üzere balıkçılık, hasırcılık gibi bölgedeki önemli geçim kaynaklarını da olumsuz yönde etkilemiĢtir. Simav’da iklim ve toprak koĢulları hayvancılık yapmak için oldukça uygundur. Ġnceleme alanı içerisinde sürü sahibi olan yörük çadırlarına Mayıs ayından itibaren Kasım ayına kadar rastlamak mümkündür. Ayrıca bölgede ormanlık alanların yaygınlığı da kesimcilik ve orman bekçiliği gibi benzeri iĢ olanakları sağlamaktadır. Önemli geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Bölgede, tütün, buğday, susam ve baklagiller yetiĢtirilmektedir. Buradaki köylerde hemen her aile tütün ekimi ile uğraĢmaktadır. Bölgede ihtiyacı karĢılayacak kadar sebzecilik ve meyvecilik de yapılmaktadır. Pazarlanabilecek bir hayvancılık bulunmamakla birlikte köylü aileler kendi hayvansal ürün ihtiyaçlarını karĢılayacak sayıda küçük ve büyük baĢ hayvan beslemektedirler. Koyun ve keçi gibi küçükbaĢ hayvanların sütünden ve yününden, inek gibi büyükbaĢ hayvanların ise sütünden ve etinden yararlanılmaktadır. Söz konusu hayvanların gübreleri tarıma elveriĢli alanlarda yoğun olarak kullanılmaktadır.
Bölgenin geniĢ bir bölümü çam ormanları ile kaplıdır. Ağaç kesimi çevrede yaĢayan halk için bir gelir kaynağı olmaktadır. Eski zamanlardan günümüze kadar bölgede zengin maden yataklarının mevcut olduğu bilinmektedir. Bölgede madencilik ile ilgili ilk çalıĢmalar 1930’lu yıllarda yapılmaya baĢlanmıĢtır.