COĞRAFĠ BECERĠLER HAYATLA NASIL BAĞDAġIR?

Coğrafya öğretiminin hangi amaçla yapıldığı, coğrafi becerilerin neler olduğu gibi örgütsel bakıĢ açıları hemen hemen birbirlerine yakın çerçeveler dahilinde belirlenmiĢtir. Ancak öğrenimin kazanca dönüĢmesi, bireylerin, öğrendiklerini hayata uyarlamalarıyla mümkün kılınabilmektedir. Söz konusu öğretim hayatında

edinilen beceriler kiĢiye fayda sağladığı takdirde iĢlevseldirler. Coğrafya dersi içerisinde verilmesi öngörülen beceriler de kiĢilere ve devletlere, doğru bağdaĢımlar yapıldığı halde ciddi getiriler sunacaktır.

Bednarz v.d. (1994)’a göre coğrafî beceriler, bize coğrafî olarak düĢünmek için en gerekli araçları ve teknikleri sağlar. Bunlar, yeryüzündeki fiziki ve beĢeri faaliyetleri ve süreçleri anlamakta coğrafyanın farklı yaklaĢımına veya coğrafi bakıĢ açısına temel oluĢturmaktadırlar. Coğrafî becerileri, hayatımızla ilgili planlama ve coğrafi bilgi sistemini kullanma becerisine sahip olmayı gerektiren bazı kararları verirken kullanırız. Nerede ev alınacak veya kiralanacak, nerede iĢ bulunacak, iĢe veya arkadaĢların evlerine nasıl gidilecek, mağazalar nerede, tatile veya okula nereye gidilir? gibi.

Coğrafi beceriler, mantıklı politik kararlara varmamıza da yardımcı olurlar. Yabancı iliĢkilerin değerlendirilmesini, uluslararası ekonomi politikasını veya yerel bölgelere ayırma ve arazi kullanımını içeren bu konularda coğrafi beceriler, bilgi toplamamızı, analiz etmemizi, bu bilgilere dayanan sonuçlara göre mantıklı karara varmamızı sağlar (Bednarz v.d., 1994).

Okul programları içerisinde beceriler oldukça önemli ve özel unsurlar olarak nitelendirilmiĢtir. Coğrafya dersinde gözlem yapmak, kayıt tutmak, yorum, analiz, sentez yapmak, veri tabanları ile ilgili bilgiye dayalı kararlar alabilmek için, çok geniĢ bir beceri yelpazesini uygulamak ve geliĢtirmek gerekir. Bu nedenle coğrafya programları beceriler açısından diğer programlara göre farklıdırlar. Bu beceriler, aynı zamanda bilginin nasıl toplanabileceğini, hangi süreçlerden geçirileceğini, nasıl iĢleneceğini, nasıl sunulacağını ve en iyi Ģekilde nasıl yorumlanabileceğini de içermektedirler (Harte ve Dunbar, 1994).

Harte ve Dunbar (1994)’ a göre, etrafımızdaki dünyayı anlamamıza yardımcı olması için kullandığımız araçlardır beceriler. Beceriler coğrafyada, yalnızca doğal dünyayı anlamamıza değil ayrıca su ve enerji gibi doğal kaynakların yanlıĢ kullanımıyla

ĢekillendirilmiĢ dünyayı, tıpkı kentleĢmede görüldüğü gibi insanlar tarafından yaratılmıĢ dünyayı anlamamız için bizlere yardımcı olur.

Coğrafya, öğrencilerin yaĢadığı alanı ve dünyayı anlamalarını, anlamlandırmalarını sağlayan bir içeriğe sahip olmasından dolayı önemli bir alandır. Bunun nedeni, insanların mekansal algıları, yaĢadıkları alanın konum özellikleri ile doğrudan ilgili oluĢudur. 21. yüzyıl Türk insanının coğrafya eğitimine ihtiyaç vardır. Çünkü, siyasal, ekonomik ve kültürel sistem ile ekolojik geliĢmeleri anlaması, bunlarla etkileĢiminde uyumlu ve bilinçli adımlar atabilmesi ancak bu sayede mümkün kılınabilir. Hızla artan teknolojik geliĢmeler, özellikle bilgi-iletiĢim alanlarında yaĢanan hızlı değiĢim, yerel, bölgesel, ulusal ve küresel etkileĢimleri artırmıĢtır. Yerel, bölgesel, ulusal ve küresel ölçekteki etkileĢimler sadece beĢeri süreçler açısından değil, doğal süreçler açısından da söz konusudur. Dünyanın herhangi bir yerinde oluĢan çevresel bozulma, dünyanın birçok yerinde etkisini hissettirebilmektedir. Etkiler farklı ölçeklerde olan bu bozulmalar ekosistemlerin iĢleyiĢ düzenini değiĢtirerek çevresel sorunlara yol açmakta ve tüm dünyayı etkilemektedir. Coğrafya tüm bu özelliklerinden dolayı günlük hayatla kolayca iliĢkilendirilebilir niteliktedir (CDÖP, 2005).

2.6. ĠLGĠLĠ LĠTERATÜR

Demiralp (2007), “Coğrafya Eğitiminde Harita ve Küre Kullanım Becerileri” baĢlıklı makalesinde coğrafi becerilerin hayat ile ilgili kararların alınmasında kullanıldıkları ve zaman ve mekana göre devamlı geliĢim hailinde bir süreci içerdikleri için önemli olduğuna değinmiĢtir. Demiralp çalıĢmada, becerilerin ders programındaki yeri ve yararları yanı sıra coğrafya dersi içerisindeki uygulamaların nasıl geliĢtirilebileceği konusuna da yer vermiĢtir. Coğrafya eğitiminde beceri temelli programların giderek önem kazandığını belirten Demiralp sonuç olarak, coğrafi becerilerin doğal çevrenin yanlıĢ kullanımı ile ortaya çıkan sorunların çözülmesinde, bilginin üst düzeyde kullanılarak hayati kararların alınmasında kolaylık sağlanmasında oldukça önemli olduğuna ulaĢmıĢtır.

Koç (2008), “Coğrafya Öğretim Programındaki Kazanımların Öğrencilerin Harita Beceri Düzeyleri Üzerine Etkisi” baĢlıklı doktora tezinde, ortaöğretim kurumlarında farklı sınıf düzeylerinde öğrenim gören öğrencilerin harita becerilerini karĢılaĢtırmayı amaçlamıĢtır. AraĢtırmada, harita beceri düzeyleri bakımından 9. ve 10. sınıflar arasında bir farklılık belirlenmezken 9. ve 10. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin 11. sınıf öğrencilerinden daha yüksek baĢarı düzeyine sahip olduklarını belirlenmiĢtir. Ayrıca araĢtırmacı, öğrencileri alan bazında da incelemeye dahil etmiĢ ve sayısal alanda öğrenim gören öğrencilerin eĢit ağırlık ve sözel alanda öğrenim gören öğrencilerden daha yüksek baĢarı düzeyi elde ettiklerini belirlemiĢtir. Karadağ (2009), “Endüstri Meslek Liselerinde Onuncu Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Öğrenme Beceri Düzeyleri ve Etkili Olan Faktörler” baĢlıklı yüksek lisans tezinde öğrencilerin demografik özellikleri, coğrafyaya karĢı ilgi ve tutumları ile coğrafya öğrenme beceri düzeyleri arasındaki iliĢkiyi karĢılaĢtırmıĢtır. Öğrencilerin coğrafya öğrenme beceri düzeylerini ölçmek amacıyla çalıĢmacı 50 soruluk baĢarı testi uygulamıĢ ve sonucunda genel olarak öğrencilerin baĢarı düzeylerinin düĢük olduğunu tespit etmiĢtir. Öğrencilerin coğrafyaya karĢı ilgi ve tutumları ile baĢarıları arasındaki iliĢkiye ıĢık tutan Karadağ, baĢarı düzeyleri ile tutum ve ilgi dağılıĢı arasında anlamlı iliĢki tespit etmiĢtir. Bu iliĢkiye göre çalıĢmacı, coğrafyaya karĢı ilgi ve tutumları olumlu olanların baĢarı düzeylerinin yüksek, olumsuz olanların ise baĢarı düzeylerinin düĢük olduğu sonucuna ulaĢmıĢtır.

Üker (2009), “Coğrafya Öğretiminde, Kazandırılması Gereken Becerilerin GerçekleĢme Düzeyinin, Öğrenciler Açısından Ġncelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde dört yıl boyunca öğretim gören orta öğretim öğrencilerinin coğrafi becerileri kazanma düzeylerini incelemiĢtir. ÇalıĢma dokuzuncu ve on ikinci sınıf öğrencilerine uygulanan bilgi değerlendirme sınavının istatistiksel olarak analizi ile gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırma sonucunda becerilerin büyük çoğunluğunun on ikinci sınıflar üzerinde gerçekleĢtiği sonucuna ulaĢılmıĢtır. Fakat bazı becerilerin ise dokuzuncu sınıflarda gerçekleĢme düzeyinin daha yüksek olduğu vurgulanmıĢtır. Ayrıca arazi çalıĢma becerisinin ise öğrencilerin hiç arazi çalıĢmasına katılmadıkları için gerçekleĢmediği görülmüĢtür.

BÖLÜM III

3. YÖNTEM

Bu bölümde, araĢtırmanın modeli, evren ve örneklemi, araĢtırmada kullanılan veri toplama aracı ve uygulanması ile verilerin analizinde kullanılan istatistiksel yöntemler ve teknikler açıklanmıĢtır.