BULGURLAR VE TARTIŞMA - ANALYSIS OF THE ACCEPTANCE OF COMMUNICATION TECHNOLOGIES BY TECHNOLOGY

Ölçeklerin Güvenilirliği

Ölçeklerin güvenilirliği Cronbach's Alpha değerine (,903) göre ölçülmüş ve değişkenlerin yüksek derecede güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Ölçeklerin güvenilirliği Tablo 2.’ de gösterilmektedir.

264

Özsungur, F. and Hazer, O. (2018). Analysis of the Acceptance of Communication Technologies by Acceptance Model of the Elderly: Example of Adana Province, International Journal Of Eurasia Social Sciences, Vol: 9, Issue: 31, pp. (238-275).

Tablo 2: Ölçeklerin Güvenilirliği

Ölçekler Cronbach's Alpha Değeri

Bireyin Kendisi Tarafından Bildirilmiş Sağlık Durumu ,841

Bilişsel Yeteneği ,886

Sosyal İlişkiler ,633

Psikolojik Fonksiyonlar ,610

Fiziksel Fonksiyonlar ,862

Kullanıma ilişkin Davranış (KD) ,659

Kullanıma Karşı Tutum (KT) ,961

Algılanan Kullanışlılık (AK) ,966

Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK) ,941

İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY) ,895

İletişim Teknolojisi Kaygısı/ankisiyete (K/A) ,878

Kolaylaştıran Durumlar (KD) ,860

Demografik Bulgular

Araştırmadaki katılımcıların cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, yaş, yaşama biçimi, çalışma durumu, aylık gelir durumuna ilişkin demografik bilgileri, Tablo 3’ te açıklanmaktadır.

Tablo 3. Demografik Bilgiler Tablosu

F (Sıklık) N=231 (%) Yüzde F (Sıklık) (%) Yüzde

Cinsiyet Eğitim Düzeyi

Erkek 137 59,3** İlkokul veya daha az 119 51,5**

Kadın 94 40,7 Ortaokul 44 19

Medeni Durum Lise 47 20,3

Hiç evlenmemiş/Bekar 12 5,2 Üniversite 21 9,1

Evli 118 51,1** Yaşama Biçimi

Boşanmış 31 13,4 Aile üyeleri ile birlikte 69 29,9

Eşi Vefat Etmiş 70 30,3 Eşi ile birlikte 71 30,7

Yaş Tek başına

(evde veya huzurevinde)

87 37,7**

60-65 110 47,7** Çalışma Durumu

66-70 57 24,7 Tam Gün 27 11,7

71-75 41 14,7 Yarım Gün 3 1,3

76 ve üzeri 30 13 Emekli 96 41,6**

Aylık Gelir Durumu Çalışmıyor 90 39

Düşük 80 34,6

Orta 131 56,7**

Yüksek 20 8,7

Katılımcıların % 29.9’ u aile üyeleri ile birlikte, % 30.7’ sis eşleri ile birlikte,% 37.7’ si tek başına evde veya huzurevinde yaşamaktadır. Eğitim durumu ilkokul veya daha az olanlar % 51.5, ortaokul % 19, lise % 20.3, üniversite % 9.1’ dir. % 51.1’ i evli, % 30.3’ ü ise eşi vefat etmiş, % 41.6’ sı emekli, % 39’ u çalışmamaktadır.

265

İletişim Teknolojilerini Kullanıma İlişkin Davranış

Katılımcıların iletişim teknolojisi ürün/hizmetleri kullanımlarına ilişkin bilgileri sıklık düzeyleri ve kullanım durumları Tablo 4’ te gösterilmektedir.

Tablo 4. İletişim Teknolojilerini Kullanıma İlişkin Cevaplar (n= 231).

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetler

Hiç duymadım Duydum ama hiç

kullanmadım

Kullandım/ hala kullanıyorum Sıklık (n) % Sıklık (n) % Sıklık (n) % Cep telefonları/ akıllı

telefonlar

7 3 59 25,5 165 71,4

E-posta 86 37,2 115 49,8 30 13

Bilgisayarlar ve internet 33 14,3 124 53,7 74 32

Araştırma kapsamına alınan bireylerin % 71.4’ ü cep telefonlarını ve akıllı telefonları kullandıklarını, % 49.8’ i e- postayı duyduklarını ancak hiç kullanmadıklarını, % 53.7’ si bilgisayar ve interneti duyduklarını ancak hiç kullanmadıklarını belirtmişlerdir.

Yaşlıların İletişim Teknolojilerini Kabulünde Demografik Bilgilere Göre Farklılıklar

Yaşlıların İletişim Teknolojilerini Kabulünde Cinsiyete Göre Farklılıklar

Bireyin Kendisi Tarafından Bildirilmiş Sağlık Koşulları, Bilişsel Yeteneği, Sosyal İlişkiler, Psikolojik Fonksiyonlar, Fiziksel Fonksiyonlar, İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler, İletişim Teknolojilerinin Kabulüne İlişkin Bilgiler (Kullanıma Karşı Tutum (KT), Algılanan Kullanışlılık (AK), Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK), İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY), İletişim Teknolojisi Kaygısı/ankisiyete (K/A), Kolaylaştıran Durumlar (KD) faktörlerinin cinsiyete göre farklılık arz edip etmediği T- testi ile analiz edilmiştir.

Cinsiyete göre gruplar arası farklılık analizinde Bireyin Kendisi Tarafından Bildirilmiş Sağlık Koşulları, Bilişsel Yeteneği, Psikolojik Fonksiyonlar, İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler, Algılanan Kullanışlılık (AK), Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK), İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY), Kolaylaştıran Durumlar (KD) için Sig.2-tailed<0,05 olarak analiz edildiğinden gruplar arasında farklılık olduğu anlaşılmaktadır.

Tablo 5. Cinsiyete Göre T-testi Sonuçları Tablosu

Cinsiyete Göre Sig.

Varyansların homojenliği

Sig. (2- tailed)

Bireyin Kendisi Tarafından Bildirilmiş Sağlık Koşulları ,755* ,00 **

Bilişsel Yeteneği ,499* ,003 **

Sosyal İlişkiler ,236* ,239

Psikolojik Fonksiyonlar ,305* ,003**

266

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı

,933* ,018**

İletişim Teknolojilerinin Kabulüne İlişkin Bilgiler

Kullanıma Karşı Tutum (KT) ,872* ,206

Algılanan Kullanışlılık (AK) ,937* ,045**

Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK) ,576* ,009**

İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY) ,968* ,001**

İletişim Teknolojisi Kaygısı/ankisiyete (K/A) ,757* ,427

Kolaylaştıran Durumlar (KD) ,852* ,027**

*Varyansların homojenliği: P>0,05 düzeyinde homojendir.

**Gruplar arasındaki farklılık: Sig.2-tailed<0,05 düzeyinde gruplar arasında farklılık vardır.

Tablo 5.’e göre erkekler tarafından Bildirilmiş Sağlık Koşulları(

X

: 6,413), bilişsel yeteneği (

X

: 6,751), psikolojik fonksiyonları (

X

: 6,198), İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgileri- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı (

X

: 2,267), İletişim Teknolojilerinin Kabulüne İlişkin Bilgilerden «Algılanan Kullanışlılık (AK)» (

X

:6,778), «Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK)» (

X

: 5,635), «İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY)» (

X

: 5,613), «Kolaylaştıran Durumlar (KD)» (

X

: 5,802) düzeyleri kadınlara göre daha yüksektir. Bulgular Chen ve Chan’ın (2014a) çalışmasını doğrular niteliktedir.

Erkeklerin bildirilmiş sağlık koşullarında kadınlara göre daha yüksek ortalamaya ve anlamlı farklılığa sahip olması yaşanan coğrafyanın özellikleri (özellikle sıcak hava koşulları, yüksek nem vb.) ve kadınlara verilen değerle ilgili olabilir. Kadınların kullanıma ilişkin davranışlarının erkeklere göre daha düşük çıkmasının temel nedeni; iletişim teknolojilerinin kabulüne ilişkin bilgilerden «algılanan kullanışlılık, «algılanan kullanım kolaylığı», «iletişim teknolojisi özyeterliği» ve «kolaylaştıran durumlar» ortalamalarının düşük çıkmasıdır. Çünkü, kullanıma ilişkin davranış teknoloji kabulü davranışının sonucudur. Dolayısı ile kabule ilişkin davranış ortalaması anlamlı şekilde düşük çıkan bir bireyin, kullanıma ilişkin davranış yüzde veya ortalamasının da düşük çıkması beklenir (Fishbein ve Ajzen, 1975; Venkatesh vd., 2003).

Yaşlıların İletişim Teknolojilerini Kabulünde Eğitim Düzeyine Göre Farklılıklar

Eğitim düzeyine göre Anova testi analiz sonuçları üniversite mezunları tarafından bildirilmiş sağlık koşulları (X:7,457), sosyal ilişkileri (X: 7,809) , psikolojik fonksiyonları (X:7,476), İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgileri- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı (X: 2,746), İletişim Teknolojilerinin Kabulüne İlişkin Bilgilerden Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK) (X: 7,571), Kolaylaştıran Durumlar (KD) (X: 7,390) diğer eğitim durumlarına göre daha yüksektir. Bu farklılıklar Post Hoc Tests ile anlamlı farklılıklar açısından test edilmiştir. Eğitim düzeyinin yükselmesi ile sağlık koşullarının, sosyal ilişkilerin, psikolojik fonksiyonların (yaşam tatmini, yaşlanmaya karşı tutum) yükselmesi beklenen bir sonuçtur (Werner vd. 2011). Yapılan araştırmalar teknoloji kullanımı ile eğitim düzeyi arasında doğrudan ilişki olduğunu göstermektedir (Sharafizad, 2016: 337). Üniversite

267

mezunu bireylerin iletişim teknolojisine ilişkin davranışının diğerlerine göre yüksek oluşunun temel sebebi, iletişim teknolojisinin kullanımın kolay olması ve teknoloji kullanımını kolaylaştıran durumların fazla olmasıdır. Üniversitede sağlanan eğitimler bireyi bilgiyi aramaya yönlendirdiğinden, bilgisayar, internet ve e- posta hizmetleri teknoloji kullanımını kolaylaştırmaktadır (Ma, Chan, Chen, 2016: 67; Chen, Chan, 2014b).

Tablo 6. Eğitim Durumuna Göre One-way Anova Testi Sonuçları Tablosu

Eğitim durumuna Göre Sig.

Varyansların homojenliği

Sig.

Bireyin Kendisi Tarafından Bildirilmiş Sağlık Koşulları ,181* ,00 **

Sosyal İlişkiler ,090* ,012

Psikolojik Fonksiyonlar ,137* ,00**

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler-iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı

,265* ,00**

İletişim Teknolojilerinin Kabulüne İlişkin Bilgiler

Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK) ,096* ,00**

Kolaylaştıran Durumlar (KD) ,131* ,00**

*Varyansların homojenliği: P>0,05 düzeyinde homojendir.

**Gruplar arasındaki farklılık: Sig.2-tailed<0,05 düzeyinde gruplar arasında farklılık vardır.

Yaşlıların İletişim Teknolojilerini Kabulünde Yaşama Biçimine Göre Farklılıklar

Anova testi analiz sonuçlarına göre tek başına (evde veya huzurevinde) yaşayan yaşlıların bilişsel yetenekleri (X: 6,985) ve psikolojik fonksiyonları (X: 6,218) diğer yaşama biçimlerine göre daha yüksektir. Bu farklılıklar Post Hoc Tests ile anlamlı farklılıklar açısından test edilmiştir.

Tablo 7. Yaşama Biçimine Göre One-way Anova Testi Sonuçları Tablosu

Yaşama Biçimine Göre Sig.

Varyansların homojenliği Sig.

Bilişsel Yetenek ,181* ,005**

Sosyal İlişki ,119* ,124

Psikolojik Fonksiyon ,178* ,012**

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı

,349* ,370

*Varyansların homojenliği: P>0,05 düzeyinde homojendir.

268

Yaşlıların İletişim Teknolojilerini Kabulünde Çalışma Durumuna Göre Farklılıklar

Anova testi analiz sonuçlarına göre tam gün çalışanların İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı (X: 2,345), diğer çalışma durumlarına göre daha yüksektir. Bu farklılıklar Post Hoc Tests ile anlamlı farklılıklar açısından test edilmiştir.

Tablo 8. Çalışma Durumuna Göre One-way Anova Testi Sonuçları Tablosu

Çalışma Durumuna Göre Sig.

Varyansların homojenliği

Sig.

Sosyal İlişkiler ,247* ,766

Psikolojik Fonksiyon ,060* ,649

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı

,183* ,005**

*Varyansların homojenliği: P>0,05 düzeyinde homojendir.

**Gruplar arasındaki farklılık: Sig.2-tailed<0,05 düzeyinde gruplar arasında farklılık vardır.

Yaşlıların İletişim Teknolojilerini Kabulünde Aylık Gelir Durumuna Göre Farklılıklar

Anova testi analiz sonuçlarına göre yüksek gelirlilerin İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı (X: 2,500), İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgilerden «Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK)» (X: 6,175), İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY) (X: 6,425) ve Kolaylaştıran Durumlar (KD) (X: 6,850) diğer gelir gruplarına göre daha yüksektir. Bu farklılıklar Post Hoc Tests ile anlamlı farklılıklar açısından test edilmiştir.

Tablo 9. Aylık Gelir Durumuna Göre One-way Anova Testi Sonuçları Tablosu

Aylık Gelir Durumuna Göre Sig.

Varyansların homojenliği

Sig.

Bireyin Kendisi Tarafından Bildirilmiş Sağlık Koşulları ,365* ,230

Sosyal İlişkiler ,944* ,374

Psikolojik Fonksiyonlar ,219* ,188

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler- iletişim teknolojisi kullanıma ilişkin davranışı

,948* ,001**

İletişim Teknolojisi ürün/hizmetlere ilişkin Bilgiler

Kullanıma Karşı Tutum (KT) ,097* ,160

Algılanan Kullanım Kolaylığı (AKK) ,226* ,039**

İletişim Teknolojisi Özyeterliği (ÖY) ,061* ,036**

Kolaylaştıran Durumlar (KD) ,563* ,00**

*Varyansların homojenliği: P>0,05 düzeyinde homojendir.

269

Modelin Hiyerarşik Doğrusal Regresyon Analizi İle Testi

Bu araştırmada Chen ve Chan’ın (2014a) test ettikleri modeli araştırmamızda uygulanarak, hiyerarşik doğrusal regresyon analizi ile test edilmiştir. Hiyerarşik yapıda ilk grup olarak yaş, cinsiyet, yaşama biçimi, eğitim durumu, medeni durum, çalışma durumu ve aylık gelir durumu değişkenleri analize tabi tutulmuştur. İkinci grupta, ilk grupta bulunan değişkenlere ek olarak iletişim teknolojisi öz-yeterliliği, iletişim teknolojisi kaygısı/ankisiyete, iletişim teknolojisi kolaylaştıran durumlar değişkenleri analize tabi tutulmuştur. İkinci grupta ayrıca, algılanan kullanışlılık değişkeninin analizine algılanan kullanım kolaylığı; kullanıma karşı tutum değişkeninin analizine algılanan kullanım kolaylığı ve algılanan kullanışlılık; kullanıma ilişkin davranış değişkeninin analizine ise algılanan kullanım kolaylığı, algılanan kullanışlılık ve kullanıma karşı tutum değişkenleri analize kademeli şekilde eklenmiştir.

Ardı ardına çalıştırılan dört hiyerarşik doğrusal regresyon analizinin sonuçları Tablo 10.’ da verilmiştir. Tablo 10. Hiyerarşik Doğrusal Regresyon Analizi Sonuçları Tablosu

Model Bağımsız Değişkenler

Bağımlı Değişkenler Algılanan Kullanım Kolaylığı Algılanan Kullanışlılık Kullanıma Karşı Tutum Kullanıma İlişkin Davranış 1 Yaş -,093 -,078 -,043 -,116 Cinsiyet -,045 -,083 -,068 -,002 Yaşama Biçimi ,172* ,154* ,206** ,131* Eğitim Durumu ,384** ,243** ,289** ,459** Medeni Durum -,073 ,050 ,078 -,063 Çalışma Durumu -,015 -,004 ,061 -,028

Aylık Gelir Durumu ,014 ,049 ,010 ,048

R² ,221 ,114 ,118 ,273 2 Yaş -,003 -,009 ,026 -,077 Cinsiyet ,010 -,057 ,001 ,018 Yaşama Biçimi ,058 ,051 ,064 ,039 Eğitim Durumu ,060 -,035 ,062 ,259** Medeni Durum -,007 ,124* ,048 -,028 Çalışma Durumu -,012 ,013 ,069 -,032

Aylık Gelir Durumu -,011 -,001 -,030 ,036

İletişim Teknolojisi Öz-Yeterliliği ^,594** -,004 ,004 ,061 İletişim Teknolojisi Kaygısı/Ankisiyete ^,082* ,089 ,037 ,063 İletişim Teknolojisi Kolaylaştıran Durumlar ^,239** ,335** ,014 ,138

Algılanan Kullanım Kolaylığı ,461** ,067 ,291**

Algılanan Kullanışlılık ,796** -,206

Kullanıma Karşı Tutum ,240*

R² ,693 ,538 ,791 ,456 ΔR² ,485 ,445 ,657 ,191 3 Yaş ,000 -,024 ,022 -,061 Cinsiyet ,017 -,044 ,007 -,013 Yaşama Biçimi ,043 ,016 ,058 ,010 Eğitim Durumu ,047 -,057 ,054 ,276

270

Medeni Durum ,004 ,150** ,057 -,025

Çalışma Durumu -,017 ,000 ,068 -,089

Aylık Gelir Durumu ,007 ,005 -,011 ,020

İletişim Teknolojisi Öz-Yeterliliği ^,562** ^-,036 ^-,005 ^,042 İletişim Teknolojisi Kaygısı/Ankisiyete ^,056 ^,045 ^,027 ^,083 İletişim Teknolojisi Kolaylaştıran Durumlar ^,227** ^,290** ^,001 ^,095

Algılanan Kullanım Kolaylığı ,446** ,058 ,297**

Algılanan Kullanışlılık ,783** -,207

Kullanıma Karşı Tutum ,256*

Bireyin Kendisi Tarafından

Bildirilmiş Sağlık Koşulları ^-,021 ^,002 ^,014 ^-,156*

Bilişsel Yetenek ,105 ,040 ,085 -,056 Sosyal İlişkiler -,097* ,086 -,004 ,058 Psikolojik Fonksiyonlar ,044 ,096 -,013 -,128 Fiziksel Fonksiyonlar ,043 ,028 -,008 ,249** R² ,699 ,555 ,791 ,481 ΔR² ,013 ,026 ,004 ,035

Not. N = 231; ΔR², R²değerindeki değişim; * p < .05; ** p < .01

Algılanan Kullanım Kolaylığı değişkeni için ilk modelde değişkenlerden yaşama biçimi ve eğitim durumu değişkenleri anlamlı ve pozitif etki göstermiştir. Variyansın toplam %22,1’i açıklanmıştır. İkinci modelde ise ilk modeldeki değişkenlerin anlamlı etkileri kaybolmuş, diğer taraftan öz-yeterlilik, kaygı/ankisiyete ve kolaylaştıran durumlar değişkenleri olumlu katkıda bulunmaktadır. Variyansın açıklanma oranı %48,5 artarak %69,3’e yükselmiştir. Üçüncü modelde ise öz-yeterlilik ve kolaylaştıran durumların anlamlı etkileri devam etmiş, ayrıca sosyal ilişkilerin olumsuz etkisi bulunmuştur. Variyansın açıklanma oranı %1,3 oranında artarak %69,9’a yükselmiştir.

Algılanan Kullanışlılık değişkeni için ilk modelde yaşama biçimi ve eğitim durumunun anlamlı ve olumlu etkisi bulunmuştur. Açıklanan variyansın oranı %11,4 bulunmuştur. İkinci modelde medeni durum, kolaylaştıran durumlar ve algılanan kullanım kolaylığı değişkenlerinin anlamlı ve olumlu etkisi bulunmuştur. İkinci modelde variyansın açıklanma oranı %44,5 artarak %53,8’e ulaşmıştır. Üçüncü modelde medeni durum ve kolaylaştıran durumlar olumlu ve anlamlı etkisini devam ettirirken ayrıca sosyal ilişkiler olumsuz etki göstermiştir. Üçüncü modelde ise variyans %2,6 artış göstererek %55,5’e yükselmiştir.

Kullanıma karşı tutum değişkeninde ilk modelde yaşama biçimi ve eğitim durumu olumlu ve anlamlı etki göstermiştir. İlk modelde variyansın %11,8’i açıklanmıştır. İkinci ve üçüncü modelde sadece algılanan kullanışlılık değişkeni olumlu ve anlamlı etki göstermiştir. İkinci modelde variyansın açıklanma oranı %65,7 artarak %79,1; üçüncü modelde ise %0,4 artarak %79,1’e yükselmiştir.

Kullanıma ilişkin davranış değişkeninde ise ilk modelde yaşama biçimi ve eğitim durumu anlamlı ve olumlu etki göstermiştir. Toplam variyansın %27,3’ü açıklanmıştır. İkinci modelde ise eğitim durumu anlamlı etkisini devam ettirmiş, ayrıca algılanan kullanım kolaylığı ve kullanıma karşı tutum değişkenlerinin de anlamlı ve olumlu etkisi

271

bulunmuştur. Açıklanan variyansın oranı %19,1 oranında artarak %45,6’a ulaşmıştır. Üçüncü modelde ise algılanan kullanım kolaylığı ve kullanıma karşı tutum değişkenleri anlamlı etkilerini devam ettirirken, bireyin kendisi tarafından bildirilmiş sağlık koşulları ve fiziksel fonksiyonlar değişkeninin olumlu ve anlamlı etkisi ortaya çıkmıştır. Açıklanan variyansın oranı %3,5 artarak %48,1’e yükselmiştir.

Tablo 10’ da gösterilen sonuçlara göre bu araştırmada modelimiz Şekil 2.’ deki gibi oluşmuştur.

Şekil 2. Yaşlıların İletişim Teknolojisi Kabul Modeli

Orijinal araştırmadaki model ile Şekil 2.’deki model karşılaştırıldığında, öncellikle göze çarpan geronteknoloji kaygı/ankisiyete, bilişsel yetenekler ve psikolojik fonksiyonlar değişkenlerinin anlamlı sonuç vermemiş olmasıdır. Diğer bir nokta ise sol tarafta bulunan değişkenlerin sağ tarafta bulunan değişkenleri anlamlı etkileme durumu orijinal modele göre daha az sayıda çıkmıştır. Sosyal İlişkiler değişkeni orijinal modelde kullanma davranışı üzerinde olumlu etkisi bulunmuşken bu araştırmada geliştirilen modelde olumsuz etkisi bulunmuştur. Modelin sağ tarafında ise orijinal modelde anlamsız çıkan algılanan kullanım kolaylığı ve kullanıma karşı tutum değişkenlerinin kullanım davranışına olan etkisi anlamlı bulunmuştur. Algılanan kullanışlılık değişkenin kullanıma karşı tutumuna olan ve algılanan kullanım kolaylığının algılanan kullanışlılık değişkenine olan anlamlı etkileri orijinal modelde de aynı bulunmuştur. Algılanan Kullanım kolaylığının

272

kullanıma karşı tutum değişkenine orijinal modelde anlamlı olan etkisi bu araştırmada geliştirilen modelde ortaya çıkarılamamıştır.

Çalışmanın Kısıtı ve Öneriler

Rastgele örneklem yöntemi ile evrenin ne derece temsil edildiğinin öngörülememesi çalışmanın kısıtını oluşturmaktadır (Newman ve McNeil, 1998: 52). Diğer kısıt ise çalışmanın Adana ilinde yaşayan yaşlılarla sınırlı kalmasıdır. Anketin farklı coğrafya, iklim, kültür özelliklerine sahip başka ilin yaşlı bireylerine ulaşılamamış olması çalışmanın kısıtını oluşturmaktadır. Farklı zaman, coğrafya, kültür gibi münferit çalışmalarda sonuçlar farklılık arz edebilecektir. Gelecek çalışmalar için bu yöndeki araştırmaların yapılması önerilmektedir. Cevaplayıcının anketlere cevap verme aşamasında yaşayacağı bilişsel zorluklar yanlış cevaplar vermesine ve hatalı sonuçlara neden olabilecektir (Converse ve Presser, 1986: 10).

Belgede ANALYSIS OF THE ACCEPTANCE OF COMMUNICATION TECHNOLOGIES BY TECHNOLOGY ACCEPTANCE MODEL OF THE ELDERLY: EXAMPLE OF ADANA PROVINCE (sayfa 26-35)