Hakan Öztürk
3 BULGULARVeri Tabanları
Tez.Yok Ulakbilim Dergipark Google Akademik Anahtar Kelimeler Sağlık Kurumları,
Hastane Sağlık hizmetlerinde talep ve öngörü Talep Tahmini, Talep Öngörüsü,
yöntemleri
Sınırlılıklar
* Türkçe ve İngilizce olması
* 1999 – 2019 yılları arasında yayınlanmış olması (son 20 yıl)
* Makalelerin Hakemli bir dergide yayımlanmış olması
* Nitel, nicel ya da karma araştırma yöntemlerinden birinin
kullanılmış olması
* Araştırma makalesi ya da Tez olması * Tam metnine ulaşılabilir olması
* Çalışmanın Hastane veya Sağlık Kurumunda yapılmış olması
Çıkan sonuç sayısı 673
Detaylı İnceleme So- nucunda Değerlendirilen Çalışma Sayısı 15
40 3. YÖNTEM
Sağlık Hizmetlerinde Kuram ve Uygulama Dergisi The Journal of Theory and Practice in Healthcare yılının en çok çalışma yapılan yıl olduğu görülmektedir. Özellikle son yıllarda bu
konuda yapılan çalışmaların daha fazla olması dikkat çekmektedir. Çalışmaların çoğu 2011 yılı ve sonrasında gerçekleşmiştir.
Tablo 3.2. Çalışmalara Ait Tanımlayıcı Bilgiler
Tablo 3.3.’de Çalışmalarda Kullanılan Araştırma Yöntemlerine yer verilmiştir. Buna göre araştırmaların araştırmalarda en çok Zaman Serileri yöntemi (n:5), kullanıldığı görülmektedir. İkinci sırada regresyon analizi yöntemi (n:4), Üçüncü sırada ise Ki Kare yöntemi (n:3), Holt- Winters Çarpımsal Üstel Düzeltme Yön- temlerinin (n:3) kullanıldığı görülmektedir.
Tablo 3.3. Çalışmalarda Kullanılan Araştırma Yöntemleri
Tablo 3.4. Çalışmalarda Kullanılan Veri Toplama Yöntemlerine yer verilmiştir. Buna göre araştırmalarda en çok hastane verilerinden (n:11) yararlanılmıştır. İkinci sırada kullanılan veri toplama yöntemi ise Anket yöntemidir (n:3). Tablo 3.4. Çalışmalarda Kullanılan Veri Toplama Yöntemleri
Tablo 3.5.’de Temel Talep Öngörü Konularına yer verilmiştir. Buna göre araş- tırmalarda en çok hasta talebi öngörüsü (n:9) konusunda çalışma yapılmıştır. En çok araştırma yapılan ikinci konu ise malzeme öngörüsü (n:3) alanındadır. Üçün- cü sırada ise personel öngörüsü konusu (n:2) alanındadır ve son sırada ise çağrı sayısı (n:1) gelmektedir.
Tablo 3.5. Çalışmalara Ait Temel Talep Öngörü Konuları
Sağlık hizmetlerinde talep öngörüsü alanında 1999 – 2019 yılları arasında yapıl- mış 9’u lisansüstü tez çalışması ve 6’sı makale olmak üzere toplam 15 araştır- ma üzerinden değerlendirmelerin yer aldığı bu çalışmadan elde edilen bulgulara
göre, ulusal sağlık yönetimi literatüründe talep öngörüsü (tahmini) konusunun sıklıkla çalışılan konular olmadığı söylenebilir. Türkiye’de yapılan çalışmalara bakıldığında yıllara göre araştırma sayılarında göreceli de olsa bir artış olmasına karşın son yirmi yılda sağlık kurumları yönetimi alanında talep öngörüsü konu- sunda yalnızca 15 çalışmanın yürütüldüğü tespit edilmiştir.
Yapılan sistematik derleme talep öngörüsü uygulamalarının sağlık sektöründe farklı nedenler ile farklı konularda uygulandığını göstermiştir. Çalışmaların daha çok hasta talebini öngörme üzerinde gerçekleştiği söylenebilir. Araştırma sağlık kurumları yönetimi alanında talep öngörüsü konularına odaklanmış araştırmacı sayısının azlığını göstermektedir. Sağlık kurumları yönetimi literatüründe talep öngörüsü alanının güçlenmesi ve gelişimi için, bu konulara ilgi duyan araştırmacı sayısının ve bu araştırmacılar arasındaki işbirliklerinin güçlenmesi büyük önem taşımaktadır.
Bu çalışmada incelenen çalışmaların araştırma türleri ve veri toplama metodları incelendiğinde, nitel ve nicel yöntemlerin kullanıldığı ve ağırlıklı olarak hastane verileri (n:12) ve anket (n:3) yöntemleri ile verilerin toplandığı görülmektedir. Özellikle hastane istatistikleri ve finansal verileri gibi ikincil veri kaynakları talep öngörüsü çalışmaları için önemli veri kaynakları olarak değerlendirilebilir. Anket çalışması uygulanan araştırmaların katılımcıları değerlendirildiğinde ise, tama- mının hastalar üzerinde yürütüldüğü belirlenmiştir.
Gelecekte talep öngörüsü konusunda sağlık kurumları yönetimi alanında daha çok çalışılması gerektiği düşünülmektedir. Sağlık kurumlarının içinde bulunduk- ları çevresel koşulların değişmesi ya da sağlık hizmetleri ağırlıklı olarak kamu eliyle yürütülmesi talep öngörüsü konusunun önemini azaltmaz. Sağlık hizmet- lerinin taşıdığı pek çok özellik, özellikle talep konusundaki belirsizlikler, yüksek uzmanlaşma seviyesi, yüksek maliyetli oluşu, belirsizliklere karşı toleransın dü- şük olması pek çok konuya stratejik bir bakış açısı ile bakmayı gerektirmektedir. Talep öngörüsü alanın güçlenmesi için bu alanda çalışan araştırmacı sayısının artması, özellikle lisansüstü tezlerde araştırmacıların bu çalışmada da ortaya ko- yulan literatürde çalışılmayan talep öngörüsü konularına yönlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Akyürek, Ç.E. (2007). Sağlık Hizmetlerinde Talep ve Öngörü Yöntemleri: Ha- cettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Poliklinik Hizmetlerinin Öngörülmesi, T.C. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yöne- timi Anabilimdalı, ANKARA.
Altaş, D. (2013). İstatistiksel Analiz. İstanbul: Beta Basım.
Benli, Y.K., & Yıldız, A. (2014). Altın Fiyatının Yapay Sinir Ağları ve Zaman Se- risi Yöntemleri ile Öngörüsü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 42, 2014. ss.213-224.
Blocher, J.D., Mabert V.A., Soni, A.K.& Venkataramanan, M.A. (2004). Forecas- ting Including an Introduction to Forecasting Using the SAP R/3 System. Indiana University Kelley School of Business.
Bolt, G.J.(1998). Market and Sales Forecasting.
Dedeoğlu, T. (2019). Sağlık Sektöründe Talep Tahmini, T.C. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Edirne. Demand Forecasting (2003). Erisim Tarihi: 18.12.2019, Erişim Adresi: http:// ocw.mit.edu/NR/ rdonlyres/Engineering-Systems-Division/ESD-260JFall2003/ 08F26A35-E698- 4FC6-8AC6-1B7445F1CE04/0/12 3demfcastpmas.pdf, s:4- 8,13,14
Demez, F. (2016). Hastanelerde Kapasite Ölçümü Talep Tahmin Yöntemleri Ve Bir Araştırma, T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yöne- timi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, İstanbul. Dıebold, F. (2017). Forecasting in Economics, Business, Finance and Beyond. University of Pennsylvania.
Yıl N Çalışmalar
2000 1 Peker S (2000)
2007 1 Akyürek Çe (2007).
2011 2 Zeynep Karaca (2011), Berna Haznedaroğlu (2011).
2012 3 (2012); Irmak S, Köksal Cd, Asilkan Ö (2012).Aydemir E, Karaatlı M, Yılmaz G, Aksoy S (2012).; Özer Ö, Merkilet M
2015 4 Özüdoğru Ag , Görener A (2015) Sevgen S (2015); Karpuz E (2015).; Özüdoğru Ag, Görener A (2015);
2016 2 Demez F (2016).; Yiğit V (2016).
2018 1 Sarıyer G (2018)
2019 1 Dedeoğlu T (2018)
Türü N Çalışmalar
Regresyon
Analizi 4 oğlu T (2019)Peker S (2000); Akyürek Çe (2000); Demez F(2016); Dede-
Ki Kare Testi 3 M (2012) Karaca Z (2011); Haznedaroğlu B (2011); Özer Ö; Erkilet
Zaman Serileri 5 Aydemir E, Karaatlı M, Yılmaz G, Aksoy S (2012); Irmak S, Sevgen S (2015); Özüdoğru Ag (2015); Karpuz E (2015);
Köksal Cd, Asilkan Ö (2012). Holt- Winters
Çarpımsal Üstel Dü-
zeltme Yöntemi 3
Özüdoğru Ag, Görener A (2015), Yiğit V (2016), Sarıyer
G (2018), Dedeoğlu T (2019)
Toplam 15
Veri Toplama Aracı N Çalışmalar
Anket 3 M (2012) Karaca Z (2011); Haznedaroğlub (2011); Özer Ö, Erkilet
Hastane Verileri 12
Peker S (2000); Akyürek Çe(2007); Demez F (2016); Dedeoğlu T (2019); Aydemir E , Karaatlı M, Yılmaz G, Ak- soy S (2012); Sevgen S(2015); Özüdoğru Ag (2015); Karpuz
E (2015); Özüdoğru Ag, Görener A (2015); Yiğit V (2016);
Sarıyer G (2018); Irmak S, Köksal Cd, Asilkan Ö (2012).
Toplam 15
Talep Öngörü
Konuları N Çalışmalar
Personel
2 Haznedaroğlu B (2011); Karpuz E (2015),
Malzeme 3 (2015), Özüdoğru Ag (2015); Yiğit V (2016) Özüdoğru Ag, Görener A
Hasta Talebi 9
Peker S (2000); Akyürek Çe (2000); Karaca Z (2011);
Özer Ö, Erkilet M (2012); Sevgen S (2015); Demez F
(2016); Sarıyer G (2018); Dedeoğlu T (2019); Irmak S, Köksal Cd , Asilkan Ö (2012).
Çağrı Sayısı 1 Aydemir E, Karaatlı M, Yılmaz G, Aksoy S (2012)
Toplam 15
SONUÇ
KAYNAKÇA
Sağlık Hizmetlerinde Kuram ve Uygulama Dergis The Journal of Theory and Practice in Healthcare Dinler, Z. (1998). İktisada Giriş, Ekin Kitabevi, Bursa, s:44
Erdal, M. (2014). Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi. İstanbul: Beta Yayın- ları. 3.b. s. 16
Ersoy, M.S. & Ersoy, A., (2011). Üretim ve İşletme Yönetimi, Ankara: İmaj Ya- yın Evi, 2,b., s.124
Idrisu, I. (1990). Business Forecasting. National Open University of Nigeria School of Management Sciences.
Hanke, J.E. & Wichern, D.W. (2009). Business Forecasting, 9th Edition. Pearson Prentice Hall, New Jersey.
Hanke, J.E. & Reitsch, A.G. (1992). Business Forecasting, Fourth Edition, Allyn and Bacon, Boston
Heizer, J. & Render, B. (2017). Üretim Yönetimi (Umut Rıfat Tuzkaya, Çev). Ankara: Palme Yayıncılık.
Hyndman, R. & Athanasopoulos, G. (2013). Forecasting: Principles and Practice. Erişim Adresi: http://otexts.com/fpp, Erişim Tarihi:16.12.2019.
İpek, N.K. (2019). Aralıklı Talep Tahmin Modellemesi, Başkent Üniversitesi, En- düstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, ANKARA.
Krajewski, L., Rıtzman, L. & Malhotra, M. (2012). Operations Management Processes And Supply Chains. (Semra Birgün Çev.). İstanbul: Nobel Yayıncılık. Lawrence, M. & Rombe, M. (2018). The Impact Of Effectıve Forecastıng On Busıness Growth, A Case Of Busınesses In Juba Market, International Journal of Economics, Business and Management Research Vol. 2, No. 01; 2018 ISSN: 2456-7760
Moher, D., Liberati A., Tetzlaff, J., Altman, D.G., & the PRISMA Group. (2009). Reprint—preferred reporting items for systematic reviews and metaa- nalyses: The PRISMA Statement. Physical Therapy, 89 (9), 873-880.
Newbold, P. (2009). İşletme ve İktisat İçin İstatistik, (Ümit Genesen, Çev.), İstan- bul: Literatür Yayınları, 7.b.,s.797
Ncss. Erişim Adresi: https://ncss-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/the- mes/ncss/pdf/Procedures/NCSS/The_Box-Jenkins_Method.pdf. Erişim Tarihi: 16.12.2019.
Orhunbilge, N. (1996). Uygulamalı Regresyon ve Korelasyon Analizi. İstanbul: Avcıol Basım.
Olgun, S. (2009). Tedarik Zinciri Yönteminde Talep Tahmini Yöntemleri ve Ya- pay Zeka Tabanlı Bir Talep Tahmini Modelinin Uygulanması. İstanbul Üniversi- tesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Özüdoğru, A.G. (2015). Hizmet Sektöründe Talep Tahmini: Sağlık İşletmelerin- de Bir Uygulama, T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Yüksek Lisans Programı, İstanbul
Peker, S. (2000). Hastanelerde Talep Tahmini ve Hastane Hizmetlerinin Planlan- ması: Gazi Eğitim Hastanesi’nde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Genel- kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Hizmetleri Yönetimi Bilim Dalı, Ankara.
Sargutan, E. (2006). Sağlık Sektörü ve Sağlık Sistemlerinin Yapısı, Ankara: Ha- cettepe Sağlık idaresi Dergisi, C.8. s.400
Schroeder, R.G. (1989). Operations Management: Decision Making in the Ope- rations Function McGraw – Hill, s: 48, 51,59 – 61
Tutar, F. & Kılınç, V. (2007). Türkiye’nin Sağlık Sektöründeki Ekonomik Ge- lişmişlik Potansiyeli ve Farklı Ülke Örnekleriyle Mukayesesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.9, S.1, s.32
Trubetskoy, G. (2016). Holt-Winters Forecasting for Dummies (or Developers) - Part I. Erişim Adresi: https://grisha.org/blog/2016/01/29/triple-exponential-smo- othing-forecasting/ Erişim Tarihi: 16.12.2019.
Wisniewski, M. (2006). Quantitative Methods for Decision Makers. Pearson Education Limited, Fourth Edition. Harlow.