Hemşirelerin ağrı yönetiminde ilaç dışı yöntemleri bilme ve uygulama durumlarını belirlemek amacıyla yapılan araştırmanın bulguları bu bölümde verilmiştir.
Tablo 4.1. Hemşirelerin Tanıtıcı Özelliklerinin Dağılımı (n:181)
Hemşirelerin Tanıtıcı Özellikler S %
Hemşirelerin tanıtıcı özelliklerinin dağılımı Tablo 4.1’de gösterilmiştir.
Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin yaş ortalamasının 28.01±6.48 (18-55 yaş) olduğu, %83.4’ünün kadın, %42.5’inin lisans mezunu, % 61.9’unun Gümüşhane Devlet Hastanesinde ve %27.1’inin dâhili kliniklerde çalıştığı tespit edilmiştir (Tablo 4.1).
Tablo 4.2. Hemşirelerin Ağrı Yönetimi İle İlgili Eğitime Katılma Durumları ve Aldıkları Eğitimlerin Dağılımı (n=181)
Eğitime Katılma Durumu S %
Eğitime katılma
Katılanlar 76 42
Katılmayanlar 105 58
*Eğitim Alma Yolları
Hizmet içi eğitim 40 22.1
Kurs 7 3.9
Seminer 8 4.4
Konferans 6 3.3
Okul 31 17.1
* Birden fazla yanıt verilmiştir.
Hemşirelerin ağrı yönetimi ile ilgili eğitime katılma durumlarının dağılımı Tablo 4.2’de gösterilmiştir. Hemşirelerin %58’inin ağrı yönetimi ile herhangi bir eğitime katılmadıkları, eğitime katılanlardan %22.1’inin hizmet içi eğitime katılarak bilgi sahibi oldukları tespit edilmiştir (Tablo 4.2).
Tablo 4.3. Hemşirelerin Ağrı Yönetimine İlişkin Yayın Takip Etme Durumları ve Takip Edilen Yayınların Dağılımı (n=181)
Yayın Takip Etme Durumu S %
Yayın Takibi
Takip edenler 23 12.7
Takip etmeyenler 158 87.3
*Takip Edilen Yayınlar
Kitap 9 5.0
Basılı dergi 10 5.5
e-yayın 13 7.2
Gazete 2 1.1
* Birden fazla yanıt verilmiştir.
Hemşirelerin ağrı yönetimine ilişkin yayın takip etme durumlarının dağılımı Tablo 4.3’te gösterilmiştir. Hemşirelerin %87.3’ünün ağrı yönetimine ilişkin herhangi
bir yayın takip etmedikleri, yayın takip edenlerin ise %7.2’sinin e-dergileri takip ettikleri tespit edilmiştir (Tablo 4.3).
Tablo 4.4. Hemşirelerin Hastaların Ağrı Düzeyini Ölçme Durumları ve Ağrıyı Ölçme Yöntemlerinin Dağılımları (n=181)
Ağrıyı Ölçme Durumu S %
Ağrıyı Ölçme
Ölçenler 153 84.5
Ölçmeyenler 28 15.5
*Ağrı Ölçüm Yöntemleri
Algı oranlama skalası ile 90 49.7
Gözlem yoluyla ile 119 65.7
Nonstres test ile 4 2.2
*Birden fazla yanıt verilmiştir.
Hemşirelerin ağrı yönetiminde hastaların ağrı düzeyini ölçme durumlarının dağılımı Tablo 4.4’de gösterilmiştir. Hemşirelerin %84.5’inin hastaların ağrı düzeylerini ölçtüklerini ve %65.7’sinin gözlem yolu ile ağrı düzeyini ölçtükleri tespit edilmiştir (Tablo 4.4).
Tablo 4.5. Ağrı Yönetiminde Hemşirelerin Kullandıkları Yöntemlerin Dağılımları (n=181)
Kullanılan Yöntemler S %
Farmakolojik yöntemler 65 35.9
Farmakolojik olmayan yöntemler 3 1.7
Farmakolojik+Farmakolojik olmayan yöntemler 113 62.4 Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin %62.4’ünün ağrı yönetiminde farmakolojik ve farmakolojik olmayan yöntemleri birlikte kullandıkları tespit edilmiştir (Tablo 4.5).
Tablo 4.6. Hemşirelerin İlaç Dışı Yöntemleri Bilme ve Uygulama Durumlarına Göre Dağılımları (n=181)
İlaç Dışı Tedavi Yöntemleri
Bilme Durumu Uygulama Durumu
Evet Hayır Evet Hayır
S % S % S % S %
1. Masaj ve Manüplasyon 145 80.1 36 19.9 103 56.9 78 43.1 2. Aromaterapi 22 12.2 159 87.8 5 2.8 176 97.2 3. Sıcak-soğuk uygulama 172 95.0 9 5.0 158 87.3 23 12.7
4. Meditasyon 53 29.3 128 70.7 0 0 181 100
5. Beslenme tedavisi 109 60.2 72 39.8 87 48.1 94 51.9 6. Bitki tedavisi 68 37.6 113 62.4 38 21 143 79 7. Sanat tedavisi 31 17.1 150 82.9 7 3.9 174 96.1 8. Renk tedavisi 15 8.3 166 91.7 3 1.7 178 98.3
9. Biyoenerji 21 11.6 160 88.4 2 1.1 179 98.9
10. Hayal kurma 85 47.0 96 53.0 45 24.9 136 75.1 11. Biyogeribildirim 17 9.4 164 90.6 8 4.4 173 95.6 12. Dans tedavisi 29 16 152 84.0 1 0.6 180 99.4 13. Müzik tedavisi 91 50.3 90 49.7 39 21.5 142 78.5 14. Dua ile iyileşme 124 68.5 57 31.5 97 53.6 84 46.4
15. Hipnoz 42 23.2 139 76.8 0 0 181 100
16. Reiki 4 2.2 177 97.8 0 0 181 100
17. Akupunktur 51 28.2 130 71.8 0 0 181 100
18. Kaplıca 103 56.9 78 43.1 0 0 181 100
19. Şiropraksi 2 1.1 179 98.9 0 0 181 100
20. Yoga 45 24.9 136 75.1 0 0 181 100
Hemşirelerin ilaç dışı yöntemleri bilme ve uygulama durumlarının dağılımı Tablo 4.6’da gösterilmiştir. Hemşirelerin %95’inin sıcak-soğuk uygulamaları bildikleri ve %87.3’ünün sıcak-soğuk uygulamalarını kullandıkları, %80.1’inin masaj ve maniplasyonu bildikleri ve %56.9’unun masaj ve maniplasyonu uyguladıkları,
%68.5’inin dua ile iyileşme yöntemini bildikleri ve %53.6’sının bu yöntemi uyguladıkları, %60.2’sinin beslenme tedavisini bildikleri ve %51.9’unun beslenme tedavisini uygulamadıkları, %56.9’unun kaplıca yöntemini bildiği ama tamamının bu yöntemi uygulamadığı ve %50.3’ünün müzik tedavisini bildikleri fakat %78.5’inin bu yöntemi uygulamadıkları tespit edilmiştir (Tablo 4.6).
Tablo 4.7. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Bilme Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Çalışılan Hastane Çalışılan Klinik Cinsiyet Ağrı Yönetimiyle İlgi
Eğitime Katılma
GDH KDH ŞDH Dâhili Cerrahi Acil Yoğun bakım+ ameliya thane Pediatri Kadın doğum+ doğumh ane Kadın Erkek Evet Hayır
Masaj ve maniplasyon
Tablo 4.7. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Bilme Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Çalışılan Hastane Çalışılan Klinik Cinsiyet Ağrı Yönetimiyle İlgi
Eğitime Katılma
Tablo 4.7. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Bilme Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Çalışılan Hastane Çalışılan Klinik Cinsiyet Ağrı Yönetimiyle İlgi
Eğitime Katılma
Tablo 4.7. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Bilme Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Farmak -olojik Farmak -olojik olmaya Farmak olojik+ Farmak -olojik olmaya Lise Önlisans Lisans Yüksek Lisans Evet Hayır Evet Hayır
Masaj ve Maniplasyon
Tablo 4.7. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Bilme Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Tablo 4.7. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Bilme Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin ağrı yönetiminde ilaç dışı yöntemleri bilme durumları ile tanıtıcı özelliklerin karşılaştırılması Tablo 4.7’de gösterilmiştir. İlaç dışı yöntemlerden; masaj ve maniplasyon yöntemini bilme durumu ile çalışılan hastane değişkenin (p<0.05), biyoenerji, dans tedavisi ve şiropraksi yöntemini bilme durumu ile cinsiyet değişkeninin (p<0.05), hayal kurma ve reiki yöntemini bilme durumu ile çalışılan klinik değişkeninin (p<0.05) ve biyogeribildirim yöntemini bilme durumu ile ağrı yönetimine yönelik bir eğitime katılma değişkeninin (p<0.05) istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (Tablo 4.7).
Yine ilaç dışı yöntemlerden; masaj ve maniplasyon yöntemini bilme durumu ile ağrıyı gidermeye yönelik kullanılan yöntem ve ağrı düzeyinin ölçümü arasında (p<0.05), sıcak-soğuk uygulama yöntemini bilme durumu ile eğitim düzeyi arasında (p<0.05), meditasyon, renk tedavisi, reiki, akupunktur, şiropraksi, yoga ve biyoenerji yöntemini bilme durumu ile ağrıya yönelik yayın takip etme durumu arasında (p<0.05), müzik tedavisi yöntemi ile ağrıyı gidermeye yönelik kullanılan yöntem arasında (p<0.05) ve dua ile iyileşme yöntemini bilme durumu ile ağrıya yönelik yayın takip etme durumu ve eğitim düzeyi arasında (p<0.05) istatistiksel olarak anlamlığın olduğu saptanmıştır. (Tablo 4.7).
Tablo 4.8. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Uygulama Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Çalışılan Hastane Çalışılan Klinik Cinsiyet Ağrı Yönetimiyle İlgi
Eğitime Katılma
GDH KDH ŞDH Dâhili Cerrahi Acil Yoğun bakım+ ameliya thane Pediatri Kadın doğum+ doğumh ane Kadın Erkek Evet Hayır
Masaj ve Maniplasyon
Tablo 4.8. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Uygulama Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Çalışılan Hastane Çalışılan Klinik Cinsiyet Ağrı Yönetimiyle İlgi
Eğitime Katılma
Tablo 4.8. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Uygulama Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Farmak -olojik Farmak -olojik olmaya Farmak olojik+ Farmak -olojik olmaya Lise Önlisans Lisans Yüksek Lisans Evet Hayır Evet Hayır
Masaj ve Maniplasyon
Tablo 4.8. Hemşirelerin Ağrı Yönetiminde İlaç Dışı Yöntemleri Uygulama Durumları İle Tanıtıcı Özelliklerinin Karşılaştırılması
Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin ağrı yönetiminde ilaç dışı yöntemleri uygulama durumları ile tanıtıcı özelliklerin karşılaştırılması Tablo 4.8’de gösterilmiştir.
İlaç dışı yöntemlerden; hayal kurma yöntemini uygulama durumu ile çalışılan klinik ve cinsiyet arasında (p<0.05), masaj ve maniplasyon yöntemini uygulama durumu ile ağrıyı gidermede kullanılan yöntem, eğitim düzeyi ve ağrı düzeyinin ölçümü arasında (p<0.05), sıcak-soğuk uygulama yöntemi ile eğitim düzeyi ve ağrı düzeyinin ölçümü arasında (p<0.05), dans tedavisi ile ağrıyı gidermeye yönelik kullanılan yöntem ve ağrıya yönelik yayın takip etme durumu arasında (p<0.05), renk tedavisi ve müzik tedavisi ile ağrıyı gidermede kullanılan yöntem arasında (p<0.05) istatistiksel olarak anlamlılığın olduğu saptanmıştır (Tablo 4.8).
Tablo 4.9. Hemşirelerin Yaş Ortalamaları İle İlaç Dışı Yöntemleri Bilme ve Uygulama Durumlarının Karşılaştırılması (n=181)
İlaç Dışı Yöntemler Yaş Test ve Anlamlılık
Tablo 4.9. Hemşirelerin Yaş Ortalamaları İle İlaç Dışı Yöntemleri Bilme ve Uygulama Durumlarının Karşılaştırılması (Devam)
İlaç Dışı Yöntemler Yaş Test ve Anlamlılık
Tablo 4.9. Hemşirelerin Yaş Ortalamaları İle İlaç Dışı Yöntemleri Bilme ve Uygulama Durumlarının Karşılaştırılması (Devam)
İlaç Dışı Yöntemler Yaş Test ve Anlamlılık
Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin ağrı yönetiminde kullanılan ilaç dışı yöntemleri bilme ve uygulama durumları ile yaş ortalamalarının karşılaştırılması Tablo 4.9’da gösterilmiştir. İlaç dışı yöntemlerden; hipnoz ve reiki yöntemini bilme durumu ile yaş ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (Tablo 4.9).