4.1. EHA Değerlendirilmesi ve İstatistiksel Karşılaştırma Sonuçları
Add., abd. ve toplam EHA verileri açısal derece cinsinden, ortalama (mean) , min. ve max. değerler olarak ele alındı (Tablo 4.1 ve şekil 4.1-3)
Grup 1: Kontrol grubunun add. ortalaması 32.25° ± 9.57° (min. 18° – max. 46°),
abd. ortalaması 38.25° ± 11.11° (min. 20° – max. 50°) ve toplam EHA ortalaması 70.50° ± 12.02° (min. 53° – max. 89°) olarak saptandı.
Grup 2: Eklem içi KS grubunun add. ortalaması 40° ± 60.51° (min. 30° –
max.46°), abd. ortalaması 42.75° ± 8.03° (min. 27° – max. 50°) ve toplam EHA ortalaması 82.75° ± 11.26° (min. 61° – max. 96°) olarak saptandı.
Eklem içi KS grubununun eklem hareket açıklıklarındaki artış düzeyi kontrol grubu ile karşılaştırıldığında hiçbir hareket aksında anlamlı olmadığı tespit edildi (add. için p=0.118, abd. için p=0.511 ve Toplam EHA için p=0.190). KS tedavi alan gruptaki hayvanların, kontrol grubundan klinik açıdan iyileşme gösterse de, istatistiksel açıdan anlamlı fark oluşturacak düzeyde iyileşemediği anlaşıldı.
Grup 3: Eklem içi TZP grubunun add. ortalaması 38° ± 5.51° (min. 30° – max.
45°), abd. ortalaması 37.50° ± 9.55° (min. 25 °– max. 50° ) ve toplam EHA ortalaması 76.75° ± 15.16° (min. 58° – max. 95°) olarak saptandı.
Eklem içi TZP grubununun eklem hareket açıklıklarındaki artış düzeyi, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında hiçbir yönde anlamlı saptanmadı (add. için p=0.118, abd. için p=0.511 ve toplam EHA için p=0.190). TZP tedavi alan gruptaki hayvanların kontrol grubu ile karşılaştırıldığında add. ve toplam EHA da klinik açıdan iyileşme gösterse de istatistiksel açıdan anlamlı fark oluşturacak düzeyde iyileşemediği anlaşıldı.
Grup 2 ile Grup 3 karşılaştırması: Eklem içi KS grubunun eklem hareket
açıklıklarındaki artış düzeyi TZP grubu ile karşılaştırıldığında, hiçbir yönde anlamlı fark olmadığı görüldü (add. için p=0.118, abd. için p=0.511 ve toplam EHA için p=0.190). KS tedavisi uygulanan gruptaki hayvanların TZP uygulanan grup ile
39
karşılaştırıldığında , klinik açıdan iyileşme gösterse de istatistiksel açıdan anlamlı fark oluşturacak düzeyde iyileşemediği anlaşıldı.
Tablo 4.1: Eklem hareket açıklık verileri
Parametreler Kontrol KS TZP F P
x̅ SS min max x̅ SS min max x̅ SS min max
Add. 32,25 09.57 18 46 40 06.51 30 46 38 05.51 30 45 2.366 0.118
Abd. 38.25 11.11 20 50 42.75 08.03 27 50 37.50 09.55 25 50 0.694 0.511
Toplam EHA 70.50 12.02 53 89 82.75 11.26 61 96 76.75 15.16 58 95 1.798 0.190
Sonuç olarak, üç grup karşılaştırıldığında, klinik açıdan fark az olsa bile KS
uygulanan sıçanların Add., Abd.ve toplam da EHA açıklığının diğer iki gruba göre daha
fazla olduğu tespit edildi. TZP’nin EHA üzerindeki etkisi, kontrol gruba göre daha iyi olduğu, buna karşın KS’e göre daha az olduğu belirlendi (sırasıyla,76.75° ± 15.16°; 82°.75 ± 11.26°). Fakat bu ortalamalar karşılaştırıldığında istatistiksel açıdan önemlli farklılık saptanamamıştır (p= 0.190).
40
Şekil 4-2: Abdüksiyon sonuçlarının grafiği
41
4.2. Histopatolojik Değerlendirme ve İstatistiksel Karşılaştırma Sonuçları 4.2.1. Sinoviyal inflamasyon
Sinoviyal inflamasyon açısından histopatolojik değerlendirme yapıldığında, KS ve TZP uygulana grupta şiddetli veya hafif derecede inflamasyon artışı olmadığı, buna karşın, kontrol grubunda %62.3 oranında hafif derecede sinoviyal inflamasyon artışı olduğu görülmüştür . KS ve TZP uygulanan sıçanlarda sinoviyal inflamasyon derecesi istatistiksel olarak kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, anlamlı derecede düşük bulunmuştur (p= 0.004) . Sonuç olarak, uygulanan KS ve TZP’nin sonucu kontrol grub ile kıyaslandığında, uygulamaların, istatistiksel açısından etkinliği saptanmıştır. KS ve TZP grupları biribirleri ile karşılaştırıldığında ise sinoviyal inflamasyon açısından yüzdelerinin aynı olduğu ve bu yüzden de aralarında anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir (Tablo 4.2).
Tablo 4.2: Sinoviyal inflamasyon verileri
Kontrol KS TZP Toplam Sinoviyal inflamasyon P S % S % S % Yok 3 37.75 8 100.0 8 100.0 19 Hafif 5 62.3 0 0.0 0 0.0 5 0.004 Şiddetli 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 Toplam 8 8 8 24 4.2.2. Damar proliferasyonu
Damar prolifrasyonu açısından histopatolojik değerlendirme yapıldığında, kontrol grubunda %75 oranda damar prolifrasyonu varken (Şekil 4.4) , KS grupta %25 ve TZP grupta %50 oranda damar prolifrasyonu olduğu görülmüştür(Şekil 4.6 ve 4.8). Gruplar arası karşılaştırmada, damar proliferasyonu açısından gruplar arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark olmadığı görülmüştür (p= 0.191) (Tablo 4.3).
42
Tablo 4.3:Damar prolifrasyonverileri
Kontrol KS TZP Toplam Damar proliferasyon P S % S % S % Yok 2 25.0 6 75.0 4 50.0 12 0.191 Var 6 75.0 2 25.0 4 50.0 12 Toplam 8 8 8 24 4.2.3. Fibrozis
Fibrozis açısından histopatolojik değerlendirme yapıldığında, KS ve TZP uygulanan sıçanlarda fibroblast prolifrasyonu sadece her bir gruptan birer tane ve hafif derecede saptanmıştır ve şiddetli derecede fibroblasat proliferasyonuna rastlanmamıştır. Kontrol Grubu ile karşılaştırıldığında, fibroblast proliferasyonu bu iki grup içinde anlamlı şekilde daha azdır (p= 0.004). KS ve TZP grupları karşılaştırıldından ise, fibroblast prolifrasyonu hem hafif ve hem de şiddetli dercelerde eşit saptanmış ve böylece aralarında istatistiksel olarak fark olmadığı tespit edilmiştir (Tablo 4.4).
Tablo 4.4:Fibrozisverileri
Kontrol KS TZP Toplam Fibrozis P S % S % S % Yok 1 12.5 7 87.5 7 87.5 15 Hafif 4 50.0 1 12.5 1 12.5 6 0.004 Şiddetli 3 37.5 0 0.0 0 0.0 3 Toplam 8 8 8 24
4.2.4.Tip 3 kollajen birikimi
Tip 3 kollajen birikim açısından histopatolojik değerlendirme yapıldığında, KS uygulanan sıçanlarda sadece bir sıçanda ve TZP uygulananlarda 3 sıçanda Tip 3 kollajen birikim artışı olduğu saptanmış ve bu farkın istatistiksel açıdan kontrol grubu
43
(Şekil 4.5) ile karşılaştırıldığından daha az olduğu görülmüştür (p=0.002). KS uygulanan sıçanların % 87.5’ inde tip 3 kollajen miktarında azalma görünürken(Şekil 4.7) , TZP uygulanan sıçanlarda ise % 62.5 oranında azalma olduğu saptanmıştır (Şekil 4.9) ancak bu iki yüzde arasındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p=0.569) (Tablo 4.5).
Tablo 4.5:Tip 3 kollajen birikim verileri
Kontrol KS TZP Toplam Tip 3 kollajen P S % S % S % Yok 0 0.0 7 87.5 5 62.5 12 0.002 Var 8 100.0 1 12.5 3 37.5 12 Toplam 8 8 8 24
4.2.5. Subskapular bursa adezyonu
Subskapular bursa adezyonu açısından histopatolojik değerlendirme yapıldığında, KS ve TZP uygulanan sıçanların hiçbirinde Subskapular bursa adezyonu saptanmamıştır. İstatistiksel açıdan kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı olarak daha az adezyon olduğu tespit edilmiştir (p=0.020). KS ve TZP uygulanan sıçanların hiçbirinde (%0.0) subskapular bursa adezyonu saptanmadığı için bu iki grup arasından istatisitksel olarak bir fark bulunmamıştır (Tablo 4.6).
Tablo 4.6:Subskapular bursa adezyonuveriler
Kontrol KS TZP Toplam Subscapular bursa adezyonu P S % S % S %
Yok 4 50.0 8 100.0 8 100.0 20 0.020 Var 4 50.0 0 0.0 0 0.0 4
44
Şekil 4.4: Kontrol grubunda sinoviyumda vasküler proliferasyon, inflamatuar hücre artışı, eklem aralığında daralma ve adhezyon H&E x4 büyütme
Şekil 4.5:Kontrol grubunda picro-sirus Red histokimyasal ile kırmızı boyanın kollajen liflerde artış H&E x10 büyütme
45
Şekil 4.6: Kortikosteroid grubunda vasküler proliferasyon H&E x10 büyütme
Şekil 4.7: Kortikosteroid grubunda picro-sirus Red histokimyasal ile kollajen liflerde azalma H&E x4 büyütme
46
Şekil 4.8: TZP grubunda damar proliferasyon H&E x10 büyüme
Şekil 4.9: TZP grubunda Picro-sirus Red histokimyasaı ile kollajen lif yoğunluğunda
47