Neuman Sistemler Modeline göre verilen eğitim ve izlemin hastalarda yaşamın öz yeterlilik ve semptom kontrolüne etkisini değerlendirmek amacıyla yürütülen bu çalışmadan elde edilen bulgular aşağıda sunulmuştur.
Tablo 4.1. Deney ve Kontrol Grubundaki Hastaların Tanıtıcı Özelliklerine Göre Dağılımı (n=102)
Tanıtıcı Özellikler Deney grubu Kontrol grubu
35 Hastalığı Hakkında Bilgi Alma Durumu
Evet Yan Etkiler Hakkında Bilgi Sahibi Olma
Evet
Yaş (Ort±SS) 53.96±12.74 57.32±12.98
Araştırma kapsamına alınan hastaların tanıtıcı özelliklerinin dağılımı Tablo 4.1’de görülmektedir. Deney grubundaki hastaların %51.9’unun kadın, %92.3’ünün evli, %44.2’sinin ilköğretim mezunu, %75.0’ının orta düzeyde gelire sahip olduğu ve %80.8’inin çalışmadığı tespit edilmiştir. Hastaların %34.6’sının meme kanseri olduğu, %30.8’inin evre 4’te olduğu,
%61.5’inin 0-12 ay içinde kanser tanısı aldığı, %73.1’inin 0-12 ay içinde tedavilerinin başladığı, %65.4'ünün hastalığı hakkında bilgi aldığı, %55.8'inin yan etkiler hakkında bilgi sahibi oldukları, hastaların yaş ortalamasının 53.96 olduğu saptanmıştır.
Kontrol grubundaki hastaların %54’ünün erkek, %92’sinin evli, %54’ünün ilköğretim mezunu, %58’inin orta düzeyde gelire sahip olduğu ve %64’ünün çalışmadığı tespit edilmiştir.
Hastaların %26.0’ının meme kanseri ve %26’sının akciğer ve larinks kanseri olduğu, %54’ünün evre 3’te olduğu, %64’ünün 0-12 ay içinde kanser tanısı aldığı, %80’inin 0-12 ay içinde tedavilerinin başladığı, %66’sının hastalığı hakkında bilgi aldığı, %70’inin yan etkiler hakkında bilgi sahibi oldukları, hastaların yaş ortalamasının 57.32 olduğu saptanmıştır.
36 Tablo 4.2. Deney Grubundaki Hastaların KDE-KV ve ESTÖ’den Aldıkları Ön Test-Son Test
Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması (n=52)
Ölçekler Ön-Test Son-Test Test ve Önemlilik
Ort± SS Ort± SS t p
Tablo 4.2’de deney grubundaki hasaların KDE-KV ve ESTÖ ön test-son test puanlarının ortalama değerleri karşılaştırılmıştır. Hastaların KDE-KV ön test toplam puan ortalamasının 78.1±13.2, son test puan ortalamasının 87.03±14.17olduğu görülmüştür. Hastaların son test puan ortalamasında olumlu yönde artış olduğu ve iki puan arasında istatistiksel olarak önemli fark olduğu belirlenmişir (p=0.000).
Araştırmadaki deney grubundaki hastaların ESTÖ semptomlarının ön test puan ortalaması ağrı için 3.46±3.52, yorgunluk için 6.13±3.11, bulantı için 2.73±3.59, üzüntü için 3.67±3.46, endişe için 4.19±3.59, uykusuzluk için 5.07±3.75, iştahsızlık için 4.65±3.51, kendini iyi hissetme için 5.00±2.56, nefes darlığı için 2.44±3.43, cilt ve tırnaklarda değişiklik için 1.90±2.81, ağızda yara için 1.40±2.48, ellerde uyuşma için 2.44±2.93 olduğu görülmüştür.
ESTÖ semptomlarının son test puan ortalaması ağrı için 2.34±2.90, yorgunluk için 3.88±2.73, bulantı için 1.63±2.80, üzüntü için 2.32±2.66, endişe için 2.69±2.54, uykusuzluk için 3.52±2.85, iştahsızlık için 2.90±2.49, kendini iyi hissetme için 3.07±2.01, nefes darlığı için
37 1.42±2.42, cilt ve tırnaklarda değişiklik için 1.34±2.31, ağızda yara için 0.51±1.39, ellerde uyuşma için 1.75±2.51 olduğu görülmüştür. Hastaların ESTÖ tüm semptom puanlarında olumlu yönde bir azalma olduğu ve arada istatistiksel olarak önemli fark olduğu belirlenmişir (p<0.01).
Tablo 4.3. Kontrol Grubundaki Hastaların KDE-KV ve ESTÖ’den Aldıkları Ön Test-Son Test Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması (n=50)
Ölçekler Ön-Test Son-Test Test ve Önemlilik
Ort± SS Ort± SS t p
KDEKV
Toplam puan 80.90±12.10 77.94±12.74 3.79 0.000*
ESTÖ
Tablo 4.3’de kontrol grubundaki hasaların KDE-KV ve ESTÖ ön test-son test ortalama puanlarının karşılaştırılması gösterilmiştir. Hastaların KDE-KV ön test toplam puan ortalamasının 80.90±12.10, son test puan ortalamasının 77.94±12.74 olduğu görülmüştür.
Hastaların son test puan ortalamasında olumsuz anlamda azalma olduğu ve iki puan arasında istatistiksel olarak önemli fark olduğu belirlenmişir (p=0.000).
Araştırmadaki kontrol grubundaki hastaların ESTÖ semptomlarının ön test puan ortalaması ağrı için 4.58±3.09, yorgunluk için 6.94±2.41, bulantı için 4.22±2.85, üzüntü için 5.54±3.19, endişe için 4.60±3.68, uykusuzluk için 5.48±3.27, iştahsızlık için 5.42±2.55, kendini
38 iyi hissetme için 5.34±2.11, nefes darlığı için 2.52±3.07, cilt ve tırnaklarda değişiklik için 2.06±3.03, ağızda yara için 2.02±2.99, ellerde uyuşma için 3.50±2.99 olduğu görülmüştür.
ESTÖ semptomlarının son test puan ortalaması ağrı için 5.00±3.39, yorgunluk için 7.00±2.44, bulantı için 4.24±3.13, üzüntü için 5.82±3.28, endişe için 5.20±3.43, uykusuzluk için 5.50±3.37, iştahsızlık için 5.46±2.93, kendini iyi hissetme için 5.56±1.98, nefes darlığı için 2.44±3.09, cilt ve tırnaklarda değişiklik için 2.08±3.02, ağızda yara için 1.90±2.96, ellerde uyuşma için 3.30±3.22 olduğu görülmüştür. Hastaların ağrı ve endişe için son test puan ortalamalarında olumsuz anlamda artış olduğu ve puanlar arasında istatistiksel anlamda önemli fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05).
39
Tablo 4.4. Deney ve Kontrol Grubundaki Hastaların KDE-KV ve ESTÖ’den Aldıkları Ön Test-Son Test Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması ÖlçeklerÖN TESTSON TEST Deney Grubu Kontrol Grubu t pDeney Grubu Kontrol Grubu
t p KDEKV Ort±SSOrt±SSOrt±SSOrt±SS Toplam puan78.11±13.2180.90±12.10-1.100.27087.03±14.1777.94±12.743.400.001* ESTÖ Ağrı Yorgunluk Bulantı Üzüntü Endişe Uykusuzluk İştahsızlık Kendini iyi hissetmeme Nefes darlığı Ciltte ve tırnaklarda değişiklik Ağızda yara Ellerde uyuşma
3.46±3.52 6.13±3.11 2.73±3.59 3.67±3.46 4.19±3.59 5.07±3.75 4.65±3.51 5.00±2.56 2.44±3.43 1.90±2.81 1.40±2.48 2.44±2.93 4.58±3.09 6.94±2.41 4.22±2.85 5.54±3.19 4.60±3.68 5.48±3.27 5.42±2.55 5.34±2.11 2.52±3.07 2.06±3.03 2.02±2.99 3.50±2.99 -1.70 -1.45 -2.31 -2.82 -0.56 -0.63 -1.25 -0.72 -0.12 -0.26 -1.13 -1.80 0.092 0.149 0.123 0.136 0.573 0.528 0.213 0.468 0.904 0.788 0.260 0.075 2.34±2.90 3.88±2.73 1.63±2.80 2.32±2.66 2.69±2.54 3.52±2.85 2.90±2.49 3.07±2.01 1.42±2.42 1.34±2.31 0.51±1.39 1.75±2.51 5.00±3.39 7.00±2.44 4.24±3.13 5.82±3.28 5.20±3.43 5.50±3.37 5.46±2.93 5.56±1.98 2.44±3.09 2.08±3.02 1.90±2.96 3.30±3.22 -4.24 -6.05 -4.42 -5.90 -4.20 -3.16 -4.74 -6.26 -1.84 -1.37 -3.03 -2.71 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.000* 0.002* 0.000* 0.000* 0.067 0.171 0.003* 0.008* *Bağımsız gruplarda t-testi
40 Deney ve Kontrol grubu hastalarının ön test ve son test puan ortalamalarının gruplar arası karşılaştırılması Tablo 4.4’de görülmektedir. Deney ve kontrol grubu hastalarının KDE-KV ön test puan ortalamalarında gruplar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olmadığı görülmüştür (p>0.05). Aynı zamanda Deney ve Kontrol grubu hastalarının ESTÖ ön test puan ortalamalarında gruplar arasında önemli bir fark olmadığı görülmüştür (p>0.05).
Deney ve kontrol grubu hastalarının KDE-KV son test puan ortalamalarında gruplar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olduğu görülmüştür (p=0.001). Aynı zamanda Deney ve Kontrol grubu hastalarının ESTÖ ağrı, yorgunluk, bulantı, üzüntü, endişe, uykusuzluk, iştahsızlık, kendini iyi hissetmeme, ağızda yara, ellerde uyuşma semptomlarının son test puan ortalamalarında gruplar arasında önemli bir fark olduğu görülmüştür (p=0.01).
Deney ve Kontrol grubu hastalarının ESTÖ nefes darlığı, ciltte ve tırnaklarda değişiklik semptomlarının son test puan ortalamalarında gruplar arasındaki farkın önemli olmadığı görülmüştür (p>0.05).
41