Onkoloji hastalarında reiki ve yönlendirilmiş imgelem uygulamasının ağrı ve yorgunluk üzerine etkisini incelemek amacıyla yapılan araştırmanın bulguları aşağıda gösterilmiştir.
Tablo 4.1. Hastaların Tanıtıcı Özelliklerinin Dağılımı
Tanıtıcı Özellikler
Araştırma kapsamına alınan hastaların tanıtıcı özelliklerine göre dağılımları Tablo 4.1’de görülmektedir. Araştırmaya katılan reiki grubu hastaların yaş ortalamalarının 51.75±13.77, yönlendirilmiş imgelem grubu hastaların 47.86±14.00 kontrol grubu hastaların yaş ortalamalarının ise 50.93±13.99 olduğu saptanmıştır. Hastaların diğer
25 tanıtıcı özellikleri incelendiğinde reiki grubu hastaların; %30.0’nın akciğer kanseri tanısı aldığı, %55.0’nın erkek, %91.7’nin evli, %36.7’nin okur-yazar olmadığı, %55’nin 0-1yıl hastalık süresi, %78.3’ün kronik ağrısı olduğu, %93.3’ün ağrıyla başetme yönteminin ağrı kesici kullandığı; yönlendirilmiş imgelem grubu hastaların %30.0’nın akciğer kanseri tanısı aldığı, %55.0’nın erkek, %93.3’ün evli, %33.3’ün okur-yazar olmadığı, %50’nin 2-5 yıl hastalık süresi, %78.3’ü kronik ağrısı olduğu, %90.0’ın ağrıyla başetme yönteminin ağrı kesici kullandığı; kontrol grubu hastaların %33.3’ün akciğer kanseri tanısı aldığı, %60.0’nın erkek, %90.0’ın evli, %46.7’nin okur-yazar olmadığı, %50’nin 0-1 yıl hastalık süresi, %80’nın kronik ağrısı olduğu, %93.3’ın ağrıyla başetme yönteminin ağrı kesici kullandığı saptanmıştır (Tablo 4.1).
Tablo 4.2. Hastaların Görsel Kıyaslama Ağrı Ölçeğin Öntest Sontest Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
Reiki Grubu 7.20±1.11 6.26±1.21 t=10.18
p=0.00 Yönlendirilmiş İmgelem
Grubu 7.16±1.02 6.68±0.96 t=6.60
p=0.00
Kontrol Grubu 6.96±1.10 6.95±1.14 t=0.37
p=0.70
Eşleştirilmiş t-testi
Hastaların görsel kıyaslama ağrı ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puan ortalamaları Tablo 4.2’ de gösterilmiştir. Reiki ve yönlendirilmiş imgelem grubu hastalarının girişim sonrası ağrı puan ortalamaları düşmüş olup aradaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Kontrol grubu hastalarının girişim sonrası ağrı puan ortalamaları düşmüş olup aradaki fark istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur (p>0.05) (Tablo 4.2).
26 Şekil 4.1. Deney ve Kontrol Gruplarındaki Hastaların Girişim Öncesi ve Sonrası Ağrı
Düzeylerinin Değişimi
Tablo 4.3. Reiki Grubu Hastalarının Piper Yorgunluk Ölçeğin Öntest Sontest Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
Davranışsal 7.64±0.95 6.70±0.82 t=19.03
p=0.00
Duygulanım 7.68±0.93 7.68±0.93 t= 0.00
p= 1.00
Duyusal 6.97±0.70 6.12±0.60 t=15.40
p=0.00
Bilişsel 7.09±1.24 6.43±1.09 t=11.15
p=0.00
Toplam 7.35±0.86 6.48±0.75 t=20.75
p=0.00
Eşleştirilmiş t-testi
Reiki grubu hastaların yorgunluk ölçeğinin davranışsal, duyusal, bilişsel alt ölçeklerinde ve toplam yorgunluk puan ortalamaları girişim sonrası düşmüş olup aradaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05) (Tablo 4.3).
0
27 Tablo 4.4. Yönlendirilmiş İmgelem Grubu Hastalarının Piper Yorgunluk Ölçeğin
Öntest Sontest Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
Piper Yorgunluk
Davranışsal 7.42±1.01 6.87±0.89 t=9.69
p=0.00
Duygulanım 7.44±0.94 6.69±0.88 t=9.57
p=0.00
Yönlendirilmiş imgelem grubu hastaların toplam ve tüm alt gruplarında yorgunluk puan ortalamaları girişim sonrası düşmüş olup aradaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05) (Tablo 4.4).
Tablo 4.5. Kontrol Grubu Hastalarının Piper Yorgunluk Ölçeğin Öntest Sontest Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
Davranışsal 6.00±0.87 6.82±0.74 t=-11.97
p=0.00
Duygulanım 7.29±0.89 7.29±0.89 t=0.00
p=1.00
28 Kontrol grubu hastaların yorgunluk ölçeğinin davranışsal, duygulanım, duyusal, bilişsel alt ölçekleri girişim sonrası yorgunluk puan ortalamaları yüksek olup aradaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Hastaların üç gün sonrası toplam yorgunluk puan ortalamaları düşmüş olup aradaki fark istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur (p>0.05) (Tablo 4.5).
Şekil 4.2. Deney ve Kontrol Gruplarındaki Hastaların Girişim Öncesi ve Sonrası Toplam Yorgunluk Düzeylerinin Değişimi
0 12 34 56 78 109
Reiki Grubu Yönlendirilmiş
İmgelem Grubu Kontrol Grubu
Girişim öncesi
29
Tablo 4.6. Gruplar Arası GKÖ ve Toplam PYÖ’lerin Öntest Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
Gruplar
Davranışsal Duygulanım Duyusal Bilişsel Toplam Reiki Grubu 7.20±1.11 7.64±0.95 7.68±0.93 6.97±0.70 7.09±1.24 7.35±0.86 Yönlendirilmiş
İmgelem Grubu 7.16±1.02 7.42±1.01 7.44±0.94 6.94±0.84 6.86±1.28 6.94±0.96 Kontrol Grubu 6.96±1.10 6.00±0.87 7.29±0.89 5.37±0.58 6.58±1.16 6.64±0.83 Test ve One way Anova testi, Tukey testi
Gruplar arası GKÖ ve PYÖ’lerinin öntest puan ortalamalarının karşılaştırılması Tablo 4.6’da gösterilmiştir. Tabloya göre GKÖ öntest gruplar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05). PYÖ toplam puanı öntestte gruplar arası farklılığın reiki grubundan kaynaklandığı; reiki grubunun toplam puanı yönlendirilmiş imgelem ve kontrol gruplarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. PYÖ’nün davranışsal alt ölçekteki gruplar arası farklılığın kontrol grubundan kaynaklandığı; kontrol grubunun puanı reiki ve yönlendirilmiş imgelem gruplarından anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. PYÖ’nün duyusal alt ölçekteki gruplar arası farklılığın kontrol grubundan kaynaklandığı; kontrol grubunun puanı reiki ve yönlendirilmiş imgelem gruplarından anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur.
(p<0.05) (Tablo 4.6).
30
Tablo 4.7. Gruplar Arası GKÖ ve Toplam PYÖ’lerin Sontest Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
Gruplar
Davranışsal Duygulanım Duyusal Bilişsel Toplam Reiki Grubu 6.26±1.21 6.70±0.82 7.68±0.93 6.12±0.60 6.43±1.09 6.48±0.75 Yönlendirilmiş
İmgelem Grubu 6.68±0.96 6.87±0.89 6.69±0.88 6.36±0.76 6.26±1.14 6.55±0.87 Kontrol Grubu 6.95±1.14 6.82±0.74 7.29±0.89 6.55±1.17 7.22±1.00 6.63±0.83 Test ve One way Anova testi, Tukey testi
Gruplar arası GKÖ ve PYÖ’lerinin sontest puan ortalamalarının karşılaştırılması Tablo 4.7’da gösterilmiştir. Tabloya göre PYÖ toplam sontest gruplar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Gruplar arası sontest ağrı puan ortalamalarının karşılaştırılmasında gruplar arası farklılık göstermektedir. Ağrı ölçeğindeki anlamlı farkın kontrol grubu ile reiki grubu arasından kaynaklandığı;
kontrol grubunun reiki grubundan anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. PYÖ duygulanım alt ölçeğindeki farkın yönlendirilmiş imgelem grubundan kaynaklandığı, reiki ve kontrol gruplarından anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. PYÖ bilişsel alt ölçeğindeki farkın kontrol grubundan kaynaklandığı, kontrol grubu puanı reiki ve yönlendirilmiş gruplarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05) (Tablo 4.7).
31
Tablo 4.8. Reiki ve Yönlendirilmiş İmgelem Grubu Hastaların Ağrı ve Piper Yorgunluk Ortalamaları Arasındaki Farkların Karşılaştırılması
Gruplar
Ölçekler GKÖ
(Ort±SS)
PYÖ (Ort±SS)
Davranışsal Duygulanım Duyusal Bilişsel Toplam Reiki Grubu 0.93±0.71 0.93±0.38 0.00±0.00 0.85±0.42 0.66±0.45 0.86±0.32 Yönlendirilmiş
İmgelem Grubu 0.48±0.57 0.55±0.43 0.74±0.60 0.58±0.48 0.60±0.46 0.39±0.40 Test ve
Anlamlılık t=3.836 p=0.00
t=5.172 p=0.00
z=7.855 p= 0.00
t=3.263 p= 0.01
t=0.722 p=0.472
t=7.049 p=0.00 t: Bağımsız iki örnek t testi; z: Mann-Whitney U testi
Reiki uygulamasının ağrı düzeyini azaltmada yönlendirilmiş imgelem uygulamasına göre daha etkili olduğu saptanmıştır. Reiki uygulamasının yorgunluk düzeyini azaltmada duygulanım alt boyutu hariç yönlendirilmiş imgelem uygulamasına göre daha etkili olduğu belirlenmiştir. (p<0.05) (Tablo 4.8).
32