Kariyerinin başlangıç aşamasında olan okul müdürlerinin daha çok yönetimsel
liderlik davranışlarını tercih etmeleri konu ile ilgili yapılan diğer araştırma sonuçlarıyla uyum göstermiştir. Oplatka’nın (2004) makalesinde belirttiği gibi, yönetimsel liderlik başlangıç aşamasındaki müdürler için diğer evrelerde olan müdürlere göre daha uygundur. Yönetimsel liderlik modelinin beklentileri ve yaklaşımları başlangıç aşamasındaki müdürler ile uyum göstermektedir. Başlangıç aşamasındaki müdürlerin öz-yeterlilik ve yönetsel becerileri çok düşüktür. Bu nedenle yönetimsel liderlik uygun düşmektedir. Kariyerinin başında olan müdürler yönetsel becerileri düşük olduğu için idareciliği sürdürmeyi sağlayacak basit idari işlerle uğraşmak zorunda kalmaktadırlar (Oplatka, 2004).
Bakioğlu’nun (1994) “Okul Yöneticilerinin Kariyer Basamakları” araştırmasında genç ve az deneyimli okul müdürlerinin çalışanlarına sorumluluk ve ödül dağıtmada başarılı olamadıkları ve bu durumun okullarında değişimi yaratmada ve geliştirmede engel teşkil ettiği belirlenmiştir. Yani yeni yöneticiler önceki dönemden gelen değer yargılarını değiştirme ve günlük işlerle uğraşmayı görevleri olarak
tanımlamaktadırlar. 1-3 yıl arasında deneyime sahip okul müdürleri, halkla ilişkiler, okul müfredatı ve veliler ile ilgili problemler konusunda zorluk yaşadıklarını belirtmişlerdir (Bakioğlu, 1994).
Yine Hewintson’un (1995) göreve yeni başlayan okul müdürlerinin yaşadıkları sorunlar üzerine yaptığı araştırmada, müdürler yoğun kırtasiye işleri, toplantılar, iş adaylarıyla yapılan mülakatlar ve personel eksikliği gibi konularda çok zorlandıklarını belirtmişlerdir. Bu araştırmadan da anlaşılacağı gibi kariyerlerinin ilk aşamasında olan okul müdürleri idari işlerde bile zorlanmaktadırlar. Bu noktada onlara uygun olan liderlik yönetimsel liderlik modelidir (Hewitson, 1995).
Day ve Bakioğlu’nun (1996) ilköğretim okul müdürlerinin kariyer gelişimleri üzerine yaptığı araştırmada, Oplatka’nın iddiasında da olduğu gibi dönüşümsel liderliğin kariyerinin ortasında olan okul müdürleri için daha uygun bir model olduğunu belirtmiştir. Dönüşümsel liderin sahip olduğu, aktif, enerjik, yaratıcı ve gayretli liderlik davranışları kuruluş ve devamlılık dönemindeki okul müdürlerinin özellikleriyle benzerlik göstermektedir ( Oplatka, 2004).
Bu araştırmanın bulguları kuruluş aşamasında dönüşümsel liderlik modelini göstermemektedir. Araştırmaya katılan kuruluş aşamasındaki okul müdürlerinin daha çok öğretimsel liderlik modeli ve alışkanlıklarından dolayı zaman zaman yönetimsel liderlik modelini tercih ettikleri belirlenmiştir. Araştırmaya katılan okul müdürleri okulun düzenini ve işleyişini sağladıktan sonra eğitim öğretim etkinliklerine yöneldiklerini belirtmişlerdir. Okullarda değişimi yaratacak çalışmaların ise devamlılık aşamasındaki okul müdürleri tarafından gerçekleştirildiği belirlenmiştir. Devamlılık aşamasındaki okul müdürlerinin konu ile ilgili yapılmış diğer
araştırmalarda belirtildiği gibi dönüşümsel liderlik modelini tercih ettikleri belirlenmiştir.
Devamlılık aşamasında olan okul müdürleri artık kendilerini okul yönetiminde rahat hissetmeye başlamaktadırlar. Okulun disiplin standartlarını iyileştirmekte, iletişim kanallarını geliştirmekte, zayıf kadrolarla başa çıkmakta ve okul çevre ilişkilerini güçlendirmektedirler. Bu basamak en aktif, en verimli ve en yaratıcı basamak olarak görülmektedir. Ekip çalışması, çalışanların karar süreçlerine katılımının desteklenmesi bu basamaktaki müdürler tarafından benimsenmektedir. Okulu geliştirmeye yönelik uzun vadeli planlar etkinlik kazanmaktadır. Bu aşamada artık okul müdürlerinin okulun iç gelişmesinden, okul çevre ilişkilerine kaydığı gözlemlenmektedir (Bakioğlu, 1994). Bakioğlu’nun (1994) kuruluş aşaması için bulduğu bu sonuçlar bu araştırmada devamlılık aşaması için bulunmuştur.
Dönüşümsel liderin deneyimli, danışmanlık yapacak ya da yardım edebilecek biri olabilmesi için kendi profesyonel gelişimini yaşamış olması gerekmektedir. Dönüşümsel lider öğretmenleri yaratıcılık ve eleştirel düşünmeye teşvik edici davranmalı ve güven duygusu yaratarak ilham verici olmalıdır (Oplatka, 2004). Bakioğlu ve Day’in yaptığı araştırmalarda okul müdürleri bu yeterlilikleri kuruluş aşamasında gösterirken bu araştırmaya katılan okul müdürleri ise bu yeterlilikleri ancak devamlılık aşamasında gösterdiklerini belirtmişlerdir.
Okul liderlerinin mesleki kariyerinin kariyer aşamaları yaklaşımı ışığında incelenmesine ilişkin güncel çalışmalardan birisi Earley ve Weindling’e (2004) aittir. Bu araştırma ile okul liderleri başöğretmenlerin kariyerleri altı aşamada ele alınmış ve her bir aşamada yaşadıkları temel değişimlerin neler olduğu incelenmiştir. Aşamaların süreleri kısa olduğu gibi değişim de hızlıdır.
Öncelikle bu araştırmada başöğretmenler hazırlık dönemi geçirmektedirler. Bu aşamayı bir başöğretmenin yanında staj yaparak geçirirler. Adaylar başöğretmenlerle birlikte çalışarak iyi ve kötü modelleri gözlemleyerek kendilerine uygun olan modeli seçerler. Bu hazırlık dönemi onlara olumlu ve olumsuz örnekler sunması açısından faydalıdır. Başöğretmenler ile ilgili yapılan araştırmada başöğretmenler kısa sürede büyük değişimler yaşamaktadırlar.
Başöğretmenler hazırlık sonrasında birinci aşamada kısa süre şaşkınlık yaşamaktadırlar. İkinci aşamada okulun statik yapısına karşı bazı yenilikler getirerek değişiklikler önermektedirler. Üçüncü aşamada artık çalışanlarının güçlü ve zayıf yönleri hakkında bilgi sahibi olurlar. Aynı şekilde çalışanlarda başöğretmenin performansını çözümlerler ve karşılıklı beklentileri daha gerçekçi olmaya başlamaktadırlar. Okulu yeniden şekillendirecek büyük değişimler bu dönemde şekillenmektedir. Dördüncü aşamada zorluklar aşılmakta ve büyük değişimler gerçekleşmektedir. Beşinci aşamada değişimler gerçekleşmeye devam etmektedir. Altıncı aşamada başöğretmenler platoya ulaştıklarını hissederler ve duraklama başlamaktadır. Yinede araştırmaya katılan başöğretmenler hala işlerini sevdiklerini belirtmişlerdir. Kariyer aşamaları sayı olarak fazla olsa da değişimin aynı yönde olmaktadır. Öğrenme sürecinde durgunluk ve sonrasında öğrendikçe etkinleşme ve uzmanlaşma görmekteyiz.