Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından temsil edilen Türkiye‟nin yükseköğretim sistemi yapısal olarak zaten Bologna Süreci‟nde amaçlanan yapıyla uyum arz ettiği için, Türkiye bu Süreç‟te yapısal reformlara giriĢmemiĢtir. Bu bağlamda kalite güvencesi konusunda bir yönetmelik çıkarma, diploma ekleri düzenleme ve kredi sisteminde değiĢiklik yapma gibi bazı çalıĢmalar yapmakla yetinmiĢtir (Gür, 2009).
Bologna Bildirgesi‟nin Türk yükseköğretim sistemine etkisi iki açıdan değerlendirilebilir. Birinci olarak hükümetin eğitim politikaları Avrupa Birliği‟ne uyum konusunda belirlenen kriterleri kabul edilerek benimsenmiĢtir. Ġkinci olarak ise özellikle kalite yönetimi ve akreditasyon sistemleri konusunda yükseköğretimin Avrupa yükseköğretim
62 kalitesini yakalama hedefini gerçekleĢtirmek için gerekli strateji geliĢtirmektedir (Süngü ve Bayrakçı, 2010: 93).
Bologna sürecine dahil olmak değiĢimin içinde yer almak ve değiĢimi yönetebilmek için çok önemlidir. Yükseköğretimde kalitenin artırılması, AB ile uyum sağlamakla birlikte ulusal ve kurumsal yeterliliklerde baĢarılı bir noktaya gelebilmek için önemli katkılar sağlayacaktır. Akreditasyon çalıĢmaları ise tanınma ve kalite konularında da gelinen seviyeyi ileri noktaya taĢıyacaktır (Gül, 2011: 72).
Ekonomik krizin ve küreselleĢmenin getirdiği değiĢim zorunluluğu, değiĢimin gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bologna Süreci bu açıdan bir yol haritası sunarak, araçlar önererek ve uluslararacılaĢmanın gereklerini yerine getirmeye katkı sağlayarak yükseköğretim kurumlarına fırsatlar sunmaktadır. Bologna Süreci ile uyum çerçevesinde meslek yüksek okullarının olanak ve kapasiteleri artırılarak; yükseköğretime eriĢim ve yükseköğretime aĢırı talep konularıyla birlikte mesleki eğitimdeki yetersizlikler gibi sorunlara da daha etkin çözümler üretilebilmektedir (Gül, 2011: 72).
3.3.1. Bologna Süreci’nin Üniversiteler Açısından Önemi
Bologna Süreci kapsamında öngörülen faaliyet ve düzenlemelerin yapılması sonucunda aĢağıda belirtilen olumlu katkılar sağlamaktadır (http://bologna.klu.edu.tr );
Ülke dıĢında yükseköğretim sistemimizin daha iyi tanınmasını sağlamakta ve yükseköğretim kurumlarına ilgiyi artırmaktadır.
Öğrenci ve diğer paydaĢlara karsı sorumluluklarını yerine getiren özerk olan yükseköğretim kurumlarını desteklemektedir.
Ulusal yeterlilikler çerçevesinin oluĢturulmasını yeterliliklerin bir bütün olarak sistem içerisinde birbirleri ile iliĢkilendirilebilmelerini ve bu sayede eğitimin farklı düzeyleri arasında ilerleme ve geçiĢi kolaylaĢtırmaktadır.
DeğiĢen toplumsal ihtiyaçlara uygun olan yeni yeterliliklerin geliĢtirilmesine yardımcı olmaktadır.
63 Yeterlilikler ile tanınma ve hareketlilik arasındaki iliĢkiyi açıklayarak ulusal ve
uluslararası düzeyde vatandaĢların ve iĢverenlerin bilincini geliĢtirmektedir.
Kalite güvence sistemlerinin geliĢtirilmesine ve dünya ile rekabet edebilir bir yükseköğretim sisteminin oluĢturulmasına katkı sağlamaktadır.
3.3.2. Bologna Süreci’nin Öğretim Elemanları AçıĢından Önemi
Bologna Süreci'nin yükseköğretim kurumlarına sağladığı imkanlar sayesinde öğretim elemanlarına aĢağıdaki katkıları sunmaktadır (http://www.tau.edu.tr);
Ders programı oluĢturma açısından kolaylık sağlamakla birlikte güncellemeyi kolaylaĢtırmaktadır.
Ölçme ve değerlendirme süreçlerinin öğrenme çıktılarıyla iliĢkilendirilmesi sonucunda derslerin basarı seviyesini artırmakta ve derslerin etkinliğini geliĢtirmelerine yardımcı olmaktadır.
Derslerin içeriğinin ulusal ve uluslararası düzeyde daha kolay anlaĢılmasını ve tanınmasını sağlamaktadır.
Öğrenci merkezli öğretim sisteminin bir sonucu olarak örgenciler sürece daha aktif katılmıĢ olacaklarından öğretim elemanlarının karĢılarında daha bilinçli ve aktif örgenciler bulmaktadırlar.
Öğrencilerin öğrenim gördükleri programın, program içerisindeki derslerin amaçlarını ve bunları basarıyla tamamladıklarında kazanacakları yeterlilikleri bilmelerine yardımcı olmaktadır.
Bologna Süreci'nin temel ayağı olan hareketlilik kapsamında örgenci ve öğretim elemanı değiĢimi yükseköğretimin öğretim sürecine önemli zenginlikler katmaktadır. Öğretim elemanlarına farklı ülke ve üniversitelerde kısa süreli çalıĢma fırsatı sunarak
diğer ülkelerde ortak projeler ve bilimsel çalıĢmalar yapmalarını kolaylaĢtırmaktadır. 3.3.3. Bologna Süreci‟nin Öğrenciler AçıĢından Önemi
Bologna Süreci'nin nihai amacı mezunlara önemli kazanımlar sağlamaktır. Bu bağlamda öğrenciler açısından katkıları aĢağıda belirtilmiĢtir (http://www.hubologna.hacettepe.edu.tr);
64 Öğrenci merkezli bir yaklaĢımı öngörür. Öğrenciler ile eğitimlerinden elde edecekleri
bilgi, beceri ve yetkinliklerin net biçimde paylaĢılmasını sağlamaktadır.
Ders kredileri öğrenci iĢ yükü temel alınarak oluĢturulacağı için öğrencilerin ders dıĢındaki öğrenme için harcadığı zaman da dikkate alınır. Öğrencilerin eğitim programlarını ve derslerini daha bilinçli seçmelerine yardımcı olmaktadır.
Öğrencilerin seçtikleri dersleri ve programları tamamladıklarında hangi yeterliliklere sahip olacaklarını, neleri bileceklerini, neleri uygulayabileceklerini ve hangi sosyal, mesleki ve iletiĢim yetkinliklerine sahip olabileceklerini önceden bilmelerine yardımcı olmaktadır.
Yükseköğretimin önemli paydaĢı olan öğrencilerin yükseköğretimde karar alma süreçlerine aktif katılımını sağlar. Öğrenci hareketliliğini özendirir ve hareketliliğin önündeki engelleri azaltmaktadır.
Yükseköğretim kurumlarında uygulanan kalite güvencesi sayesinde kurumlar arasındaki kalite farkı azalacağından tüm öğrencilerin kaliteli eğitim almalarını sağlayarak öğrenciler arasında fırsat eĢitliğini geliĢtirmektedir.
Yeterlilikler ve kalite güvencesiyle oluĢturulan programlardan mezun olan öğrenciler iĢ dünyasına daha kolay adapte olabilir. Diploma Eki ve Avrupa Kredi Transfer Sistemi gibi tanınma araçları sayesinde öğrencilerin almıĢ oldukları eğitimin yurt dıĢında tanınmasını kolaylaĢtırmaktadır.
Sadece örgün öğrenme değil, yaygın ve serbest öğrenmeleri de teĢvik eder. Mezunların farklı ülkelerde serbest biçimde dolaĢımına imkân verir. Yükseköğretimde kazandırılan yeterliliklerin ĢeffaflaĢtırılıp diploma denkliklerinin daha kolay yapılmasına katkı sağlar. Eğitim - öğretim düzeyleri arasındaki yatay ve dikey geçiĢleri anlaĢılabilir hale getirir ve kolaylaĢtırmaktadır.