Blok Zinciri Teknolojisinin Geleceğine Dair

Gelişmekte olan ve Bitcoin'le beraber ortaya çıkan, farklı kullanım alanları da olan blok zincir teknolojilerin takibi için teknoloji alanında yayınlanan raporların değerlendirilmesi gerekmektedir. Gartner, Accenture, AI Thority, Forbes blok zinciri ile ilgili gelişmeleri takip edebileceğimiz önemli raporlar yayınlayan kuruluşların önde gelenlerindedir.

Accenture firması tarafından blok zinciri teknolojisinin potansiyeli 2015 yılında keşfedilmeye başlanmıştır ve 2016 yılı ile birlikte dünyada önde gelen bankalar tarafından yatırım yapılmaya ve blok zinciri teknolojisi test edilmeye başlanmıştır. Accenture’a göre blok zinciri teknolojisi 2018-2024 yılları arasında yaygınlaşacak ve 2025 yılı itibariyle olgunlaşarak başta finans sektörü olmak üzere çeşitli sektörler için önemli bir hal alacağı öngörülmektedir (Accenture, 2015).

Gartner firması tarafından her yıl yükselen teknolojilere ilişkin Hype Cycle döngüsü ve her yıl için en iyi 10 stratejik teknoloji eğilimi rapor edilmektedir. Blok zinciri teknolojisi Gartner tarafından yayınlanan Hype Cycle döngüsüne ilk olarak 2016 yılında inovasyonu tetikleyici bölgede dahil edilmiştir (Gartner, 2016). Ayrıca güncel olarak 2020 yılı için yayınlanan 10 stratejik teknoloji eğilimi arasında yer almaktadır (Gartner, 2019). Gartner’a göre blok zinciri teknolojisinin 2023 yılına

kadar önemli oranda ölçeklenebilir olacağı öngörülmektedir. Şekil 6, Blok zinciri teknolojisinin gelişimini sunmaktadır.

AI Thority tarafından yayınlanan blok zinciri teknolojisi ile ilgili bir röportajda; ekonomi ve finansın blok zinciri uygulamasına yön vereceği, ulusal kripto paraların ortaya çıkacağı, devlet kurumlarının blok zinciri ile entegre olacağı ileri sürülmektedir. Bazı blok zinciri uygulamaları başarısız olsa da insanların teknolojiyi nasıl kullanacakları hakkında daha fazla deneyim ve bilgi sahibi olacakları da vurgulanmaktadır. Al Thority tarafından yayınlanan röportajdan özetle gelecekte blok zincirinin birçok endüstride iş süreçlerinde devrim yaratacağı, ancak benimsenmesinin çaba ve zaman gerektirdiği, hükümetlerinde yakın gelecekte blok zinciri avantajlarını kabul etmelerini ve finansal ve kamu hizmetlerini iyileştirmek için kullanmaya başlayacakları öngörülmektedir (Marcell, 2020).

Şekil 6: Blok Zinciri Teknolojisinin Gelişimi Kaynak: (Tübitak-Bilgem, 2018).

Miraz ile Ali Gartner tarafından yayınlanan rapordan farklı olarak bok zincirinin beş ile on yıl arasında değil iki ile beş yıl arasında olgunlaşacağını öngörmektedir (Miraz & Ali, 2018). Tübitak-Bilgem tarafından 2018 yılında yayınlanan blok zinciri teknolojisi il ilgili yazıda ise blok zincirinin 2025 yılında olgunluk seviyesine ulaşacağına değinilmiştir (Tübitak-Bilgem, 2018).

5. SONUÇ

Blok zinciri teknolojisi son yıllarda popüler bir hale gelse de hala kendi açısından gelişiminin başlangıcında olduğu ve finans alanında önemli uygulamaları mevcut olsa dahi sanayi sektöründeki uygulama çalışmalarının yetersiz olduğu görülmüştür. Tüm teknolojik alanlarda olduğu gibi, blok zinciri teknolojisi alanında da, akademi ile sanayi kuruluşlarının birlikte yürüteceği çalışmalarla blok zinciri teknolojisinin desteklenerek daha ileri seviyelere ulaşabileceği ancak bu sayede bilimsel ve sektörel olarak iki taraflı fayda sağlayabileceği görülmüştür.

Blok zinciri teknolojisi başlangıçta Bitcoin gibi elektronik paralar ile ortaya çıkmış olsa da yalnızca kripto para ekseni üzerinde ilerlemeyerek popülerliği her geçen gün artan merkezi olmayan, paydaşlara izlenebilirlik ve şeffaflık sağlayan bir dağıtık veri tabanıdır.

Bitcoin ile tanınırlık kazanan blok zinciri teknolojisi günümüzde gerek iş dünyasında gerek akademik çevrede birçok uygulama alanı elde etmiştir ve bu sayede blok zinciri teknolojisi tabanlı çalışmalar yapılmaktadır.

Gerçekleştirilmiş çalışmalar göz önüne alındığında ve teknolojik gelişmeler ile ilgili yayınlanmış raporlar ve röportajlar değerlendirildiğinde, blok zinciri yalnızca ekonomi ve finans sektöründe değil aynı zamanda kamu ve özel sektörde de önemli değişikliklere öncülük edebilecek bir teknoloji olduğu görülmektedir. IEEE ve ISO gibi kuruluşların blok zinciri teknolojisine ilişkin standardizasyon çalışmaları ve Microsoft ve IBM işletmelerinin blok zinciri teknolojisine yönelik firmaların kullanımı için bulut tabanlı altyapı geliştirmiş olmaları dünya çapında önemli kurum ve kuruluşların blok zinciri teknolojisine önem verdiklerini, yaygınlaşmasını desteklediklerini, blok zinciri teknolojisi ile ilgili geleceğe yönelik olumlu beklentileri olduğunu ve bu alanda önemli yatırımlar yaptıklarını göstermektedir.

Blok zinciri tabanlı tedarik zinciri faaliyetlerinde blok zinciri teknolojisinin sağlamış olduğu şeffaflık ve değişmezlik özellikleriyle tedarik zinciri yönetimine sunduğu izlenebilirlik, güven ortamının oluşturulması ve müşteri memnuniyetinin sağlanmasında köklü ve başarılı bir gelecek vaat ettiği görülmüştür. Ancak blok zinciri teknolojisinin belirsizliğinin devam etmesi sebebiyle teknolojiye tedbirli yaklaşıldığı ve tedarik zinciri yönetimi alanında gerçekleştirilen uygulamaların henüz pilot çalışma aşamasında olduğu gözlemlenmiştir.

Blok zinciri teknolojisinin tedarik zinciri yönetimi üzerindeki etkilerini kesin olarak yorumlayabilmek için uygulamaların daha ileri seviyeye taşınması gerektiği gözlemlenmiştir.

Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19’unda blok zincirinin şekillenmesine katkı sağladığı görülmüştür. Sağlık sektöründe medikal ürün temin ederken sağlanacak olan doğru bilginin ya da temaslı/enfekte hastanın izlenebilirliğinin önemi tüm dünyada önemli bir yer edinmiştir.

Blok zinciri teknolojisi tabanlı tedarik zinciri yönetiminin savunma ve havacılık sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelere uyarlanarak uluslararası havacılık standardı AS 9100’ün de gereksinimleri arasında olan sahte ürün olasılığının ortadan kaldırılması ve aynı zamanda izlenebilirliğin sağlanabilecek olması gerek müşteri gerek tedarikçi açısından önem teşkil etmektedir. Gıda ya da ilaç sektöründe olduğu gibi pilot uygulama önerisi olarak, Türkiye’de Savunma ve Havacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yer aldığı özel bir blok zinciri oluşturularak gerçekleştirileceği öngörülmektedir.

KAYNAKÇA

Accenture. (2015). Blockchain technology: Preparing for change.

https://www.accenture.com/t20160608t052656z__w__/us- en/_acnmedia/pdf-5/accenture-2016-top-10-challenges-04-blockchain-technology.pdf

Alketbi, A., Nasir, Q., & Talib, M. A. (2018). Blockchain for government services — Use cases, security benefits and challenges. 2018 15th Learning and Technology Conference (L&T), 112–119.

https://doi.org/10.1109/LT.2018.8368494

Angelis, J., & Ribeiro da Silva, E. (2019). Blockchain adoption: A value driver perspective. Business Horizons, 62(3), 307–314.

https://doi.org/10.1016/j.bushor.2018.12.001

Antonopoulos, A. M. (2014). Mastering Bitcoin: Unlocking digital cryptocurrencies (M. Loukides & A. MacDonald (Eds.)). O’Reilly Media.

Azzi, R., Chamoun, R. K., & Sokhn, M. (2019). The power of a blockchain-based supply chain. Computers and Industrial

Engineering, 135(June), 582–592.

https://doi.org/10.1016/j.cie.2019.06.042

Bakan, İ., & Şekkeli, Z. H. (2019). Blok zincir teknolojisi ve tedarik zinciri yönetimindeki uygulamaları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 2846–2877.

https://doi.org/10.26466/opus.563240

Bambara, J. J., & Allen, P. R. (2018). Blockchain_ A Practical Guide to Developing Business, Law, and Technology Solutions.

www.mhprofessional.com.

Barclaycard ve Crowdz şirketler arası ödemeleri iyileştirecek. (2018).

Fintech İstanbul. https://fintechistanbul.org/2018/08/18/barclaycard-ve-crowdz-sirketler-arasi-odemeleri-iyilestirecek/

BCTR (2020). 2020’de blokzincirinin şekillendireceği endüstriler.

https://bctr.org/2020de-blokzincirinin-sekillendirecegi-endustriler-13340/

Beuerle, N. (2017). Why use a Blockchain ? Blockchain 101.

https://www.coindesk.com/learn/blockchain-101/what-is-a-distributed-ledger

Blossey, G., Eisenhardt, J., & Hahn, G. (2019). Blockchain technology in supply chain management: An application perspective. Proceedings

of the 52nd Hawaii International Conference on System Sciences, 6, 6885–6893. https://doi.org/10.24251/hicss.2019.824

Bodkhe, U., Tanwar, S., Parekh, K., Khanpara, P., Tyagi, S., Kumar, N.,

& Alazab, M. (2020). Blockchain for Industry 4.0: A comprehensive review. IEEE Access, 8, 79764–79800.

https://doi.org/10.1109/ACCESS.2020.2988579

Bühler Group (2019). Bühler introduces blockchain-ready solutions at Hannover Messe to cut food poisoning rates and increase review and a proposed framework for future research. Computers in

Industry, 97, 157–177.

https://doi.org/10.1016/j.compind.2018.02.010

Çağında, S., & Topal, S. (2020). Proof of Meet Konsensüs Protokolünün Gıda Taşımacılığı Üzerine Bir Uygulaması. 5(2), 172–182.

Çarkacıoğlu, A. (2016). Kripto-Para Bitcoin. In Sermaye Piyasası Kurulu

Araştırma Dairesi.

http://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/1130

Chen, G., Xu, B., Lu, M., & Chen, N.-S. (2018). Exploring blockchain technology and its potential applications for education. Smart Learning Environments, 5(1), 1–10. https://doi.org/10.1186/s40561-017-0050-x

Corea, F. (2019). The Convergence of AI and Blockchain. Nakamoto 2008, 19–26. https://doi.org/10.1007/978-3-319-77252-3_4

Crosby, M., Nachiappan, Pattanayak, P., Verma, S., & Kalyanaraman, V.

(2016). Blockchain technology: Beyond Bitcoin. Applied Innovation Review, June(2).

DBRU (2019). Dünyada Blokzinciri Regülasyonları ve Uygulama Örnekleri. https://bctr.org/bctr-rapor-dunyada-blokzinciri-regulasyonlari-8662/

Deloitte. (2018). Blokzincir potansiyelinin keşfi. In 2018 Yılı Türkiye

Blokzincir Araştırması.

https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/cons ulting/blokzincir-potansiyelinin-kesfi.pdf

Dobrovnik, M., Herold, D. M., & Kummer, S. (2018). Blockchain for and in logistics : What to adopt and where to start. Logistics, 2(18).

https://doi.org/10.3390/logistics2030018

Drescher, D. (2017). Blockchain basics: A non-technical introduction in 25 steps. In Blockchain Basics: A Non-Technical Introduction in 25 Steps. https://doi.org/10.1007/978-1-4842-2604-9

Fernández-Caramés, T. M., & Fraga-Lamas, P. (2018). A Review on the use of Blockchain for the internet of things. IEEE Access, 6, 32979–

33001. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2018.2842685

Garay, J., Kiayias, A., & Leonardos, N. (2015). The Bitcoin backbone protocol: Analysis and applications. In E. Oswald & M. Fischlin (Eds.), Annual International Conference on the Theory and Applications of Cryptographic Techniques (Vol. 9057). Springer Berlin Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-46803-6 Garcia-Banuelos, L., Ponomarev, A., Dumas, M., & Weber, I. (2017).

International Conference on Business Process Management.

Optimized Execution of Business Processes on Blockchain, 130–

146.

Gatteschi, V., Lamberti, F., Demartini, C., Pranteda, C., & Santamaria, V.

(2018). To Blockchain or Not to Blockchain: That Is the Question.

IT Professional, 20(2), 62–74.

https://doi.org/10.1109/MITP.2018.021921652

GE, (2020). Aviation blokzinciri tabanlı sağlık kimliği geliştirdi.

Blockchain Türkiye. https://bctr.org/ge-aviation-blokzinciri-tabanli-saglik-kimligi-gelistirdi-16770/

GE (2019). Aviation Customer Stories. Microsoft Azure.

https://azure.microsoft.com/tr-tr/solutions/blockchain/#latest-information

Ghosh, J. (2019). The Blockchain: Opportunities for Research in Information Systems and Information Technology. Journal of

Global Information Technology Management, 22(4), 235–242.

https://doi.org/10.1080/1097198X.2019.1679954

Golosova, J., & Romanovs, A. (2018). The advantages and disadvantages of the Blockchain technology. 2018 IEEE 6th Workshop on Advances in Information, Electronic and Electrical Engineering (AIEEE), 1–6. https://doi.org/10.1109/AIEEE.2018.8592253

Gonczol, P., Katsikouli, P., Herskind, L., & Dragoni, N. (2020).

Blockchain implementations and use cases for supply chains-A

survey. IEEE Access, 8, 11856–11871. blockchain-based education records verification solution.

Proceedings of the 19th Annual SIG Conference on Information

Technology Education, 178–183.

https://doi.org/10.1145/3241815.3241870

Harshini, V. M., Danai, S., Usha, H. R., & Kounte, M. R. (2019). Health record management through Blockchain technology. 2019 3rd International Conference on Trends in Electronics and Informatics

(ICOEI), 2019-April, 1411–1415.

https://doi.org/10.1109/ICOEI.2019.8862594 emerging trends and issues in supply chain management: A case of Pakistan. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(02), 1738–1754. https://doi.org/10.37200/IJPR/V24I2/PR200475 Hyperledger. (n.d.). About Hyperledger. Hyperledger. Retrieved May 2,

2020, from https://www.hyperledger.org/about

IBM (2020). IBM Blokzinciri Giyim Sektörüne Getiriyor. (2020). BF Media. https://www.bfmedia.io/haberler/ibm-blokzinciri-giyim-sektorune-getiriyor-3089114.html

Irannezhad, E. (2020). Is blockchain a solution for logistics and freight

transportation problems? Transportation Research Procedia, 48(2018), 290–306. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2020.08.023 ITZ (2020). Istakoz tedarik zinciri, blokzinciri ile takip edilecek.

Blockchain Türkiye. https://bctr.org/istakoz-tedarik-zinciri-blokzinciri-ile-takip-edilecek-19931/

Ivanov, D., Dolgui, A., & Sokolov, B. (2019). The impact of digital technology and Industry 4.0 on the ripple effect and supply chain risk analytics. International Journal of Production Research, 57(3), 829–846. https://doi.org/10.1080/00207543.2018.1488086

Kakavand, H., Kost De Sevres, N., & Chilton, B. (2017). The Blockchain revolution: An analysis of regulation and technology related to distributed ledger technologies. SSRN Electronic Journal.

https://doi.org/10.2139/ssrn.2849251

Kamble, S., Gunasekaran, A., & Arha, H. (2019). Understanding the Blockchain technology adoption in supply chains-Indian context.

International Journal of Production Research, 57(7), 2009–2033.

https://doi.org/10.1080/00207543.2018.1518610

Kehoe, L., O’Connell, N., Andrzejewski, D., Gindner, K., & Dalal, D.

(2017). When two chains combine: Supply chain meets blockchain.

In Deloitte.

Khosla, D., Sharma, M., Sharma, A., Budhiraja, A., & Singh, S. (2019).

Blockchain based supply chain management: An overview.

International Journal of Control and Automation, 12(5), 424–430.

http://sersc.org/journals/index.php/IJCA/article/view/2647

Kishigami, J., Fujimura, S., Watanabe, H., Nakadaira, A., & Akutsu, A.

(2015). The Blockchain-Based bigital content distribution system.

2015 IEEE Fifth International Conference on Big Data and Cloud Computing, 187–190. https://doi.org/10.1109/BDCloud.2015.60 Kırbaş, İ. (2018). Blokzinciri teknolojisi ve yakın gelecekteki uygulama

alanları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 75–82. https://doi.org/10.29048/makufebed.365066 Kshetri, N. (2018). Blockchain’s roles in meeting key supply chain

management objectives. International Journal of Information

Management, 39(December 2017), 80–89.

https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2017.12.005

Kummer, S., Herold, D. M., Dobrovnik, M., Mikl, J., & Schäfer, N.

(2020). A systematic review of Blockchain literature in logistics and supply chain management: Identifying research questions and future

directions. Future Internet, 12(3), 60.

https://doi.org/10.3390/fi12030060

Kuvshinov, K., Nikiforov, I., Mostovoy, J., & Mukhutdinov, D. (2018).

Disciplina : Blockchain for Education. Semantic Scholar, 1–17.

https://www.semanticscholar.org/paper/Disciplina-%3A-

Blockchain-for-Education-Kuvshinov-Nikiforov/958c1a5760b3f41f65482593eb8e365dfc4ccf3f

Lin, I. C., & Liao, T. C. (2017). A survey of blockchain security issues and challenges. International Journal of Network Security, 19(5), 653–659. https://doi.org/10.6633/IJNS.201709.19(5).01

Luu, L., Teutsch, J., Kulkarni, R., & Saxena, P. (2015). Demystifying incentives in the consensus computer. Proceedings of the 22nd ACM SIGSAC Conference on Computer and Communications

Security - CCS ’15, 706–719.

https://doi.org/10.1145/2810103.2813659

Madhwal, Y., & Panfilov, P. (2017). Blockchain and supply chain management: Aircrafts’ parts’ business case. In Annals of DAAAM and Proceedings of the International DAAAM Symposium (Issue

December, pp. 1051–1056).

https://doi.org/10.2507/28th.daaam.proceedings.146

Mamoshina, P., Ojomoko, L., Yanovich, Y., Ostrovski, A., Botezatu, A., Prikhodko, P., Izumchenko, E., Aliper, A., Romantsov, K., Zhebrak, A., Ogu, I. O., & Zhavoronkov, A. (2018). Converging blockchain and next-generation artificial intelligence technologies to decentralize and accelerate biomedical research and healthcare.

Oncotarget, 9(5), 5665–5690.

https://doi.org/10.18632/oncotarget.22345

Marcell, G. (2020). Blockchain technology in the future: 7 predictions for 2020. AiThority. https://www.aithority.com/guest- authors/blockchain-technology-in-the-future-7-predictions-for-2020/

Maxwell, D., Speed, C., & Campbell, D. (2015). “Effing” the ineffable:

Opening up understandings of the Blockchain. Proceedings of the 2015 British HCI Conference on - British HCI ’15, 208–209.

Miraz, M. H., & Ali, M. (2018). Applications of Blockchain technology beyond cryptocurrency. Annals of Emerging Technologies in Computing (AETiC), 2(1), 1–6.

Mohanta, B. K., Panda, S. S., & Jena, D. (2018). An overview of smart contract and use cases in blockchain technology. 2018 9th International Conference on Computing, Communication and

Networking Technologies (ICCCNT), 1–4.

https://doi.org/10.1109/ICCCNT.2018.8494045

Moser, M., Bohme, R., & Breuker, D. (2013). An inquiry into money laundering tools in the Bitcoin ecosystem. 2013 APWG ECrime

Researchers Summit, 1–14.

https://doi.org/10.1109/eCRS.2013.6805780

& Dutkiewicz, E. (2019). Proof-of-Stake Consensus Mechanisms for Future Blockchain Networks: Fundamentals, Applications and Opportunities. IEEE Access, 7, 85727–85745.

https://doi.org/10.1109/ACCESS.2019.2925010

Nordrum, A. (2017). Govern by blockchain dubai wants one platform to rule them all, while Illinois will try anything. IEEE Spectrum, 54(10), 54–55. https://doi.org/10.1109/MSPEC.2017.8048841 Ølnes, S., Ubacht, J., & Janssen, M. (2017). Blockchain in government:

Benefits and implications of distributed ledger technology for information sharing. Government Information Quarterly, 34(3), 355–364. https://doi.org/10.1016/j.giq.2017.09.007 dedgers through blockchain technologies: future of transaction processing and smart contracts on the internet of money. In P.

Tasca, T. Aste, L. Pelizzon, & N. Perony (Eds.), Banking Beyond Banks and Money: A Guide to Banking Services in the Twenty-First Century (pp. 239–278). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-42448-4_1

R3. (n.d.). Corda Enterprise. Retrieved May 2, 2020, from https://www.r3.com/corda-platform/

Rathee, P. (2020). Introduction to Blockchain and IoT. In S. Kim & G. C.

Deka (Eds.), Advanced Applications of Blockchain Technology (pp.

12–25). Springer. https://link.springer.com/book/10.1007%2F978-981-13-8775-3

Ripple, T. (2016). Ripple. Ripple and R3 Team Up with 12 Banks to Trial XRP for Cross-Border Payments. https://ripple.com/insights/ripple-

and-r3-team-up-with-12-banks-to-trial-xrp-for-cross-border-payments/

Rodrigue, J.-P. (2018). Efficiency and sustainability in multimodal supply chains. International Transport Forum Discussion Paper, 17. https://doi.org/10.1787/12f93f71-en

Romano, D., & Schmid, G. (2017). Beyond Bitcoin: A Critical Look at Blockchain-Based Systems. Cryptography, 1(2), 15.

https://doi.org/10.3390/cryptography1020015

Saberi, S., Kouhizadeh, M., Sarkis, J., & Shen, L. (2019). Blockchain technology and its relationships to sustainable supply chain management. International Journal of Production Research, 57(7), 2117–2135. https://doi.org/10.1080/00207543.2018.1533261 Sankar, L. S., Sindhu, M., & Sethumadhavan, M. (2017). Survey of

consensus protocols on blockchain applications. 2017 4th International Conference on Advanced Computing and

Communication Systems (ICACCS), 1–5.

https://doi.org/10.1109/ICACCS.2017.8014672

(2018). Blockchain-based technology in the coffee supply chain trade: Case of Burundi coffee. Journal of Telecommunication, Electronic and Computer Engineering, 10(3–2), 121–125.

Thomasson, E. (2019). Carrefour says blockchain tracking boosting sales

of some products. Reuters. https://www.reuters.com/article/us- carrefour-blockchain/carrefour-says-blockchain-tracking-boosting-sales-of-some-products-idUSKCN1T42A5

Tian, F. (2016). An agri-food supply chain traceability system for China based on RFID & blockchain technology. 2016 13th International Conference on Service Systems and Service

Management (ICSSSM), 1–6.

https://doi.org/10.1109/ICSSSM.2016.7538424

Tönnissen, S., & Teuteberg, F. (2020). Analysing the impact of blockchain-technology for operations and supply chain management: An explanatory model drawn from multiple case studies. International Journal of Information Management, 52(May 2019), 101953. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2019.05.009 Treshock, M. (2020). How the FDA is piloting blockchain for the

pharmaceutical supply chain. IBM.

https://www.ibm.com/blogs/blockchain/2020/05/how-the-fda-is-piloting-blockchain-for-the-pharmaceutical-supply-chain/

Tribis, Y., El Bouchti, A., & Bouayad, H. (2018). Supply chain management based on blockchain: A systematic mapping study.

MATEC Web of Conferences, 200.

https://doi.org/10.1051/matecconf/201820000020

Tripoli, M., & Schmidhuber, J. (2018). Emerging Opportunities for the Application of Blockchain in the Agri-food Industry Agriculture.

Food and Agriculture Organization of the United Nations, August, 21. http://www.fao.org/3/CA1335EN/ca1335en.pdf

Tübitak-Bilgem. (2018). Blokzincir.

https://blokzincir.bilgem.tubitak.gov.tr/bz-calistay/blok-zincir.html Turkanovic, M., Holbl, M., Kosic, K., Hericko, M., & Kamisalic, A.

(2018). EduCTX: A Blockchain-based higher education credit

platform. IEEE Access, 6, 5112–5127.

https://doi.org/10.1109/ACCESS.2018.2789929

Ünsal, E., & Kocaoğlu, Ö. (2018). Blok zinciri teknolojisi: Kullanım alanları, açık noktaları ve gelecek beklentileri. European Journal of

Science and Technology, 13, 54–64.

https://doi.org/10.31590/ejosat.423676

Verhoeven, P., Sinn, F., & Herden, T. (2018). Examples from Blockchain implementations in logistics and supply chain management:

Exploring the mindful use of a new technology. Logistics, 2(3), 20.

https://doi.org/10.3390/logistics2030020

Wamba, S. F., & Queiroz, M. M. (2020). Blockchain in the operations and supply chain management: Benefits, challenges and future research opportunities. International Journal of Information

Management, 52, 102064.

https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2019.102064

Wust, K., & Gervais, A. (2018). Do you need a Blockchain? 2018 Crypto Valley Conference on Blockchain Technology (CVCBT), 45–54.

https://doi.org/10.1109/CVCBT.2018.00011

Zheng, Z., Xie, S., Dai, H., Chen, X., & Wang, H. (2017). An Overview of Blockchain Technology: Architecture, Consensus, and Future Trends. Proceedings - 2017 IEEE 6th International Congress on Big Data, BigData Congress 2017, 557–564.

https://doi.org/10.1109/BigDataCongress.2017.85

BÖLÜM V

BULANIK ÇIKARIMLI BİR PERSONEL PERFORMANS

Belgede MÜHENDİSLİK BİLİMLERİNDE Akademik Çalışmalar (sayfa 67-82)