Bina DıĢ Tasarımı

Binanın dıĢ tasarımı incelendiğinde; bina kabuğu ve cephe kaplaması bütünlüğünün sade ve iĢlevsel bir tasarıma sahip olduğu görülmektedir. Binanın giriĢ kapısı Birlik Mahallesi, Doğukent Bulvarı 447. Sokak tarafında bulunmaktadır. Bu alanda önceliği engelli kullanımına ayrılmıĢ açık otopark bulunmaktadır. Buradan binaya giriĢ merdivenler aracılığı ile sağlanmakta, merdivenlerden hemen sonra doğal taĢ kullanılarak oluĢturulmuĢ özel peyzaj alanı yer almaktadır. Bu alan protokolün karĢılanması ve alt katlarda düzenlenecek halka açık etkinliklerin dıĢarı taĢma noktası olarak kullanılmaktadır. Hem zemin kotunda bulunan bu katın çevresi peyzaj alanı olarak düzenlenmiĢtir.

Aynı yönde engelli kullanımına yönelik rampa ve binaya giriĢ için ayrı bir kapı düĢünülmüĢtür. Bina giriĢinde merdiven uzunluğu boyunca hizalı, bina tasarımına uygun biçimde hazırlanmıĢ Türkiye Müteahhitler Birliği tabelası konumlandırılmıĢtır.

63

Bina dıĢ kabuğu çeĢitli kaplama ve gölgeleme katmanlarından oluĢmaktadır. Bu katmanları oluĢturan cephe sistemleri ve malzemeler binanın enerji sarfıyatini azaltacak ve iç mekân konforunu maksimize edecek pasif iklimlendirme sistemi oluĢturmak üzere tasarlanmıĢtır.

Bina cephelerin oluĢumunda kullanılan cam ve doğal taĢ malzeme, farklı cephe tasarımlarıyla bina genelinde bütünlük sağlayacak Ģekilde düĢünülmüĢtür. Binanın 448. Sokak yönündeki Kuzeybatı cephesinde, döĢemeden tavana giydirme bir cephe sisteminin içinde, doğal bir karakter sunan doğal taĢ kaplamalar kullanılmıĢtır. Bu cephe tasarımında ağırlıklı olarak doğal taĢ kullanıldığı görülmektedir.

Binanın 447. Sokakta bulunan Kuzeydoğu cephesinde bir baĢka cephe tasarımı uygulanarak, cam ağırlıklı doğal taĢ birlikteliği ve yine döĢemeden tavana giydirme cephe sistemi kullanılmıĢtır. Yapının Doğukent Bulvarı‟na bakan Güneydoğu cephesinde ağırlıklı olarak cam kullanılmıĢ, binanın arka cephesi olan güneybatı cephesi tamamen doğal taĢ ağırlıklı olarak projelendirilmiĢtir.

Binanın en çok güneĢ ıĢığına maruz kalan cephelerine güneĢ yönelimi dikkate alınarak alüminyum sac levhalarla binayı saran mesh sistem uygulanmıĢ, direkt gün ıĢığı kırılarak binanın ısı kazanımının kontrol altında tutulması ve gün ıĢığının ofıs alanlarına ulaĢması hedeflenmiĢtir. Direkt gelen güneĢ ıĢığından kaynaklı ısı kazanımını minimize etmek amacıyla kullanılan bu mesh sisteminin yanı sıra güneĢ ıĢınlarını kırmak üzere yatay güneĢ kırıcı pergoleler kullanılmıĢtır. Ayrıca binanın çatısında güneĢ panelleri ve mekanik hazimler yer almaktadır. Bunun dıĢında kalan alan çakıl yüzey olarak değerlendirilmiĢtir.

Yapı tüm bu özellikleriyle modern görünümlü, yaĢam döngüsü boyunca oluĢabilecek kullanıcı odaklı problemlerin detaylarda çözüldüğü yapı sektörüne örnek olacak bir bina niteliğini taĢımaktadır.

5.2. TMB Binası Sürdürülebilirlik Özellikleri

Yapılan araĢtırmalar binaların yaĢam döngüsü boyunca tükettiği enerjinin toplam tüketime oranının %40, sera gazı salınımlarının ise %30 olduğunu göstermektedir (URL48). Bu nedenle enerji etkin binaların ısı kazanım ve kayıplarının en aza indirgenecek Ģekilde tasarlanması doğal kaynakların korunması

64

açısından önem taĢımaktadır. Ġklimlendirmede ihtiyaç duyulan ısı ve enerjiyi elde etmek için kullanılan fosil yakıtlar yerine doğal kaynaklardan faydalanmak ekolojik bozulmalar, çevre kirliliği, iklim değiĢikliklerinin önlenmesi açısından fayda sağlamaktadır. Bu sistemler tasarlanırken binanın konumu, birden fazla bina birarada olacak ise bina aralıkları, binanın yönü, bina kabuğu ve formu gibi bilgiler önem taĢımaktadır (Demircan ve Gültekin, 2017).

Binanın doğru bir mimari tasarım yaklaĢımı ile tasarlanması, enerji tüketiminin azaltılması, ayrı ayrı enerji tüketen sistemlerin hem kendi içinde hem de mimari ile bir araya getirilmesi “BütünleĢik tasarım anlayıĢı” nı ifade etmekte ve yüksek performanslı binaların tasarımında kullanılmaktadır. Bu projede binanın bütünleĢik tasarımını sağlamak üzere birçok mimar, mühendis, çevre tasarımcısı, yeĢil bina danıĢmanı gibi disiplinlerde uzmanlar çalıĢarak projeye katkı sağlamıĢtır (URL49).

Türkiye Müteahhitler Birliği gibi üyelerini geleceğin binalarını üreten inĢaat sektörü temsilcilerinin oluĢturduğu bir kurumun sürdürülebilirlik ilkesini benimsemiĢ, doğal kaynak tüketimine duyarlı, enerjiyi etkin kullanan bir binada hizmet veriyor olması sektöre öncü ve örnek olma açısından önem taĢımaktadır. (URL50).

Bina sürdürülebilir sistemler açısından incelendiğinde, kayan kütlelerin kompozisyonu olarak da adlandırılan, katların sağa ve sola kaydırılması ile atriumda oluĢturulan doğal havalandırma ile pasif havalandırma sistemi, üçüncü bodrum katta toprak öz ısısını kullanarak yapının iklimlendirilmesinde etkin rol oynayan labirent sistemi,termal kütle etkisinden faydalanılarak oluĢturulan termal beton döĢeme ile iklimlendirme sistemi, binaya giren taze havayı iklimlendirdikten sonra bina içerisinde dolaĢımına imkân sağlayan termal döĢeme sistemi, iklimlendirilen kaliteli havanın iç ortama aktarılmasını sağlayan chilled beams - soğuk kiriĢ uygulaması, güneĢ yönelimi dikkate alınarak tasarlanan ve direkt gün ıĢığını kırarak binanın ısı kazanımını kontrol altında tutarken öte yandan ofıs alanlarının gün ıĢığından faydalanmasını sağlayan sac levhalardan oluĢturulan mesh sistemi, binaya gelen ve yazın istenmeyen ısı katkısını engelleyen güneĢ ıĢınlarını kırmak üzere kullanılan güneĢ kırıcı pergoleler, binanın çatısına yerleĢtirilen güneĢ panelleri, yağmur suyu depolama sistemi, atık suyu değerlendiren gri su sistemi, peyzaj alanında suya az

65

ihtiyaç duyan su tasarruflu bitkilerin kullanımı, binanın terasında bulunan yeĢil çatı uygulaması, led aydınlatmalar, az su tüketen vitrifiye elemanları, fotoselli aydınlatmalar, çevreye duyarlı yapı malzemeleri kullanımı gibi birçok özelliği barındırmaktadır. BütünleĢik bir tasarım olarak üretilen bina, doğal kaynakları kullanmak üzere tasarlanan yapısı ile enerji tüketiminden %50 oranında tasarruf elde etmektedir (URL51).

ġekil 5.2. TMB Binası Sürdürülebilir Sistemler ġeması

(TMB Genel Merkez Binası Kesin Proje Raporu, S.36, Avcı Mimarlık 2011)