Beyin ve İşlevleri hakkında çıkan yayınlardan:

Arıtan, A. (Aralık 1990) "Bilgi Maddeye Dönüşüyor", Bilim ve Tek­ nik, Cilt: 23, sayı: 277, s. 38-4 2

Arıtan, A. (Ekim 1990) "Elektriksel Uyarıdan Kimyasal Değişime", Bilim ve Teknik, Cilt: 23, sayı: 2 75, s. 28-30

Cumhuriyet Bilim-Teknik Dergilerinin 1 9 9 0 yılı 1 6 0 ,1 6 6 ve 167 sayılarındaki "Yapay Zeka Tartışması Dizisi"

Ergene, Iclal . "Beyindeki Dil", Bilim ve Teknik, TİBİTAK Yay. Sayı: 3 1 4 , Ocak 1 9 9 4

Yaltkaya, K. (Ocak 1 991) "Çift Beyin", Bilim ve Teknik, cilt: 24, Sayı: 2 78, s. 23-26

Yazgan, Yankı; "Beyin Haritalarını Çizen Piri Reisler", Cumhuriyet Bilim-Teknik, Kasım 1993, s.3 4 4 / 8 - 3 4 4 / 1 0

TARTIŞMA

Tartışma bölümü için on dakikalık bir zamanımız var, belki bir iki soru alabiliriz.

Buyurun Efendim.

AYSUN UMAY - Çok kısaca söylemek istiyorum. Hacette­ pe Üniversitesi Ölçme Değerlendirme Anabilim Dalında ölç­ me değerlendirme dersine giriyorum. Ölçme değerlendirme dersinde yazılı sınav, sözlü sınav gibi konuları anlatırken, ben genellikle hiç zorlanmam. Çünkü lise öğretmenlerinizi anım­ sayın dediğim anda sınıfta gerçekten artık söz bana düşmez ve herkesin yüzünde değişik gülüşler, ifadelerle, işte bizim bir hocamız vardı, işte tam böyle yapardı, a bu da mı yanlış, a biz aslında şöyle yapardık, olmadık yerlerden en kenarda köşede kalmış şeyleri sormayı marifet sanan öğretmenlerimiz vardı gibi konuşmalar olur. Özellikle lise anılarıyla ilgili, bu yazılılarda kopye çekmeyle ilgili küçük bir ipucu verdiğiniz anda öğren­ ciye, artık sizin konuşmanıza gerçekten gerek kalmıyor ve izle­ diğim de şu, bu konulardaki sorular her zaman kesin ve doğru olarak cevaplanıyor. Bu konularla ilgili sorulan sorular, öylesine iyi öğreniliyor ki, öylesine kolay öğreniliyor ki, onlar hiç unutulmuyor. Diğerleri belki unutulabiliyor, derste anlatı­ lanlar ama, en başarılı oldukları konular biraz galiba bunlar.

Prof. Dr. İNCİ SAN - Ben şunu merak ettim, ölçme ve

de-BAŞKAN - Sayın San'a bu güzel ve ilginç konuşması için teşekkür ediyoruz.

ğerlendirmeyle bir ilişki kurabiliyor musunuz? Yani anlatmak istediğiniz malzemeyi bu yolla bütünleştirebiliyor musunuz?

AYSUN UMAY (Devamla) - Zaten benim amacım da o, dersi anlatırken, yazılı sınavda geçerliği, güvenilirliği artırmak için kaçınılması gereken davranışlar, sözlü sınavda dikkat edil­ mesi gereken noktalar, hangileri neden güvenilirliği düşürür, neden geçerliği düşürür, bunları anlatıyorum. Dolayısıyla onlar bu anılarını anlatırken, gerçekten bunlar sakıncalıymış, biz bunun o zaman farkında değildik, şöyle oluyordu diye kendi kendileriyle hesaplaşıyorlar ve galiba en iyi öğrendikleri konu­ lar bunlar oluyor.

(... ) - Siz, bu konuda başlarken, bunları düşündürürken, ki siz bunu hep yapıyorsunuz muhakkak, niçin birçok elbisenin içerisinde o elbiseyi seçtik, bunu düşündürmek istediniz sanıyorum bize. Çünkü benim şu dik­ katimi çekti, sayın beyefendi, sayın hocamız demin konuşur­ larken, okula ilk başladığı gün giydiği elbiseyi ve kendisini ilk defa bir kişi olarak kabul ettiğini anımsatan elbiseyi seçti, ben biranda bugüne kadar hiç düşünmediğim bir şeyi düşündüm. Neden bu elbiseyi seçtim ben. Çünkü bana annem demişti ki, (o zaman şimdiki gibi hazır giysiler yok, hazır iç çamaşırları da yok, çok afedersiniz, kumaş alınır, terziye gidilir, iç çamaşırı bile kestirilir, diktirilirdi) sen hiçbir şey öğrenmiyorsun, hiç dikiş yapmıyorsun ve her halde sen ileride iççamaşırını bile terziye götürenlerden olacaksın. Bu beni o kadar etkilemiş, bu bana o kadar dokunmuş olacak ki, 15 yaşında ilk işim paramı biriktirebilir hale geldiğim zaman, bir elbise dikip onu

giymek ve kendimi kanıtlamak, yani ben de artık bir şeyler ya­ pabiliyorum, senin dediğin gibi terzilere muhtaç olmayacağım demek istedim ^erhalde ve bu anımda bu elbiseyi seçişim şahsiyetimi kanıtladığım ilk örnek olduğu içindir sanıyorum.

Prof. Dr. İNCİ SAN - Bakınız, bence önemli olan işte bu süreç, yani niçin seçtiğinizi sorguladığınız zaman onun açıklamalarını bulabiliyorsunuz, belki kendiniz ile ilgili olarak unuttuğunuz bir yan, sözgelimi işte kendimi kanıtladım deme­ niz gibi bir sonuca götürebiliyor bu. Böyle bir çalışmanın bir­ çok nedeni vardı, şunu da vurgulamak istiyordum. Bu çalışma bir sınıfta yapıldığında veya bir grupta yapıldığında herkesin anlattıklarından bütünleşerek bir toplu oyun çıkabilir, bir toplu yazma olayı çıkabilir. Yani birçok öykü çıkabilir, sonra bu ufak ufak öyküler birleşip daha büyük bir öykü oluşturabilir. Dolayısıyla edebiyat derslerinde niye zaman zaman böyle bir yöntem kullanılmasın, niçin çocuklar, ergenler yaratıcılıklarını bu şekilde kanalize etmesinler. Yani başkalarının yazdıklarıyla uğraşacaklarına kendi yazdıklarını önce ortaya çıkarıp, sonra bunu belki başkalarının eserleriyle kıyaslayabilirler, herhangi bir öykücünün anılarını anlattığı ve bir elbisesi üzerinde belki de detaylı durduğu bir bölümü çok daha anlamlandırarak an­ layacaktır o zaman, çünkü kendisi de yaşamıştır bunu. Tabiki edebiyat dersleri çok önemli, aynı şekilde bu bir resim dersi­ ne dönüşebilir, o elbisesinin resmini yapabilir veya o elbisesi­ nin ona anımsattığı şeyleri, anılarının resmini yapabilir, birçok değişik resimden belki bir tek konu başlığı altında bir sergi oluşabilir. Yani hep toplu yaratmaya götürebilen çalışmalar olabilir. Mesela bir cepten buruşturulmuş bir mektup çıkabi­

lirdi, o mektupta çok eskilere ait belki saklanması gereken, yani burda söylenmemesi gereken, belki söylenmesinde sa­ kınca olmayan birkaç satır olabilirdi, bunlar bizi hep öykülen- dirmeye götürebilir. Oradanda oyun çıkarmaya varabilir. Sonuç olarak yaratıcı süreçlere yol açabilir.

BAŞKAN - Yarın saat 10.00'da Beşinci Oturumda görüş­ mek üzere iyi akşamlar diliyor um efendim. [Alkışlar]

V. OTURUM

Eğitim Sürecinde Yaratıcılık

Prof. Dr. Ayşegül ATAMAN (G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi)

Yaratıcılığın Toplumsal ve Kültürel Boyutları

Prof. Dr. Bozkurt GÜVENÇ (TED Bilim Kurulu Üyesi)

Oturum Başkanı : Prof. Dr. Sabri KOÇ (TED Bilim Kurulu Üyesi]

BAŞKAN - TED'nin yaratıcılık ve eğitim konulu 17 nci eği­ tim toplantısına hoş geldiniz.

Bugün Beşinci Oturumdayız. İki konuşmacımız var. İlk ko­ nuşmacı Prof. Dr. Ayşegül Ataman, konu başlığı eğitim süre­ cinde yaratıcılık. İkinci konuşmacımız Sayın Prof. Dr. Bozkurt Güvenç, yaratıcılığın toplumsal ve kültürel boyutları konusun­ da konuşacak.

Konuşmacıların konuşmalarından sonra yani her konuş­ madan sonra 15 dakika tartışma açacağız.

Ayşegül Ataman'ı konuşmasını yapmak üzere kürsüye davet ediyorum. (Alkışlar)

EĞİTİM SÜRECİNDE YARATICILIK NEDEN GEREKLİDİR?