Yüksek yapılar gibi yüksek mod etkilerinin önem kazandığı sistemlerin perde elemanlarında gerçek deprem etkisinde doğrusal olmayan davranış ile oluşan perde kesme kuvvetlerinin, tasarıma esas kesme kuvvetlerinden yüksek olabileceği birçok çalışmada gösterilmiştir.
Yapılan bu çalışmada, DBYBHY 2007’de süneklik düzeyi yüksek perdelerin tasarım kesme kuvvetlerinin belirlenmesinde kullanılan βv katsayısı 50 katlı perde+çerçeve sistemden oluşan bir yapı (R=7, I=1) gözönüne alınarak irdelenmiştir. İlk olarak söz konusu örnek yapı kuvvet bazlı yöntemlerden biri olan Mod Birleştirme Yöntemi kullanılarak boyutlandırılmıştır. Daha sonra tasarlanan sistemin perdeler ayrı bir sistem olarak modellenmiş ve ölçeklenmiş 20 farklı deprem kaydı kullanılarak Zaman Tanım Alanında doğrusal elastik ve doğrusal elastik olmayan analizleri yapılmıştır. Elde edilen perde taban kesme kuvvetleri, pekleşmeyi gözönüne alan moment kapasitesi, düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan momentler ve kesme kuvvetleri kullanılarak her kat için βv dinamik kesme kuvveti büyütme katsayısı hesaplanmıştır.
Dinamik kesme kuvveti büyütme katsayısının en büyük değeri doğrusal olmayan zaman tanım alanında hesap ile 3.00 olarak elde edilmiştir. βν değeri için farklı ülke yönetmeliklerinde farklı sınırlar belirtilmektedir. DBYBHY (2007)’de 1.5, Yeni Zelanda Yönetmeliğinde 1.8, taslak halinde bulunan İstanbul Yüksek Yapılar Deprem Yönetmeliğinde ise en fazla 2.0 alınması öngörülmektedir.
Doğrusal olmayan zaman tanım alanında hesap yöntemiyle elde edilen kesme kuvveti dinamik büyütme katsayısı için bulunan değerler mevcut yönetmeliklerde verilenlerden büyük olarak hesaplanmıştır. Bu sonuç ilgili katsayının irdelenmesi için yeni çalışmaların yapılmasının önemini ve gerekliliğini ortaya koymaktadır. İleriki çalışmalarda daha çok deprem verisi ve daha farklı kat adetli sistemler ile çözümler yapılıp, yönetmeliklerde belirtilen sınır değerler irdelenmelidir. Bu çalışmalarda depremlerin ölçeklenmesi, deprem kayıtlarının özellikleri, yapı
sisteminin modellenme şekli, kat adedi ve perdelerin çerçeve ile etkileşimi incelenecek değişkenler olarak seçilebilir.
KAYNAKLAR
[1] Alemdar Z.F., Yapılarda Deprem Analizi Yapmak için Kullanılan Değişik Hesap Metodları, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul
[2] Bayülke N. 2004, Betonarme Perde Duvar Analitik Deneysel ve Deprem Davranışı, İnşaat Mühendisleri Odası Seminerleri, Ankara
[3] Bommer, J. J., Acevedo, A. B., Douglas, J. 2003, The Selection and Scaling of Real Earthquake Accelerograms for Use in Seismic Design and Assessment, Proceedings of ACI International Conference on Seismic Bridge Design and Retrofit, American Concrete Institute,
[4] Celep U., Aydınoğlu M.N. 2007, Perde Sistemlerde Dinamik Kesme Kuvveti Büyütmesi, Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, İstanbul [5] Celep, Z., Kumbasar, N., 2004, Deprem Mühendisliğine Giriş ve Depreme
Dayanıklı Yapı Tasarımı, Beta, İstanbul.
[6] Celep, Z., Kumbasar, N., 2001, Betonarme Yapılar, Rehber, İstanbul
[7] Celep, Z., 2008, Betonarme Taşıyıcı Sistemlerde Doğrusal Olmayan Davranış ve Çözümleme, Beta, İstanbul.
[8] Darılmaz K., Yapı Mühendisliğinde SAP 2000 Kullanımı, İMO İzmir Seminrleri, Deprem Yükleri Hesap Yöntemleri
[9] Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, 2007, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul.
[10] Döndüren M.S., Karaduman A. 2010, Deprem Bölgelerindeki Yüksek Katlı Betonarme Yapılarda Taşıyıcı Sistem Seçiminin Kesit Tesirlerine Etkisi
[11] Fahjan, Y. M., Özdemir Z, 2007, Türkiye Deprem Yönetmeliği (DBYBHY, 2007) Tasarım İvme Spektrumuna Uygun Gerçek Deprem
Kayıtlarının Seçilmesi ve Ölçeklenmesi, İMO Teknik Dergi.
[12] FEMA-178 1989, “A Hadbook for Seismic Evaluation of Existing Buildings” Earthquake Hazards Reductin Series 47,
[13] Nikolaou, A. S. 1998, A GIS Platform for Earthquake Risk Analysis, Ph.D. Dissertation, State University of New York at Buffalo.
[14] Özdemir Z., Fahjan, Y. M., 2007, Gerçek Deprem Kayıtlarının Tasarım Spektrumlarına Uygn Olarak Zaman ve Frekans Tanım Alanında
Ölçkleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması, 6. Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı,
[15] Öztürk, T., 2005, Betonarme Binalarda Deprem Perdelerinin Yerleşimi ve Tasarımı, İMO Meslekiçi Eğitim Kursları, İstanbul.
[16] Paulay & Priestley 1992 Seismic design of reinforced Concrete and Massonry Buildings.
[17] Stewart, J. P., Chiou, S. J., Bray, J. D., Graves, R. W., Somerville, P. G., Abrahamson, N. A. 2001, Ground Motion Evaluation Procedures for
Performance-Based Design, PEER Report 2001/09, Pacific
Earthquake Engineering Research Center, University of California, Berkeley,
[18] Tekel H., 2006 Betonarme Yapılarda %1 Oranında Perde Kullanımının Değerlendirilmesi, TMH- Türkiye Mühendislik aberleri/Sayı: 444- 445-2006
[19] Tremblay R. Leger P., Tu J., Inelastic Seismic Response of Concrete Shearwalls Considering P-delta Effects
[20] İstanbul Yüksek Binalar Deprem Yönetmeliği, 2008 Deprem Mühendisliği Anabilim Dalı Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesilastic
[21] http://peer.berkeley.edu/smcat/, 2010 Pacific Earthquake Engineering Research (PEER) Center, PEER Strong Motion Database,. [22] http://www.deprem.gov.tr, Deprem Dairesi Başkanlığı
EKLER
EK A.1 : Etkin Yer İvmesi Katsayısı Tablosu EK A.2 : Bina Önem Katsayısı Tablosu
EK A.3 : Spektrum Kararkteristik Periyotları Tablosu EK A.4 : Taşıyıcı sistem Davranış Katsayısı Tablosu
EK A.5 : Eşdeğer Deprem Yükü Yönteminin Uygulanabileceği Binalar EK A.6 : Hareketli Yük Katılım Katsayısı Tablosu
EK B.1 : Kat Planı
EK C.1 : DBYBHY (2007) Perde Detayı EK C.2 : Perde Detayı (Hcr İçinde) EK C.3 : Perde Detayı (Hcr Dışında)
EK D.1 : Veri Bankasından Alınan İvme Kaydı Örneği EK D.2 : Ölçeklendirme Katsayısı Hesap Tablosu
EK D.3 : Kesme Kuvveti Dinamik Büyütme Katsayısı Tablosu EK E.1 : Çalışmada Kullanılan Deprem Kayıları Özellikleri
EK A.1
Çizelge A.1: Etkin yer ivmesi katsayısı
EK A.2
Çizelge A.2: Bina önem katsayısı
EK A.3
EK A.4
EK A.5
Çizelge A.5: Eşdeğer deprem yükü yönteminin uygulanabileceği binalar
EK A.6
EK B.1
EK C.1
EK C.2
EK C.3
EK D.1:
EK D.2:
EK D.3:
ÖZGEÇMİŞ
Ad Soyad : Fatma ENSAROĞLU EREN Doğum Yeri ve Tarihi : SÜRMENE/TRABZON-15.09.1983 Lisans Üniversite : TRAKYA ÜNİVERSİTESİ